Lenfoma (limfa saratoni) nima, belgilari va davolash

Lenfoma limfa tizimining saraton turi sifatida tanilgan. Limfa tizimi tanani infektsiyalardan himoya qiluvchi bir qator limfa tugunlari, to’qimalar va limfotsitlardan iborat murakkab tizimdir. Lenfoma bu tizim hujayralarida nazoratsiz o’sishni keltirib chiqaradigan o’smaning bir turi mavjudligi bilan tavsiflanadi. Ushbu maqolada lenfoma nima, uning belgilari, turlari va davolash usullari batafsil ko’rib chiqiladi.

Lenfoma nima?

Lenfoma – bu limfotsitlar deb ataladigan oq qon hujayralari anormal tarzda ko’payadigan saraton turi. Limfotsitlar organizmni infeksiyalardan himoya qilishda muhim rol o’ynaydi. Lenfoma ko’pincha limfa tugunlari, taloq, suyak iligi va boshqa limfa to’qimalariga ta’sir qilishi mumkin. Lenfoma belgilari limfa tizimining bu qismlarida anormal hujayra o’sishi va ko’payishi natijasida yuzaga keladi.

Lenfoma turlari

Lenfoma ikkita asosiy toifaga bo’linadi: Xodgkin limfomasi va Xodgkin bo’lmagan limfoma.

Xodgkin limfomasi: Xodgkin limfomasi limfotsitlarning o’ziga xos turi bo’lgan Reed-Sternberg hujayralari mavjudligi bilan belgilanadi. Bu hujayralarni mikroskop ostida maxsus ko’rinishda ko’rish mumkin. Xodgkin limfomasi o’ziga xos limfa tugunlarida boshlanadi va boshqa limfoma turlaridan farqlanadi.

Xodgkin bo’lmagan limfoma : Xodgkin limfoma Reed-Sternberg hujayralarini o’z ichiga olmaydi va ancha xilma-xil kichik tiplarga ega. Ushbu turdagi lenfoma tez-tez uchraydi va limfa tugunlaridan tashqari limfa to’qimalariga ta’sir qilishi mumkin.

Lenfoma belgilari

Lenfoma belgilari kasallikning turiga, uning bosqichiga va limfoma qaerda boshlanganiga qarab farq qilishi mumkin. Biroq, quyida limfomaning umumiy belgilari mavjud:

• Shishgan limfa tugunlari: Limfoma odatda bo’yin, qo’ltiq yoki quvuq shishgan limfa tugunlariga olib kelishi mumkin.
• Isitma: Limfoma isitmani keltirib chiqarishi mumkin. Bu isitma odatda simptomatik davrlarda kuchayadi.
• Sovuq terlash: Kechasi kuchli sovuq ter paydo bo’lishi mumkin.
• Ishtahaning etishmasligi va zaiflik: Ishtahaning yo’qolishi va tez vazn yo’qotish limfoma belgilaridan biridir.
• Qichishish: Teri qichishi limfomaning ayrim turlarining alomati bo’lishi mumkin.
• Charchoq: Zaiflik, doimiy charchoq hissi va tez charchash limfomaning umumiy belgilaridir.
• Nafas olish bilan bog’liq muammolar: Agar limfoma ko’krak qafasida o’ssa, nafas olishda qiyinchiliklar paydo bo’lishi mumkin.
• Anemiya: Limfoma qizil qon hujayralarining kamayishiga olib kelishi mumkin, bu esa anemiyaga olib keladi.
• Og’riq: Og’riq limfoma turiga va u ta’sir qiladigan sohalarga qarab turli sohalarda sezilishi mumkin.
• Bosh og’rig’i va fokuslanish muammolari: Limfomaning nevrologik belgilari bosh og’rig’i, diqqatni jamlashda qiyinchilik va ruhiy o’zgarishlarni o’z ichiga olishi mumkin.

Xavf omillari

Lenfoma rivojlanish xavfini oshiradigan bir qancha omillar mavjud:

1. Yosh: Limfoma xavfi yoshga qarab ortadi. 60 yoshdan oshganlar yuqori xavf ostida.
2. Jins: Ba’zi limfoma turlari jinsga bog’liq. Masalan, Xodgkin limfomasi erkaklarda ko’proq uchraydi.
3. Genetik omillar: Oila tarixi limfoma xavfini oshirishi mumkin. Limfoma tarixi bo’lgan oila a’zolari bo’lgan odamlarda xavf yuqori bo’lishi mumkin.
4. Immun tizimi muammolari: Immun tizimi muammolari limfoma xavfini oshirishi mumkin.
5. Viruslar: Ba’zi viruslar, masalan, Epstein-Barr virusi (EBV) limfoma xavfini oshirishi mumkin.
6. Kimyoviy ta’sir: Kimyoviy moddalarning kasbiy yoki atrof-muhitga ta’siri limfoma xavfini oshirishi mumkin.

Lenfomani davolash

Lenfomani davolash kasallikning turi va bosqichini va bemorning umumiy salomatlik holatini hisobga olgan holda belgilanadi. Davolash usullari quyidagilarni o’z ichiga olishi mumkin:

Kimyoterapiya: Kimyoterapiya saraton hujayralarini o’ldirish yoki ularning o’sishini nazorat qilish uchun ishlatiladigan dorilarni o’z ichiga oladi.

Radioterapiya: Radioterapiya yuqori energiyali nurlar yordamida saraton hujayralariga qaratilgan.

Maqsadli terapiya: Ba’zi limfoma turlari uchun maxsus ishlab chiqilgan maqsadli dorilar mavjud.

Suyak iligi transplantatsiyasi: Suyak iligi transplantatsiyasi limfomaning ilg’or bosqichida ko’rib chiqilishi mumkin.

Immunoterapiya: Immunoterapiya immunitet tizimini saraton hujayralariga hujum qilish uchun rag’batlantiradi.

Ildiz hujayra transplantatsiyasi: Yuqori dozali kimyoterapiyadan so’ng suyak iligi yoki ildiz hujayra transplantatsiyasi ba’zi limfoma holatlarida qo’llaniladi.

Xulosa qilib aytganda, limfoma limfa tizimining saratoni sifatida tanilgan va davolanadigan kasallikdir. Erta tashxis qo’yish va to’g’ri davolash lenfoma bilan og’rigan bemorlarning imkoniyatlarini sezilarli darajada oshirishi mumkin. Agar sizda limfoma belgilari yoki xavf omillari bo’lsa, darhol sog’liqni saqlash mutaxassisiga murojaat qilish muhimdir.