Jinsiyadan qanday kiyimlar kiyish kerak

Miloddan oldingi 300 yillarga yaqin Fransiyaning Nim shahrida “serge de Nimes” – “Nim gazlamasi” deb nomlangan mato ishlab chiqarila boshlaydi. Oradan 1500 yil oʻtib, “de Nimes” (“denim”) nomini olgan ana shu matodan jinsi tikila boshlagan.

Jinsi kimlarning kiyimi?

Jinsi shim yoshlarning sevimli kiyimi. U nafaqat yoshlarning, balki kattalarning ham didiga mos tushyapti. Ayniqsa, oʻzini zamonaviy koʻrsatishni xohlaydigan yoshlar jinsining yangicha uslubdagilarini, masalan, yirtigʻi yoki yamogʻi borlarini, rangi ayqash-uyqashlarini kiyyapti.

Barchaga birday manzur boʻlishning oʻzi boʻlmaydi. Xoʻsh, jinsi qanday ixtiro qilingan? Uning bunday muvaffaqiyat qozonishiga nimalar sabab?

“Jinsi” inglizcha “jeans” soʻzining talaffuzdagi koʻrinishi. Jinsi shim ixtirochisi Levi Straussdir. Asli bavariyalik boʻlgan bu odam 1853 yili pishiq ip-gazlamadan fermerlar uchun maxsus korjoma – ishkiyim tayyorlaydi. Oʻsha paytlari bugʻ bilan yuradigan kemalar keng ommalasha boshlagani sabab yelkanli kema sanoati inqirozga uchraydi. Yelkan tayyorlashda ishlatiladigan mato – parusina nihoyatda arzonlashib ketadi. Kanopdan toʻqiladigan bu xildagi qalin gazlama Fransiya yoki Italiyada ishlab chiqarilar edi. Yangi turdagi kiyimlar ayni shu parusinadan tikiladi. Bu mato qalin va pishiq boʻlgani uchun undan tayyorlangan jinsi shimlar oʻz chidamliligi bilan tezda shuhrat topadi. Keyinchalik kanop gazlamalar asta-sekin isteʼmoldan chiqib, uning oʻrnini paxtadan toʻqilgan matolar egallaydi.

Lekin Levi Strauss fermerlarga ishkiyim tikkuniga qadar ham jinsiga oʻxshash shimlar ishlab chiqarilgan. Buyuk Britaniyaga Genuyadan “denim” degan mato olib kelinar, undan shim tikilib, butun Yevropa boʻylab “jeyn” yoki “jin” nomi bilan sotuvga chiqarilardi. 1750 yili Jon Xolker “Fransiya toʻqimachilik sanoatidan namunalar kitobi”ni yozadi. Unda tasvirlangan sakkiz modeldagi shim hozirgi jinsi shimlarga juda-juda oʻxshab ketadi.

Miloddan oldingi 300 yillarga yaqin Fransiyaning Nim shahrida “serge de Nimes” – “Nim gazlamasi” deb nomlangan mato ishlab chiqarila boshlaydi. Oradan 1500 yil oʻtib, “de Nimes” (“denim”) nomini olgan ana shu matodan jinsi tikila boshlagan.

1492 yili Xristofor Kolumb Hindistonga yangi yoʻl qidirib dengiz safariga chiqqanidan xabardorsiz. Uning kemalaridagi yelkanlar ham “serge de Nimes” gazlamasidan tayyorlangan edi.

XVI asrda genuya (Italiya)lik matroslar parusinadan tikilgan shim kiygan. Vaqt oʻtib bunday shimlarni “jenes” yoki amerikancha talaffuz bilan “jins” atay boshlaganlar.

XVI asr Yevropasida Genuya paxmoq matosining bir turi – “jean” mashhur boʻlgan. Genuyaning italyancha atalishi – “Gene” eski fransuz tiliga “Janne” boʻlib oʻtgan, undan esa ingliz tiliga koʻchgan. Demak, bu matoning nomi “Genuya” toponimidan kelib chiqqan. Gazlamaning oʻzi esa Fransiyaning Nim shahrida toʻqilgan. Genuyaga olib kelinib koʻk rangga boʻyalgan.

Jinsi shimlarning tarixi uzoqlarga borib taqalar ekan, nega uning ixtirochisi Levi Strauss hisoblanadi, deb oʻylayotgan boʻlishingiz mumkin. Buning sababi bor. Strauss janoblari 1873 yilning 20 may kuni AQSH savdo markalari va patentlar idorasi (US Patent and Trademark Office) dan № 139121 raqamli patent oladi va ixtiro egasiga aylanadi. Bu vaqtga qadar Strauss Nyu Yorkda gazlama savdosi bilan shugʻullanardi. Kaliforniyaga borgach, koʻpchilik qatori tillo talvasasiga tushadi: inglizlarning parusinasidan shim tikib oltin izlovchilarga sotishni moʻljal qiladi. U tikkan shimlar koʻpchilikning talabiga javob berardi: qalin; teridan emas, paxtadan tayyorlangan, bemalol yuvish mumkin; uchta katta choʻntagi bor, ikkitasi oldinda, bittasi orqada va bitta choʻntakcha ham qoʻshilgan. Shimlar oʻsha vaqtda eng chidamli, turgʻun hisoblangan toʻq koʻk rang (indigo)ga boʻyalgan.

San Fransiskoga kelgan Levi Straussning savdosi yurishib ketadi va tez orada jinsi ishlab chiqarish boʻyicha yirik kompaniyaga – “Levi Strauss and Co.”ga asos soladi. Birinchi jinsilar 1 dollar 46 sent turgan.

Keyinchalik, XIX asrning oʻrtalarida jinsi kavboylarga mos uslubda ishlab chiqarildi.

XX asrning 60-yillariga kelib “jinsi inqilobi” boshlandi, u butun dunyoni zabt etishga kirishdi.

Hozir juda koʻp firmalar jinsi ishlab chiqarish bilan shugʻullanadi. Har bir ishlab chiqaruvchi oʻz uslubi, oʻziga xos belgi-qoʻshimchalariga ega. Lekin keng tarqalgan umumuslublar ham bor. Masalan, “Slim Fit”, “Regular Fit”, “Relaxed Fit”, “Loose Fit”, “Skinny”, “Easy Fit”, “Low Waist”, “Boot Cut”, “Baggy”, “Capris” kabilar.

Jinsi denim, shambri, jin, streych, eykru kabi matolardan tikiladi. Denim – eng qimmat mato, dastlab dagʻal boʻladi, yuvilgach, yumshaydi. Jin esa arzon, sidirgʻasiga boʻyalgan gazlama, oʻrish ipi qiya (diagonal) boʻladi.

Jinsi ishlab chiqaruvchilar koʻpayib, texnika va texnologiyalar rivojlangani sari turli-tuman modellar, yangiliklar ham ortib boryapti.

2009 yili Levi Strauss firmasi karnaycha (naushnik)li, kompyuterga bogʻlanish moslamasi bor va iPod pleerlarini masofadan boshqaruvchi pultga ega jinsilarni sotuvga chiqardi.

Maqolamiz boshida jinsi kattayu kichikning didiga mos kelayotgani, koʻpchilikning sevimli libosiga aylangani haqida aytgandik. Dunyoda jinsi kirib bormagan mamlakatning yoʻqligi ham bu kiyimning muvaffaqiyatidan dalolat. Biroq oʻzini hurmat qilgan har qanday odam odob-axloqqa, madaniyatga toʻgʻri kelmaydigan kiyimni (u qanchalik mashhur, zamonaviy boʻlishidan qatʼi nazar) kiymaydi. Yirtiq-yamoqli, yosh bolaning xalta-ishtonini eslatadigan shimlarni kiyib boshqalarga kulgi boʻlgandan yomoni yoʻq. Xoh milliy, xoh xorijniki boʻlsin oʻzimizga yarashadigan, ham libos, ham koʻrk boʻladigan kiyimlarni kiyganimiz maʼqul.

Orif TOLIB tayyorladi.

“Ovoza” gazetasining 2010 yil 23 dekabr (№51) sonida chop etilgan.

Jinsiyadan qanday kiyimlar kiyish kerak?

Ko’p yillar oldin Amerikada ixtiro qilingan jinslar, yoshi va jinsidan qat’iy nazar har qanday kishining shkafiga joylashtirilgan. Buning ajablanarli joyi yo’q. Birinchidan, jinsilar har doim chiroyli va zamonaviy bo’lib, ikkinchidan, bu materialdan tayyorlangan kiyimlar juda mustahkam. Shuning uchun juda kam odam sevimli narsalarini tashlashga qaror qiladi, lekin jinsi uslubi yoki rangi tufayli unchalik ahamiyatsiz. Tasavvurni birlashtirib, har bir kishi shkafning bu qismini ikkinchi hayotga berishga qodir, va ustalar bizga eski jinslarni ishlatishning yangi usullari bilan baxtli bo’lishdan charchamaydilar. Gravitatsiyaviy ishlov berish, shuningdek, zamonaviy va yoqimli narsalarni yaratish uchun juda ko’p imkoniyatlar mavjud. Kiyim-kechak, ichki qismlar, aksessuarlar, esdaliklar – bu eskirib ketgan jinsi bilan bajarilishi mumkin bo’lgan narsalarning faqat kichik qismidir.

Sizning eng sevimli, lekin podnadoevshey liboslari bilan ishlashingiz mumkin bo’lgan birinchi narsa rangini o’zgartirishdir. Gravitatsiyaviy akril bo’yoqlar yoki maxsus bo’yoqlardan mato, qaynatish (yoki “payvandlash”) uchun bo’yash mumkin. Agar bu variantlar ma’lum sabablarga ko’ra mos kelmasa, uslubni o’zgartirishga urinib ko’ring, eski jinsi bantlar yoki shimlar tayyorlang. Agar shimlar, rasm, yosh va e’tiqod xususiyatlaridan kelib chiqqan holda barcha qizlarni kiyinmasa, unda bir xil qo’llar bilan yaratilgan jingalak bantlar juda universal kiyimdir.

Oddiy plashlar ostida jinsiyani qanday qilib to’g’ri tarzda kesib olishni va ularga yangi hayotni qanday berishni bilishni xohlaysizmi? Hech narsa oson emas! Shunday qilib, biz jinsi bilan birgalikda pardoz qilamiz.

Bizga kerak bo’ladi:

• juft juft jinsi;
• tikish mashinasi;
• ip;
• makas;
• tebeşir;
• ichakchalar.

1. Giydirgan jinslarni jinsiyadan o’zgartirmaguningcha avval qilish kerak bo’lgan birinchi narsa kelajakda mahsulotning uzunligi haqida qaror qabul qilishdir. Buning uchun ularni joylashtiring va istalgan uzunligini tebeşir bilan belgilang. Keyin, o’rta chiziqdan pastga va yuqoriga qarab, bitta bo’lak mahkamning kengligini chetga suring. Bizning misolimizda bu 4 santimetrga teng, ammo sizning qo’ltiqlaringiz torroq yoki kengroq bo’lishi mumkin. Tovoqli parallel chiziqlar (ya’ni, jami uchta satr bo’lishi kerak).
2. Endi, eng quyi chiziqda ortiqcha matoni kesib tashlang, lekin otishga shoshilmang. Ag’ri modellari uchun foydalidir. Bu chiziq, yonma-yon tikuvlarni büküldüğü vaqt old tarafida bo’lgan pantolonlarda yashirish uchun talab qilinadi. Manzarning uzoq tomonlarini noto’g’ri tomonga bir santimetr bilan o’rab qo’ying va keyin ularni markazda joylashtirish uchun yonma-yon joylashtiring. (Ayni paytda, agar siz tikuvlar juda yaxshi ko’rinsa yoki shafqatsiz uslubni ta’kidlasangiz, bu qadamni o’tkazib yuborishingiz mumkin.)
3. Manzuraning qisqa tomonlarini moslashtira olmaysiz, chunki ular ko’rinmaydilar. Manzura uzunligini kesib, rasmda ko’rsatilgandek tikib qo’ying. Keyin manbaani old tomoniga 4 santimetr, keyin yana 4 santimetr qilib qo’ying va qadam va yon qismlarini chiziqlar bilan mahkamlang.
4. Umuman olganda, brendlardan qanday jinsiy aloqa qilishni o’rganish mumkin. Biroq siz istasangiz, har bir yuvinishdan keyin ularni temir bilan bug’lab qo’ymaslik uchun manfaani tuzatib qo’ying. Tikuv mashinasida oddiygina tikuvlar bilan ishlang. Biz zigzagni tanladik.

To’g’ri, faqat bir soat ichida sevimli jingalangiz har doim kundalik shkafga mos keladigan yangi narsaga aylanishi mumkin.

Dekor

Agar plashlar sizga jozibali va yoqimsiz ko’rinadigan bo’lsa, bu narsa “hayotga erishish” uchun juda ko’p bezak variantlari mavjud. Masalan, qo’llar va cho’ntaklar termos, pailletkalar, kashtalar, apelsinlar bilan bezatilgan bo’lishi mumkin. Faqat dekor elementlarini yuvishga bardosh berishi kerakligini unutmang. Va sizlarga turli xil narsalar bilan jinsi bichimi kiyishingiz , qiziqarli tasvirlar yaratishingiz mumkin.

Levi’s va Ganni brendlari qayta ishlangan jinsidan tikilgan kiyimlarni taqdim qildi. Ular sotilmaydi, ijaraga beriladi

Amerikaning mashhur Levi’s hamda Daniyaning Ganni brendlari hamkorlikda eski va qayta ishlangan matodan yaratilgan kolleksiyani taqdim qildi. Esquire’ning yozishicha, mazkur liboslar sotuvga qo‘yilmaydi, kiyish uchun ijaraga beriladi.

Ta’kidlanishicha, Love better deb nomlangan ushbu kolleksiyani yaratishdan maqsad ortiqcha ishlab chiqarish bilan bog‘liq muammolarga e’tibor qaratish va apsaykling, ya’ni kiyim-kechaklarni ikkilamchi ishlab chiqarishni qo‘llab-quvvatlash, liboslarni sotishdan ko‘ra ijaraga berishni targ‘ib qilishdan iborat.

Har bir libosga mato qayerdan olingani va tikilgani haqida ma’lumot qayd qilingan yorliqlar yopishtirilgan, deyiladi xabarda. Kolleksiyadan bir necha xil uslubda kiyish imkoniyati mavjud bo‘lgan jinsi, ko‘ylak va liboslar o‘rin olgan. Jinsilarga qadalgan ikki qator tugmalar tufayli uni xohishga qarab erkin yoki tor uslubda kiyish mumkin. Ko‘ylaklar esa keng va katta yoqalar bilan bezatilgan.

Narxi 55 dollardan boshlanadigan kiyimlar Ganni Repeat maxsus platformasi orqali ijaraga beriladi. Ganni kiyimlarni qayta ishlangan quti va paketlarda yetkazib berilishi hamda kiyilgan libosni kimyoviy tozalash ekologik tarzda amalga oshirilishini nazorat qiladi.

• Shveysariyalik olimlar antivirus jinsilarni yaratdi
• Ishchilar formasi bo‘lgan jinsi qanday qilib trendga aylandi? Jinsi yaratilishiga sabab bo‘lgan oltin konlari