IT-loyiha menejeri 2024 yilda nimalar qila olishi kerak?

Biz IT-loyiha menejeridan talab qilinadigan eng muhim vakolatlarni to’pladik. Biz IT, loyiha va jamoa menejerlarining mas’uliyatini batafsil ko’rib chiqdik.Ushbu maqolada ularni keltirib o’tdik.

Loyiha menejeri — bu hatto eng istiqbolli loyihaga ham yomon ta’sir ko’rsata oladigan odam. Sizda katta mablag’, tajribali odamlar, ajoyib maslahatchilar va bilimlarga ega bo’lishingiz mumkin, ammo hammasining sa’y-harakatlari to’g’ri kelmasa, siz byudjetni oshirib yuborish, jadvaldan ortda qolish va kutilgan sifatdagi natijani ololmaslik kabi xavflarga uchraysiz. Bu, ayniqsa, yirik loyihalarda o’z so’zini aytadi, boshqara olmaslik qobilyati loyihaga salbiy ta’sir ko’rsatadi.

Menejerlar ko’pincha o’zlarining qobiliyatlari haqida o’ylashadi: mening bilimim yetarlimi? Hatto tajribali loyihalarni boshqarish bo’yicha mutaxassislar ham vaqti-vaqti bilan biroz asabiylashishni boshdan kechirishadi, chunki ular o’z harakatlari ishonarli, motivatsion yoki aniq bo’lmasligi mumkinligidan qo’rqishadi.

Loyiha menejerining malakasini baholashdagi asosiy qiyinchiliklardan biri bu aniq mezonlar va yagona bilim bazasining yo’qligi bo’lib, menejerlar o’rganishi uchun 100% majburiy deb hisoblangan barcha materiallarni topish qiyin. Har bir loyiha o‘ziga xosligi va individual yondashuvni talab qilishini hisobga olsak, buni tushunish mumkin.

IT-loyiha menejerining ish sohalari

IT-loyiha menejeri ushbu sohadagi loyihalarni muvaffaqiyatli boshqarish uchun keng ko’lamli bilimlarga ega bo’lishi kerak. IT-loyiha menejeriga kerak bo’lishi mumkin bo’lgan bir nechta asosiy bilimlar ro’yhati bilan tanishib chiqsak.

Texnik bilim

Dasturlash: dasturiy ta’minotni ishlab chiqishning asosiy tamoyillarini tushunish. Bunga dasturlash tillarini bilish, ilovalar arxitekturasini tushunish va kod yozish qobiliyati kiradi.

Ma’lumotlar bazalari: ma’lumotlar bazasining ishlash tamoyillarini bilish, so’rovlarni loyihalash va optimallashtirish ko’nikmalari.

Tarmoqlar: tarmoq protokollari asoslarini tushunish, tarmoq uskunalarini sozlash va texnik xizmat ko’rsatish qobiliyati.

Loyihalar boshqaruvi

Loyihani boshqarish metodologiyalari: Agile (jumladan, Scrum, Kanban), Waterfall, Lean va boshqalar kabi turli metodologiyalarni qo’llash bo’yicha chuqur bilim va tajriba. Bunga metodologiyalarni muayyan loyiha shartlariga moslashtirish qobiliyati ham kiradi.

Rejalashtirish va kuzatish: Loyiha rejalarini ishlab chiqish, resurslarni taqsimlash, muddatlarni boshqarish va topshiriqning bajarilishini kuzatish ko’nikmalari.

Muomila maxorati

Samarali muloqot: fikrlarni yozma va og’zaki ravishda aniq va tiniq ifodalash qobiliyati. Hisobot yozish, taqdimot va muzokaralar olib borish ko’nikmalarini o’z ichiga oladi.

Faol tinglash: suhbatdoshni diqqat bilan tinglash va tushunish qobiliyati, aniq savollar berish qobiliyati.

Yetakchilik va motivatsiya

Jamoa boshqaruvi: Mutaxassislar guruhini samarali boshqarish, vazifalarni taqsimlash va muvofiqlashtirilgan ishni ta’minlash qobiliyati.

Xodimlarni rag’batlantirish: jamoa a’zolarini ilhomlantirish va rag’batlantirish, ularning kasbiy o’sishi va rivojlanishi uchun sharoit yaratish qobiliyati.

Analitik qobiliyat

Ma’lumotlarni tahlil qilish: loyiha samaradorligining asosiy ko’rsatkichlarini aniqlash uchun ma’lumotlarni qayta ishlash va tahlil qilish qobiliyati.

Muammoni hal qilish: muammoni tahlil qilish va hal qilishda tizimli yondashish, shu jumladan muammoni chuqur sabablarini aniqlash va harakat rejalarini ishlab chiqish ko’nikmalari.

Biznesga yo’naltirilganlik

Biznes jarayonini tushunish: loyihaning tashkilotning umumiy strategiyasi va maqsadlariga qanday mos kelishini bilish. Bu mijozlar va biznes uchun mahsulot qiymatini tushunishni o’z ichiga oladi.

Moliyaviy savodxonlik

Byudjetlashtirish: loyiha byudjetini ishlab chiqish va boshqarish, xarajatlarni nazorat qilish va mijozlarga moliyaviy qarorlarni asoslash qobiliyati.

Risklarni aniqlash va boshqarish

Xavfni baholash: potentsial xavflarni aniqlash, ularning ta’siri va yuzaga kelish ehtimolini tahlil qilish qobiliyati.

Xatarlarni boshqarish strategiyalarini ishlab chiqish: Xatarlar ta’sirini kamaytirish va ularning yuzaga kelishiga tayyorgarlik ko’rish uchun rejalar yaratish.

Sinov usullari va sifatini bilish

Mahsulotni sinovdan o’tkazish: Sinov usullarini tushunish, jumladan funktsional, yuklamalik, avtomatlashtirish sinovlari va boshqalar. Mahsulotning talablarga muvofiqligini ta’minlash.

Qonunchilik va xavfsizlik

IT-loyihalarning huquqiy jihatlari: mualliflik huquqi, ma’lumotlarning maxfiyligi va boshqalar kabi asosiy huquqiy jihatlarni tushunish.

Axborot xavfsizligi: ma’lumotlar va tizimlarni tahdidlar va hujumlardan himoya qilishni ta’minlash.

Loyihani boshqarish vositalari bilan ishlash qobiliyati

Loyihani boshqarish dasturi: Jira, Trello, MS Project va boshqalar kabi maxsus vositalarni bilish.

Maxsus texnologik bilimlar

Ixtisoslashgan texnologiyalar: Loyihaga qarab, bu maxsus texnologiyalar, platformalar va vositalar haqidagi bilimlarni o’z ichiga olishi mumkin.

O’rganish va moslashish qobiliyati

Ta’lim va o’z-o’zini rivojlantirish: doimiy ravishda o’rganish va IT sohasida yangi talablar va texnologiyalarga moslashishga tayyorlik.

Rejalashtirish va kuzatish: Loyiha rejalarini ishlab chiqish, resurslarni taqsimlash, muddatlarni boshqarish va topshiriqning bajarilishini kuzatish ko’nikmalari.

Loyihani boshqarish metodologiyalari: Agile (jumladan, Scrum, Kanban), Waterfall, Lean va boshqalar kabi turli metodologiyalarni qo’llash bo’yicha chuqur bilim va tajriba. Bunga metodologiyalarni muayyan loyiha shartlariga moslashtirish qobiliyati kiradi.

Bir kishi uchun juda ko’p tuyuladimi?

IT-loyiha menejeri 2023 yilda qila oladigan hamma narsani birlashtirishga harakat qilaylik.

Yuqorida sanab o’tilgan bilimlarni va vakolatlarning uchta asosiy yo’nalishini ajratib ko’rsatish mumkin:

Jamoa boshqaruvi 

Liderlik qobilyatlari , motivatsiya bera olish , jamoadagilar bilan iliq muomila va ish kayfitini ushlagan holatda muddatlarga amal qilib jamoani ishlatish

Loyiha boshqaruvi 

Loyiha muddatlari , byudjeti , xavfsizligi va mijozlar kutganday chiqishi , sifati va manfaatliligini nazorat qilish.

IT menejer

Ushbu qism ushbu maqolani eng chalkash qismi. Asosiy muammo shundaki, bugungi kunda loyiha menejerida IT sohasida maxsus bo’lishi kerak bo’lgan yagona bilim yoki ko’nikmalar mavjud emas. Turli IT kompaniyalari loyiha menejeri nima qilishini turlicha tushunishadi.

Majoziy ma’noda ikki qirrali qilichni tasavvur qilish mumkin. Bir tomoni bilan «soft skillarni» o’zida mujassam qilgan holatda jamoani va ishni borishi uchun o’ziga hos bilimlar «networking» va yondashuvni qamrab olsa. Ikkinchi tomoni «hard skillarni» — dasturlash , analitika , sifat nazorati , xavflarni ko’ra olish bartaraf qilish, effektiv mahsulot ishlab chiqish va jamoani yetaklashni o’z ichiga oladi.

Va kompaniyaning qarashlariga qarab, loyiha menejerining mas’uliyati va ko’nikmalari u yoki bu yo’nalishda o’zgarishi mumkin (yoki ular bir vaqtning o’zida hamma narsaga ega bo’lishni xohlashadi) va shu erdan loyiha menejerida bo’lishi kerak bo’lgan bilim o’zgarishi kerak. IT sohasidagi loyihalarni boshqarish mutaxassisdan chuqur bilim va ko’nikmalarni talab qiladigan muhim jihatlarning butun majmuasini o’z ichiga oladi.

DevOps larda ham huddi shunday bo’ladi… DevOpslar haqida esa mana shu maqoladan bilib olish mumkin.