O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi: Toshkent 2003-y;
O‘zbekiston Respublikasining “Elektron raqamli imzo” to‘g’risidagi qonuni, // “Xalq so‘zi”, 2004 yil 12 dekabr;
O‘zbekiston Respublikasining “Axborotlashtirish” to‘g’risidagi qonuni, // “Xalq so‘zi”, 2004 yil 11 fevral;
O‘zbekiston Respublikasining “Elektron hujjat aylanishi” to‘g’risidagi qonuni, // “Xalq so‘zi”, 2004 yil 30 aprel;
O‘zbekiston Respublikasining “Elektron tijorat” to‘g’risidagi qonuni, // “Xalq so‘zi”, 2004 yil 21 may;
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish” to‘g’risidagi Farmoni, // “Xalq so‘zi”, 2002 yil 6 iyun;
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Axborot texnologiyalari sohasidagi kadrlar tizimini takomillashtirish” to‘g’risidagi Qarori, // “Xalq so‘zi”, 2005 yil 3 iyun;
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “2001-2005 yillarda kompyuter va axborot texnologiyalarini rivojlantirish, “INTERNET” xalqaro axborot tizimida keng kirib borishni ta’minlash dasturini ishlab chiqarishni tashkil ztish chora-tadbirlari” to‘g’risidagi Qarori, // “Xalq so‘zi”, 2001 yil 24 may;
Vazirlar mahkamasining “Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy qilish chora-tadbirlari” to‘g’risidagi 200-sonli Qarori, // “Xalq so‘zi”, 2002 yil 8 iyul;
O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining “2001-2005 yillarda kompyuter va axborot texnologiyalarini rivojlantirish, “Axborot erkinligi, printsiplari va kafolatlari” to‘g’risidagi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni amalga kiritish haqidagi Qarori, // “Xalq so‘zi”, 2002 yil 13 dekabr;
Kamilov Sh.M. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2003 y.
Makarova N.V. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2005 y.
Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik — T.:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
Aliyev M. “Sistemnoye programnoye obespecheniye”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2010 y.
Alimov R.X., va boshqalar. “Milliy iqtisodda axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2004 y.
Aripov M. «Internet va elektron pochta asoslari». O‘quv qo‘llanma. Toshkent, «Universitet», 2002, 143 b.
Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Aripov M., Begalov B., Begimqulov U., Mamarajabov M. “Axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2009 y.
Karimov U. Informatika: O‘quv qo‘llanma. -T., 2001-240b.
Maraximov A.R. Rahmonqulova. S.I. “Internet va undan foydalanish asoslari”. O‘quv qo‘llanma.-T., 2001.-176b.
Sattorov A. “Ma’lumotlar bazasini boshqarish sistemasi”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent, 2006 yil 302 b.
Zokirova F. va boshqalar. “Informatika i informatsionnie texnologii”. O‘quv qo‘llanma. — T.: -2007. — 270 s.
Yakubova M.Z., Anorova Sh.A. va boshqalar «Informatika», «Informatsion texnologiyalar», «Ishchi mutaxassisligi», «Elektron katalog», «Texnika vositalari» fanlaridan testlar, nazariy-amaliy savollar variantlari to‘plami. Qo‘llanma. Toshkent, 2007 yil 187 b.
Anorova Sh.A., Muhammadiyev A.Sh. «Word bo‘yicha mashqlar to‘plami». Uslubiy qo‘llanma. Toshkent, 2006 yil 51 b.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
27. bilimdon.uz
http://www.gov.uz
http://www.ziyonet.uz
http://www.connect.uz
http://www.natlib.uz
http://www.faak.uz
http://www.uz
http://www.tsic.uz

Qo‘shimcha

Karimov I.A. “Ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot – pirovard maqsadimiz” 8-jild, T.: “O‘zbekiston” 2000;
Karimov I.A. “O‘zbekiston buyuk kelajak sari”. T.: “O‘zbekiston” 1998;
Karimov I.A. “Yuksak malakali mutahassislar taraqqiyot omili”. T.: “O‘zbekiston” 1995;
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Mannonov B.O. “Madaniyat maskanlarida texnika vositalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2007 y.
Rahmonqulova S.I. “IBM PC kompyuterida ishlash.” O‘quv qo‘llanma. -T.: Sharq HMK-S.PRINT, 1998. -224b.
G’ulomov S.S., va boshqalar «Iqtisodiy informatika». O‘quv qo‘llanma. T.: «O‘zbekiston», 1999. – 528 b.
8. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b. 2. Musurmonov N.A. “Windows XP operatsion tizimida ishlash”. Uslubiy qo‘llanma. T.: 2008 yil 44 b.
Yakubova M.Z., Mannonov B.A. “Razrabotka elektronnix dokumentov na WORDe”. O‘quv-uslubiy qo‘llanma. Toshkent-2005 y.
Qobulov V.Q., FayzullayevA.F., Nazirov Sh.A., “Al-Xorazmiy. Algoritm. Algoritmizattsiya”. Monografiya-T.: -2006. — 665s.
Fan, ta’lim, madaniyat va biznes sohalarida internet va kutubxona-axborot resurslaridan foydalanish. // Uchinchi xalqaro konferentsiya “CENTRAL ASIA — 2004” Toshkent-Samarqand, 17-21 oktyabr, 2004 y.
Fan, texnika va ta’limda infokommunikatsion va hisoblash texnologiyalari. // Xalqaro ilmiy konferentsiya. Toshkent 28-30 sentyabr, 2004 y.
Fan, ta’lim, madaniyat va biznes sohalarida internet va kutubxona-axborot resurslaridan foydalanish. // To‘rtinchi xalqaro konferentsiya “CENTRAL ASIA — 2006” Toshkent, Urganch, Xiva, 2006 y.
Materiali Mejdunarodnoy konferentsii “Krim-95” – “Krim-2010”
“Xalq so‘zi” // 1995-2011.
“Ma’rifat” // 1995-2011.
“Fan va turmush” // 1995-2011.
Informatika i obrazovaniye, Jurnal, Moskva, (2000-2011 g.g.) №1-12.
Guk M.Y. Apparatnie interfeysi PK. Entsiklopediya.- SPb.: Piter, 2003, 528 s.
Guk M.Y. Apparatnie sredstva IBM PC. Entsiklopediya.- SPb.: Piter, 2003, 528 s.
Bogumirskiy B. I dr. Entsiklopedia Windows Millennium Edition.-SPb.: Piter, 2001.-768 s.
22. M D Gibbons. D Foks. A Vestenburg. D Kraven Internet (entsiklopediya, rus tilida), S.Peterburg, 1996, 635 b
23. Voroyskiy F.S. Informatika. Noviy sistematizirovanniy tolkoviy slovar-spravochnik (Vvodniy kurs po informatike i vichislitelnoy texnike v terminax).- 2-e izd. Pererab. I dop.- M.: «Izdatelstvo Liberiya», 2001.-536 s.
Server Ministerstva obrazovaniya Rossii (http://www.informika.ru).

O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

O‘zbekiston Respublikasi Madaniyat va sport ishlari vazirligi

Abdulla Qodiriy nomidagi Toshkent Davlat

madaniyat instituti

Abdulla Qodiriy nomidagi

TDMI uslubiy kengashining 2010y., sentyabrdagi № 1 bayonnomasi bilan tasdiqlangan

Prorektor____________M.B.Bekmurodov

Bilim sohasi: 300000 –«Ijtimoiy fanlar, biznes va huquq»

Ta’lim sohasi: 320000 – Jurnalistika va axborot

Bakalavr yo‘nalishlari: 5320200 – «Axborotlashtirish va kutubxonashunoslik»

«Informatika va axborot texnologiyalari» fanidan

Ishchi dastur

Toshkent–2010 yil

«Tasdiqlangan»

«Kutubxona – axborot faoliyatini boshqaruv» fakulteti kengashida muhokama qilingan va ma’qullangan.

Kengash raisi__________________ dotsent Davlatov S.X.

«_» ____________2010 y.

«Tavsiya etilgan»

«Matematika, informatika va axborot texnologiyalari» kafedra majlisida muhokama qilingan va ma’qullangan.

Kafedra mudiri

t.f.n., dotsent ____________U.F.Karimov

«» ________________2010 y.

Taqrizchilar:

Raxmatullayev M.A., «Informatika, matematika va axborot texnologiyalari» kafedra professori
Muhammadiyev A.Sh., ., «Informatika, matematika va axborot texnologiyalari» kafedra dotsenti

Tuzuvchi:

Anorova Sh.A. t.f.n.

«Informatika va axborot texnologiyalari» fanidan ishchi dastur. – T.: A.Qodiriy nomidagi TDMI. 2010.

1. Kirish

Tub islohotlarni amalga oshirish, bozor munosabatalarini shakllantirish eng avvalo xodimlarning informatsion tizimlar texnologiyalariga asoslangan bilimiga bog’liqdir. Barcha mutaxassislarda yo‘nalish bo‘yicha tafakkurni shakllantirmasdan turib chuqur o‘zgarishlar qilib bo‘lmaydi.

O‘zbekiston Respublikasida keng ko‘lamli islohotlar amalga oshirayotgan ekan, uzluksiz ta’lim tizimini shakllantirishga birinchi darajali ahamiyat berilmoqda. O‘zbekiston Respublikasida informatika tizimlari va tarmoqlarini rivojlantirish tamoyillari quyidagilardan iborat:

Birinchidan, zamonaviy axborot texnologiyasini rivojlantirish, davlat muassasalari va xo‘jalik sub’ektlari muassasa va tashkilotlar yuridik va jismoniy shaxslar uchun axborot xizmatini yo‘lga qo‘yish;

Ikkinchidan, madaniyat, iqtisodiyot, fan, ta’lim va ijtimoiy sohada axborot tizimlarini shakllantirishga ko‘maklashish;

Uchinchidan, Respublikaning jahon axborot tizimlari va xalqaro tarmoqlarga ulanishini ta’minlash.

1.1. O‘qitish maqsadi va vazifalari

Informatika va axborot texnologiyalari fanining asosiy maqsadi talabalarga ta’lim uslubiyoti bo‘yicha o‘qitishning nazariy va amaliy tomonlarini chuqur o‘rgatishdan iboratdir.

Fanning vazifalari quyidagilardan iboratdir:

— barcha madaniyat sohalari muassasalarida samarali mehnat faoliyatini amalga oshira oladigan, shu bilan bir qatorda shu sohalarda zamonaviy kompyuter texnologiyalarini qo‘llay oladigan mutaxassislarni tayyorlash;

— ish faoliyati davomida nafaqat texnik, texnologik balki ijtimoiy iqtisodiy kelajak istiqbollarini belgilay olishni ta’minlashni;

— jahon standartlari darajasidagi texnologiyalar sohasida ham bilim va ko‘nikmalar hosil qilishi;

«Informatika va axborot texnologiyalari» fani o‘quv rejasidagi quyidagi fanlar bilan bog’langan:

— IRBIS asoslari;

— oliy matematika;

— integral axborot qidiruv sistemalar (IAQS) va boshqa fanlar bilan aloqadorlikda o‘rganiladi.

— Shaxsiy kompyuterlar va telekommunikatsiya vositalaridan foydalangan holda foydalanuvchi ishining interfeysli axborot texnologiyasi;

— kompyuterli interfaol (muloqotli) ish rejimi;

— boshqa dasturiy mahsulotlar bilan o‘zaro aloqa;

— kompyuter tarmoqlari bilan aloqani ushlab turuvchi INTERNET, elektron pochta (E~mail), ma’lumotlar to‘plamini boshqarish tizimlaridan ACCESS, jadval tahrirchisi EXCEL, skaner va boshqa kabilardan foydalanish nazarda tutilgan.

Fanning ma’ruza, amaliy (seminar), tajriba mashg’ulotlari mavzularining soatlar bo‘yicha taqsimoti jadvali:

«Informatika va axborot texnologiyalari» fani bo‘yicha mashg’ulotlar quyidagicha taqsimlangan:

Umumiy 418 soat. Shundan auditoriya soatlari 218: ma’ruza 72 soat, tajriba 146 soat. Mustaqil ta’lim 200 soat.

№	Mavzular nomi	Auditoriya soatlari		Mus taqil ta’lim soati
№	Mavzular nomi	Ma’ ruza	Laborato riya	Mus taqil ta’lim soati
III semestr
1	Kirish. O‘zbekiston Respublikasining axborot texnologiyalari va telekommunikasiya to‘g’risidagi qonunlari haqida	2 soat		8 soat
2	EHMning rivojlanish bosqichlari	2 soat		4 soat
3	Kompyuterning asosiy va qo‘shimcha qurilmalari	4 soat		6 soat
4	Kompyuterlarning dasturiy ta’minoti	2 soat		4 soat
5	Operatsion tizimlar	4 soat	2 soat	4 soat
6	Elektron jadvallar	4 soat	16 soat	8 soat
7	Internet Browser	2 soat	8 soat	8 soat
8	E-mail	2 soat	6 soat	8 soat
	III semesterda jami:	22 soat	32 soat	50 soat
IV semestr
9	Axborot texnologiyalari fani, predmeti, ob’ekti, ta’riflar. Axborot va axborot jarayonlari, axborotning turlari va xossalari	2 soat		4 soat
10	EHMning asosiy ko‘rsatkichlari. Shaxsiy kompyuterda xotira turlari va ularning ishlatilishi	2 soat		4 soat
11	Axborotlarni EHMda ifodalash. Ma’lumotlarni EHMda saqlash strukturasi. Fayl va fayllar strukturasi. Fayllar sistemasi	2 soat		2 soat
12	Windowsning multimedia imkoniyatlari	2 soat	2 soat	8 soat
13	Ma’lumotlar bazasi haqida tushuncha. Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari (MBBT). MBBTning asosiy funksiya va xossalari. MBBT ACCESSning ishlatilishi va imkoniyatlari.	6 soat	20 soat	8 soat
14	MS Publisher tahriri	2 soat	4 soat	4 soat
15	Grafik muharrirlari. Oddiy Paint grafik muharriri, uning imkoniyatlari. (Skaner bilan ishlash)	2 soat	6 soat	4 soat
16	Adobe Photoshop grafik dasturi	4 soat	12 soat	8 soat
17	Corel Draw grafik dasturi	4 soat	10 soat	8 soat
	IV semesterda jami:	26 soat	54 soat	50 soat
V semester
18	Qobiq dasturlar: Norton Commander, Far Manager, Windows Commander, Total Commander qobiq dasturlari	2 soat	2 soat	10 soat
19	Axborotning o‘lchov birliklari. Sanoq sistemalari	2 soat	6 soat	10 soat
20	Algoritm tushunchasi, turlari, xossalari. Dasturlash tillari va ularning turlari	2 soat	6 soat	10 soat
21	Web texnologiyalar. Web 2.0 texnologiyasi	2 soat	2 soat	10 soat
22	HTML, uning operatorlari va imkoniyatlari	4 soat	10 soat	16 soat
23	Front Page tahriri, uning imkoniyatlari va unda ishlash	4 soat	12 soat	14 soat
	V semesterda jami:	16 soat	38 soat	70 soat
VI semester
24	Web sahifalar va hujjatlar yaratish	4 soat	16 soat	14 soat
25	Web xosting	4 soat	6 soat	16 soat
	VI semesterda jami:	8 soat	22 soat	30 soat
	Jami:	72 soat	146 soat	200 soat
Hammasi: 418 soat

Asosiy qism

2.1. O‘quv materiallarining mazmuni

Fan bo‘yicha ma’ruza mavzulari va ularning mazmuni

Mavzu —1. Kirish. O‘zbekiston Respublikasining axborot texnologyalari va telekommunikasiya to‘g’risidagi qonunlari haqida (2 soat)

Reja:

O‘zbekiston Respublikasining axborot texnologyalari va telekommunikasiya to‘g’risidagi qonunlari, qarorlari, vazirlar mahkamasining farmonlarining maqsadi.
O‘zbekiston Respublikasining axborot texnologiyalari va telekommunikasiya to‘g’risidagi qonunlari, qarorlari, vazirlar mahkamasining farmonlarining joylarda tatbiq etilishi.

(Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

«Xalq so‘zi» gazetasi 1995 – 2011 yillar;
«Ma’rifat gazetasi» 1995-2011 yillar;
O‘zbekiston Respublikasining qonuni. «Ta’lim to‘g’risida» — T., 1997yil;
O‘zbekiston Respublikasining qonuni. «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi to‘g’risida».- T., 1997 yil;
O‘zbekiston Respublikasi Konstituttsiyasi: Toshkent 2003 y;
O‘zbekiston Respublikasining «Elektron raqamli imzo» to‘g’risidagi qonuni, // «Xalq so‘zi», 2004 yil 12 dekabr;
O‘zbekiston Respublikasining «Axborotlashtirish» to‘g’risidagi qonuni, // «Xalq so‘zi», 2004 yil 11 fevral;
O‘zbekiston Respublikasining «Elektron hujjat aylanishi» to‘g’risidagi qonuni, // «Xalq so‘zi», 2004 yil 30 aprel;
O‘zbekiston Respublikasining «Elektron tijorat» to‘g’risidagi qonuni, // «Xalq so‘zi», 2004 yil 21 may;
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish» to‘g’risidagi Farmoni, // «Xalq so‘zi», 2002 yil 6 iyun;
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «Axborot texnologiyalari sohasidagi kadrlar tizimini takomillashtirish» to‘g’risidagi Qarori, // «Xalq so‘zi», 2005 yil 3 iyun;
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining «2001-2005 yillarda kompyuter va axborot texnologiyalarini rivojlantirish, «INTERNET» xalqaro axborot tizimida keng kirib borishni ta’minlash dasturini ishlab chiqarishni tashkil etish chora tadbirlari» to‘g’risidagi Qarori. // «Xalq so‘zi», 2001 yil 24 may;
Vazirlar Mahkamasining «Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy qilish chora tadbirlari» to‘g’risidagi 200-sonli Qarori. // «Xalq so‘zi», 2002 yil 8 iyul;
O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining «Axborot erkinligi, printsiplari va kafolatlari» to‘g’risidagi.
O‘zbekiston Respublikasi Qonuni amalga kiritish haqidagi Qarori. // «Xalq so‘zi», 2002 yil 13 dekabr;
16. http://www.gov.uz

Mavzu — 2. EHMning rivojlanish bosqichlari (2 soat)

Reja:

Kompyuter, kompyuterning paydo bo‘lish tarixi, avlodlari;
2. Kompyuterning turlari, ishlash prinsipi, tashkil etuvchilari.

(Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Aripov M., va boshqalar. “Axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2009 y.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
4. Kamilov Sh.M. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2003 y.
5. Karimov U. «Informatika”. O‘quv qo‘llanma. -, 2001-240b.
Makarova N.V. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2005 y.
Rahmonqulova S.I. “IBM PC kompyuterida ishlash.” O‘quv qo‘llanma. -T.: Sharq HMK-S.PRINT, 1998. -224b.
8. Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik -:-2006. – 365 b
9. Zokirova F. va boshqalar. “Informatika i informatsionnie texnologii”. O‘quv qo‘llanma. — : -2007. — 270 s.
Yakubova M.Z., Anorova Sh.A. va boshqalar «Informatika», «Informatsion texnologiyalar», «Ishchi mutaxassisligi», «Elektron katalog», «Texnika vositalari» fanlaridan testlar, nazariy-amaliy savollar variantlari to‘plami. Qo‘llanma. Toshkent, 2007 yil 187 b.
http://www.ziyonet.uz
http://www.natlib.uz
http://www.tsic.uz
http://www.nuu.uz
15. http://www.faak.uz
16. Tarqatma materiallar.
17. Ma’ruza matnlari.

3—mavzu. Kompyuterning asosiy va qo‘shimcha qurilmalari ( 4 soat)

Reja:

Shaxsiy kompyuterning tuzilishi;
Kompyuterning asosiy qurilmalari;
Kompyuterning qo‘shimcha qurilmalari;
Qo‘shimcha qurilmalari turlari.

(Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

Foydalanilgan adabiyotlar

Alimov R.X., va boshqalar. “Milliy iqtisodda axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2004 y.
Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Aripov M., va boshqalar. “Axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2009 y.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Kamilov Sh.M. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2003 y.
Karimov U. Informatika: O‘quv qo‘llanma. -T., 2001-240b.
Makarova N.V. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2005 y.
Mannonov B.O. “Madaniyat maskanlarida texnika vositalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2007 y.
Rahmonqulova S.I. “IBM PC kompyuterida ishlash.” O‘quv qo‘llanma. -T.: Sharq HMK-S.PRINT, 1998. -224b.
10. Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik -:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
Zokirova F. va boshqalar. “Informatika i informatsionnie texnologii”. O‘quv qo‘llanma. — T.: -2007. — 270 s.
Yakubova M.Z., Anorova Sh.A. va boshqalar «Informatika», «Informatsion texnologiyalar», «Ishchi mutaxassisligi», «Elektron katalog», «Texnika vositalari» fanlaridan testlar, nazariy-amaliy savollar variantlari to‘plami. Qo‘llanma. Toshkent, 2007 yil 187 b.
http://www.ziyonet.uz
http://www.natlib.uz
http://www.tsic.uz
http://www.nuu.uz
http://www.faak.uz
http://www/ziyo.edv.uz.
Tarqatma materiallar.
Ma’ruza matnlari.

4 – Mavzu. Kompyuterlarning dasturiy ta’minoti (2 soat)

Reja:

Kompyuterning dasturiy ta’minoti haqida umumiy tushunchalar, dasturiy ta’minotning turkumlanishi:
Tizim dasturlari (operatsion) tizimlar;
Amaliy dasturlar to‘plami(paketi), amaliy dasturlar;
Instrumental dasturlar.
2. Shaxsiy kompyuterlarning OTlari yaratilishi tarixi.

(Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

Aliyev M. “Sistemnoye programnoye obespecheniye”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2010 y.
Alimov R.X., va boshqalar. “Milliy iqtisodda axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2004 y.
Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Aripov M., va boshqalar. “Axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2009 y.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Kamilov Sh.M. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2003 y.
Karimov U. Informatika: O‘quv qo‘llanma. -T., 2001-240b.
Makarova N.V. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2005 y.
Rahmonqulova S.I. “IBM PC kompyuterida ishlash.” O‘quv qo‘llanma. -T.: Sharq HMK-S.PRINT, 1998. -224b.
10. Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik -:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
Zokirova F. va boshqalar. “Informatika i informatsionnie texnologii”. O‘quv qo‘llanma. — T.: -2007. — 270 s.
13. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b.
14. http://www.ziyonet.uz
http://www.natlib.uz
http://www.tsic.uz
http://www.nuu.uz
http://www.faak.uz
http://www/ziyo.edv.uz.
20. Tarqatma materiallar.
21. Ma’ruza matnlari.

Mavzu — 5. Operatsion tizimlar (4 soat)

Reja:

Tizim dasturlari tizimlari, tizim dasturlari tizimlarining vazifalari va turlari;
Tizim dasturlari tizimning tarkibiy qismlari, ularning yuklanishi.

(Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

Aliyev M. “Sistemnoye programnoye obespecheniye”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2010 y.
Alimov R.X., va boshqalar. “Milliy iqtisodda axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2004 y.
Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Aripov M., va boshqalar. “Axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2009 y.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Kamilov Sh.M. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2003 y.
Karimov U. Informatika: O‘quv qo‘llanma. -T., 2001-240b.
Makarova N.V. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2005 y.
Musurmonov N.A. “Windows XP operatsion tizimida ishlash”. Uslubiy qo‘llanma. T.: 2008 yil 44 b.
Rahmonqulova S.I. “IBM PC kompyuterida ishlash.” O‘quv qo‘llanma. -T.: Sharq HMK-S.PRINT, 1998. -224b.
11. Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik -:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
Zokirova F. va boshqalar. “Informatika i informatsionnie texnologii”. O‘quv qo‘llanma. — T.: -2007. — 270 s.
14. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b.
Yakubova M.Z., Anorova Sh.A. va boshqalar «Informatika», «Informatsion texnologiyalar», «Ishchi mutaxassisligi», «Elektron katalog», «Texnika vositalari» fanlaridan testlar, nazariy-amaliy savollar variantlari to‘plami. Qo‘llanma. Toshkent, 2007 yil 187 b.
http://www.ziyonet.uz
http://www.natlib.uz
http://www.tsic.uz
http://www.nuu.uz
http://www.faak.uz
http://www/ziyo.edv.uz.
Tarqatma materiallar.
Ma’ruza matnlari.

Mavzu — 6. Elektron jadvallar (4soat)

Reja:

Elektron jadvallar haqida umumiy tushunchalar, vazifalari, funksiyalari;
Microsoft Excel haqida tushuncha, dasturni ishga tushirish va tugatish;
Fayl-hujjatlarni hosil qilish, saqlash va yuklash, muloqot interfeysi;
Excel: Asosiy menyu bandlari komandalari, Standart uskunalar menyusi, Formatlash uskunalar menyusi;
Excel: Formulalar satri, Ma’lumotlar bazasini yaratish, formalar tashkil etish, saralash;
6. Excel: Diagrammallar, f_x – funksiyasi, jadvallar.

(Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

Alimov R.X., va boshqalar. “Milliy iqtisodda axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2004 y.
Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Kamilov Sh.M. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2003 y.
Karimov U. Informatika: O‘quv qo‘llanma. -T., 2001-240b.
Makarova N.V. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2005 y.
Rahmonqulova S.I. “IBM PC kompyuterida ishlash.” O‘quv qo‘llanma. -T.: Sharq HMK-S.PRINT, 1998. -224b.
8. Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik -:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
Zokirova F. va boshqalar. “Informatika i informatsionnie texnologii”. O‘quv qo‘llanma. — T.: -2007. — 270 s.
11. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b.
Yakubova M.Z., Anorova Sh.A. va boshqalar «Informatika», «Informatsion texnologiyalar», «Ishchi mutaxassisligi», «Elektron katalog», «Texnika vositalari» fanlaridan testlar, nazariy-amaliy savollar variantlari to‘plami. Qo‘llanma. Toshkent, 2007 yil 187 b.
http://www.ziyonet.uz
http://www.natlib.uz
http://www.tsic.uz
http://www.nuu.uz
http://www.faak.uz
http://www/ziyo.edv.uz.
Tarqatma materiallar.
Ma’ruza matnlari.

Mavzu — 7. Internet Browsers (2 soat)

Reja:

Browserlar haqida asosiy tushunchalar;
INTERNET EXPLORER, uning paydo bo‘lish tarixi, imkoniyatlari;
Global tarmoqning xizmat ko‘rsatish sohalari;
Internet protokollari, fayl bilan ishlovchi protokollar.

(Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

Alimov R.X., va boshqalar. “Milliy iqtisodda axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2004 y.
Aripov M. «Internet va elektron pochta asoslari». O‘quv qo‘llanma. Toshkent, «Universitet», 2002, 143 b.
Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Aripov M., va boshqalar. “Axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2009 y.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Maraximov A.R. Rahmonqulova. S.I. “Internet va undan foydalanish asoslari”. O‘quv qo‘llanma.-T., 2001.-176b.
Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik — T.:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
Zokirova F. va boshqalar. “Informatika i informatsionnie texnologii”. O‘quv qo‘llanma. — T.: -2007. — 270 s.
G’ulomov S.S., va boshqalar «Iqtisodiy informatika». O‘quv qo‘llanma. T.: «O‘zbekiston», 1999. – 528 b.
11. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b.
Yakubova M.Z., Anorova Sh.A. va boshqalar «Informatika», «Informatsion texnologiyalar», «Ishchi mutaxassisligi», «Elektron katalog», «Texnika vositalari» fanlaridan testlar, nazariy-amaliy savollar variantlari to‘plami. Qo‘llanma. Toshkent, 2007 yil 187 b.
http://www.ziyonet.uz
http://www.natlib.uz
http://www.tsic.uz
http://www.nuu.uz
http://www.faak.uz
http://www/ziyo.edv.uz.
Tarqatma materiallar.
Ma’ruza matnlari.

Mavzu — 8. E—mail (2 soat)

Reja:

E-mail haqida asosiy tushunchalar;
E-mail, uning paydo bo‘lishi, imkoniyatlari;
Pochtalar bilan ishlovchi protokollar.

(Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

Alimov R.X., va boshqalar. “Milliy iqtisodda axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2004 y.
Aripov M. «Internet va elektron pochta asoslari». O‘quv qo‘llanma. Toshkent, «Universitet», 2002, 143 b.
Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Aripov M., va boshqalar. “Axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2009 y.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Maraximov A.R. Rahmonqulova. S.I. “Internet va undan foydalanish asoslari”. O‘quv qo‘llanma.-T., 2001.-176b.
Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik — T.:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
Zokirova F. va boshqalar. “Informatika i informatsionnie texnologii”. O‘quv qo‘llanma. — T.: -2007. — 270 s.
G’ulomov S.S., va boshqalar «Iqtisodiy informatika». O‘quv qo‘llanma. T.: «O‘zbekiston», 1999. – 528 b.
11. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b.
Yakubova M.Z., Anorova Sh.A. va boshqalar «Informatika», «Informatsion texnologiyalar», «Ishchi mutaxassisligi», «Elektron katalog», «Texnika vositalari» fanlaridan testlar, nazariy-amaliy savollar variantlari to‘plami. Qo‘llanma. Toshkent, 2007 yil 187 b.
http://www.ziyonet.uz
http://www.natlib.uz
http://www.tsic.uz
http://www.nuu.uz
http://www.faak.uz
http://www/ziyo.edv.uz.
Tarqatma materiallar.
Ma’ruza matnlari.

Mavzu — 9. Axborot texnologiyalari fani, predmeti, ob’ekti, ta’riflar. Axborot va axborot jarayonlari, axborotning turlari va xossalari (2 soat)

Reja:

Axborot haqida umumiy tushunchalar, axborotning ko‘rinishlari, axborotning xossalari, axborotning turlari;
Axborotning vujudga kelishi va rivojlanish omillari;
Axborot texnologiyalari haqida umumiy tushunchalar, ta’riflar, ularning jamiyat taraqqiyotidagi o‘rni;
Axborot texnologiyalari fani haqida;
Axborot texnologiyalarining qo‘llanish sohalari.

(Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

Alimov R.X., va boshqalar. “Milliy iqtisodda axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2004 y.
Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Aripov M., va boshqalar. “Axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2009 y.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Kamilov Sh.M. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2003 y.
Karimov U. Informatika: O‘quv qo‘llanma. -T., 2001-240b.
Makarova N.V. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2005 y.
Rahmonqulova S.I. “IBM PC kompyuterida ishlash.” O‘quv qo‘llanma. -T.: Sharq HMK-S.PRINT, 1998. -224b.
9. Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik -:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
G’ulomov S.S., va boshqalar «Iqtisodiy informatika». O‘quv qo‘llanma. T.: «O‘zbekiston», 1999. – 528 b.
12. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b.
Yakubova M.Z., Anorova Sh.A. va boshqalar «Informatika», «Informatsion texnologiyalar», «Ishchi mutaxassisligi», «Elektron katalog», «Texnika vositalari» fanlaridan testlar, nazariy-amaliy savollar variantlari to‘plami. Qo‘llanma. Toshkent, 2007 yil 187 b.
http://www.ziyonet.uz
http://www.natlib.uz
http://www.tsic.uz
http://www.nuu.uz
http://www.faak.uz
http://www/ziyo.edv.uz.
Tarqatma materiallar.
Ma’ruza matnlari.

Mavzu – 10. EHMning asosiy ko‘rsatkichlari. Shaxsiy kompyuterda xotira turlari va ularning ishlatilishi (2 soat)

Reja:

EHMning asosiy ko‘rsatkichlari;
Xotira turlari va ularning ishlatilishi.

(Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

Alimov R.X., va boshqalar. “Milliy iqtisodda axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2004 y.
Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Aripov M., va boshqalar. “Axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2009 y.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Kamilov Sh.M. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2003 y.
Karimov U. Informatika: O‘quv qo‘llanma. -T., 2001-240b.
Makarova N.V. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2005 y.
Rahmonqulova S.I. “IBM PC kompyuterida ishlash.” O‘quv qo‘llanma. -T.: Sharq HMK-S.PRINT, 1998. -224b.
9. Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik -:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
Zokirova F. va boshqalar. “Informatika i informatsionnie texnologii”. O‘quv qo‘llanma. — T.: -2007. — 270 s.
G’ulomov S.S., va boshqalar «Iqtisodiy informatika». O‘quv qo‘llanma. T.: «O‘zbekiston», 1999. – 528 b.
13. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b.
Yakubova M.Z., Anorova Sh.A. va boshqalar «Informatika», «Informatsion texnologiyalar», «Ishchi mutaxassisligi», «Elektron katalog», «Texnika vositalari» fanlaridan testlar, nazariy-amaliy savollar variantlari to‘plami. Qo‘llanma. Toshkent, 2007 yil 187 b.
http://www.ziyonet.uz
http://www.natlib.uz
http://www.tsic.uz
http://www.nuu.uz
http://www.faak.uz
http://www/ziyo.edv.uz.
Tarqatma materiallar.
Ma’ruza matnlari.

Mavzu—11: Axborotlarni EHMda ifodalash. Ma’lumotlarni EHMda saqlash strukturasi. Fayl va fayllar strukturasi. Fayllar sistemasi (2 soat)

Reja:

Axborotni kompyuterda tasvirlanishi;
Kompyuterda matnli va grafikli ma’lumotlarni namoyish qilish;
Ma’lumotlar. Ma’lumotlarni EHMda saqlash strukturasi;
Fayl va fayllar strukturasi;
Fayllar sistemasi.

(Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

Alimov R.X., va boshqalar. “Milliy iqtisodda axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2004 y.
Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Aripov M., va boshqalar. “Axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2009 y.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Kamilov Sh.M. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2003 y.
Karimov U. Informatika: O‘quv qo‘llanma. -T., 2001-240b.
Makarova N.V. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2005 y.
Rahmonqulova S.I. “IBM PC kompyuterida ishlash.” O‘quv qo‘llanma. -T.: Sharq HMK-S.PRINT, 1998. -224b.
9. Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik -:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
Zokirova F. va boshqalar. “Informatika i informatsionnie texnologii”. O‘quv qo‘llanma. — T.: -2007. — 270 s.
G’ulomov S.S., va boshqalar «Iqtisodiy informatika». O‘quv qo‘llanma. T.: «O‘zbekiston», 1999. – 528 b.
13. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b.
Yakubova M.Z., Anorova Sh.A. va boshqalar «Informatika», «Informatsion texnologiyalar», «Ishchi mutaxassisligi», «Elektron katalog», «Texnika vositalari» fanlaridan testlar, nazariy-amaliy savollar variantlari to‘plami. Qo‘llanma. Toshkent, 2007 yil 187 b.
http://www.ziyonet.uz
http://www.natlib.uz
http://www.tsic.uz
http://www.nuu.uz
http://www.faak.uz
http://www/ziyo.edv.uz.
Tarqatma materiallar.
Ma’ruza matnlari.

Mavzu—12: Windowsning multimedia imkoniyatlari (2 soat)

Reja:

Asosiy tushunchalar;
Informatsion ta’minotda multimediya, ta’lim sohasida multimediya, dasturlash texnologiyasida multimediya;
Sound Recorder vositasida tovushli WAV fayllar bilan ishlash, tovushli fayllarni o‘zgartirish, hujjatlarni tovush bilan to‘ldirish;
4. Video fayllarni ko‘rish, hujjatlarga multimedia qismlarini joylashtirish.

(Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

Alimov R.X., va boshqalar. “Milliy iqtisodda axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2004 y.
Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Aripov M., va boshqalar. “Axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2009 y.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Makarova N.V. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2005 y.
Mannonov B.O. “Madaniyat maskanlarida texnika vositalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2007 y.
Rahmonqulova S.I. “IBM PC kompyuterida ishlash.” O‘quv qo‘llanma. -T.: Sharq HMK-S.PRINT, 1998. -224b.
8. Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik -:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
G’ulomov S.S., va boshqalar «Iqtisodiy informatika». O‘quv qo‘llanma. T.: «O‘zbekiston», 1999. – 528 b.
11. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b.
Yakubova M.Z., Anorova Sh.A. va boshqalar «Informatika», «Informatsion texnologiyalar», «Ishchi mutaxassisligi», «Elektron katalog», «Texnika vositalari» fanlaridan testlar, nazariy-amaliy savollar variantlari to‘plami. Qo‘llanma. Toshkent, 2007 yil 187 b.
http://www.ziyonet.uz
http://www.natlib.uz
http://www.tsic.uz
http://www.nuu.uz
http://www.faak.uz
http://www/ziyo.edv.uz.
Tarqatma materiallar.
Ma’ruza matnlari.

Mavzu—13: Ma’lumotlar bazasi haqida tushuncha. Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari (MBBT). MBBTning asosiy funksiya va xossalari. MBBT ACCESSning ishlatilishi va imkoniyatlari (6 soat)

Ma’lumotlar bazasi, ular haqida umumiy tushunchalar;
Ma’lumotlar bazasining turlari, ma’lumotlar bazasini loyihalash, ma’lumotlar bazasini boshqarish sistemalari (MBBS), MS Accessning arxitekturasi;
Accessni ishga tushirish va uning muloqat oynasi, Accessning asosiy menyusi bandlari komandalari funksiyasi;
4. MS Access: Jadvallar yaratish usullari. Jadvallarni jadval hamda loyiha (konstruktor) ko‘rinishlarida yaratish; Ma’lumotli jadvallar. Yordamchi jadvallar, Maydonlar ustida amallar, Ma’lumotlarning turlari;
MS Access: So‘rovlar, so‘rovlarni hosil qilish, parametrli so‘rovlar, shartli so‘rovlar tashkil etish;
MS Access: Forma va uni yaratish usullari. Formada knopkalardan foydalanish; Boshqarish elementlari; Formada vkladkalardan foydalanish. Yordamchi formalar.
7. MS Access: Hisobot. Hisobotni tashkil etish usullari;
8. MS Access: Makros yaratish. Makrosning imkoniyatlari. SQL tili. Uning vazifasi.

(Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

Alimov R.X., va boshqalar. “Milliy iqtisodda axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2004 y.
Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Aripov M., va boshqalar. “Axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2009 y.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Kamilov Sh.M. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2003 y.
Karimov U. Informatika: O‘quv qo‘llanma. -T., 2001-240b.
Makarova N.V. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2005 y.
Rahmonqulova S.I. “IBM PC kompyuterida ishlash.” O‘quv qo‘llanma. -T.: Sharq HMK-S.PRINT, 1998. -224b.
9. Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik -:-2006. – 365 b
10. Sattorov A. “Ma’lumotlar bazasini boshqarish sistemasi”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent, 2006 yil 302 b.
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
G’ulomov S.S., va boshqalar «Iqtisodiy informatika». O‘quv qo‘llanma. T.: «O‘zbekiston», 1999. – 528 b.
13. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b.
Yakubova M.Z., Anorova Sh.A. va boshqalar «Informatika», «Informatsion texnologiyalar», «Ishchi mutaxassisligi», «Elektron katalog», «Texnika vositalari» fanlaridan testlar, nazariy-amaliy savollar variantlari to‘plami. Qo‘llanma. Toshkent, 2007 yil 187 b.
http://www.ziyonet.uz
http://www.natlib.uz
http://www.tsic.uz
http://www.nuu.uz
http://www.faak.uz
http://www/ziyo.edv.uz.
21. Tarqatma materiallar.
22. Ma’ruza matnlari.

Mavzu-14. MS Publisher taxriri (2 soat)

Reja :

MS Publisher taxriri asosiy tushunchalari;
MS Publisher haqida tushuncha, dasturni ishga tushirish va tugatish;
Fayl-hujjatlarni hosil qilish, saqlash va yuklash, muloqot interfeysi;
MS Publisher: Asosiy menyu bandlari komandalari, Standart uskunalar menyusi.

(Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

Alimov R.X., va boshqalar. “Milliy iqtisodda axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2004 y.
Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Rahmonqulova S.I. “IBM PC kompyuterida ishlash.” O‘quv qo‘llanma. -T.: Sharq HMK-S.PRINT, 1998. -224b.
5. Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik -:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
G’ulomov S.S., va boshqalar «Iqtisodiy informatika». O‘quv qo‘llanma. T.: «O‘zbekiston», 1999. – 528 b.
8. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b.
9. http://www.ziyonet.uz
10. http://www.natlib.uz
http://www.tsic.uz
http://www.nuu.uz
http://www.faak.uz
http://www/ziyo.edv.uz.
Tarqatma materiallar.
Ma’ruza matnlari.

Mavzu–15. Grafik muharrirlari. Oddiy Paint grafik muharriri, uning imkoniyatlari

(Skaner bilan ishlash) (2 soat)

Reja:

Grafik muharrirlari haqida asosiy tushunchalar;
Paint grafik muharriri haqida umumiy ma’lumotlar;
Paint grafik muharririning imkoniyatlari;
Paint grafik muharririda ishlash.

(Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

Alimov R.X., va boshqalar. “Milliy iqtisodda axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2004 y.
Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Aripov M., va boshqalar. “Axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2009 y.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Rahmonqulova S.I. “IBM PC kompyuterida ishlash.” O‘quv qo‘llanma. -T.: Sharq HMK-S.PRINT, 1998. -224b.
6. Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik -:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
Zokirova F. va boshqalar. “Informatika i informatsionnie texnologii”. O‘quv qo‘llanma. — T.: -2007. — 270 s.
G’ulomov S.S., va boshqalar «Iqtisodiy informatika». O‘quv qo‘llanma. T.: «O‘zbekiston», 1999. – 528 b.
10. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b.
Yakubova M.Z., Anorova Sh.A. va boshqalar «Informatika», «Informatsion texnologiyalar», «Ishchi mutaxassisligi», «Elektron katalog», «Texnika vositalari» fanlaridan testlar, nazariy-amaliy savollar variantlari to‘plami. Qo‘llanma. Toshkent, 2007 yil 187 b.
http://www.ziyonet.uz
http://www.natlib.uz
http://www.tsic.uz
http://www.nuu.uz
http://www.faak.uz
http://www/ziyo.edv.uz.
Tarqatma materiallar.
Ma’ruza matnlari.

Mavzu — 16. Adobe Photoshop grafik dasturi (4 soat)

Reja:

Adobe Photoshopning vazifasi va ishlatilishi;
Kompyuterga qo`yiladigan talablar, Adobe Photoshop dasturini o`rnatish;
Dasturdan foydalanadiganlar guruhi; Web grafika muxarriri;
Menyu bo`limlari; Fayl menyu oynasida ishlash;
Instrumentlar paneli.

(Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Aripov M., va boshqalar. “Axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2009 y.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik — T.:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
G’ulomov S.S., va boshqalar «Iqtisodiy informatika». O‘quv qo‘llanma. T.: «O‘zbekiston», 1999. – 528 b.
7. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b.
8. http://www.ziyonet.uz
9. http://www.natlib.uz
http://www.tsic.uz
http://www.nuu.uz
http://www.faak.uz
http://www/ziyo.edv.uz.
Tarqatma materiallar.
Ma’ruza matnlari.

Mavzu — 17. Corel Draw grafik dasturi (4 soat)

Reja:

Corel Draw dasturi bilan tanishish;
2. Menyu bo`limlari;
3. Corel Drawda hujjatlarni yaratish va ochish;
Dasturning ob’ektlari.

(Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Aripov M., va boshqalar. “Axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2009 y.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Rahmonqulova S.I. “IBM PC kompyuterida ishlash.” O‘quv qo‘llanma. -T.: Sharq HMK-S.PRINT, 1998. -224b.
5. Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik -:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
7. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b.
8. http://www.ziyonet.uz
http://www.natlib.uz
http://www.tsic.uz
http://www.nuu.uz
http://www.faak.uz
http://www/ziyo.edv.uz.
14. Tarqatma materiallar.
15. Ma’ruza matnlari.

Mavzu – 18 Qobiq dasturlar: Norton Commander, Far Manager, Windows Commander, Total Commander qobiq dasturlari (2 soat)

Reja:

Qobiq dasturlar haqida umumiy ma’lumotlar;
Qobiq dasturlarning paydo bo‘lish tarixi;
Norton commander dasturi, imkoniyatlari, FAR manager qobiq dasturi;
Windows va Total commander dasturlari imkoniyatlari, funksional tugmachalarning vazifalari.

(Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Makarova N.V. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2005 y.
Rahmonqulova S.I. “IBM PC kompyuterida ishlash.” O‘quv qo‘llanma. -T.: Sharq HMK-S.PRINT, 1998. -224b.
5. Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik -:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
7. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b.
8. http://www.ziyonet.uz
http://www.natlib.uz
http://www.tsic.uz
http://www.nuu.uz
http://www.faak.uz
http://www/ziyo.edv.uz.
Tarqatma materiallar.
Ma’ruza matnlari.

Mavzu – 19. Axborotning o‘lchov birliklari. Sanoq sistemalari (2 soat)

Reja:

Axborotning o‘lchov birliklari;
Sanoq sistemalari va ularning turlari, turli sanoq sistemalarida arifmetik amallar;
3. Bir sanoq sistemasidan boshqasiga o‘tish, axborotlarni ikkilik sanoq sistemasida kodlash.

(Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Kamilov Sh.M. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2003 y.
Makarova N.V. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2005 y.
Rahmonqulova S.I. “IBM PC kompyuterida ishlash.” O‘quv qo‘llanma. -T.: Sharq HMK-S.PRINT, 1998. -224b.
6. Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik -:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
G’ulomov S.S., va boshqalar «Iqtisodiy informatika». O‘quv qo‘llanma. T.: «O‘zbekiston», 1999. – 528 b.
9. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b.
Yakubova M.Z., Anorova Sh.A. va boshqalar «Informatika», «Informatsion texnologiyalar», «Ishchi mutaxassisligi», «Elektron katalog», «Texnika vositalari» fanlaridan testlar, nazariy-amaliy savollar variantlari to‘plami. Qo‘llanma. Toshkent, 2007 yil 187 b.
http://www.ziyonet.uz
http://www.natlib.uz
http://www.tsic.uz
http://www.nuu.uz
http://www.faak.uz
http://www/ziyo.edv.uz.
Tarqatma materiallar.
Ma’ruza matnlari.

Mavzu — 20. Algoritm tushunchasi, turlari, xossalari. Dasturlash tillari va ularning turlari

(2 soat)

Reja:

Algoritm tushunchasi;
Algoritmning asosiy xossalari, algoritmning tasvirlash usullari, algoritmning turlari;
Dastur va dasturlash tushunchasi, dasturlash tillari, dasturlash tillarining turlari.

(Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

Alimov R.X., va boshqalar. “Milliy iqtisodda axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2004 y.
Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Qobulov V.Q., FayzullayevA.F., Nazirov Sh.A., “Al-Xorazmiy. Algoritm. Algoritmizattsiya”. Monografiya-T.: -2006. — 665s.
Rahmonqulova S.I. “IBM PC kompyuterida ishlash.” O‘quv qo‘llanma. -T.: Sharq HMK-S.PRINT, 1998. -224b.
6. Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik -:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
G’ulomov S.S., va boshqalar «Iqtisodiy informatika». O‘quv qo‘llanma. T.: «O‘zbekiston», 1999. – 528 b.
9. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b.
Yakubova M.Z., Anorova Sh.A. va boshqalar «Informatika», «Informatsion texnologiyalar», «Ishchi mutaxassisligi», «Elektron katalog», «Texnika vositalari» fanlaridan testlar, nazariy-amaliy savollar variantlari to‘plami. Qo‘llanma. Toshkent, 2007 yil 187 b.
http://www.ziyonet.uz
http://www.natlib.uz
http://www.tsic.uz
http://www.nuu.uz
http://www.faak.uz
http://www/ziyo.edv.uz.
Tarqatma materiallar.
Ma’ruza matnlari.

Mavzu – 21. Web texnologiyalar. Web 2.0 texnologiyasi (2 soat)

Reja:

Web texnologiyalar haqida asosiy tushunchalar;
Web 2.0 texnologiyasi imkoniyatlari.

(Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

Alimov R.X., va boshqalar. “Milliy iqtisodda axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2004 y.
Aripov M. «Internet va elektron pochta asoslari». O‘quv qo‘llanma. Toshkent, «Universitet», 2002, 143 b.
Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Aripov M., va boshqalar. “Axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2009 y.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Maraximov A.R. Rahmonqulova. S.I. “Internet va undan foydalanish asoslari”. O‘quv qo‘llanma.-T., 2001.-176b.
Rahmonqulova S.I. “IBM PC kompyuterida ishlash.” O‘quv qo‘llanma. -T.: Sharq HMK-S.PRINT, 1998. -224b.
8. Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik -:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
G’ulomov S.S., va boshqalar «Iqtisodiy informatika». O‘quv qo‘llanma. T.: «O‘zbekiston», 1999. – 528 b.
11. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b.
Yakubova M.Z., Anorova Sh.A. va boshqalar «Informatika», «Informatsion texnologiyalar», «Ishchi mutaxassisligi», «Elektron katalog», «Texnika vositalari» fanlaridan testlar, nazariy-amaliy savollar variantlari to‘plami. Qo‘llanma. Toshkent, 2007 yil 187 b.
http://www.ziyonet.uz
http://www.natlib.uz
http://www.tsic.uz
http://www.nuu.uz
http://www.faak.uz
http://www/ziyo.edv.uz.
Tarqatma materiallar.
Ma’ruza matnlari.

22-mavzu: HTML, uning operatorlari va imkoniyatlari (4 soat)

HTML tili, HTMLda hujjat tuzilishi;
HTML tili operatorlari;
HTML nima? HTMLni o‘rganish uchun nima kerak, HTML hujjat qanday quriladi?
5. Mantiqiy formatlash teglari, Fizik formatlash teglari;
HTMLda formalar tashkil etish.

(Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

Alimov R.X., va boshqalar. “Milliy iqtisodda axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2004 y.
Aripov M. «Internet va elektron pochta asoslari». O‘quv qo‘llanma. Toshkent, «Universitet», 2002, 143 b.
Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Aripov M., va boshqalar. “Axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2009 y.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Maraximov A.R. Rahmonqulova. S.I. “Internet va undan foydalanish asoslari”. O‘quv qo‘llanma.-T., 2001.-176b.
Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik — T.:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
G’ulomov S.S., va boshqalar «Iqtisodiy informatika». O‘quv qo‘llanma. T.: «O‘zbekiston», 1999. – 528 b.
10. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b.
Yakubova M.Z., Anorova Sh.A. va boshqalar «Informatika», «Informatsion texnologiyalar», «Ishchi mutaxassisligi», «Elektron katalog», «Texnika vositalari» fanlaridan testlar, nazariy-amaliy savollar variantlari to‘plami. Qo‘llanma. Toshkent, 2007 yil 187 b.
http://www.ziyonet.uz
http://www.natlib.uz
http://www.tsic.uz
http://www.nuu.uz
http://www.faak.uz
http://www/ziyo.edv.uz.
Tarqatma materiallar.
Ma’ruza matnlari.

23-mavzu: FrontPage taxriri, uning imkoniyatlari va unda ishlash (4 soat)

Hujjatlarni yaratish va taxrirlash;
Hujjatlarni yaratishda turli master va shablonlardan foydalanish;
Dinamik effektlar;
Fraymlar.

(Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

Alimov R.X., va boshqalar. “Milliy iqtisodda axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2004 y.
Aripov M. «Internet va elektron pochta asoslari». O‘quv qo‘llanma. Toshkent, «Universitet», 2002, 143 b.
Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Aripov M., va boshqalar. “Axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2009 y.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Maraximov A.R. Rahmonqulova. S.I. “Internet va undan foydalanish asoslari”. O‘quv qo‘llanma.-T., 2001.-176b.
Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik — T.:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
G’ulomov S.S., va boshqalar «Iqtisodiy informatika». O‘quv qo‘llanma. T.: «O‘zbekiston», 1999. – 528 b.
10. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b.
Yakubova M.Z., Anorova Sh.A. va boshqalar «Informatika», «Informatsion texnologiyalar», «Ishchi mutaxassisligi», «Elektron katalog», «Texnika vositalari» fanlaridan testlar, nazariy-amaliy savollar variantlari to‘plami. Qo‘llanma. Toshkent, 2007 yil 187 b.
http://www.ziyonet.uz
http://www.natlib.uz
http://www.tsic.uz
http://www.nuu.uz
http://www.faak.uz
http://www/ziyo.edv.uz.
Tarqatma materiallar.
Ma’ruza matnlari.

24-mavzu: Web sahifalar va hujjatlar yaratish (4 soat)

WEB sayt tarkibi va uni yaratishni avtomatlashtiruvchi vositalar;
Gipertekstli murojaatlar; WEB grafika;
Interaktiv WEB hujjatlar;
WEB sahifalarni o‘qish vositalari (Browserlar), Microsoft Intetnet Explorer Browseri.

(Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

Alimov R.X., va boshqalar. “Milliy iqtisodda axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2004 y.
Aripov M. «Internet va elektron pochta asoslari». O‘quv qo‘llanma. Toshkent, «Universitet», 2002, 143 b.
Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Aripov M., va boshqalar. “Axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2009 y.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Maraximov A.R. Rahmonqulova. S.I. “Internet va undan foydalanish asoslari”. O‘quv qo‘llanma.-T., 2001.-176b.
Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik — T.:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
G’ulomov S.S., va boshqalar «Iqtisodiy informatika». O‘quv qo‘llanma. T.: «O‘zbekiston», 1999. – 528 b.
10. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b.
Yakubova M.Z., Anorova Sh.A. va boshqalar «Informatika», «Informatsion texnologiyalar», «Ishchi mutaxassisligi», «Elektron katalog», «Texnika vositalari» fanlaridan testlar, nazariy-amaliy savollar variantlari to‘plami. Qo‘llanma. Toshkent, 2007 yil 187 b.
http://www.ziyonet.uz
http://www.natlib.uz
http://www.tsic.uz
http://www.nuu.uz
http://www.faak.uz
http://www/ziyo.edv.uz.
18. Tarqatma materiallar.
19. Ma’ruza matnlari.

25-mavzu: Web xosting (4 soat)

Reja:

Web xosting tushunchasi;

2. (Ushbu mavzuni o‘rganishda Axborot pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko‘zda tutilgan)

Tavsiya etilayotgan adabiyotlar

Alimov R.X., va boshqalar. “Milliy iqtisodda axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2004 y.
Aripov M. «Internet va elektron pochta asoslari». O‘quv qo‘llanma. Toshkent, «Universitet», 2002, 143 b.
Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Aripov M., va boshqalar. “Axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2009 y.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
6. Makarova N.V. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2005 y.
7. Maraximov A.R. S.I. “Internet va undan foydalanish asoslari”. O‘quv qo‘llanma.-T., 2001.-176b.
Rahmonqulova S.I. “IBM PC kompyuterida ishlash.” O‘quv qo‘llanma. -T.: Sharq HMK-S.PRINT, 1998. -224b.
9. Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik -:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
G’ulomov S.S., va boshqalar «Iqtisodiy informatika». O‘quv qo‘llanma. T.: «O‘zbekiston», 1999. – 528 b.
12. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b.
13. http://www.ziyonet.uz
14. http://www.natlib.uz
http://www.tsic.uz
http://www.nuu.uz
http://www.faak.uz
http://www/ziyo.edv.uz.
19. Tarqatma materiallar.
20. Ma’ruza matnlari.

Tajriba (laboratoriya) ishlari

Tartib raqami	Mavzular nomlari	Ajra- tilgan soat
Tajriba №1	Disklar bilan ishlash	2 soat
Tajriba №2	Excel: Listlar, ishchi kitoblar bilan ishlash, formatlar, chegaralar, jadvallar, fx funksiyasi va formulalar satri, diagrammalar bilan ishlash	8 soat
Tajriba №3	Excel: Ma’lumotlar bazasi yaratish	4 soat
Tajriba №4	Excel: Matematik hisob-kitoblar bilan ishlash, grafiklar yasash	4 soat
Tajriba № 5	Internetning imkoniyatlari: Turli qidiruv sistemalari ma’lumotlar bilan ishlash	8 soat
Tajriba №6	Elektron pochtada ishlash: Pochta yaratish, xat yozish, saqlash, qo’shimcha fayllar qo’shish	6 soat
Tajriba № 7	Windowsning multimedia imkoniyatlarida ishlash: Audio va vedio fayllar billan ishlash	2 soat
Tajriba №8	Access: Ma’lumotlar bazasi yaratish-jadvallar, so’rovlar, formalar, hisobatlar va makroslar yaratish: Access: Jadvallar yaratish usullari. Jadvallarni–jadval hamda loyiha (konstruktor) ko‘rinishlarida yaratish; Ma’lumotli jadvallar, Yordamchi jadvallar, Maydonlar ustida amallar, Ma’lumotlarning turlari; Access: So‘rovlar, so‘rovlarni hosil qilish, parametrli so‘rovlar, shartli so‘rovlar tashkil etish; Access: Forma va uni yaratish usullari. Formada knopkalardan foydalanish; Boshqarish elementlari; Formada vkladkalardan foydalanish. Yordamchi formalar. Access: Hisobot. Hisobotni tashkil etish usullari; Access: Makros yaratish. Makrosning imkoniyatlari.	20 soat
Tajriba №9	MS Publisher tahririda ishlash	4 soat
Tajriba №10	Oddiy Paint grafik muharriri, uning imkoniyatlari (Skaner bilan ishlash)	6 soat
Tajriba №11	Adobe Photoshop dasturi va unda ishlash	12 soat
Tajriba №12	Corel Draw grafik dasturi va unda ishlash	10 soat
Tajriba №13	Qobiq dasturlar: Total Commander qobiq dasturi bilan ishlash	2 soat
Tajriba №14	Sanoq sistemalari ustida arifmetik amallar: 2 lik, 8 lik, 16 lik sanoq sistemasida arifmetik amallar bajarish; Bir sanoq sistemasidan boshqasiga o‘tish: 2 likdan 8 lik, 16 lik sanoq sistemalariga; 8 lik sanoq sistemasidan 2 lik, 10 lik, 16 lik sanoq sistemalariga; 16 lik sanoq sistemasidan 2 lik 8 lik sanoq sistemalariga o‘tish;	6 soat
Tajriba №15	Algoritmlar yaratish: Chiziqli algoritmlar; Tarmoqlanuvchi algoritmlar; Takrorlanuvchi algoritmlar.	6 soat
Tajriba №16	Web texnologiyalar	2 soat
Tajriba №17	HTML, uning operatorlari va imkoniyatlari va unda ishlash	10 soat
Tajriba №18	Front Page tahriri, uning imkoniyatlari va unda ishlash	12 soat
Tajriba №19	Web sahifalar va Web hujjatlar yaratish	16 soat
Tajriba №20	Web xostingda ishlash	6 soat
	Jami:	146 soat

Mustaqil ta’lim uchun tavsiya etiladigan mavzular

Ushbu fanni yaxshi o‘zlashtirish uchun, talabalar «Informatika. Axborot texnologiyalari» qonuniyatlarini, kutubxonalarning avtomatlashtirishga o‘tish, yangi zamonaviy avtomatlashtirilgan axborot texnologiyalarini ularni iqtisodiyotini ham mustaqil o‘rganishlari maqsadga muvofiqdir.

Fan bo‘yicha va unga yaqin mavzular yuzasidan xalqaro Internet tarmoqlardan foydalanib, sotsiologik jarayonlarga oid ma’lumotlardan foydalanishlari, talabalarning bilimlarini har tomonlama darajasini ko‘tarilishiga olib keladi.

1.O‘zbekiston Respublikasi qonunlari, Prezidentning formonlari, Vazirlar mahkamasining Qarorlari (Axborot texnologiyasigi tegishli);

Informatika va axborot texnoligiyalari fanining O‘zbekiston va xorijiy mamlakatlarda rivojlanishi;
O‘zbekistonda ilmiy axborot faoliyatining rivojlanishi va uning ahamiyati;
Avtomatlashtirilgan axborot tizimlarining O‘zbekistonda ishlab chiqarish ahvoli;
Avtomatlashtirilgan axborot qidiruv tizimlarini murakkab tizim sifatida o‘rganish;

Tavsiya etiladigan adabiyotlar ro‘yxati.
O‘zbekiston Respublikasi Qonunlari.
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi: Toshkent 2003-y;
O‘zbekiston Respublikasining “Elektron raqamli imzo” to‘g’risidagi qonuni, // “Xalq so‘zi”, 2004 yil 12 dekabr;
O‘zbekiston Respublikasining “Axborotlashtirish” to‘g’risidagi qonuni, // “Xalq so‘zi”, 2004 yil 11 fevral;
O‘zbekiston Respublikasining “Elektron hujjat aylanishi” to‘g’risidagi qonuni, // “Xalq so‘zi”, 2004 yil 30 aprel;
O‘zbekiston Respublikasining “Elektron tijorat” to‘g’risidagi qonuni, // “Xalq so‘zi”, 2004 yil 21 may;
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Farmonlari va Qarorlari.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish” to‘g’risidagi Farmoni, // “Xalq so‘zi”, 2002 yil 6 iyun;
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Axborot texnologiyalari sohasidagi kadrlar tizimini takomillashtirish” to‘g’risidagi Qarori, // “Xalq so‘zi”, 2005 yil 3 iyun;

III. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Qarorlari.

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “2001-2005 yillarda kompyuter va axborot texnologiyalarini rivojlantirish, “INTERNET” xalqaro axborot tizimida keng kirib borishni ta’minlash dasturini ishlab chiqarishni tashkil ztish chora-tadbirlari” to‘g’risidagi Qarori, // “Xalq so‘zi”, 2001 yil 24 may;
Vazirlar mahkamasining “Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy qilish chora-tadbirlari” to‘g’risidagi 200-sonli Qarori, // “Xalq so‘zi”, 2002 yil 8 iyul;
O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining “2001-2005 yillarda kompyuter va axborot texnologiyalarini rivojlantirish, “Axborot erkinligi, printsiplari va kafolatlari” to‘g’risidagi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni amalga kiritish haqidagi Qarori, // “Xalq so‘zi”, 2002 yil 13 dekabr;
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti asarlari.
Karimov I.A. “Ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot – pirovard maqsadimiz” 8-jild, T.: “O‘zbekiston” 2000;
Karimov I.A. “O‘zbekiston buyuk kelajak sari”. T.: “O‘zbekiston” 1998;
Karimov I.A. “Yuksak malakali mutahassislar taraqqiyot omili”. T.: “O‘zbekiston” 1995;
O’zbekiston Respublikasi Vazirliklar me’yoriy-huquqiy hujjatlar.
Darsliklar (O‘zbekiston Respublikasida, Rossiyada va boshqa xorijiy davlatlarda chop etilgan).
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Kamilov Sh.M. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2003 y.
Makarova N.V. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2005 y.
Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik — T.:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.

VII. (1) O‘quv qo‘llanmalar (O‘zbekiston Respublikasida, Rossiyada va boshqa xorijiy davlatlarda chop etilgan)

Aliyev M. “Sistemnoye programnoye obespecheniye”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2010 y.
Alimov R.X., va boshqalar. “Milliy iqtisodda axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2004 y.
Aripov M. «Internet va elektron pochta asoslari». O‘quv qo‘llanma. Toshkent, «Universitet», 2002, 143 b.
Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Aripov M., Begalov B., Begimqulov U., Mamarajabov M. “Axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2009 y.
Karimov U. Informatika: O‘quv qo‘llanma. -T., 2001-240b.
Mannonov B.O. “Madaniyat maskanlarida texnika vositalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2007 y.
Maraximov A.R. Rahmonqulova. S.I. “Internet va undan foydalanish asoslari”. O‘quv qo‘llanma.-T., 2001.-176b.
Rahmonqulova S.I. “IBM PC kompyuterida ishlash.” O‘quv qo‘llanma. -T.: Sharq HMK-S.PRINT, 1998. -224b.
11. Sattorov A. “Ma’lumotlar bazasini boshqarish sistemasi”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent, 2006 yil 302 b.
Zokirova F. va boshqalar. “Informatika i informatsionnie texnologii”. O‘quv qo‘llanma. — T.: -2007. — 270 s.
G’ulomov S.S., va boshqalar «Iqtisodiy informatika». O‘quv qo‘llanma. T.: «O‘zbekiston», 1999. – 528 b.
14. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b.
Yakubova M.Z., Anorova Sh.A. va boshqalar «Informatika», «Informatsion texnologiyalar», «Ishchi mutaxassisligi», «Elektron katalog», «Texnika vositalari» fanlaridan testlar, nazariy-amaliy savollar variantlari to‘plami. Qo‘llanma. Toshkent, 2007 yil 187 b.

VII. (2) Pedagogik va axborot texnologiyalari bo‘yicha o‘quv adabiyotlar va uslubiy ko‘rsatmalar.

1. Anorova Sh.A., Muhammadiyev A.Sh. «Word bo‘yicha mashqlar to‘plami». Uslubiy qo‘llanma. Toshkent, 2006 yil 51 b.
Musurmonov N.A. “Windows XP operatsion tizimida ishlash”. Uslubiy qo‘llanma. T.: 2008 yil 44 b.
Yakubova M.Z., Mannonov B.A. “Razrabotka elektronnix dokumentov na WORDe”. O‘quv-uslubiy qo‘llanma. Toshkent-2005 y.

VIII. Monografiya va ilmiy maqolalar (O‘zbekiston Respublikasida, Rossiyada va boshqa xorijiy davlatlarda chop etilgan)

Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Qobulov V.Q., FayzullayevA.F., Nazirov Sh.A., “Al-Xorazmiy. Algoritm. Algoritmizattsiya”. Monografiya-T.: -2006. — 665s.
Doktorlik, nomzodlik va magistrlik dissertatsiyalari (O‘zbekiston Respublikasida, Rossiyada va boshqa xorijiy davlatlarda chop etilgan)
Ilmiy-amaliy anjumanlar, ma’ruzalar to‘plamlari.
Fan, ta’lim, madaniyat va biznes sohalarida internet va kutubxona-axborot resurslaridan foydalanish. // Uchinchi xalqaro konferentsiya “CENTRAL ASIA — 2004” Toshkent-Samarqand, 17-21 oktyabr, 2004 y.
Fan, texnika va ta’limda infokommunikatsion va hisoblash texnologiyalari. // Xalqaro ilmiy konferentsiya. Toshkent 28-30 sentyabr, 2004 y.
Fan, ta’lim, madaniyat va biznes sohalarida internet va kutubxona-axborot resurslaridan foydalanish. // To‘rtinchi xalqaro konferentsiya “CENTRAL ASIA — 2006” Toshkent, Urganch, Xiva, 2006 y.
Materiali Mejdunarodnoy konferentsii “Krim-95” – “Krim-2010”
Gazeta va jurnallar.
“Xalq so‘zi” // 1995-2011.
“Ma’rifat” // 1995-2011.
“Fan va turmush” // 1995-2011.
4. Informatika i obrazovaniye, Jurnal, Moskva, (2000-2011 g.g.) №1-12.

XII. Entsiklopediyalar va lug’atlar.

Guk M.Y. Apparatnie interfeysi PK. Entsiklopediya.- SPb.: Piter, 2003, 528 s.
Guk M.Y. Apparatnie sredstva IBM PC. Entsiklopediya.- SPb.: Piter, 2003, 528 s.
3. Bogumirskiy B. I dr. Entsiklopedia Windows Millennium Edition.-SPb.: Piter, 2001.-768 s.
M Payk. D Gibbons. D Foks. A Vestenburg. D Kraven Internet (entsiklopediya, rus tilida), S.Peterburg, 1996, 635 b
Voroyskiy F.S. Informatika. Noviy sistematizirovanniy tolkoviy slovar-spravochnik (Vvodniy kurs po informatike i vichislitelnoy texnike v terminax).- 2-e izd. Pererab. I dop.- M.: «Izdatelstvo Liberiya», 2001.-536 s.

XIII. Internet saytlari.

1. bilimdon.uz
2. http://www/loc/gov/z3950

(http://www.microsoft.com/rus);

3. Server Ministerstva obrazovaniya Rossii (http://www.informika.ru).
http://www.gov.uz
http://www/ziyo.edv.uz.
http://www.ziyonet.uz
http://www.connect.uz
http://www.natlib.uz
http://www.faak.uz
http://www.nlr.ru
http://www.gpntb.ru
http://www.loc.gov
http://www.bl.uk
http://www.uz
http://www.yandex.ru
http://www.rambler.ru
http://www.google.ru
http://www.ru
http://www.tsic.uz
http://www.msuc.org
http://www.encyclopedic.ru

XIV. Virtual kutubxona, elektron darslik va o‘quv qo‘llanmalar.

Bitiruv malakaviy ishlari.

Taqvim mavzuiy reja

“Informatika va axborot texnologiyalari” fani bo‘yicha

kalendar tematik reja

2010/2011 o‘quv yili uchun (3—6 semestr)

№	Mavzular nomi	Auditoriya soatlari		Mus taqil ta’lim soati
№	Mavzular nomi	Ma’ ruza	Laborato riya	Mus taqil ta’lim soati
III semestr
1	Kirish. O‘zbekiston Respublikasining axborot texnologiyalari va telekommunikasiya to‘g’risidagi qonunlari haqida	2 soat		8 soat
2	EHMning rivojlanish bosqichlari	2 soat		4 soat
3	Kompyuterning asosiy va qo‘shimcha qurilmalari	4 soat		6 soat
4	Kompyuterlarning dasturiy ta’minoti	2 soat		4 soat
5	Operatsion tizimlar	4 soat	2 soat	4 soat
6	Elektron jadvallar	4 soat	16 soat	8 soat
7	Internet Browser	2 soat	8 soat	8 soat
8	E-mail	2 soat	6 soat	8 soat
	III semesterda jami:	22 soat	32 soat	50 soat
IV semestr
9	Axborot texnologiyalari fani, predmeti, ob’ekti, ta’riflar. Axborot va axborot jarayonlari, axborotning turlari va xossalari	2 soat		4 soat
10	EHMning asosiy ko‘rsatkichlari. Shaxsiy kompyuterda xotira turlari va ularning ishlatilishi	2 soat		4 soat
11	Axborotlarni EHMda ifodalash. Ma’lumotlarni EHMda saqlash strukturasi. Fayl va fayllar strukturasi. Fayllar sistemasi	2 soat		2 soat
12	Windowsning multimedia imkoniyatlari	2 soat	2 soat	8 soat
13	Ma’lumotlar bazasi haqida tushuncha. Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari (MBBT). MBBTning asosiy funksiya va xossalari. MBBT ACCESSning ishlatilishi va imkoniyatlari.	6 soat	20 soat	8 soat
14	MS Publisher tahriri	2 soat	4 soat	4 soat
15	Grafik muharrirlari. Oddiy Paint grafik muharriri, uning imkoniyatlari. (Skaner bilan ishlash)	2 soat	6 soat	4 soat
16	Adobe Photoshop grafik dasturi	4 soat	12 soat	8 soat
17	Corel Draw grafik dasturi	4 soat	10 soat	8 soat
	IV semesterda jami:	26 soat	54 soat	50 soat
V semester
18	Qobiq dasturlar: Norton Commander, Far Manager, Windows Commander, Total Commander qobiq dasturlari	2 soat	2 soat	10 soat
19	Axborotning o‘lchov birliklari. Sanoq sistemalari	2 soat	6 soat	10 soat
20	Algoritm tushunchasi, turlari, xossalari. Dasturlash tillari va ularning turlari	2 soat	6 soat	10 soat
21	Web texnologiyalar. Web 2.0 texnologiyasi	2 soat	2 soat	10 soat
22	HTML, uning operatorlari va imkoniyatlari	4 soat	10 soat	16 soat
23	Front Page tahriri, uning imkoniyatlari va unda ishlash	4 soat	12 soat	14 soat
	V semesterda jami:	16 soat	38 soat	70 soat
VI semester
24	Web sahifalar va hujjatlar yaratish	4 soat	16 soat	14 soat
25	Web xosting	4 soat	6 soat	16 soat
	VI semesterda jami:	8 soat	22 soat	30 soat
	Jami:	72 soat	146 soat	200 soat
Hammasi: 418 soat

Reja “Informatika, matematika va axborot texnologiyalari” kafedrasi umumiy yig’ilishida ““ ________ 2010 yil, muhokama qilindi va tasdiqlandi.

Kafedra mudiri Karimov U.F. t.f.n., dotsent.

Tuzuvchi: Anorova Sh.A. t.f.n.

Fanni o‘qitish jarayonini tashkil etish va o‘tkazish bo‘yicha

Fanni o‘qitish uchun kompyuterlashtirilgan sinf, internet tarmog’i, skaner, web kamera va dasturiy tizim kerak bo‘ladi. Fanni o‘rganishda talabalar kompyuterlar zali texnik hodimi ishtirokida “Amaliy dasturlar paketi” bo‘yicha “savol-javoblar” tashkil qilish tavsiya qilinadi.

Laboratoriya mashg’ulotlari paytida har bir talaba turli ko‘rinishdagi mashqlardan har biridan 5 tadan bajarishi kerak bo’ladi.

O‘quv uslubiy adabiyotlar va elektron ta’lim resurslari ro‘yxati

Asosiy adabiyotlar

O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi: Toshkent 2003-y;
O‘zbekiston Respublikasining “Elektron raqamli imzo” to‘g’risidagi qonuni, // “Xalq so‘zi”, 2004 yil 12 dekabr;
O‘zbekiston Respublikasining “Axborotlashtirish” to‘g’risidagi qonuni, // “Xalq so‘zi”, 2004 yil 11 fevral;
O‘zbekiston Respublikasining “Elektron hujjat aylanishi” to‘g’risidagi qonuni, // “Xalq so‘zi”, 2004 yil 30 aprel;
O‘zbekiston Respublikasining “Elektron tijorat” to‘g’risidagi qonuni, // “Xalq so‘zi”, 2004 yil 21 may;
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish” to‘g’risidagi Farmoni, // “Xalq so‘zi”, 2002 yil 6 iyun;
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Axborot texnologiyalari sohasidagi kadrlar tizimini takomillashtirish” to‘g’risidagi Qarori, // “Xalq so‘zi”, 2005 yil 3 iyun;
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “2001-2005 yillarda kompyuter va axborot texnologiyalarini rivojlantirish, “INTERNET” xalqaro axborot tizimida keng kirib borishni ta’minlash dasturini ishlab chiqarishni tashkil ztish chora-tadbirlari” to‘g’risidagi Qarori, // “Xalq so‘zi”, 2001 yil 24 may;
Vazirlar mahkamasining “Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy qilish chora-tadbirlari” to‘g’risidagi 200-sonli Qarori, // “Xalq so‘zi”, 2002 yil 8 iyul;
O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining “2001-2005 yillarda kompyuter va axborot texnologiyalarini rivojlantirish, “Axborot erkinligi, printsiplari va kafolatlari” to‘g’risidagi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni amalga kiritish haqidagi Qarori, // “Xalq so‘zi”, 2002 yil 13 dekabr;
Karimov I.A. “Ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot – pirovard maqsadimiz” 8-jild, T.: “O‘zbekiston” 2000;
Karimov I.A. “O‘zbekiston buyuk kelajak sari”. T.: “O‘zbekiston” 1998;
Karimov I.A. “Yuksak malakali mutahassislar taraqqiyot omili”. T.: “O‘zbekiston” 1995;
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Kamilov Sh.M. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2003 y.
Makarova N.V. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2005 y.
Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik — T.:-2006. – 365 b
Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.
18. Karimov Informatika: O‘quv qo‘llanma. -T., 2001-240b.
Mannonov B.O. “Madaniyat maskanlarida texnika vositalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2007 y.
Maraximov A.R. Rahmonqulova. S.I. “Internet va undan foydalanish asoslari”. O‘quv qo‘llanma.-T., 2001.-176b.
Rahmonqulova S.I. “IBM PC kompyuterida ishlash.” O‘quv qo‘llanma. -T.: Sharq HMK-S.PRINT, 1998. -224b.
22. Sattorov A. “Ma’lumotlar bazasini boshqarish sistemasi”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent, 2006 yil 302 b.
Zokirova F. va boshqalar. “Informatika i informatsionnie texnologii”. O‘quv qo‘llanma. — T.: -2007. — 270 s.
G’ulomov S.S., va boshqalar «Iqtisodiy informatika». O‘quv qo‘llanma. T.: «O‘zbekiston», 1999. – 528 b.
25. G’ulomov S.S. va boshqalar. “Axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. T.: “Sharq”, 2000 y. — 592 b.
Yakubova M.Z., Anorova Sh.A. va boshqalar «Informatika», «Informatsion texnologiyalar», «Ishchi mutaxassisligi», «Elektron katalog», «Texnika vositalari» fanlaridan testlar, nazariy-amaliy savollar variantlari to‘plami. Qo‘llanma. Toshkent, 2007 yil 187 b.
Anorova Sh.A., Muhammadiyev A.Sh. «Word bo‘yicha mashqlar to‘plami». Uslubiy qo‘llanma. Toshkent, 2006 yil 51 b.
Musurmonov N.A. “Windows XP operatsion tizimida ishlash”. Uslubiy qo‘llanma. T.: 2008 yil 44 b.
Yakubova M.Z., Mannonov B.A. “Razrabotka elektronnix dokumentov na WORDe”. O‘quv-uslubiy qo‘llanma. Toshkent-2005 y.
Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.
Qobulov V.Q., FayzullayevA.F., Nazirov Sh.A., “Al-Xorazmiy. Algoritm. Algoritmizattsiya”. Monografiya-T.: -2006. — 665s.

Qo‘shimcha adabiyotlar

Aliyev M. “Sistemnoye programnoye obespecheniye”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2010 y.
Alimov R.X., va boshqalar. “Milliy iqtisodda axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2004 y.
Aripov M. «Internet va elektron pochta asoslari». O‘quv qo‘llanma. Toshkent, «Universitet», 2002, 143 b.
Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.
Aripov M., Begalov B., Begimqulov U., Mamarajabov M. “Axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2009 y.
Guk M.Y. Apparatnie interfeysi PK. Entsiklopediya.- SPb.: Piter, 2003, 528 s.
Guk M.Y. Apparatnie sredstva IBM PC. Entsiklopediya.- SPb.: Piter, 2003, 528 s.
9. Bogumirskiy B. I dr. Entsiklopedia Windows Millennium Edition.-SPb.: Piter, 2001.-768 s.
M Payk. D Gibbons. D Foks. A Vestenburg. D Kraven Internet (entsiklopediya, rus tilida), S.Peterburg, 1996, 635 b
Voroyskiy F.S. Informatika. Noviy sistematizirovanniy tolkoviy slovar-spravochnik (Vvodniy kurs po informatike i vichislitelnoy texnike v terminax).- 2-e izd. Pererab. I dop.- M.: «Izdatelstvo Liberiya», 2001.-536 s.
12. “Xalq so‘zi” // 1995-2011.
13. “Ma’rifat” // 1995-2011.
14. “Fan va turmush” // 1995-2011.
15. Informatika i obrazovaniye, Jurnal, Moskva, (2000-2011 g.g.) №1-12.
Fan, ta’lim, madaniyat va biznes sohalarida internet va kutubxona-axborot resurslaridan foydalanish. // Uchinchi xalqaro konferentsiya “CENTRAL ASIA — 2004” Toshkent-Samarqand, 17-21 oktyabr, 2004 y.
Fan, texnika va ta’limda infokommunikatsion va hisoblash texnologiyalari. // Xalqaro ilmiy konferentsiya. Toshkent 28-30 sentyabr, 2004 y.
Fan, ta’lim, madaniyat va biznes sohalarida internet va kutubxona-axborot resurslaridan foydalanish. // To‘rtinchi xalqaro konferentsiya “CENTRAL ASIA — 2006” Toshkent, Urganch, Xiva, 2006 y.
Materiali Mejdunarodnoy konferentsii “Krim-95” – “Krim-2010”

Elektron ta’lim resurslari
http://ziyonet.uz
http://infocom.uz
http://natlib.uz
4. bilimdon.uz
http://www.gov.uz
http://www.connect.uz
http://www.faak.uz
http://www.nlr.ru
http://www.uz
http://www.tsic.uz
11. http://www.msuc.org
Didaktik vositalar.

Fanni o‘zlashtirish uchun zarur bo‘lgan texnik va dasturiy vositalar:

Laboratoriya mashg’ulotlari o‘tkazish uchun lokal tarmoqqa birlashtirilgan 12 ta kompyuter;
Skaner;
Web kamera;
Printer;
Kompyuter lokal tarmog’i INTERNET tarmog’iga ulangan bo‘lishi kerak.

Baholash me’zonlari

«TasdiQlayman»

«Kutubxona axborot–faoliyatini

boshqaruv» fakulteti dekani

S.X.Davlatov______________

“Informatika va axborot texnologiyalari” kafedrasining joriy,

oraliq va yakuniy baholash i

(KRITERIYASI)

Joriy nazorat uchun reyting – JNR

Kafedrada o’tiladigan fanlar bo’yicha ballar quyidagicha:

5 baholi ballarni quyidagi talabalarga qo‘yiladi: agar talaba

O‘tilgan mavzu bo‘yicha hamma darslarga qatnashgan bo‘lsa;
Og’zaki so‘ralgan hamma savollarga javob bergan bo‘lsa;
Diskda mustaqil ishlarni bajargan bo‘lsa;
O‘tilgan mavzudagi laboratoriya ishlarini kompyuterda bajargan bo‘lsa va bularning hammasi diskda saqlangan bo‘lsa;
Kompyuter texnologiyasida mustaqil ishlay olsa.

Oraliq nazorat uchun reyting–ONR

Kompyuterda test o‘tkaziladi. 36 ta savoldan 3 variantda testlar tayyorlangan. Har bir savolning 4 tadan muqobil javoblari keltirilgan. Reyting bo‘yicha quyidagi baholash tizimi o‘rnatilgan: 36—100% x–—55%

Bu yerdan baholashni aniqlaymiz:

X1: = **36*55% /100% =1980 /100% =19,8** bunda 55% dan 71% 3 dan 4 gacha baholash ballaridir.

Demak: **X2 72% *36/100% =25,92.**

Bundan ko‘rinadiki 20 ta to‘g’ri javobdan 26 ta to‘g’ri javobgacha to’g’ri topgan talabalar 3 baholik ballar bilan baholanadi. Talabalar 21 tadan 26 tagacha to‘g’ri javoblari uchun turli 4 baholik ballar bilan baholanadi, ya’ni 71% dan 85% gacha 4 baholik ballar bilan baholanadi. Demak, 85%*36/100% = 30,6. 27 savoldan toki 31 ta savollar javobini to‘g’ri topgan talabalar yaxshi bahodagi ballar bilan baholanadi. 31 ta savoldan yuqori savollar javobini to‘g’ri topgan talaba a’lo baho bilan baholanadi.

Umuman: qoniqarli–21-26;

yaxshi–27-31;

a’lo–32-36.

Agar fanlar bo‘yicha 1–oraliq nazorat 17 balli hamda 2–oraliq nazorat 18 ball bo‘lsa, ya’ni

17 ballni 100% deb oladigan bo‘lsak, unda:

→ ( 9,5 — 12,0 ) = 56% —70%
→ ( 12,1—14,6) = 71%—85%
→ ( 15,0 — 17,0 ) = 86% — 100%

18 ballni 100% deb oladigan bo‘lsak, unda:
1. → n. ( 11,0 — 13,0) = 56% —70%

→ ( 13,1—15,5) = 71%— 85%
→ ( 15,6 — 18,0 ) = 86% — 100%

Agar talaba joriy va oraliq nazoratlardan yuqori ballarni olsa hamda talabani yakuniy baholash bali qanoatlantirsa yakuniy baholash bali avtomatik qo‘yiladi, aksincha bo‘lsa unda yakuniy baholash nazorati o‘tkaziladi hamda baholanadi. Shuningdek, joriy nazoratlar ballarini laboratoriya va amaliy darslarni olib borgan o’qituvchi, oraliq nazoratlar va yakuniy nazorat ballarini ma’ruza darslarini olib borgan o’qituvchi qo’yadi.

Olingan uchun soatlar quyidagicha taqsimlanadi:

Agar ma’ruza dars soatlari bilan amaliy dars soatlari teng bo’lsa, ya’ni 18 soat maruza hamda 18 soat laboratoriya, unda belgilangan soatdan 30%ini yakuniy hazorat uchun qoldirib, qolgan qismi teng 2ga bo’linadi.
Agar ma’ruza dars soatlari amaliy dars soatlaridan ortiq bo’lsa, ya’ni 18 soat maruza hamda 36 soat laboratoriya unda belgilangan saotdan 30%ini yakuniy hazorat uchun qoldirib, qolgan qismi 3 ga bo’linadi.

Bu soatlar darslarni olib borgan o’qituvchilarga bo’linadi.

Tuzuvchi o’qituvchi: Sh.A.Anorova

Kafedra mudiri: U.F.Karimov

Abdulla Qodiriy nomidagi TDMI

“Kutubxona—axborot faoliyatini boshqaruv” fakulteti o’quv—uslubiy kengashida tasdiqlangan

______________S.X.Davlatov

“”_____ 2011 yil

“Informatika va axborot texnologiyalari” fanidan talabalar bilimini

baholash me’zonlari

O’tiladigan semester: “3” Baholash me’zonlari:

Maksimal ball: 100 86-100 ball (a’lo)

Saralash ball: 55 71-85 ball (yaxshi)

Ma’ruza: 18 s 56-70 ball (qoniqarli)

Laboratoriya: 18 s 0-55 ball (qoniqarsiz)

№	Baholash turlari	Baholash usuli	Baholash muddati	Baholash uchun ajratilgan ball
I—joriy nazorat (seminar va amaliy mashg’ulot)–35 ball
1	1-4 mavzu bo’yicha nazorat ishi	Og’zaki	1-6 hafta	17 ball
2	5-8 mavzu bo’yicha nazorat ishi	Og’zaki	14-18 hafta	18 ball
II—oraliq nazorat (ma’ruza)–35 ball
1	1-4 mavzu bo’yicha nazorat ishi	Test	1-6 hafta	17 ball
2	5-8 mavzu bo’yicha nazorat ishi	Test	14-18 hafta	18 ball
III—yakuniy nazorat–30 ball
1	Nazorat ishi	Test (Og’zaki)	19 hafta oxiri	30 ball

Tuzuvchi o’qituvchi: Sh.A.Anorova

Kafedra mudiri: U.F.Karimov

Abdulla Qodiriy nomidagi TDMI

“Kutubxona—axborot faoliyatini boshqaruv” fakulteti o’quv—uslubiy kengashida tasdiqlangan

______________S.X.Davlatov

“”_____ 2011 yil

“Informatika va axborot texnologiyalari” fanidan talabalar bilimini

baholash me’zonlari

O’tiladigan semester: “4” Baholash me’zonlari:

Maksimal ball: 100 86-100 ball (a’lo)

Saralash ball: 55 71-85 ball (yaxshi)

Ma’ruza: 18 s 56-70 ball (qoniqarli)

Laboratoriya: 54 s 0-55 ball (qoniqarsiz)

№	Baholash turlari	Baholash usuli	Baholash muddati	Baholash uchun ajratilgan ball
I—joriy nazorat (seminar va amaliy mashg’ulot)–50 ball
1	1-5 mavzu bo’yicha nazorat ishi	Og’zaki	1-6 hafta	24 ball
2	6-9 mavzu bo’yicha nazorat ishi	Og’zaki	15-19 hafta	26 ball
II—oraliq nazorat (ma’ruza)–20 ball
1	1-5 mavzu bo’yicha nazorat ishi	Test	1-6 hafta	10 ball
2	6-9 mavzu bo’yicha nazorat ishi	Test	18-19 hafta	10 ball
III—yakuniy nazorat–30 ball
1	Nazorat ishi	Test (Og’zaki)	19 hafta oxiri	30 ball

Tuzuvchi o’qituvchi: Sh.A.Anorova

Kafedra mudiri: U.F.Karimov

Abdulla Qodiriy nomidagi TDMI

“Kutubxona—axborot faoliyatini boshqaruv” fakulteti o’quv—uslubiy kengashida tasdiqlangan

______________S.X.Davlatov

“”_____ 2011 yil

“Informatika va axborot texnologiyalari” fanidan talabalar bilimini

baholash me’zonlari

O’tiladigan semester: “5” Baholash me’zonlari:

Maksimal ball: 100 86-100 ball (a’lo)

Saralash ball: 55 71-85 ball (yaxshi)

Ma’ruza: 18 s 56-70 ball (qoniqarli)

Laboratoriya: 18 s 0-55 ball (qoniqarsiz)

№	Baholash turlari	Baholash usuli	Baholash muddati	Baholash uchun ajratilgan ball
I—joriy nazorat (seminar va amaliy mashg’ulot)–35 ball
1	1-4 mavzu bo’yicha nazorat ishi	Og’zaki	1-6 hafta	17 ball
2	5-8 mavzu bo’yicha nazorat ishi	Og’zaki	14-18 hafta	18 ball
II—oraliq nazorat (ma’ruza)–35 ball
1	1-4 mavzu bo’yicha nazorat ishi	Test	1-6 hafta	17 ball
2	5-8 mavzu bo’yicha nazorat ishi	Test	14-18 hafta	18 ball
III—yakuniy nazorat–30 ball
1	Nazorat ishi	Test (Og’zaki)	19 hafta oxiri	30 ball

Tuzuvchi o’qituvchi: Sh.A.Anorova

Kafedra mudiri: U.F.Karimov

Abdulla Qodiriy nomidagi TDMI

“Kutubxona—axborot faoliyatini boshqaruv” fakulteti o’quv—uslubiy kengashida tasdiqlangan

______________S.X.Davlatov

“”_____ 2011 yil

“Informatika va axborot texnologiyalari” fanidan talabalar bilimini

baholash me’zonlari

O’tiladigan semester: “6” Baholash me’zonlari:

Maksimal ball: 100 86-100 ball (a’lo)

Saralash ball: 55 71-85 ball (yaxshi)

Ma’ruza: 18 s 56-70 ball (qoniqarli)

Laboratoriya: 18 s 0-55 ball (qoniqarsiz)

№	Baholash turlari	Baholash usuli	Baholash muddati	Baholash uchun ajratilgan ball
I—joriy nazorat (seminar va amaliy mashg’ulot)–35 ball
1	1 mavzu bo’yicha nazorat ishi	Og’zaki	1-6 hafta	17 ball
2	2 mavzu bo’yicha nazorat ishi	Og’zaki	14-18 hafta	18 ball
II—oraliq nazorat (ma’ruza)–35 ball
1	1 mavzu bo’yicha nazorat ishi	Test	1-6 hafta	17 ball
2	2 mavzu bo’yicha nazorat ishi	Test	14-18 hafta	18 ball
III—yakuniy nazorat–30 ball
1	Nazorat ishi	Test (Og’zaki)	19 hafta oxiri	30 ball

Tuzuvchi o’qituvchi: Sh.A.Anorova

Kafedra mudiri: U.F.Karimov

O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

O‘zbekiston Respublikasi Madaniyat va sport ishlari vazirligi

Abdulla Qodiriy nomidagi Toshkent Davlat Madaniyat instituti

«Informatika, matematika va axborot texnologiyalari»

kafedrasi

«Informatika va axborot texnologiyalari» fanidan

laboratoriya ishlari majmuasi

(Bakalavr yo‘nalishlari:

5320200 – «Kutubxonashunoslik va axborot tizimlari»

1−qism

Tayyorladi t.f.n.: Sh.A.Anorova

Toshkent−2010

1–laboratoriya ishi (2 soat)

Laboratoriya ishi mavzusi: Shaxsiy kompyuterda xotira turlari va ularning ishlatilishi.

Laboratoriya ishi maqsadi: Talabalarda shaxsiy kompyuterlarda xotira tushunchasi ko‘nikmasini hosil qilish, ularda xotiraga doir misollar ishlash malakasini oshirish.

Talabaga qo‘yiladigan talab: Laboratoriya bajarish jarayonida shaxsiy kompyuterda xotira turlari va ularning ishlatilishini bilishlari kerak.

Kerakli jihozlar: Kalkulyator, adabiyotlar, tarqatma materiallar

Mashq 1.

Berilishi: Jurnal 50 sahifalik bo‘lib, har bir sahifada 80ta qator bor, har bir qatorda 60ta simvol bo‘lsa, jurnalning axborot hajmini bayt, klbaytda hisoblang.

Bajarish ketma–ketligi:

Sahifalar sonini qatorlar soniga ko‘paytirib olamiz: 50´80=4000, shunda jurnaldagi mavjud qatorlar soni kelib chiqadi. Chiqqan natijani simvollar soniga ko‘paytiramiz: 4000´60=240 000. Bu jurnaldagi mavjud simvollar sonidir. Ya’ni jurnal 240 000 baytdir.

Buni Klbaytda hisoblaydigan bo‘lsak: 240000:1024=234,4

Natija: Jurnal 240 000 bayt, 240,4Klbayt axborot hajmga ega.

Mashq 2.

Berilishi: Agar faylning axborot hajmi 2Mb xotiraga ega bo‘lsa, 10Gbaytli vinchester xotirasiga nechtasini joylashtirish mumkin.

Bajarish ketma–ketligi:

Bir xil o‘lchov birligiga keltirib olamiz:

10Gbaytni megobaytga aylantirib olamiz:

10´1024 = 10240Mb, fayllar sonini aniqlash uchun buni 2ga bo‘lib olamiz:

10240:2 = 5120

Natija: 10 Gbaytli vinchesterga 5120 ta 2Mbaytaxborot hajmga ega fayl sig‘adi.

Mashq 3.

Berilishi: 1 soniya musiqa fayli xotirada 16kb joyni egallaydi. 4,5 daqiqali musiqiy fayl xotirada qancha joyni egallaydi?

Bajarish ketma ketligi:

4,5 daqiqa 4 daqiqa 30 soniyaga teng bo‘lsa, soniyaga o‘tkazamiz:

(4´60)+30 = 270 soniya.

270 soniyani 16Kbga ko‘paytiramiz:

270´16 = 4320.

Natija: Musiqaviy fayl 4320 Kb joyni egallaydi.

Mashq 4.

Berilishi: Kitob 100 sahifalik bo‘lib, har bir sahifada 60ta qator bor, har bir qatorda 55ta simvol bo‘lsa, kitobning axborot hajmini bayt, klbayt, mgbaytda hisoblang.

Bajarish ketma–ketligi:

Sahifalar sonini qatorlar soniga ko‘paytirib olamiz: 100´60=6000, shunda kitobdagi mavjud qatorlar soni kelib chiqadi. Chiqqan natijani simvollar soniga ko‘paytiramiz: 6000´55=330 000. Bu kitobdagi mavjud simvollar sonidir. YA’ni kitob 330 000 baytdir.

Buni Klbaytda hisoblaydigan bo‘lsak: 330000:1024=322, 3

Bu Mgbaytda hisoblansa: 322, 3:1024=0, 3

Natija: Kitob 330 000 bayt, 322,3Klbayt, 0,3 Mgbayt axborot hajmga ega.

Mashq 5.

Berilishi: 0,6 Mgbayt axborot hajmga ega bo‘lgan 20ta kitob, 0,5 Gegobaytli axborot hajmga ega 40ta videoklip bo‘lsa, ular kompyuter xotirasidan qancha joy egallaydi.

Bajarish ketma–ketligi: 20ta kitobni 0,6ga ko‘paytirib, 40ta videoklipni 0,5ga ko‘paytiramiz. Ularni bir xil o‘lchov birligiga keltiramiz. Chiqqan natijalarni bir–biriga qo‘shamiz.

x =20´0,6+40´0,5; 12 Mgbayt = 0,01 Gegobayt;

x=0,01 Gegobayt+20 Gegobayt

Natija: Kompyuter xotirasidan 20,01 Gegobayt joy egallaydi.

Mashq 6.

Berilishi: Agar kompyuterning xotirasi 40Gegobaytli bo‘lsa, axborot hajmi 0,7 Mgbayt videoklipli fayldan nechtasini, axborot hajmi 1,2 Mgbayt kitobdan nechtasini joylashtirish mumkin.

Bajarish ketma–ketligi: Bir gegobayt necha baytligini eslab olamiz. 1Gegobayt=1024 Mgbaytligidan, 1024ni 40ga ko‘paytirib olamiz:

1024´40=40960Mgbayt. Endi natijani 0.7ga va 1,2 ga bo‘lamiz. 40960:0.7=5851,43 va 40960:1.2=3413.

Natija: 5851, 43ta videoklipli faylni joylashtirish mumkin. 3413 ta kitobni joylashtirish mumkin.

Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar:

Mashq 1.

Berilishi: Jurnal 70 sahifalik bo‘lib, har bir sahifada 60ta qator bor, har bir qatorda 80ta simvol bo‘lsa, jurnalning axborot hajmini bayt, klbayt, hisoblang.

Natija: Jurnal 336 000 bayt, 327,8Klbayt axborot hajmga ega.

Mashq 2.

Berilishi: Agar faylning axborot hajmi 4Mb xotiraga ega bo‘lsa, bunday fayldan 40Gbaytli vinchester xotirasiga nechtasini joylashtirish mumkin.

Natija: 40 Gbaytli vinchesterga 10240 ta 4Mbaytli fayl sig‘adi.

Mashq 3.

Berilishi: 1,5 soniya musiqa fayli xotirada 24kb joyni egallaydi. 6,5 daqiqali musiqiy fayl xotirada qancha joyni egallaydi?

Natija: Musiqaviy fayl 6240 Kb joyni egallaydi.

Mashq 4.

Berilishi: Kitob 100 varoqli bo‘lib, har bir sahifada 40ta qator bor, har bir qatorda 50ta simvol bo‘lsa, kitobning axborot hajmini bayt, klbayt, mgbaytda hisoblang.

Natija: Kitob 400 000 bayt, 390,6Klbayt, 0,38 Mgbayt axborot hajmga ega.

Mashq 5.

Berilishi: Kitob 150 varoqli bo‘lib, har bir sahifada 67ta qator bor, har bir qatorda 83ta simvol bo‘lsa, kitobning axborot hajmini bayt, klbayt, mgbaytda hisoblang.

Natija: Kitob 1668300 bayt, 1629Klbayt, 1,5 Mgbayt axborot hajmga ega.

Mashq 6.

Berilishi: 0,5 Mgbayt axborot hajmga ega bo‘lgan 40ta kitob, 0,8 Gegobaytli axborot hajmga ega 60ta videoklip bo‘lsa, ular kompyuter xotirasidan qancha joy egallaydi.

Natija: Kompyuter xotirasidan 48,02 Gegobayt joy egallaydi.

Mashq 7.

Berilishi: Agar kompyuterning xotirasi 60Gegobaytli bo‘lsa, axborot hajmi 1,8 Mgbayt videoklipli fayldan nechtasini, axborot hajmi 0,9 Mgbayt kitobdan nechtasini joylashtirish mumkin.

Natija: 34133ta videoklipli faylni joylashtirish mumkin. 68266ta kitobni joylashtirish mumkin.

Mashq 8.

Berilishi: Kitob 120 sahifali bo‘lib, har bir sahifada 50ta qator bor, har bir qatorda 75ta simvol bo‘lsa, kitobning axborot hajmini bayt, klbayt, mgbaytda hisoblang.

Natija: Kitob 450 000 bayt, 439,5Klbayt, 0,43 Mgbayt axborot hajmga ega.

Adabiyotlar

T.X.Xolmatov va boshqalar. Informatika va hisoblash texnikasi. O‘quv qo‘llanma. Toshkent. “O‘zbekiston milliy entsiklopediyasi”. 2001.
A.Sattorov., B.Qurmonboyev. Informatika va hisoblash texnikasi asoslari. O‘quv qo‘llanma. Toshkent. “O‘qituvchi”. – 1996.
M.Aripov va boshqalar. Informatika. Axborot texnologiyalari. 1–2 qismlar. Toshkent. 2002–2003.

Baholash mezoni:

Laboratoriyada berilayotgan mashqlarni sifatli, to‘liq va natijani to‘g‘ri bajargan talaba a’lo ball bilan, sifatli, to‘liq va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba yaxshi ball bilan, sifatli, to‘liq emas va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba qoniqarli ball bilan baholanadi, mashqlarni sifatsiz, to‘liq bo‘lmagan holatda, natija to‘g‘ri bo‘lmagan holda bajargan hamda deyarli bajarmagan talaba qoniqarsiz ball bilan baholanadi.

2–laboratoriya ishi (2 soat)

Laboratoriya ishi mavzusi: Sanoq sistemalari ustida arifmetik amallar. Ikkilik, sakkizlik sanoq sistemasida arifmetik amallar bajarish.

Laboratoriya ishi maqsadi: Talabalarda sanoq sistemalari tushunchasini hosil qilish, talabalarda ikkilik, sakkizlik sanoq sistemalariga doir misollar ishlash ko‘nikmasini hosil qilish va malakasini oshirish.

Talabalarga qo‘yiladigan talab: Laboratoriya bajarish jarayonida sanoq sistemalari ustida arifmetik amallar hamda ikkilik sanoq sistemasida arifmetik amallar bajarishni bilishlari kerak.

Kerakli jihozlar: Kalkulyator, adabiyotlar, tarqatma materiallar

1-mashq:

1011,01_[2] + 101,101_[2]=10000,111_[2]

1011,01_[2]

+

101,101_[2]

___________

10000 ,111_[2]

2-mashq: 101,01_[2] – 10,10_[2] = 10,11_[2]

101,01_[2]

–

10,10_[2]

__________

10,11_[2]

3-mashq: 10011_[2] ´ 101_[2] = 1011111_[2]

10011_[2]

´

101_[2]

________

10011

+

00000

+

10011

___________

1011111_[2]

4-mashq: 1011111_[2] : 101_[2] = 10011_[2]

1011111_[2] 101_[2]

101 10011_[2]

000111

101 0101

101

0 5-mashq: 742_[₈_] + 244_[₈_]=1206_[₈_]

742_[₈_]

+

244_[₈_]

___________

1206_[₈_]

6-mashq: 453,24_[₈_] – 32,62_[8] = 420,42_[₈_]

453,24_[₈_]

–

32,62_[8]

__________

420,42_[₈_]

7-mashq: 23,4_[8] ´ 12,2_[8] = 307,7_[₈_]

23,4_[8]

´

12,2_[8]

________

470 +

234 ___________

307,70_[8]

8- mashq: 6363_[8] : 47_[8] = 125_[8]

6363_[8] 47_[8]

47 125_[8]

146

116

303

0 Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar:

1 — mashq: 101,01_[2] + 10,10_[2] = 111,11_[2]

2 — mashq: 1111,1_[2] + 111,11_[2] = 10111,01_[2]

3 — mashq: 1011,11_[2] – 101,10_[2] = 110,001_[2]

4 — mashq: 10111,01_[2] – 1001,11_[2] = 1101,10_[2]

5 — mashq: 10011_[2] ´ 101_[2] = 1011111_[2_]

6 – mashq: 101,1_[2] ´ 1,1_[2] = 1000,01_[2]

7 — mashq: 101,0111_[2] + 1001,01_[2] = 1110,1011_[2]

8 — mashq: 1110,1011_[2] – 101,0111_[2] = 1001,0100_[2]

9 — mashq: 11,01_[2] ´ 10,1_[2] = 1000,001_[2]

10 — mashq: 1000,001_[2] : 10,100_[2] = 11,01_[2]

11 — mashq: 453,24_[8] + 32,62_[8] = 506,06_[8]

12 — mashq: 742_[8] – 244_[8]= 1206_[8]

13 — mashq: 247_[8] – 177_[8]= 50_[8]

14 — mashq: 32,1_[8] – 7,52_[8]= 22,36 _[8]

15 — mashq: 1024,33_[8] – 625,07_[8]= 177,24_[8]

16 — mashq: 777_[8] + 555_[8] = 1554_[8]

17 — mashq: 125_[8] ´ 47_[8]= 6363_[8]

18 — mashq: 42,2_[8] ´ 33,3_[8]= 1645,24_[8]

19 — mashq: 1005,74_[8] : 35,4_[8]= 21,5_[8]

20 — mashq: 1223,24_[8] : 23,2_[8]= 42,2_[8]

Adabiyotlar

T.X.Xolmatov va boshqalar. Informatika va hisoblash texnikasi. O‘quv qo‘llanma. Toshkent. “O‘zbekiston milliy entsiklopediyasi”. 2001.
B.Qurmonbayev., A.Sattorov. Informatika va hisoblash texnikasi asoslari. O‘quv qo‘llanma. Toshkent. “O‘qituvchi”. – 1996.

Baholash mezoni:

Laboratoriyada berilayotgan mashqlarni sifatli, to‘liq va natijani to‘g‘ri bajargan talaba a’lo ball bilan, sifatli, to‘liq va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba yaxshi ball bilan, sifatli, to‘liq emas va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba qoniqarli ball bilan baholanadi, mashqlarni sifatsiz, to‘liq bo‘lmagan holatda, natija to‘g‘ri bo‘lmagan holda bajargan hamda deyarli bajarmagan talaba qoniqarsiz ball bilan baholanadi.

3–laboratoriya ishi (2 soat)

Laboratoriya ishi mavzusi: Sanoq sistemalari ustida arifmetik amallar. O‘n oltilik sanoq sistemasida arifmetik amallar bajarish.

Laboratoriya ishi maqsadi: Talabalarda sanoq sistemalari tushunchasini hosil qilish, talabalarni sanoq sistemalariga doir misollar ishlash malakasini oshirish.

Talabalarga qo‘yiladigan talab: Laboratoriya bajarish jarayonida sanoq sistemalari ustida arifmetik amallar hamda o‘n oltilik sanoq sistemasida arifmetik amallar bajarishni bilishlari kerak.

Kerakli jihozlar: Kalkulyator, adabiyotlar, tarqatma materiallar

1-mashq:

A3B9,EF_[16] + 342,A1_[16]= A6FC,90_[16]

A3B9,EF_[16]

+

342,A1_[16]

___________

A6FC,90_[16]

2-mashq:

12FE,AB_[16] +ABC,13_[16] = 1DBA,BE_[16]

12FE,AB_[16]

+

ABC,13_[16]

__________

1DBA,BE_[16]

3-mashq:

12FE,AB4_[16] – ABC,13_[16] = 843,984_[16]

12FE,AB4_[16]

–

ABC,13_[16]

___________

842,984_[16]

4-mashq:

A3B9,EF_[16] – 342,A1_[16] =A0774E _[16]

A3B9,EF_[16

–

342,A1_[16]

___________

A0774E_[16]

Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar:

1 — mashq: 1CAB,37_[₁₆_] –234,A_[₁₆_] = _[₁₆_]

2 — mashq: AC,3F_[₁₆_] +FF,3C_[₁₆_]= _[₁₆_]

3 — mashq: 578,D_[₁₆_] +38A,B_[₁₆_]= _[₁₆_]

4 — mashq: AA,4_[₁₆_] ´ BB,CC_[₁₆_]= _[₁₆_]

Adabiyotlar

T.X.Xolmatov va boshqalar. Informatika va hisoblash texnikasi. O‘quv qo‘llanma. Toshkent. “O‘zbekiston milliy entsiklopediyasi”. 2001.
B.Kurmanbayev., A.Sattorov. Informatika va hisoblash texnikasi asoslari. O‘quv qo‘llanma. Toshkent. “O‘qituvchi”. – 1996.

Baholash mezoni:

Laboratoriyada berilayotgan mashqlarni sifatli, to‘liq va natijani to‘g‘ri bajargan talaba a’lo ball bilan, sifatli, to‘liq va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba yaxshi ball bilan, sifatli, to‘liq emas va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba qoniqarli ball bilan baholanadi, mashqlarni sifatsiz, to‘liq bo‘lmagan holatda, natija to‘g‘ri bo‘lmagan holda bajargan hamda deyarli bajarmagan talaba qoniqarsiz ball bilan baholanadi.

4 – laboratoriya ishi (2 soat)

Laboratoriya ishi mavzusi: Bir sanoq sistemasidan boshqa sanoq sistemasiga o‘tish. Ikkilik sanoq sistemasidan sakkizlik, o‘nlik va o‘n oltilik sanoq sistemalariga hamda sakkizlik sanoq sistemasidan ikkilik, o‘nlik hamda o‘n oltilik sanoq sistemalariga o‘tish.

Laboratoriya ishi maqsadi: Talabalarda bir sanoq sistemalaridan boshqasiga o‘tishga doir misollar ishlash malakasini oshirish.

Talabalarga qo‘yiladigan talab: Laboratoriya bajarish jarayonida bir sanoq sistemasidan boshqa sanoq sistemasiga o‘tish hamda ikkilik sanoq sistemasidan sakkizlik, o‘nlik hamda o‘n oltilik sanoq sistemalariga o‘tishni bilishlari kerak.

Kerakli jihozlar: Kalkulyator, adabiyotlar, tarqatma materiallar

Quyidagi berilgan sonlarni asos darajalari bo‘yicha yoyib yozing:

Bajarish:

615_[₁₀_] = 6·10² + 1·10¹ + 5·10⁰;
765_[8] = 7·8² + 6·8¹ + 5·8⁰;
4352, 1476_[8] = 4×8³+3×8²+5×8¹+2×8⁰+1×8^-1+4×8^-2+7×8^-3+6×8^-4;
5466,723_[10] = 5×10³+4×10²+6×10¹+6×10⁰+7×10^-1+2×10^-2+3×10^-3;
1011011_[2] = 1×2⁶+0×2⁵+1×2⁴+1×2³+0×2²+1×2¹+1×2⁰;
1011,101_[2] = 1×2³+0×2²+1×2¹+1×2⁰+1×2^-1+0×2^-2+1×2^-3;
47BD_[16] = 4×16³+7×16²+B×16¹+D×16⁰;
89FEC,57A_[16] = 8×16⁴+9×16³+F×16²+E×16¹+C×16⁰+5×16^-1+7×16^-2+A×16^-3.

Quyidagi ikkilik sanoq sistemasidagi sonlarni o‘nlik, sakkizlik hamda o‘n oltilik sanoq sistemalariga o‘tkazing:

Bajarish ketma ketligi:

Birinchi navbatda berilgan sonni o‘nlik sanoq sistemasiga o‘tkazamiz, hosil bo‘lgan sonni sakkizlik hamda o‘noltilik sanoq sistemasiga o‘tkazamiz. Berilgan sonlarni o‘nlik sanoq sistemasiga o‘tkazish uchun ularni asos darajalari ko‘rsatkichi bo‘yicha yoyib keyin uni qo‘shib chiqamiz. Chiqqan natija o‘nlik sanoq sistemasida hosil qilingan son hisoblaniladi. Natijani o‘tkazilishi kerak bo‘lgan sanoq sistemasini asosiga bo‘lamiz, bo‘linmani teskari tomondan yozamiz, agar berilgan son o‘nli kasr bo‘lsa unda butun qismi alohida kasr qismi alohida o‘tkaziladi.

10111_[2] = 1×2⁴+0×2³+1×2²+1×2¹+1×2⁰ = 16+4+2+1 = 23_[10];

23_[10] 8 23_[10] = 27_[8] 23_[10] 16 23_[10] = 17_[16]

16 2 16 1

7 7

2. 1011, 11_[2] = 1×2³+0×2²+1×2¹+1×2⁰+1×2^-1 +1×2^-2 = 8+2+1+(1∕ 2+1∕ 4) =

11+0,25 = 11,75_[10];

11_[10] 8 11_[10] = 13_[8] 0 75 0,25_[10] = 0,6_[8]

1 ´
8

6 00

Demak 11,25_[10]= 13,6_[8].

Quyidagi sakkizlik sanoq sistemasidagi sonlarni o‘nlik, ikkilik hamda o‘n oltilik sanoq sistemalariga o‘tkazing:

Bajarish ketma ketligi:

Birinchi navbatda berilgan sonni o‘nlik sanoq sistemasiga o‘tkazamiz, hosil bo‘lgan sonni ikkilik hamda o‘noltilik sanoq sistemasiga o‘tkazamiz. Berilgan sonlarni o‘nlik sanoq sistemasiga o‘tkazish uchun ularni asos darajalari ko‘rsatkichi bo‘yicha yoyib, keyin uni qo‘shib chiqamiz. Chiqqan natija o‘nlik sanoq sistemasida hosil qilingan son hisoblaniladi. Natijani o‘tkazilishi kerak bo‘lgan sanoq sistemasini asosiga bo‘lamiz, bo‘linmani teskari tomondan yozamiz, agar berilgan son o‘nli kasr bo‘lsa unda butun qismi alohida kasr qismi alohida o‘tkaziladi.

123_[₈_] = 1×8²+2×8¹+3×8⁰ = 64+16+3 = 83_[10];

83_[10] 2

8 41 2

3 4 20 2

2 1 2 10 2

1 0 10 5 2

0 4 2 2

1 2 1

0 Agar natijani teskari tomondan yozsak, 1010011_[2] bo‘ladi.

83_[10] = 1010011_[2]

Bu natijani tekshirib ko‘ramiz:

1010011_[₂_] = 1×2⁶+0×2⁵+1×2⁴+0×2³+0×2² +1×2¹+1×2⁰= 64+16+2+1 = 83_[10].

Demak 1010011_[₂_] = 83_[10_], topilgan natija to‘g‘ri ekan.

83_[10] 16

80 5 83_[10] = 53_[16]

3 Natijani tekshiramiz 53_[16] = 5×16¹+3×16⁰ = 80+3 = 83_[10].

53_[16] = 83_[10].

Demak natija to‘g‘ri.

Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar:

Quyidagi berilgan sonlarni asos darajalari bo‘yicha yoyib yozing:

101011_[2]; 2. 1011,11_[2]; 3. 7654_[8]; 4. 475,623_[8];
85679_[10]; 6. 77,98_[10]; 7. A9V8_[16]; 8. VA98,S7_[16]

Quyidagi ikkilik sanoq sistemasidagi sonlarni o‘nlik, sakkizlik hamda o‘n oltilik sanoq sistemalariga o‘tkazing:

110111[₂]; 2. 111011_[2]; 3. 111101_[2];
1101,11[₂]; 5. 111,011_[2]; 6. 11110,1_[2];

Quyidagi sakkizlik sanoq sistemasidagi sonlarni o‘nlik, ikkilik hamda o‘n oltilik sanoq sistemalariga o‘tkazing:

321_[8]; 2. 213_[8]; 3. 32,1_[8];
21,3_[8]; 5. 3,21_[8]; 6. 2,13_[8];

Adabiyotlar

T.X.Xolmatov va boshqalar. Informatika va hisoblash texnikasi. O‘quv qo‘llanma. Toshkent. “O‘zbekiston milliy entsiklopediyasi”. 2001.
B.Kurmanbayev., A.Sattorov. Informatika va hisoblash texnikasi asoslari. O‘quv qo‘llanma. Toshkent. “O‘qituvchi”. – 1996.

Baholash mezoni:

Laboratoriyada berilayotgan mashqlarni sifatli, to‘liq va natijani to‘g‘ri bajargan talaba a’lo ball bilan, sifatli, to‘liq va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba yaxshi ball bilan, sifatli, to‘liq emas va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba qoniqarli ball bilan baholanadi, mashqlarni sifatsiz, to‘liq bo‘lmagan holatda, natija to‘g‘ri bo‘lmagan holda bajargan hamda deyarli bajarmagan talaba qoniqarsiz ball bilan baholanadi.

5–laboratoriya ishi (2 soat)

Laboratoriya ishi mavzusi: Bir sanoq sistemasidan boshqa sanoq sistemasiga o‘tish. O‘n oltilik sanoq sistemasidan ikkilik, sakkizlik, o‘nlik sanoq sistemalariga o‘tish. Sanoq sistemalari ustida arifmetik amallar. Turli sanoq sistemalarida arifmetik amallar bajarish.

Laboratoriya ishi maqsadi: Talabalarda bir sanoq sistemalaridan boshqasiga o‘tishga doir misollar ishlash malakasini oshirish.

Talabalarga qo‘yiladigan talab: Laboratoriya bajarish jarayonida bir sanoq sistemasidan boshqa sanoq sistemasiga o‘tish hamda o‘n oltilik sanoq sistemasidan ikkilik, sakkizlik, o‘nlik sanoq sistemalariga o‘tishni bilishlari kerak.

Kerakli jihozlar: Kalkulyator, adabiyotlar, tarqatma materiallar

Quyidagi o‘n oltilik sanoq sistemasidagi sonlarni o‘nlik, ikkilik hamda sakkizlik sanoq sistemalariga o‘tkazing:

Bajarish ketma—ketligi:

Birinchi navbatda berilgan sonni o‘nlik sanoq sistemasiga o‘tkazamiz, hosil bo‘lgan sonni ikkilik hamda o‘noltilik sanoq sistemasiga o‘tkazamiz. Berilgan sonlarni o‘nlik sanoq sistemasiga o‘tkazish uchun ularni asos darajalari ko‘rsatkichi bo‘yicha yoyib, keyin uni qo‘shib chiqamiz. CHiqqan natija o‘nlik sanoq sistemasida hosil qilingan son hisoblaniladi. Natijani o‘tkazilishi kerak bo‘lgan sanoq sistemasini asosiga bo‘lamiz, bo‘linmani teskari tomondan yozamiz, agar berilgan son o‘nli kasr bo‘lsa unda butun qismi alohida kasr qismi alohida o‘tkaziladi.

2A_[16] = 2×16¹+A×16⁰ = 32+10×1 = 42_[10];

42_[10] 2

4 21 2

2 20 10 2

2 1 10 5 2

0 0 4 2 2

1 2 1

0 Agar natijani teskari tomondan yozsak, 101010_[2] bo‘ladi.

42_[10] = 101010_[2]

Bu natijani tekshirib ko‘ramiz:

101010_[₂_] = 1×2⁵+0×2⁴+1×2³+0×2²+1×2¹ +0×2⁰ = 32+8+2 = 42_[10].

Demak 101010_[₂_] = 42_[10_], topilgan natija to‘g‘ri ekan.

42_[10] 8

40 5 42_[10] = 52_[8]

2 Natijani tekshiramiz 52_[8] = 5×8¹+2×8⁰ = 40+2 = 42_[10].

52_[8] = 42_[10].

Demak natija to‘g‘ri.

Turli sanoq sistemalaridagi sonlar ustida amallarni bajarish uchun ularni bir xil sanoq sistemasiga keltirish kerak.

675_[10] + 564_[8] = 1047_[10]

564_[8] = 5×8² + 6×8¹ + 4×8⁰ = 320 + 48 + 4 = 372_[10]

Keyin ular ustida amallarni bajarish kerak:

675_[10] + 372_[10]= 1047_[10]

675_[10] — 564_[8] = 675_[10] — 372_[10] = 303_[10]
675_[10] ´ 564_[8] = 675_[10] ´ 372_[10] = 251100_[10]
675_[10] ¸ 564_[8] = 675_[10] ¸ 372_[10] = 1,8_[10]

Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar:

Quyidagi o‘n oltilik sanoq sistemasidagi sonlarni o‘nlik, ikkilik hamda sakkizlik sanoq sistemalariga o‘tkazing:

2V_[₁₆_]; 2. 2S_[₁₆_]; 3. 2,V_[₁₆_];
2,S_[₁₆_]; 5. 2D_[₁₆_]; 6. 2E_[₁₆_];

Adabiyotlar

T.X.Xolmatov va boshqalar. Informatika va hisoblash texnikasi. O‘quv qo‘llanma. Toshkent. “O‘zbekiston milliy entsiklopediyasi”. 2001.
B.Kurmanbayev., A.Sattorov. Informatika va hisoblash texnikasi asoslari. O‘quv qo‘llanma. Toshkent. “O‘qituvchi”. – 1996.

Baholash mezoni:

Laboratoriyada berilayotgan mashqlarni sifatli, to‘liq va natijani to‘g‘ri bajargan talaba a’lo ball bilan, sifatli, to‘liq va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba yaxshi ball bilan, sifatli, to‘liq emas va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba qoniqarli ball bilan baholanadi, mashqlarni sifatsiz, to‘liq bo‘lmagan holatda, natija to‘g‘ri bo‘lmagan holda bajargan hamda deyarli bajarmagan talaba qoniqarsiz ball bilan baholanadi.

6–laboratoriya ishi (2 soat)

Laboratoriya ishi mavzusi: Chiziqli algoritmlar

Laboratoriya ishi maqsadi: Talabalarda chiziqli algoritmlar tuzish ko‘nikmasini hosil qilish, ularni malakasini oshirish.

Talabalarga qo‘yiladigan talab: Laboratoriya bajarish jarayonida chiziqli algoritmlar tuzishni bilishlari kerak.

Kerakli jihozlar: Adabiyotlar, tarqatma materiallar

Chiziqli algoritmlar tuzish

Funktsiyani hisoblash algoritmi

Algoritmni matn ko‘rinishda berilishi:

x 2 ga ko‘paytirilsin, natija R₁ deb olinsin;
R₁ dan kvadrat ildiz chiqarilsin, R₂ deb olinsin;
R₂ ga 1 qo‘shilsin, R₃ deb olinsin;
x ni 3 ga ko‘paytirilsin, R₄ deb olinsin.
R₄ ni R₃ ga bo‘linsin, natija Y deb olinsin.

Algoritmni blok−sxema ko‘rinishda berilishi

Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar

; 2)

3) ; 4)

5) ; 6)

7) larni algoritmlari tuzilsin.

Adabiyotlar

T.X.Xolmatov va boshqalar. Informatika va hisoblash texnikasi. O‘quv qo‘llanma. Toshkent. “O‘zbekiston milliy entsiklopediyasi”. 2001.
A.Sattorov., B.Qurmonboyev. Informatika va hisoblash texnikasi asoslari. O‘quv qo‘llanma. Toshkent. “O‘qituvchi”. – 1996.
M.Aripov va boshqalar. Informatika. Axborot texnologiyalari. 1–2 qismlar. Toshkent. 2002–2003.

Baholash mezoni:

Laboratoriyada berilayotgan mashqlarni sifatli, to‘liq va natijani to‘g‘ri bajargan talaba a’lo ball bilan, sifatli, to‘liq va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba yaxshi ball bilan, sifatli, to‘liq emas va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba qoniqarli ball bilan baholanadi, mashqlarni sifatsiz, to‘liq bo‘lmagan holatda, natija to‘g‘ri bo‘lmagan holda bajargan hamda deyarli bajarmagan talaba qoniqarsiz ball bilan baholanadi.

7–laboratoriya ishi (2 soat)

Laboratoriya ishi mavzusi: Tarmoqlanuvchi algoritmlar

Laboratoriya ishi maqsadi: Talabalarda tarmoqlanuvchi algoritmlar tuzish ko‘nikmasini hosil qilish, ularni malakasini oshirish.

Talabalarga qo‘yiladigan talab: Laboratoriya bajarish jarayonida tarmoqlanuvchi algoritmlar tuzishni bilishlari kerak.

Kerakli jihozlar: Adabiyotlar, tarqatma materiallar

Tarmoqlanuvchi algoritmlar tuzish

1)

funktsiyaning algoritmini blok−sxema ko‘rinishi

Funktsiyaning blok−sxema ko‘rinishi

Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar

larni algoritmini tuzing.

Berilgan uchta sondan eng kichigini topish algoritmini tuzing.
Berilgan to‘rtta sondan eng kattasini topish algoritmini tuzing.

Adabiyotlar

T.X.Xolmatov va boshqalar. Informatika va hisoblash texnikasi. O‘quv qo‘llanma. Toshkent. “O‘zbekiston milliy entsiklopediyasi”. 2001.
A.Sattorov., B.Qurmonboyev. Informatika va hisoblash texnikasi asoslari. O‘quv qo‘llanma. Toshkent. “O‘qituvchi”. – 1996.
M.Aripov va boshqalar. Informatika. Axborot texnologiyalari. 1–2 qismlar. Toshkent. 2002–2003.

Baholash mezoni:

Laboratoriyada berilayotgan mashqlarni sifatli, to‘liq va natijani to‘g‘ri bajargan talaba a’lo ball bilan, sifatli, to‘liq va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba yaxshi ball bilan, sifatli, to‘liq emas va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba qoniqarli ball bilan baholanadi, mashqlarni sifatsiz, to‘liq bo‘lmagan holatda, natija to‘g‘ri bo‘lmagan holda bajargan hamda deyarli bajarmagan talaba qoniqarsiz ball bilan baholanadi.

8–laboratoriya ishi (4 soat)

Laboratoriya ishi mavzusi: Takrorlanuvchi algoritmlar

Laboratoriya ishi maqsadi: Talabalarda takrorlanuvchi algoritmlar tuzish ko‘nikmasini hosil qilish, ularni malakasini oshirish.

Talabalarga qo‘yiladigan talab: Laboratoriya bajarish jarayonida takrorlanuvchi algoritmlar tuzishni bilishlari kerak.

Kerakli jihozlar: Adabiyotlar, tarqatma mateallar

Takrorlanuvchi algoritmlar tuzish

S=1+2+3+…+n = ning algoritmini tuzing

Funktsiyaning algoritmni matn ko‘rinishi:

S ning dastlabki qiymati 0 deb olinsin (S:=0);
i ning qiymati 1 deb olinsin (i:=1);
S ga i ni qo‘shib, natija S deb olinsin (S:=S+i);
i ga 1 ni qo‘shib, u i bilan belgilansin (i=i+1);
agar i ≤ n bo‘lsa, u holda 2) dan boshlab takrorlansin;
aks holda

Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar

S=x₁+x₂+x₃+…+x_n = ; 2. S=1+2+3+…+100 = ;
S=1²+2²+3²+…+n² = ; 4. ;
; 6. ; 7. ; 8. ;
; 10. ; 11. ; 12. .

Adabiyotlar

T.X.Xolmatov va boshqalar. Informatika va hisoblash texnikasi. O‘quv qo‘llanma. Toshkent. “O‘zbekiston milliy entsiklopediyasi”. 2001.
A.Sattorov., B.Qurmonboyev. Informatika va hisoblash texnikasi asoslari. O‘quv qo‘llanma. Toshkent. “O‘qituvchi”. – 1996.
M.Aripov va boshqalar. Informatika. Axborot texnologiyalari. 1–2 qismlar. Toshkent. 2002–2003.

Baholash mezoni:

Laboratoriyada berilayotgan mashqlarni sifatli, to‘liq va natijani to‘g‘ri bajargan talaba a’lo ball bilan, sifatli, to‘liq va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba yaxshi ball bilan, sifatli, to‘liq emas va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba qoniqarli ball bilan baholanadi, mashqlarni sifatsiz, to‘liq bo‘lmagan holatda, natija to‘g‘ri bo‘lmagan holda bajargan hamda deyarli bajarmagan talaba qoniqarsiz ball bilan baholanadi.

9– laboratoriya ishi (2 soat)

Laboratoriya ishi mavzusi: Ish stolida papka va yorliq(ярлык) yaratish. Papka ichida papka, yorliq(ярлык) yaratish.

Laboratoriya ishi maqsadi: Talabalarda ish stolida ishlash, papka yaratish, yorliq(ярлык) yaratish, papka ichida papka yaratish, yorliq(ярлык) yaratish ko‘nikmasini hosil qilish, ularning malakasini oshirish.

Talabalarga qo‘yiladigan talab: Laboratoriya bajarish jarayonida ish stolida ishlash, papka yaratish, yorliq(ярлык) yaratish, papka ichida papka yaratish, yorliq(ярлык) yaratishni bilishlari kerak.

Kerakli jihozlar: Kompyuter, adabiyotlar, tarqatma materiallar

Ish stolida «Papka» yaratish

Ish stolida papka yaratish KM yordamida amalga oshiriladi.

Ish stolida «Papka» yaratish ketma–ketligi

1) Ish stolining bo‘sh joyida sichqonchaning o‘ng tugmasi bir marta bosilsin (SO‘TBMB);

(1–rasm)

2) HBKMdan «Создать4» komandasi tanlansin;

3) Создать komandasi davomida 4ga murojaat qilinib «Папку» komandasi tanlansin;

(2–rasm)

4) Ekranda (3–rasm) hosil bo‘ladi, papka nomlansin;

(3–rasm)

Natija

5) «Enter» tugmasi yoki sichqonchaning chap tugmasi bir marta bosilsin (SCHTBMB) (4–rasm);

(4–rasm)

Eslatma: tanlash deganda belgilangan komandaning ustida «Enter» tugmasini bosish yoki sichqonchaning chap tugmasini bir marta bosish (SCHTBMB) tushuniladi.

Ish stolida dasturlarga Yorliq (Ярлык) yaratish

Ish stolida dasturlarga Yorliq (Ярлык) hosil qilish ketma–ketligi

1) Ish stolida dasturlarga yorliq (ярлык) hosil qilish uchun «Ish stolida papka yaratish ketma–ketligi»dagi –1)–2) jarayonlar ketma-ket bajarilsin;

2) (2–rasm)dan «Ярлык» komandasi tanlansin;

(5–rasm)

3) «Ярлык» komandasi muloqat interfeysi (5–rasm)dagi

(6–rasm)

(6–rasm) ko‘rinishidagi joyga dasturning yo‘li ko‘rsatilsin; (masalan, «C:Program FilesMicrosoft OfficeOFFICE11EXCEL.EXE» kabi)

4) Agar dastur joylashgan yo‘lni bilmasangiz, unda muloqat oynasidan «Obzor» tanlansin;

5) Hosil bo‘lgan muloqat oynasidan (7–rasm)dan C: disk tanlansin;

(7–rasm)

6) «Program Files» tanlansin;

7) «Microsoft Office» tanlansin;

8) «OFFICE11» tanlansin;

9) «MSACCESS» tanlansin;

10) «OK» tugmasi bosilsin;

11) «Dalee» tugmasi bosilsin;

12) «Gotovo» tugmasi bosilsin.

Shuningdek, kompyuterda mavjud «.exe» kengaytmali barcha fayllarga yorliq hosil qilish mumkin. Ma’lumki ish stolida mavjud papka, dastur yoki fayllarga ham yorliq (ярлык) hosil qilish mumkin, u holda ketma-ketlik quyidagicha bo‘ladi:

Ish stolida papkalarga yorliq yaratish

Ish stolida papkalarga yorliq yaratish ketma–ketligi

1) Yorliq hosil qilinishi kerak bo‘lgan papka ustida SO‘TBM bosilsin;

(8–rasm)

2) Hosil bo‘lgan KM ya’ni 8–rasmdan «Создать ярлык» komandasi tanlansin.

Papka ichida «Papka» yaratish

Papka ichida papka yaratish ketma–ketligi

Papka ichida papka yaratishda ikki usuldan foydalaniladi.

KM foydalanib; 2. Asosiy menyu (As.m.)dan foydalanib.

Birinchi usulda papka hosil qilish xuddi ish stolida «Papka» hosil qilish ketma-ketligi kabi.

Ikkinchi usulda papka quyidagi ketma-ketlik asosida hosil qilinadi:

1) Papka hosil qilinishi kerak bo‘lgan papka ochilsin;

2) Asosiyning menyu «F10» yoki «Alt» tugmalari yoki sichqonchaning chap tomoni (SCHTYO) faollashtirilsin;

3) Asosiy menyuning «Файл» bo‘limiga ¬ tugma yoki SCHTYO o‘tilsin;

( 1–rasm)

3) Komandalar ro‘yxatidan «Создать4» komandasi yo‘naltiruvchi tugmalar (,¯) yoki Enter yoki SCHTYO tanlansin (2–rasm);

(2–rasm)

4) «Создать4» komandasi davomidagi 4dan «Папку» komandasi tanlansin (Ish solida papka hosil qilish 1–rasm);

5) Papka nomlansin (Ish solida papka hosil qilish 2–rasm);

6) «Enter» yoki SCHTBM bosilsin (Ish solida papka hosil qilish 3–rasm).

Xususiy hollarda «Papka» yaratish

Xususiy hollarda «Papka» yaratish ketma–ketligi

1) Ishlanayotgan amaliy dastur (masalan, Word)ning asosiy menyusi «F10» yoki «Alt» tugmalari yoki SCHTYO faollashtirilsin;

2) «Файл» bo‘limiga ¬ yoki SCHTYO o‘tilsin;

3) «Файл» bo‘limi komandalari SCHTYO yoki «Enter» yordamida ekranda faollashtirilsin;

4) «Сохранить» komandasi ustida «Enter» yoki SCHTBM bosilsin;

(3-rasm)

5) «Сохранить» muloqot oynasidan belgi tanlansin;

(4–rasm)

Natijada (4–rasm) hosil bo‘ladi.

6) Papka nomlansin;

7) «Ok» tugmasi bosilsin;

8) «Fayl» nomlansin;

9) Fayl tipi ko‘rsatilsin (5–rasm);

(5–rasm)

10) «Сохранить» tugmasi bosilsin (3–rasm).

Papka ichida yorliq yaratish

Papka ichida yorliq yaratish ketma–ketligi

Papka ichida yorliq yaratishda ikki usulda amalga oshiriladi:

KM foydalanib; 2. Asosiy menyu (As.m.)dan foydalanib.

Birinchi usulda yorliq yaratish xuddi ish stolidagi kabidir.

Ikkinchi usulda yorliq yaravtishda:

1) «Papka ichida papka yaratish ketma–ketligi»dagi –1)–2) jarayonlar ketma-ket bajarilsin;

2) (2–rasm)dan «Ярлык» komandasi tanlansin;

3) Qolgan jarayonlar xuddi «Ish stolida Yorliq yaratish ketma–ketligi»dagi –3)–12)kabi davom ettirilsin.

Ish stolida amaliy dasturlarga fayl yaratish ketma–ketligi

Ish stolida amaliy dasturlarga fayl yaratish

1) Ish stolida dasturlarga fayl yaratish uchun «Ish stolida papka yaratish ketma–ketligi»dagi –1)–2) jarayonlar ketma–ket bajarilsin;

2) (2–rasm)dan «biror amaliy dastur, masalan Dokument “Microsoft Word”» (1–rasm) komandasi tanlansin ;

(1–rasm)

3) «Fayl» nomlansin (2–rasm);

(2–rasm)

4) «Enter» yoki SCHTBM bosilsin (3–rasm).

(3–rasm)

Eslatma: Xuddi shuningdek ish stolida yoki biror papkani ichida kompyuterda mavjud amaliy dasturlarga fayl yaratish mumkin.

Papka ichida amaliy dasturlarga fayl yaratish

Papka ichida amaliy dasturlarga fayl yaratish ketma–ketligi

Papka ichida fayl yaratishda ikki usuldan foydalaniladi.

KM foydalanib; 2. Asosiy menyudan foydalanib.

Birinchi usulda fayl yaratish xuddi ish stolidagi kabidir.

Ikkinchi usulda fayl yaratishda:

1) «Papka ichida papka yaratish ketma–ketligi» jarayonlari kabi bajarilsin;

2) faqat 4)–jarayonda «Папку» komandasi o‘rniga komanda davomidagi birorta amaliy dastur tanlansin (Ish stolida papka yaratishda 2–rasm);

3) Keyingi jarayonlar «Ish stolida amaliy dasturlarga fayl yaratish ketma–ketiligi» kabi davom ettirilsin.

Eslatma: Qisqartmalar kengaytmasi-

SO‘TBMB-sichqonchani o‘ng tugmasini bir marta bosib;

HBKM-hosil bo‘lgan konteks menyudan;

SCHTBMB-sichqonchani chap tugmasini bir marta bosib;

SCHTYO-sichqonchani chap tugmasi yordamida;

KM-konteks menyu.

Adabiyotlar

M.Aripov va boshqalar. Informatika. Axborot texnologiyalari. 1–2 qismlar. Toshkent. 2002–2003.
N.Musurmanov. Windows XP operatsion tizimida ishlash. Toshkent. 2007.

Baholash mezoni:

Laboratoriyada berilayotgan mashqlarni sifatli, to‘liq va natijani to‘g‘ri bajargan talaba a’lo ball bilan, sifatli, to‘liq va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba yaxshi ball bilan, sifatli, to‘liq emas va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba qoniqarli ball bilan baholanadi, mashqlarni sifatsiz, to‘liq bo‘lmagan holatda, natija to‘g‘ri bo‘lmagan holda bajargan hamda deyarli bajarmagan talaba qoniqarsiz ball bilan baholanadi.

10–laboratoriya ishi (2 soat)

Laboratoriya ishi mavzusi: Windows OTda papka va fayllar bilan ishlash. Windows OTda papka va fayllarni nomlash, ularni qayta nomlash.

Laboratoriya ishi maqsadi: Talabalarda Windows OTda papka va fayllar yaratish, papka va fayllarni nomlash hamda qayta nomlash ko‘nikmasini hosil qilish, ularning malakasini oshirish.

Talabalarga qo‘yiladigan talab: Laboratoriya bajarish jarayonida Windows OTda papka va fayllar bilan ishlashni, papka va fayllarni nomlash hamda ularni qayta nomlashni bilishlari kerak.

Kerakli jihozlar: Kompyuter, adabiyotlar, tarqatma materiallar

Ish stolida amaliy dasturlarga fayl hosil qilish

Bajarish ketma–ketligi

1) Ish stolida dasturlarga fayl hosil qilish uchun «Ish stolida papka yaratish ketma–ketligi»dagi –1)–2) jarayonlar ketma–ket bajarilsin;

2) (2–rasm)dan «biror amaliy dastur, masalan Dokument “Microsoft Word”» (1–rasm) komandasi tanlansin ;

(1–rasm)

3) «Fayl» nomlansin (2–rasm);

(2–rasm)

5) «Enter» yoki SCHTBM bosilsin (3–rasm).

Natija

(3–rasm)

Ish stolida mavjud papka va fayllarni nomlash, qayta nomlash

Bajarish ketma–ketligi

Ish stolida papka va fayllarni qayta nomlash 3 usulda amalga oshiriladi:

Sichqoncha yordamida;
Sichqoncha va klaviatura klavishalari yordamida;
Klaviatura klavishalari yordamida.

Birinchi usul (a va b qismdan) iborat:

1a. 1) Qayta nomlanishi kerak bo‘lgan papka (fayl) ustida SO‘TBM bosilsin;

2) HBKMdan «Переименовать» komandasi tanlansin;

3) Papka (Fayl) qayta nomlansin;

4) SCHTBMB yoki «Enter» tugmasi bosilsin.

1b). 1) Qayta nomlanishi kerak bo‘lgan papka (fayl)ning ustida sichqonchaning chap tugmasi bir marta bosilsin;

2) Belgilangan papka (fayl) nomi ustida SCHTBM bosilsin;

3) Keyingi jarayonlar 1a dagi –3)–4) kabi davom ettirilsin.

Ikkinchi usul (a va b qismdan iboarat):

2a. 1) Nusxa olinishi kerak bo‘lgan papka (fayl) SCHTYO tanlab olinsin;

2) Klaviaturadagi «F2» tugmaci bosilsin;

3) Keyingi jarayonlar «Birinchi usul»dagi kabi davom ettirilsin.

2b) 1) Klaviaturadagi «Tab» va yo‘naltiruvchi tugmalar (¬,®,,¯) yordamida qayta nomlanishi kerak bo‘lgan papka (fayl) tanlab olinsin;

2) Sichqonchaning chap tugmasi bir marta bosilsin;

3) Keyingi jarayonlar «Ikkinchi usul (a)» –2)–3) jarayonlari kabi davom ettirilsin.

Uchinchi usul:

1) Klaviaturadagi «Tab» va yo‘naltiruvchi tugmalar (¬,®,,¯) yordamida qayta nomlanishi kerak bo‘lgan papka (fayl) tanlab olinsin;

2) Keyingi jarayonlar «Ikkinchi usul (a)» –2)–3) jarayonlar kabi davom ettirilsin.

Papka ichida papka va fayllarni qayta nomlash

Papka ichida papka va fayllarni qayta nomlash 4 usulda amalga oshiriladi.

Sichqoncha yordamida;
Sichqoncha va klaviatura klavishlari yordamida;
Klaviatura klavishlari yordamida;
Papkaning asosiy menyusi yordamida.

1–3 holatlar «Ish stoli»da papka (fayl)lardan qayta nomlash kabi amalga oshiriladi.

To‘rtinchi usul:

Asosiy menyu (As.m.) yordamida papka (fayl)larni qayta nomlash ketma—ketligi

1) Papkaning (As.m.)si «Alt» yoki «F10» yoki SCHTYO faollashtirilsin;

2) As.m.ning «Fayl» bo‘limiga ← tugma yoki SCHTYO o‘tilsin;

3) «Fayl» bo‘limi komandalari «Enter» yoki SCHTYO ekranda paydo qilinsin;

4) Komandalar ro‘yxatidan «Переименовать» komandasi tanlansin;

5) Keyingi jarayonlar ish stolida papka (fayl)larni qayta nomlash ketma-ketligi dagi 1–usulning –3)–4)–jarayonlar kabi davom ettirilsin.

Adabiyotlar

M.Aripov va boshqalar. Informatika. Axborot texnologiyalari. 1–2 qismlar. Toshkent. 2002–2003.
N.Musurmanov. Windows XP operatsion tizimida ishlash. Toshkent. 2007.

Baholash mezoni:

Laboratoriyada berilayotgan mashqlarni sifatli, to‘liq va natijani to‘g‘ri bajargan talaba a’lo ball bilan, sifatli, to‘liq va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba yaxshi ball bilan, sifatli, to‘liq emas va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba qoniqarli ball bilan baholanadi, mashqlarni sifatsiz, to‘liq bo‘lmagan holatda, natija to‘g‘ri bo‘lmagan holda bajargan hamda deyarli bajarmagan talaba qoniqarsiz ball bilan baholanadi.

11–laboratoriya ishi (2 soat)

Laboratoriya ishi mavzusi: Disklarlar bilan ishlash (fayllarni disklarda saqlash, disklardagi fayllarni o‘qish, kompyuterga yozish va boshqa amallarni bajarish). «Проводник»da papka va fayllar bilan ishlash.

Laboratoriya ishi maqsadi: Talabalarda fayl disklarlar bilan ishlash (fayllarni disklarda saqlash, disklardagi fayllarni o‘qish, kompyuterga yozish va boshqa amallarni bajarish), «Проводник»da papka va fayllar bilan ishlash ko‘nikmasini hosil qilish, ularni malakasini oshirish.

Talabalarga qo‘yiladigan talab: Laboratoriya bajarish jarayonida disklarlar bilan ishlash (fayllarni disklarda saqlash, disklardagi fayllarni o‘qish, kompyuterga yozish va boshqa amallarni bajarish)ni, «Проводник»da papka va fayllar bilan ishlashni bilishlari kerak.

Kerakli jihozlar: Kompyuter, tarqatma materiallar, adabiyotlar

Ish stolida papka (fayl)larni saralash

Bajarish ketma–ketligi

Ish stolida fayl papka (fayl)larni saralash uchun ya’ni agarda ulardan nusxa olish, ularni qayta nomlash, ularni o‘chirish kerak bo‘lsa «SCHT» va «Ctrl» tugmalaridan foydalanib amalga oshiriladi.

Ish stolida papka (fayl)larni saralash ketma–ketligi

1) «SCHT» va «Ctrl» birgalikda fayl (papka)lar ustida ketma-ket bosilsin.

Ish stolida papka (fayl)lardan nusxa olish

Ish stolida papka (fayl)lardan nusxa olish 3 usulda amalga oshiriladi:

Sichqoncha yordamida;
Sichqoncha va klaviatura klavishalari yordamida;
Klaviatura klavishalari yordamida.

Birinchi usul:

1) Nusxa olinishi kerak bo‘lgan papka (fayl) ustida SO‘TBM bosilsin;

2) HBKMdan «Копировать» komandasi tanlansin.

Ikkinchi usul:

1) Nusxa olinishi kerak bo‘lgan papka (fayl) SCHTYO tanlab olinsin;

2) Klaviaturadagi «Ctrl+C» yoki «Ctrl+Insert» tugmalari bosilsin.

Uchinchi usul:

1) Klaviaturadagi «Tab» va yo‘naltiruvchi tugmalar (¬,®,,¯) yordamida nusxa olinishi kerak bo‘lgan papka (fayl) tanlab olinsin;

2) Klaviaturadagi «Ctrl+C» yoki «Ctrl+Insert» tugmalari bosilsin.

Ish stolida papka (fayl)larni o‘chirish

Ish stolida papka (fayl)larni o‘chirish 3 usulda amalga oshiriladi:

Sichqoncha yordamida;
Sichqoncha va klaviatura klavishalari yordamida;
Klaviatura klavishalari yordamida.

Birinchi usul (a va b qismdan iborat):

1a. 1) O‘chirilishi kerak bo‘lgan papka (fayl) ustida SO‘TBM bosilsin;

2) HBKMdan «Удалить» komandasi tanlansin.

1b. 1) O‘chirilishi kerak bo‘lgan papka (fayl)lar sichqoncha yordamida belgilanib olinsin;

2) O‘chirilishi kerak bo‘lgan papka (fayl)lar ustida SO‘TBM bosilsin;

3) HBKMdan «Удалить» komandasi tanlansin.

Ikkinchi usul:

1) O‘chirilishi kerak bo‘lgan papka (fayl) SCHTYO tanlab olinsin;

2) Klaviaturadagi «Delete» tugmaci bosilsin.

Uchinchi usul:

1) Klaviaturadagi «Tab» va yo‘naltiruvchi tugmalar (¬,®,,¯) yordamida nusxa olinishi kerak bo‘lgan papka (fayl) tanlab olinsin;

2) Klaviaturadagi «Delete» tugmalari bosilsin.

Ish stolida papka(fayl)larni tartiblash

Ish stolida papka (fayl)larni tartiblash uchun KMdan foydalaniladi.

Ish stolida papka(fayl)larni tartiblash ketma–ketligi

1) Ish stolining bo‘sh joyida SO‘TBM bosilsin;

2) HBKMdan «Упорядочить значки4» komandasi tanlansin (1–rasm);

(1–rasm)

3) 4dan Размер (o‘lchami) yoki Имя (nomi) yoki Тип (turi) yoki Изменен (o‘zgartirilgan vaqti) … tanlansin;

4) Bu komandalarning har biri tajriba qilib ko‘rilsin.

Papka ichida papka(fayl)larni o‘chirish

Papka ichida papka(fayl)larni o‘chirish 4 usulda amalga oshiriladi.

Sichqoncha yordamida;
Sichqoncha va klaviatura klavishlari yordamida;
Klaviatura klavishlari yordamida;
Papkaning asosiy menyusi yordamida.

1-3 usullar «Ish stoli»da papka(fayl)lardan qayta nomlash kabi amalga oshiriladi.

To‘rtinchi usul:

Asosiy menyu (As.m.) yordamida papka(fayl)larni o‘chirish algoritmi

1) O‘chirilishi kerak bo‘lgan papka(fayl)lar SCHTYO klaviatura klavishlari yordamida belgilab olinsin;

2) Papkaning As.m.si «Alt» yoki «F10» yoki SCHTYO faollashtirilsin;

2) As.m.ning «Файл» bo‘limiga ← tugma yoki SCHTYO o‘tilsin;

3) «Файл» bo‘limi komandalari «Enter» yoki SCHTYO ekranda paydo qilinsin;

4) Komandalar ro‘yxatidan «Удалить» komandasi tanlansin.

Papka ichida papka(Файл)larni saralash

Papka ichida papka(Файл)larni saralash xuddi ish stolidagi kabidir.

Papka ichida papka(Файл)larni tartiblash

Papka ichida Файл (papka)larni tartiblash 2 usulda amalga oshiriladi.

KM yordamida;
Papkaning asosiy menyusi yordamida.

1–usulda «Ish stoli»dagi kabi jarayonlar amalga oshiriladi.

Ikkinchi usul:

Papka ichida papka(Файл)larni tartiblash ketma–ketligi

1) Papkaning (As.m.)si «Alt» yoki «F10» yoki SCHTYO faollashtirilsin;

2) As.m.ning «Вид» bo‘limiga ←, → tugmalar yoki SCHTYO o‘tilsin;

3) «Вид» bo‘limi komandalari «Enter» yoki SCHTYO ekranda paydo qilinsin;

4) Komandalar ro‘yxatidan «Упорядочить значки4» komandasi tanlansin (2-rasm)

(2–rasm)

5) 4dan Размер (o‘lcham) yoki Имя (nomi) yoki Тип (turi) yoki Изменен (o‘zgartirilgan vaqti) … tanlansin;

6) Bu komandalarning har biri tajriba qilib ko‘rilsin.

Papka ichida papka(fayl)larning ko‘rinishlarini o‘zgartirish

Papka ichida papka(fayl)larning ko‘rinishlarini o‘zgartirish 3 usulda amalga oshiriladi.

KM yordamida;
Papkaning As.m.si yordamida;
Uskunalar paneli menyusi qatori yordamida.

KM yordamida papka ichida papka(fayl)larning ko‘rinishlarini o‘zgartirish ketma–ketligi

1) Papkaning bo‘sh joyida SO‘TBM bosilsin;

2) Hosil bo‘lgan kontekst menyudan «Вид4» komandasi tanlasin (3–rasm);

3) Komanda davomidagi 4dan birortasi tanlansin (3–rasm);

4) Har bir komandalardan foydalanib tajriba qilib ko‘rilsin.

(3–rasm)

Papkaning As.m. yordamida papka ichida papka(fayl)larning ko‘rinishlarini o‘zgartirish ketma–ketligi

1) Papkaning As.m.si «Alt» yoki «F10» yoki SCHTYO faollashtirilsin;

2) As.m.ning «Вид» bo‘limiga ←, → tugmalar yoki SCHTYO o‘tilsin;

3) «Вид» bo‘limi komandalari «Enter» yoki SCHTYO ekranda paydo qilinsin;

4) Komandalar ro‘yxatidan (4–rasm) birortasi tanlansin;

(4–rasm)

5) Har bir komandalardan foydalanib tajriba qilib ko‘rilsin.

«Проводник»dan foydalanib fayl (papka)larni bir papkadan ikkinchisiga ko‘chirish

«Проводник»dan foydalanib fayl (papka)larni bir papkadan ikkinchisiga ko‘chirish ketma–ketligi

1) «Проводник» interfeysi faollashtirilsin (1–rasm);

(1–rasm)

2) Ko‘chirilishi kerak bo‘lgan fayl (papka)lar joylashgan papka ochilsin;

3) Ko‘chirilishi kerak bo‘lgan fayl (papka)lar tanlansin;

4) Ulardan nusxa olinsin (nusxa olish ketma–ketligi yordamida;

5) Ikkinchi papka ochilsin;

6) Nusxa olingan fayl (papka)lar o‘rnatilsin.

Adabiyotlar

M.Aripov va boshqalar. Informatika. Axborot texnologiyalari. 1–2 qismlar. Toshkent. 2002–2003.
N.Musurmanov. Windows XP operatsion tizimida ishlash. Toshkent. 2007.

Baholash mezoni:

Laboratoriyada berilayotgan mashqlarni sifatli, to‘liq va natijani to‘g‘ri bajargan talaba a’lo ball bilan, sifatli, to‘liq va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba yaxshi ball bilan, sifatli, to‘liq emas va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba qoniqarli ball bilan baholanadi, mashqlarni sifatsiz, to‘liq bo‘lmagan holatda, natija to‘g‘ri bo‘lmagan holda bajargan hamda deyarli bajarmagan talaba qoniqarsiz ball bilan baholanadi.

12–laboratoriya ishi (2 soat)

Laboratoriya ishi mavzusi: Qobiq dasturlar, Total Commander qobiq dasturi bilan ishlash.

Laboratoriya ishi maqsadi: Talabalarda qobiq dasturlar, Windows Commander qobiq dasturi bilan ishlash ko‘nikmasini hosil qilish, ularning malakasini oshirish.

Talabalarga qo‘yiladigan talab: Laboratoriya bajarish jarayonida qobiq dasturlarda, Total Commander qobiq dasturida ishlashni bilishlari kerak.

Kerakli jihozlar: Kompyuter, tarqatma materiallar, adabiyotlar

1—mashq. Berilishi: Total Commander qobiq dasturiga murojaat qiling. Dastur uchun mo‘ljallangan funktsional klavishlarni vazifasini o‘rganing; YAngi katalog (papka yarating); Papkaga boshqa papkadagi fayllardan nusxa olib, yangi papkaga joylang; Kerak bo‘lmaydigan fayl yoki papkalar o‘chiring; Fayllarni arxivga kiriting; Papka va fayllarni tashqi tashuvchilarga yozing.

Bajarish ketma—ketligi:

1) Dastur ustida SCHTB ikki marta va tez-tez;

2) Dastur muloqat oynasida paydo bo‘lgan klavishlar:

«F3»-ko‘rish kerak bo‘lgan faylni Ctrl + SCHTYO belgilab olinib, «F3» bosiladi;

«F4»-belgilangan faylni tahrirlashga imkon yaratadi;

«F5»-nusxa olish kerak bo‘lgan fayl Ctrl + SCHTYO belgilab olinib, «F5» tugmasi bosiladi, xosil bo‘lgan muloqat oynasidan yo‘l ko‘rsatiladi:

«F6»-belgilangan faylni bir joydan ikkinchi joyga ko‘chiradi;

«F7»-yangi katalog (papka) yaratadi:

«F8»-belgilangan fayl yoki papkalarni o‘chiradi;

3) «F7»-tugmasi yordamida yangi papka yaratib uni nomlaymiz;

4) Nusxa olinishi kerak bo‘lgan papka ochilib fayllar belgilanadi, «F5» tugmasi yordamida undan nusxa olinadi;

5) «F7» tugmasi yordamida yangi papka yaratiladi, unga nusxa olingan fayllar joylashtiriladi;

6) Kerak bo‘lmagan fayllar va papkalar belgilanib F8 tugmasi yordamida o‘chiriladi;

7) Fayllar belgilanib menyu satrining «Файл» bo‘limidagi «Упаковать» komandasidan yoki uskunalar panelidagi uskunasidan yoki «Alt+F5» tugmasidan foydalanib amalga oshiriladi;

8) Fayllar va papkalar belgilanib «F5» yoki «F6» tugmalari yordamida tashqi tashuvchilarga o‘tkaziladi.

Natija: Ekranda—

Adabiyotlar:

M.Aripov va boshqalar. Informatika. Axborot texnologiyalari. 1–2 qismlar. Toshkent. 2002–2003.
N.Musurmanov. Windows XP operatsion tizimida ishlash. Toshkent. 2007.

Baholash mezoni:

Laboratoriyada berilayotgan mashqlarni sifatli, to‘liq va natijani to‘g‘ri bajargan talaba a’lo ball bilan, sifatli, to‘liq va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba yaxshi ball bilan, sifatli, to‘liq emas va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba qoniqarli ball bilan baholanadi, mashqlarni sifatsiz, to‘liq bo‘lmagan holatda, natija to‘g‘ri bo‘lmagan holda bajargan hamda deyarli bajarmagan talaba qoniqarsiz ball bilan baholanadi.

13–laboratoriya ishi (4 soat)

Laboratoriya ishi mavzusi: Paint grafik muharriri, uning imkoniyatlari va unda ishlash.

Laboratoriya ishi maqsadi: Talabalarda Paint grafik muharriri, uning imkoniyatlari va unda ishlash ko‘nikmasini hosil qilish, ularning malakasini oshirish.

Talabalarga qo‘yiladigan talab: Laboratoriya bajarish jarayonida Paint grafik muharriri, uning imkoniyatlari va unda ishlashni bilishlari kerak.

Kerakli jihozlar: Kompyuter, tarqatma materiallar, adabiyotlar.

1—mashq. Berilishi:

Dasturning yuklang; YAngi fayl yarating va uni biror nom bilan ish stolida saqlang; Uskunalar majmuasini va ranglar palitrasini faollashtiring; Ish sohasida «Tabiat manzarasi», «Tog‘lik yon qirlari» va boshqalar rasmini chizing; Ularni ranglarga bo‘yang; Rasmni bir qismini 90⁰ ga buring; Ikkinchi bir qismini 270⁰ ga buring; Ularning har biriga mazmuniga mos matnlar kiriting; O‘zgarishlarni xotirada saqlang.

Bajarish ketma—ketligi:

1) Пуск®Программы►Стандартные►Paint®SCHTYO yoki «Enter»;

2) Menyu satri®Файл®Создать… (yoki Ctrl+N);

3) Menyu satri®Файл®Сохранить… (yoki Ctrl+S);

4) Menyu satri®Вид®набор инструментов (yoki Ctrl+T);

5) Menyu satri®Вид®палитра (yoki Ctrl+L);

6) Uskunalar panelidagi uskunalardan biri yordamida;

7) Uskunalar panelidagi uskunalardan biri yordamida;

8) Uskunalar panelidagi uskunalardan biri yordamida;

9) Menyu satri®risunok®отразить/повернуть… (yoki Ctrl+R);

10) Uskunalar panelidagi uskunasi yordamida;

11) Menyu satri®Файл®Сохранить… (yoki Ctrl+S).

Natija: Ekranda—

2—mashq. Berilishi:

Dasturning yuklang; Kompyuterda mavjud rasmli fayllardan ikkitasini oching va ularni boshqa nomlar bilan ish stolida saqlang; Uskunalar majmuasini va ranglar palitrasini faollashtiring; Ularning biridan bir qismini nusxasini olib ikkinchisiga mazmunga mos joylashtiring; Rasmni bir qismini chapdan o‘ngga o‘tkazing; Ikkinchi bir qismini yuqoridan pastga o‘tkazing; Ularda gorizontal va vertikal qisqartirishlarni hamda qiyalikka nisbatan o‘zgartirishlar bajaring; Masshtablarini o‘zgartirib ko‘ring; O‘zgarishlarni xotirada saqlang.

Bajarish ketma—ketligi:

1) Пуск®Программы►Стандартные►Paint®SCHTYO yoki «Enter»;

2) Пуск®Программы►Стандартные►Paint®SCHTYO yoki «Enter»;

3) Menyu satri®Файл®открыть… (yoki Ctrl+O yoki standart uskunalar satridan uskunasi);

4) Menyu satri®Файл®открыть… (yoki Ctrl+O standart uskunalar satridan uskunasi);

5) Menyu satri®Файл®Сохранить… (yoki Ctrl+S);

6) Menyu satri®Файл®Сохранить… (yoki Ctrl+S);

7) Menyu satri®Вид® набор инструментов (yoki Ctrl+T);

8) Menyu satri®Вид® палитра (yoki Ctrl+L);

9) Uskunalar panelidagi uskunalardan biri yordamida;

10) Menyu satri®правка®копировать (yoki Ctrl+S);

9) «Alt+Tab» yoki sichqoncha yordamida;

11) Menyu satri®правка®вставить (yoki Ctrl+V);

12) uskunalardan biri yordamida belgilab, menyu satri®рисунок®отразить слево направо;

13) uskunalardan biri yordamida belgilab, menyu satri® рисунок®отразить сверху вниз;

14) uskunalardan biri yordamida belgilab, menyu satri® рисунок®растянуть по горизонтали, по вертикали;

15) uskunalardan biri yordamida belgilab, menyu satri® рисунок®наклонить по горизантали, по вертикали;

16) Menyu satri®Вид®masshtab►drugoy… (yoki krupniy yoki Ctrl+PgDn);

17) Menyu satri®Файл®Сохранить… (yoki Ctrl+S).

Natija: Ekranda—

Adabiyotlar

M.Aripov va boshqalar. Informatika. Axborot texnologiyalari. 1–2 qismlar. Toshkent. 2002–2003.
N.Musurmanov. Windows XP operatsion tizimida ishlash. Toshkent. 2007.

Baholash mezoni:

Laboratoriyada berilayotgan mashqlarni sifatli, to‘liq va natijani to‘g‘ri bajargan talaba a’lo ball bilan, sifatli, to‘liq va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba yaxshi ball bilan, sifatli, to‘liq emas va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba qoniqarli ball bilan baholanadi, mashqlarni sifatsiz, to‘liq bo‘lmagan holatda, natija to‘g‘ri bo‘lmagan holda bajargan hamda deyarli bajarmagan talaba qoniqarsiz ball bilan baholanadi.

14–laboratoriya ishi (2 soat)

Laboratoriya ishi mavzusi: Windowsning multimedia imkoniyatlari (Proigrыvatel Windows media dasturi misolida).

Laboratoriya ishi maqsadi: Talabalarda Windowsning multimedia imkoniyatlari o‘rganish, unga mos dasturlar bilan ishlash ko‘nikmasini hosil qilish, ularning malakasini oshirish.

Talabalarga qo‘yiladigan talab: Laboratoriya bajarish jarayonida Windowsning multimedia imkoniyatlari o‘rganish, unga mos dasturlar bilan ishlashni bilishlari kerak.

Kerakli jihozlar: Kompyuter, tarqatma materiallar, adabiyotlar.

1—mashq. Berilishi:

Dasturning yuklang; Eshitishingiz kerak bo‘lgan fayllar ro‘yxatini oching; Fayllarni ketma-ket eshitishni tashkil qiling; Eshitayotgan faylingizdan keyingisiga o‘ting; Eshitayotgan faylingizdan oldingisiga o‘ting; Ovoz bilan ishlang; To‘xtatib qo‘yishni tashkil eting; Davom ettirishni tashkil eting; Ko‘rish tasvirlarini tashkil eting; Takrorlashni tashkil eting.

Bajarish ketma—ketligi:

1) Пуск®Программы►Проигриватель Windows media ®SCHTYO yoki Enter;

2) Menyu satri®Файл®открыть… (yoki Ctrl+O);

3) Menyu satri®Вид®panel zadach®Проигрывается;

4) Menyu satri®воспроизведение®следующая (yoki Ctrl+F yoki );

5) Menyu satri® воспроизведение®предыдущая (yoki Ctrl+V );

6) Menyu satri® воспроизведение®громкость (yoki uskunasi);

7) Menyu satri® воспроизведение®остановить (yoki Ctrl+S yoki uskunasi);

8) Menyu satri® воспроизведение®воспроизвести/приостановить(yoki Ctrl+R yoki uskunasi);

9) Menyu satri®Вид® зрительные образы ►… (yoki uskunalari);

10) Menyu satri® воспроизведение®повторить (yoki Ctrl+T).

Natija: Ish jarayonida hosil bo‘ladi —

1—mashq. Berilishi:

Dasturning yuklang; Ko‘rishingiz kerak bo‘lgan fayllar ro‘yxatini oching; Fayllarni ketma-ket ko‘rishni tashkil qiling; Ko‘rayotgan faylingizdan keyingisiga o‘ting; Ko‘rayotgan faylingizdan oldingisiga o‘ting; Ovoz bilan ishlang; To‘xtatib qo‘yishni tashkil eting; Davom ettirishni tashkil eting; Takrorlashni tashkil eting; To‘la ekran holatiga o‘tkazing va aksincha .

Bajarish ketma—ketligi:

1) Пуск®Программы►Проигрыватель Windows media®SCHTYO yoki Enter;

2) Menyu satri®Файл®открыть… (yoki Ctrl+O);

3) Menyu satri®Вид® панель задач®Проигрывается;;

4) Menyu satri® воспроизведение®следующая (yoki Ctrl+F yoki );

5) Menyu satri®воспроизведение®предыдущая (yoki Ctrl+V );

6) Menyu satri®воспроизведение®громкость (yoki uskunasi);

7) Menyu satri®воспроизведение®остановить (yoki Ctrl+S yoki uskunasi);

8) Menyu satri®vosproizvedeniye® воспроизведение® воспроизвести/приостановить (yoki Ctrl+R yoki uskunasi);

9) Menyu satri® воспроизведение®повторить (yoki Ctrl+T);

10) Menyu satri®Вид® полный (yoki Ctrl+1) va режим оболожки (yoki Ctrl+1).

Natija: Ish jarayonida hosil bo‘ladi —

Adabiyotlar

M.Aripov va boshqalar. Informatika. Axborot texnologiyalari. 1–2 qismlar. Toshkent. 2002–2003.
N.Musurmanov. Windows XP operatsion tizimida ishlash. Toshkent. 2007.

Baholash mezoni:

Laboratoriyada berilayotgan mashqlarni sifatli, to‘liq va natijani to‘g‘ri bajargan talaba a’lo ball bilan, sifatli, to‘liq va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba yaxshi ball bilan, sifatli, to‘liq emas va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba qoniqarli ball bilan baholanadi, mashqlarni sifatsiz, to‘liq bo‘lmagan holatda, natija to‘g‘ri bo‘lmagan holda bajargan hamda deyarli bajarmagan talaba qoniqarsiz ball bilan baholanadi.

15–laboratoriya ishi (2 soat)

Laboratoriya ishi mavzusi: Fayllarni arxivlash (WinRar dasturi misolida) va kompyuter viruslaridan saqlash (Avira dasturi misolida).

Laboratoriya ishi maqsadi: Talabalarda fayllarni arxivlash va kompyuter viruslaridan saqlash dasturlarida ishlash ko‘nikmasini hosil qilish, ularning malakasini oshirish.

Talabalarga qo‘yiladigan talab: Laboratoriya bajarish jarayonida fayllarni arxivlash va kompyuter viruslaridan saqlash dasturlarida ishlashni bilishlari kerak.

Kerakli jihozlar: Kompyuter, tarqatma materiallar, adabiyotlar.

1—mashq. Berilishi:

Dasturning yuklang; Menyu satridan arxivlanishi kerak papka joylashgan diskni tanglang; Papkani belgilang; Ularni arxivlab ish stolida yangi papka yaratib uni ichida saqlang; Biror papka ichida joylashgan papka va fayllarni saralab arxivlang; Arxivlangan fayllarni arxivdan chiqarishni tashkil eting; Arxivlangan fayllarni ish stolida yangi papka yaratib uning ichida arxivdan chiqaring.

Bajarish ketma—ketligi:

1) Пуск®Программы►WinRar►®SCHTYO yoki Enter;

2) Menyu satri®Файл® выбрать диск ►;

3) Sichqonchaning chap tugmasi yordamida (SCHTYO);

4) Menyu satri® Команды®добавить файлы в архив (yoki standart uskunalar panelidan uskunasi yoki Alt+A);

1-rasm

Hosil bo‘ladi. Parametrы arxivatsiidagi komandalar kerak bo‘lsa tanlanadi.

5) Общие®обзор®Папка: Рабочий стол® interfeysdagi

uskunasi bosiladi, papka nomlanib Enter tugmasi bosiladi va u ochiladi;

6) 1-rasmdagi Имя архива:da C:Documents and Settingsuser Рабочий стол8Institutdan yozilgan materiallar.rar kabi ko‘rinishni oladi;

7) Papka ochilib, sichqonchaning chap tugmasi «Ctrl» tugmasi bilan birgalikda bosiladi;

8) Menyu satri® Команды®добавить файлы в архив (yoki standart uskunalar panelidan uskunasi yoki Alt+A);

9) SCHTYO arxivdan chiqarish kerak papka yoki fayl belgilab olinadi;

10) Menyu satri®Команды®извлечь в указанную папку (yoki standart uskunalar panelidan uskunasi yoki Alt+E);

11) Путь для извлечения ():da yo‘lni ko‘rsating ya’ni C:Documents and Settingsuser Рабочий столъ’77 ;

12) Ish stolida yangi hosil bo‘lgan papka 77 ichida fayllar to‘plami arxivdan chiqadi. YUqorida bajarilgan jarayonlarni KM (kontekst menyu) yordamida ham amalga oshirsa bo‘ladi.

2—mashq. Berilishi: Virusga tekshirish kerak bo‘lgan diskni Moy kompyuter papkasidan tanlang; uni SCHTYO belgilab, SO‘Tni ustida bosing; Hosil bo‘lgan KMdan Scan selected files with AntiVir komandasiga murojaat qiling.

Bajarish ketma—ketligi:

1)

2)

Adabiyotlar

M.Aripov va boshqalar. Informatika. Axborot texnologiyalari. 1–2 qismlar. Toshkent. 2002–2003.
N.Musurmanov. Windows XP operatsion tizimida ishlash. Toshkent. 2007.

Baholash mezoni:

Laboratoriyada berilayotgan mashqlarni sifatli, to‘liq va natijani to‘g‘ri bajargan talaba a’lo ball bilan, sifatli, to‘liq va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba yaxshi ball bilan, sifatli, to‘liq emas va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba qoniqarli ball bilan baholanadi, mashqlarni sifatsiz, to‘liq bo‘lmagan holatda, natija to‘g‘ri bo‘lmagan holda bajargan hamda deyarli bajarmagan talaba qoniqarsiz ball bilan baholanadi.

16–laboratoriya ishi (4 soat)

Laboratoriya ishi mavzusi: Wordda fayllar yaratish, hujjatga matnlar kiritish, shriftlar va ularning formatlari hamda sahifa parametrlari, kontekst menyu bilan ishlash.

Laboratoriya ishi maqsadi: Talabalarda Word dasturi bilan ishlash ko‘nikmasini hosil qilish, ularni ishlash malakasini oshirish.

Talabalarga qo‘yiladigan talab: Laboratoriya bajarish jarayonida Wordda fayllar yaratish, hujjatga matnlar kiritish, shriftlar va ularning formatlari hamda sahifa parametrlari o‘rnatish, kontekst menyu bilan ishlashni bilishlari kerak.

Kerakli jihozlar: Kompyuter, tarqatma materiallar, adabiyotlar

1–mashq. Berilishi:

Yangi hujjat yarating va quyidagi matnni kiriting, bunda har bir yangi abzatsni boshlashda “Enter” tugmasidan foydalaning. 1-2 abzatslarni chapdan, 3-4 abzatslarni o‘ngdan, matn sarlavhasini markazdan tekislang. Sahifa maydonlarini qo‘ying: chapdan 3sm, o‘ngdan 1,5sm, pastdan 2sm, yuqoridan 2,5sm. Keyin uni “Ism_1. Rtf” kabi xotirada saqlang.

Bajarish ketma—ketligi:

Menyu satri —

1) файл, создать… (yoki ctandart uskunalar satridan uskunasi yoki Ctrl+N);

2) формат, шрифт… (yoki formatlash uskunalar satridan);

3) формат, абзац… (yoki formatlash uskunalar panelidan yoki Ctrl+L, Ctrl+R, Ctrl+E);

4) файл, параметры страницы… (yoki chizg‘ichdan foydalanib);

5) файл, сохранить (yoki standart uskunalar satridan yoki Ctrl+S yoki Shift+F₁₂).

Natija

Informatika fani haqida

Informatsiya atamasi lotincha «information» so‘zidan kelib chiqqan bo‘lib, o‘zbekchada tushintirish, tanishtirish, bayon etish degan ma’noni anglatadi.

«Informatika» so‘zi dastlab, XX asrning 60–yillarida Frantsiyada vujudga keldi. U informatsiya (information) va avtomatika (automatique) so‘zlarini birlashtirishdan hosil bo‘lib, «ma’lumotlarni avtomatik qayta ishlash» degan ma’noni bildiradi.

Mustaqil fan sifatida informatika 1940–yillarning oxirida texnika, biologiya, ijtimoiy va boshqa sohalarda boshqarishning umumiy printsiplari haqidagi fan-kibernetika fani bazasida vujudga keldi.

Informatikaning asosiy vazifasi–axborotni qayta ishlashning yangi usullari va vositalarini yaratish hamda ularni amaliyotda qo‘llashdan iboratdir.

2–mashq. Berilishi:

“Ism_1.rtf” hujjatini oching va hujjatdan nusxa oling, nusxa olingan hujjatni yangi sahifaga o‘rnating; Tekst matnining shrifti “Times New Roman Cyr”, o‘lchami 11pt bo‘lsin; Tegishli to‘g‘rilashlarni bajaring; Tekst matnining Formatini “Arial Bold” 12pt ga almashtiring; Har bir paragrafning orasidagi masofasi 6pt bo‘lsin; Tegishli to‘g‘rilashlarni bajaring; Hujjatni “Ism_2.rtf” kabi xotirada saqlang. Bu ishlarni “Kontekst menyu”dan ham foydalanib bajaring.

Bajarish ketma—ketligi:

Menyu satri-

1) файл, открыть… (yoki stardart uskunalar satridan yoki Ctrl+O);

2) правка, выделить все (yoki Ctrl+A, yoki Ctrl+Num+5);

3) правка, копировать (yoki standart uskunalar satridan uskunasi yoki Ctrl+S yoki Ctrl+Insert);

4) aайл, создать… (yoki ctandart uskunalar satridan uskunasi yoki Ctrl+N);

5) правка, вставить (yoki standart uskunalar satridan yoki Ctrl+V yoki Shift+Insert);

6) формат, абзац… va bu jarayonlarni kontekst menyudan foydalanib ham bajarib ko‘ring;

7) файл, сохранить (yoki standart uskunalar satridan yoki Ctrl+S yoki Shift+F₁₂).

Natija

Informatika fani haqida

Informatsiya atamasi lotincha «information» so‘zidan kelib chiqqan bo‘lib, o‘zbekchada tushintirish, tanishtirish, bayon etish degan ma’noni anglatadi.

«Informatika» so‘zi dastlab, XX asrning 60–yillarida Frantsiyada vujudga keldi. U informatsiya (information) va avtomatika (automatique) so‘zlarini birlashtirishdan hosil bo‘lib, «ma’lumotlarni avtomatik qayta ishlash» degan ma’noni bildiradi.

Mustaqil fan sifatida informatika 1940–yillarning oxirida texnika, biologiya, ijtimoiy va boshqa sohalarda boshqarishning umumiy printsiplari haqidagi fan-kibernetika fani bazasida vujudga keldi.

Informatikaning asosiy vazifasi–axborotni qayta ishlashning yangi usullari va vositalarini yaratish hamda ularni amaliyotda qo‘llashdan iboratdir.

Informatika fani haqida

Informatsiya atamasi lotincha «information» so‘zidan kelib chiqqan bo‘lib, o‘zbekchada tushintirish, tanishtirish, bayon etish degan ma’noni anglatadi.

«Informatika» so‘zi dastlab, XX asrning 60–yillarida Frantsiyada vujudga keldi. U informatsiya (information) va avtomatika (automatique) so‘zlarini birlashtirishdan hosil bo‘lib, «ma’lumotlarni avtomatik qayta ishlash» degan ma’noni bildiradi.

Mustaqil fan sifatida informatika 1940–yillarning oxirida texnika, biologiya, ijtimoiy va boshqa sohalarda boshqarishning umumiy printsiplari haqidagi fan-kibernetika fani bazasida vujudga keldi.

Informatikaning asosiy vazifasi–axborotni qayta ishlashning yangi usullari va vositalarini yaratish hamda ularni amaliyotda qo‘llashdan iboratdir.

3–mashq. Berilishi:

Yangi hujjat yarating va uni “Ism_3.rtf” kabi xotirada saqlang; Sarlavhani «Arial» shriftida o‘lchami «16pt»da yozing; Tekst matnining hammasini «Times New Roman» shriftida, o‘lchamini «11pt»da kiriting; Abzatslarni formatlang: Har bir abzats orasidagi masofa «6pt» bo‘lsin; O‘zgartirishlarni xotirada saqlab, hujjatni yoping.

Bajarish ketma—ketligi:

Menyu satri —

1) файл, создать… (yoki ctandart uskunalar satridan uskunasi yoki Ctrl+N);

2) файл, сохранить (yoki standart uskunalar satridan yoki Ctrl+S yoki Shift+F₁₂).

3) формат, шрифт… (yoki formatlash uskunalar satridan);

4) формат, абзац… (yoki formatlash uskunalar satridan);

5) файл, сохранить (yoki standart uskunalar satridan ).

Natija

Kompyuter haqida umumiy ma’lumot

Kompyuter–inglizcha so‘z bo‘lib, u hisoblovchi demakdir. U hozirda faqat hisoblovchi bo‘lmasdan, matnlar, tovush, Видeo va boshqa ma’lumotlar ustida ham amallar bajaradi.

Kompyuterlar xotirasining hajmi, bir sekunda bajaradagan amallar tezlagi, ma’lumotlarning razryad to‘rida (yacheykalarida) quyidagi guruhlarga bo‘lish mumkin:

— super kompyuterlar;

— katta kompyuterlar;

— mini kompyuterlar;

— shaxsiy kompyuterlar;

— bloknot (noutbuk) kompyuterlar.

4–mashq. Berilishi:

Yangi hujjat yarating va uni “Ism_4.rtf” kabi xotirada saqlang; Sarlavhani yozishda “Arial” shriftining o‘lchamini 12ptda, quyuq ko‘rinishda markazdan yozing; Matnni “Times New Roman Cyr” shriftida, 13pt o‘lchamda kiriting; Abzatslarni formatlang; Abzatslar orasidagi masofa 6pt bo‘lsin; O‘zgartirishlarni xotirada saqlab, hujjatni yoping;

Bajarish ketma—ketligi:

Menyu satri —

1) файл, создать (yoki ctandart uskunalar satridan uskunasi yoki Ctrl+N);

2) файл, сохранить (yoki standart uskunalar satridan uskunasi yoki Ctrl+S yoki Shift+F₁₂);

3) формат, шрифт… (yoki formatlash uskunalar satridan yoki Ctrl+V);

4) формат, абзац… (yoki formatlash uskunalar satridan);

5) sarlavha uchun: формат, абзац… (yoki formatlash uskunalar satridan yoki Ctrl+E);

6) файл, сохранить (yoki standart uskunalar satridan yoki Ctrl+S yoki Shift+F₁₂).

Natija

Shaxsiy kompyuterlarning tuzilishi

Shaxsiy kompyuterlar (Inglizcha Personal Computers, qisqacha RS) quyidagi qurilmalardan tashkil topgan:

— sistema bloki;

— monitor;

— klaviatura;

— «sichqoncha»;

— tashqi qurilmalar.

5–mashq. Berilishi:

“Ism_4.rtf” faylidagi mashqni davom ettiring; “Shaxsiy kompyuterlarning tuzilishi” sarlavhasini belgilang uskunalar panelidagi “Границы и заливка” tugmasini bosing; Matn sarlavhasini ramkaga oling; Ramkaga soya(ten) berish uchun “границы и заливка…” komandasini format menyusining punktidan tanlang; Abzats orasidagi masofani saqlang; Hujjatdagi o‘zgarishlarni xotirada “Ism_5.rtf” nomi bilan saqlang, hujjatni yoping.

Bajarish ketma—ketligi:

Menyu satri —

1) файл, открыть… (yoki stardart uskunalar satridan yoki Ctrl+O);

2) формат, границы и заливка…(sarlavha belgilab olinib);

3) файл, сохранить (yoki standart uskunalar satridan yoki Ctrl+S yoki Shift+F₁₂).

4) файл, закрыть (yoki standart uskunalar panelidan ).

Natija

SHaxsiy kompyuterlarning tuzilishi

Shaxsiy kompyuterlar (Inglizcha Personal Computers, qisqacha RS) quyidagi qurilmalardan tashkil topgan:

— sistema bloki;

— monitor;

— klaviatura;

— «sichqoncha»;

— tashqi qurilmalar.

Adabiyotlar

M.Aripov va boshqalar. Informatika. Axborot texnologiyalari. 1–2 qismlar. Toshkent. 2002–2003.
SH.A.Anorova., A.SH.Muhammadiyev. “Word” bo‘yicha mashqlar to‘plami. Toshkent. 2006.
U.F.Karimov. Informatika. Toshkent: 2002.

Baholash mezoni:

Laboratoriyada berilayotgan 5ta mashqdan 5tasini sifatli, to‘liq va natijadagidek bajargan talaba a’lo ball bilan, 4tasini sifatli, to‘liq va natijadagidek bajargan talaba yaxshi ball bilan, 3tasini sifatli, to‘liq va natijadagidek bajargan talaba qoniqarli ball bilan baholanadi, mashqlarni sifatsiz, to‘liq bo‘lmagan holatda, natijadagidek bajarmagan hamda deyarli bajarmagan talaba qoniqarsiz ball bilan baholanadi.
17–laboratoriya ishi (10 soat)

Laboratoriya mavzusi: Wordda hujjatga simvol, turli ob’ektlar, «Буквица» (bukvitsa), snoska (tushintirma), jadvallar o‘rnatish, ularning formatlari, formulalar yozish hamda tahrirlash bilan ishlash.

Laboratoriya maqsadi: Talabalarda simvol, «Буквица»(bukvitsa), jadval, rasmlar va ularning formatlar bilan ishlash ko‘nikmasini hosil qilish, talabalarni malakasini oshirish.

Talabalarga qo‘yiladigan talab: Laboratoriya bajarish jarayonida Wordda hujjatga simvol, turli ob’ektlar, bukvitsa («Буквица»), snoska (tushintirma), jadvallar o‘rnatish, ularning formatlari, formulalar yozish hamda tahrirlash bilan ishlashni bilishlari kerak.

Kerakli jihozlar: Kompyuter, tarqatma materiallar, adabiyotlar

1–mashq. Berilishi:

Yangi hujjat yarating va uni “Ism_1.doc” kabi xotirada saqlang;

Sarlavhani “Arial Narrow” shrifti, 16 pt o‘lchamda markazdan yozing; Grek alfavitini “Times New Roman Cyr” shrifti, 12pt o‘lchamda tering; Ularning har biriga o‘ziga mos keladigan simvol qo‘ying; Abzatslar orasidagi masofa 7pt bo‘lsin; Satrlar orasidagi masofa 1.0 interval bo‘lsin; O‘zgartirishlarni xotirada saqlang, hujjatni yoping;

Bajarish ketma—ketligi:

Menyu satri —

1) файл, создать… (yoki ctandart uskunalar satridan uskunasi yoki Ctrl+N);

2) файл, сохранить (yoki standart uskunalar satridan yoki Ctrl+S yoki Shift+F₁₂);

3) формат, шрифт… (yoki formatlash uskunalar satridan);

4) вставка, символ…;

5) формат, абзац… (yoki formatlash uskunalar satridan);

6) sarlavha uchun: формат, абзац… (yoki formatlash uskunalar satridan Ctrl+E);

7) файл, сохранить (yoki standart uskunalar satridan yoki Ctrl+S yoki Shift+F₁₂);

8) файл, закрыть (yoki standart uskunalar panelidan ).

Natija

Grek alfaviti

A a — alfa

B b — beta

G g — gamma

D d — delta

E e — epsilon

Z z — dzeta

H h- eta

Q q, J — teta

I i — yota

K k — kappa

L l — lambda

M m — myu (mi)

N n — nyu (ni)

X x — ksi

O o — omikron

P p — pi

R r — ro

S s — sigma

T t — tau

F j — fi

C c — xi

U u — yupsilon (ipsilon)

Y y — psi

W w — omega

2–mashq. Berilishi:

Yangi hujjat yarating va uni “Ism_2.rtf” kabi xotirada saqlang; Rasm qo‘ying, rasmni “nadpis” ichiga joylashishini hamda tashqarida eksperiment (tajriba) qiling; o‘lchamini o‘zgartiring, fon bering; O‘zgarishlarni xotirada saqlang, hujjatni yoping;

Bajarish ketma—ketligi:

Menyu satri —

1) файл, создать… (yoki ctandart uskunalar satridan uskunasi yoki Ctrl+N);

2) файл, сохранить (yoki standart uskunalar satridan yoki Ctrl+S yoki Shift+F₁₂);

3) вставка, рисунок►картинки… ёки объект… (yoki standart uskunalar satridan);

4) вставка, надпись, рисунок►картинки… ёки объект… (yoki risovaniye uskunalar satridan nadpis uskunasi);

5) формат, граница и заливка (yoki kontekst menyudan);

6) файл, сохранить (yoki standart uskunalar satridan yoki Ctrl+S yoki Shift+F₁₂).

Natija

3–mashq. Berilishi:

Yangi hujjat yarating va uni “Ism_3.doc” kabi xotirada saqlang; Matnning sarlavhasini “Times New Roman (UZ)» shriftida quyuq qilib yozing va matnni «Bukvitsa»dan foydalanib formatlang va uni harf bilan belgilang; Belgilangan harfning shrifti «Arial»da uni egallagan o‘rni 2ta va 4 ta satrdan iborat bo‘lsin va rangi ko‘k bo‘lsin; Matnni “Times New Roman» shriftida kiriting; O‘zgarishlarni xotirada saqlang; Hujjatni yoping;

Bajarish ketma—ketligi:

Menyu satri —

1) файл, создать… (yoki ctandart uskunalar satridan uskunasi yoki Ctrl+N);

2) файл, сохранить (yoki standart uskunalar satridan yoki Ctrl+S yoki Shift+F₁₂);

3) формат, шрифт… (yoki formatlash uskunalar satridan yoki Ctrl+V);

4) формат, буквица…;

5) формат, шрифт… (yoki formatlash uskunalar satridan);

6) файл, сохранить (yoki standart uskunalar satridan yoki Ctrl+S yoki Shift+F₁₂).

Natija

Internet va Intranet haqida

I

nternet yagona tilda muloqat qiluvchi kompyuterlarning global tarmog‘idir.

i

ntranet-Internet tarmog‘i mahsulotlari va texnologiyalardan foydalanuvchi hamda korporativ axborot resurslariga щz foydalanuvchilarning kirishini ta’minlovchi idora, tashkilot va boshqalarning hisoblash tarmog‘i.

4–mashq. Berilishi:

Yangi hujjat oching va uni “Ism_4.rtf” deb nomlang; Sahifaning formati A4, yuqorisi, pasti va chap tomoni 3 sm, o‘ng tomoni 2sm bo‘lsin; Matnni boshidan oxirigacha “Arial Narrow” shriftida, 12pt da kiriting. Abzatsgacha va abzatsdan keyingi masofa 6pt bo‘lsin; Sarlavhaning shrifti “Times New Roman Cyr”, 18pt bo‘lsin; Rasmni “jet. wmf”dan qo‘ying va uni o‘lchamini o‘zgartiring; Rasmlarni qo‘yishda nadpisdan foydalaning; Birinchi abzatsni chapdan va o‘ngdan 7sm surib tekislang; Keyingi abzatsning chapdan 1 smga tekislang; Belgi “Wingdings” shriftida 48pt-o‘lchamda qo‘ying;

Abzatslar yashil rangda nomerlang;

Bajarish ketma—ketligi:

Menyu satri —

1) файл, создать… (yoki ctandart uskunalar satridan uskunasi yoki Ctrl+N);

2) файл, сохранить (yoki standart uskunalar satridan yoki Ctrl+S yoki Shift+F₁₂);

3) файл, параметры страница… (yoki chizg‘ichdan foydalanib);

4) формат, шрифт… (yoki formatlash uskunalar satridan);

5) вставка, рисунок►картинки… ёки объект… (yoki stardart uskunalar satridan);

6) вставка, надпись, рисунок►картинки… ёки объект… (yoki uskunalar satridan yoki risovaniye, nadpis);

7) формат, абзац…;

8) формат, шрифт… (yoki formatlash uskunalar satridan);

9) формат, список… (yoki uskunalar satridan va kontekst menyudan foydalanib);

10 ) файл, сохранить (yoki standart uskunalar satridan yoki Ctrl+S yoki Shift+F₁₂).

Natija

Ish stoli

Moy kompyuter (Mening kompyuterim)–bu papka siz ishlayotgan kompyuterning obrazi bo‘lib, uning yordamida kompyuter resurslariga ulanish va kirish mumkin.

Setevoye okrujeniye (Tarmoq doirasi)–bu dastur mahalliy tarmoq kompyuterlari ruyxatini ko‘rib chiqish va ularning resurslariga kirish uchun ishlatiladi.

Internet Explorer–Internetdagi WEB sahifalarini ko‘rib chiqish dasturi.

Korzina (Savat)–bu olib tashlangan (yo‘qotilgan) papka va Файлlarni vaqtincha saklovchi joy bo‘lib, kerak bo‘lganda qayta tiklash imkonini beradi.

5– mashq. Berilishi:

Yangi hujjat yarating va uni “Ism_5.rtf” kabi xotirada saqlang; Tekst matnini kiriting. Mos tushintirma(snoska)larni qo‘ying; Figurali tekst yozing va hujjatga jadval o‘rnating; Jadvallarni ma’lumotlar bilan to‘ldiring; Jadvallarni formatlang; Jadvallardan nusxa oling; Formulalarni yozing; Abzatslarni natijada ko‘rsatilgandek formatlang; Hujjatni xotirada saqlang.

Bajarish ketma—ketligi:

Menyu satri —

1) файл, создать… (yoki ctandart uskunalar satridan uskunasi yoki Ctrl+N);

2) файл, сохранить (yoki standart uskunalar satridan yoki Ctrl+S yoki Shift+F₁₂).

3) вставка, ссылка►сноска… (tushintirma);

4) вставка, надпись… (yoki risovaniye uskunalar satridan uskunasi);

5) вставка, объект ёки вставка, рисунок, объект WordArt (risovaniye uskunalar satridan uskunasi);

6) таблица, вставить►таблица (yoki standart uskunalar satridan uskunalari biri);

7) tablitsa belgilanib, правка, копировать (yoki standart uskunalar satridan uskunasi yoki Ctrl+S yoki Ctrl+Insert);

8) правка, вставить (yoki standart uskunalar satridan uskunasi yoki Ctrl+V yoki Shift+Insert);

9) таблица, автоформат таблицы…(yoki tablitsы i granitsы uskunalar panelidan uskunasi);

10) Standart uskunalar satridan redaktor formul… uskunasi;

11) формат, абзац… (yoki formatlar uskunalar satridan foydalanib);

12) файл, сохранить (yoki standart uskunalar satridan yoki Ctrl+S yoki Shift+F₁₂).

Natija

TCP/IP protokollari[1].

TCP/IP kompyuter tarmog‘ida ma’lumotlarni uzatish protokollari majmuining nomidir. TCP/IP o‘z ichiga TCP va IP protokollaridan nomlarini birlashtirib, u shunday qoidalar majmuiki, bunda TCP/IP barcha kompyuter ishlab chiqaruvchi kompaniyalarning moslamaviy va dasturiy ta’minot hamkorligini ta’minlaydi.

TCP/IPning tashkil etuvchilari.

TCP/IP tarkibiga kiruvchi turli yordamchi va ularning bajaradigan vazifalariga qarab har xil sinflarga bo‘linadi.

TCP TCP/IP (Transmission Control Protocol) qabul qiluvchi va uzatuvchi kompyuterlarning mantiiqiy bog‘lanishiga asoslangan ma’lumotlar uzatishini qo‘llab-quvvatlavchi protokol.

UDP(User Datagram Protocol) mantiqiy bog‘lanishlar o‘rnatilmasdan, ma’lumotlar uzatilishini qo‘llab-quvvatlaydi. Bu yuboruvchi va qabul qiluvchi kompyuterlar o‘rtasida oldindan bog‘lanish o‘rnatmasdan ma’lumotlar yuborishni anglatadi.

IP (Internet Protocol)–ma’lumotlarni uzatishni ta’minlovchi protokol.

RIP(Routing Information Protocol)-manzilga xabarlarni yetkazuvchi eng yaxshi yo‘llarni tanlovchi protokollardan biridir.

OSPF (Open Shorts Path First)–yo‘llarni aniqlovchi muqobil protokol.

ARP(Adress Resolution Protocol)–tarmoqdagi kompyuterlarning sonli manzilini aniqlaydigan protokol.

DNS(Domain Name System)–tarmoqdagi kompyuterlarni nomlari bo‘yicha sonli manzilini aniqlaydi.

RARP (Reverse Address Resolution Protocol)–tarmoqdagi kompyuterning manzilini aniqlaydi, biroq ARP ga teskari holatda.

Amaliy servislar–bu shunday dasturlarki, ulardan foydalanuvchi yoki kompyuter har xil xizmatlar uchun ruxsat oladi.

BootP (Boot Protocol)–Serverning boshlang‘ich ma’lumotlarini o‘qish bilan tarmoqdagi kompyuterlarni ishga tushiradi.

FTP(File Transfer Protocol)–kompyuter o‘rtasida fayllarni bir-biriga uzatadi.

Telnet(TelefhonNet–telefon tarmog‘i). Tizimga uzoqdagi terminal ruxsatni ta’minlaydi, ya’ni bitta kompyuterdan foydalanuvchi boshqa uzoqdagi kompyuter bilan xuddi qo‘lidagi klaviaturada ishlatilayotgandek muloqot qiladi. U uzoqqa uzatish protokolidir.

Shlyuzli protokollar–tarmoq bo‘ylab xabarlar yo‘llari haqida va tarmoqdagi ma’lumotlar holati, shuningdek, mahalliy tarmoqdagi ma’lumotlarni talqin qilishga yordam beradi.

EGP (Exterior GaetwayProtocol) yo‘llari tashqi tarmoqqa uzatish uchun xizmat qiladi.

GGP (Gateway to Gateway Protocol) yo‘llari ko‘rsatilgan ma’lumotlarni uzatish uchun xizmat qiladi.

IGP (Interior Gateway Protocol) yo‘llari ko‘rsatilgan ma’lumotlarni ichki tarmoqlar uchun uzatishda xizmat qiladi.

Boshqa protokollar. Bularga yuqorida keltirilgan kategoriyalarga tegishli bo‘lmagan, ammo tarmoqlarda ahamiyati katta protokollar kiradi.

NFS (NetWork File System) mahalliy kompyuterlarda mavjud bo‘lgan katalog va fayllardan foydalanish imkoniyatini beradi.

NIS (NetWork Information Service)–parollarni tekshiradi va sistemasiga kirishni modellashtiradi. Tarmoqdagi bir nechta kompyuterlar foydalanuvchilari haqidagi ma’lumotlarni ko‘rsatadi.

RPC (Remote Procedure Call) o‘chirilgan amaliy dasturlarni bir-biri bilan sodda va samarali holatda biriktiradi.

SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) oddiy pochtani uzatish protokoli (EP ni kompyuterga yuboruvchi protokol).

SNMP (Simpl NetWork Manangment Protocol) ma’muriy protokol tarmoq щolati va unga ulangan boshqa qurilmalarga ma’lumotlarni uzatadi.

№1 – jadval

№	Fakul tetlar	Fan	1-se mestr	2-se mestr	3-se mestr	4-se mestr	O‘zlash tirish (o‘rtacha)
1	KAFB	Informatika va informatsion texnologiya	96	95	97	98	96.5
	KPT	Informatika va informatsion texnologiya	96	98	95	97	96.5
	IMF	Informatika va informatsion texnologiya	97	95	96	98	96.5
	XBI	Informatika va informatsion texnologiya	95	96	97	98	96.5

№2 – jadval

№	Fakul tetlar	Fan	1-se mestr	2-se mestr	3-se mestr	4-se mestr	O‘zlash tirish (o‘rtacha)
1	KAFB	Informatika va informatsion texnologiya	96	95	97	98	formula
2	KPT	Informatika va informatsion texnologiya	96	98	95	97	formula
3	IMF	Informatika va informatsion texnologiya	97	95	96	98	formula
4	XBI	Informatika va informatsion texnologiya	95	96	97	98	formula

№1 – jadval

№	Fakul tetlar	Fan	1-se mestr	2-se mestr	3-se mestr	4-se mestr	O‘zlash tirish (o‘rtacha)
1	KAFB	Informatika va informatsion texnologiya	96	95	97	98	96.5
	KPT	Informatika va informatsion texnologiya	96	98	95	97	96.5
	IMF	Informatika va informatsion texnologiya	97	95	96	98	96.5
	XBI	Informatika va informatsion texnologiya	95	96	97	98	96.5

№2 – jadval

№	Fakul tetlar	Fan	1-se mestr	2-se mestr	3-se mestr	4-se mestr	O‘zlash tirish (o‘rtacha)
1	KAFB	Informatika va informatsion texnologiya	96	95	97	98	formula
2	KPT	Informatika va informatsion texnologiya	96	98	95	97	formula
3	IMF	Informatika va informatsion texnologiya	97	95	96	98	formula
4	XBI	Informatika va informatsion texnologiya	95	96	97	98	formula

gde r²(j)=(I_p+2I_d+I_k)/I_jj; M=M_kr/ I_jj;

w(q)= — (l+2G)

Adabiyotlar

M.Aripov va boshqalar. Informatika. Axborot texnologiyalari. 1–2 qismlar. Toshkent. 2002–2003.
SH.A.Anorova., A.SH.Muhammadiyev. “Word” bo‘yicha mashqlar to‘plami. Toshkent. 2006.
U.F.Karimov. Informatika. Toshkent: 2002.

Baholash mezoni:

Laboratoriyada berilayotgan 5ta mashqdan 5tasini sifatli, to‘liq va natijadagidek bajargan talaba a’lo ball bilan, 4tasini sifatli, to‘liq va natijadagidek bajargan talaba yaxshi ball bilan, 3tasini sifatli, to‘liq va natijadagidek bajargan talaba qoniqarli ball bilan baholanadi, mashqlarni sifatsiz, to‘liq bo‘lmagan holatda, natijadagidek bajarmagan hamda deyarli bajarmagan talaba qoniqarsiz ball bilan baholanadi.

18–laboratoriya ishi (6 soat)

Laboratoriya mavzusi: Prezentatsiya dasturlari. Power Point dasturi, uning imkoniyatlari va unda ishlash.

Laboratoriya maqsadi: Talabalarda Power Point dasturi, uning imkoniyatlari va unda ishlash ishlash ko‘nikmasini hosil qilish, ularning malakasini oshirish.

Talabalarga qo‘yiladigan talab: Laboratoriya bajarish jarayonida Power Point dasturi, uning imkoniyatlari va unda ishlashni bilishlari kerak.

Kerakli jihozlar: Kompyuter, tarqatma materiallar, adabiyotlar

1—mashq. Berilishi:

Dasturning yuklang; Yangi fayl yarating va uni biror taqdimot nomi bilan ish stolida saqlang; Fayldagi slaydlar soni 5ta bo‘lsin. 5ta slaydda fonlar turlicha bo‘lsin; 3 va 5-slaydlarga ob’ektlar va rasmlar o‘rnating; Ob’ektlarga effektlar o‘rnating; Slaydlarni nomerlang; Oxirgi slayddan birinchisiga o‘tishni tashkil eting; O‘zgarishlarni xotirada saqlang.

Bajarish ketma—ketligi:

1) ) Пуск®Программы►Microsoft PowerPoint®SCHTYO yoki Enter;

2) Menyu satri®файл®создать… (yoki Ctrl+N yoki standart uskunalar panelidan uskunasi yoki вид®область задач®создание презентации ®);

3) Menyu satri® файл®сохранить… (yoki Ctrl+S standart uskunalar panelidan uskunasi);

4) Menyu satri®vstavka® вставка®создать слайд (yoki Ctrl+M yoki formatlash uskunalar panelidan );

5) Menyu satri® формат®фон… (yoki KMdan fon…);

6) Menyu satri® вставка®рисунок►картинки… (yoki vstavka®ob’ekt…yoki risovaniye uskunalar panelidan uskunasi yoki область задач®вставка картинки);

7) Menyu satri® показ слайдов®настройка анимации (yoki KMdan nastroyka animatsii yoki область задач® настройка анимации);

8) Menyu satri® вид®колонтитулы®применить ёки применить ко всем;

9) Menyu satri® показ слайдов®управляющие кнопки►;

10) Menyu satri® файл®сохранить… (yoki Ctrl+S yoki standart uskunalar panelidan uskunasi).

Natija: Ekranda—

2—mashq. Berilishi:

Dasturning yuklang; Taqdimot1 faylini oching; Fayldagi slaydlar sonini 10taga ko‘paytiring; 1 va 2 hamda 3 va 4 orasiga va 5-slayddan keyin yangi slaydlar qo‘shing; Qo‘shilgan slaydlarga effektlar o‘rnating; Ularda shablonlardan foydalaning va ular turlicha bo‘lsin; 5 va 7-slaydlarga boshqalariga o‘tuvchi knopkalar o‘rnating; Effektlarni o‘zgartiring; Oxirgi slayddan boshqa dasturda yaratilgan faylga o‘tishni tashkil eting; O‘zgarishlarni xotirada Taqdimot2 nomi bilan saqlang; Namoyishni tashkil eting.

Bajarish ketma—ketligi:

1) Пуск®Программы►Microsoft PowerPoint®SCHTYO yoki Enter;

2) Menyu satri®Файл®открыть… (yoki Ctrl+O yoki standart uskunalar panelidan uskunasi yoki область задач);

3) 1, 3, 5 slaylar alohida belgilanib, menyu satri® вставка®создать слайд (yoki Ctrl+M yoki formatlash uskunalar panelidan );

4) Menyu satri® показ слайдов®настройка анимации (yoki KMdan nastroyka animatsii yoki область задач® настройка анимации);

5) Menyu satri® формат®оформления слайда… (yoki oblast zadach® дизайн слайда-шаблоны оформления);

6) 5 va 7-slaydlarni faollashtirib, menyu satri® показ слайдов® управляющие кнопки►…;

7) Menyu satri® показ слайдов®настройка анимации (yoki KMdan nastroyka animatsii yoki область задач® настройка анимации);

8) Menyu satri® показ слайдов®управляющие кнопки►ixtiyoriy knopka tanlanib, другой файл… buyrug‘iga murojaat qilinadi;

9) Menyu satri® файл®сохранить как… (yoki F₁₂);

10) Menyu satri® ® показ слайдов®начать показ (yoki Вид®показ слайдов yoki «F₅» yoki uskunasi).

Natija: Ekranda—

Adabiyotlar

M.Aripov va boshqalar. Informatika. Axborot texnologiyalari. 1–2 qismlar. Toshkent. 2002–2003.

Baholash mezoni:

Laboratoriyada berilayotgan mashqlarni sifatli, to‘liq va natijani to‘g‘ri bajargan talaba a’lo ball bilan, sifatli, to‘liq va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba yaxshi ball bilan, sifatli, to‘liq emas va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba qoniqarli ball bilan baholanadi, mashqlarni sifatsiz, to‘liq bo‘lmagan holatda, natija to‘g‘ri bo‘lmagan holda bajargan hamda deyarli bajarmagan talaba qoniqarsiz ball bilan baholanadi.

“Informatika va axborot texnologiyalari” fanidan test savollari

1-Variant

“Informatika” so‘zi dastlab qachon va qayerda vujudga kelgan?
a) XX asrning 60-yillarida, Fransiyada. b) XX asrning 60-yillarida, Amerikada.
c) XX asrning 60-yillarida, Angliyada. d) XX asrning 60-yillarida, Germaniyada.
2. Informatika fanining texnik asosi bu —
a) kompyuter; c) multemedia; b) internet; d) printer
Shaxsiy kompyuterlarning asosiy qurilmalari qaysilar?
a) monitor, sistema blok; b) monitor, sistema blok, klaviatura
c) monitor, printer, klaviatura; d) monitor, sistema bloki, klaviatura, sichqoncha
Matn, grafika, tasvirlarini kompyuterga kiritishni avtomatlashtirish uchun xizmat qiluvchi qurilma bu-
a) plotter c) strimer b) printer d) skaner
30 tonna og’irlikdagi, 150 kvadrat metrli xonani egallagan va 18 mingta elektron lampaga ega ulkan elektron hisoblash mashinasi qanday nomlanadi?
a) EDSAK b) EDVAK c) ENIAK g) UNIVAK
Joylashgan o‘rniga qarab qiymatini belgilash sanoq sistemasi qanday nomlanadi?
a) pozitsion sanoq sistemasi b) o‘nlik sanoq sistemasi
c) pozitsion bo‘lmagan sanoq sistemasi d) ikkilik sanoq sistemasi
47₁₀o‘nli sanoq sistemasidagi sonni 8 lik sanoq sitemasiga o‘tkazganda … ga teng.
a) 75₈; c) 57₈; b) 67₈; d) 77₈;
Algoritmning xossalari qaysi javobda to‘liq ko‘rsatilgan?
a) d) diskretlilik, tushunarlilik, ommaviylik, natijaviylik
b) diskretlilik, tushunarlilik, aniqlilik, natijaviylik
c) tushunarlilik, aniqlilik, ommaviylik, natijaviylik
d) diskretlilik, tushunarlilik, aniqlilik, ommaviylik, natijaviylik
Multimedia nima?
a) musiqa va ovozli ma’lumotlarni ta’minlovchi vosita;
b) kompyuter yordamida musiqa eshitishni ta’minlovchi qurilma;
d) kompyuter orqali musiqa va ovozli ma’lumotlarni eshitish qurilmalari;
c) kompyuter yordamida musiqa va ovozli ma’lumotlarning eshitishni, ko‘rishni ta’minlovchi vosita.
Katta hajmdagi ma’lumotlarni saqlashga va o‘qishga mo‘ljallangan magnit yuzali moslamaning nomi nima?
a) ZIP-driver; b) CD-ROM; c) CD-R; d) DVD-
11. Axborot nima?
a) axborot–bu odamlar bilan EHM lar orasidagi, jonli va jonsiz tabiat orasidagi ma’lumot almashuvchi bo‘lib keng ma’noda ilmiy tushunchadir;
b) axborot-sezgi organlari qabul qiladigan ma’lumotlar;
c) axborot-bu habardir; d) barcha javoblar to‘g’ri.
Axborot texnologiyalarida hozirgi vaqtda nechta evolyutsion bosqichlari mavjud?
a) 3-bosqich b) 6-bosqich c) 5-bosqich d) 4-bosqich
13. Qanday interfeyslar mavjud?
a) dasturiy interfeys; b) apparat interfeysi; c) apparat–dasturiy;
d) barcha javoblar to‘g’ri;
Qobiq dasturlarga misol keltiring?
a) PC Tools, QDOS, Norton Commander, Volkov Commander;
b) Norton Commander, Volkov Commander, Far manager, Windows Commander, Total Commander;

c)Volkov Commander, Far manager, Windows 1.0;

d) barcha javoblar to‘g’ri;
15. Viruslar turlarini sanab o‘ting.
a) havfsiz virus; b) havfli virus; c) juda havfli viruslar; d) barcha javoblar to‘g’ri;
Qaysi menyuda atributlari buyruqlarining tasvirlashda rasmlar o‘lchov vazifasi nuqtalarda amalga oshiriladi?
a) rasm menyusida; c) rang tanlash; b) grafik menyuda; d) uskuna to‘plami.
Qanday dasturlar kompyuter ishlash jarayonida viruslarga xos bo‘lgan shubhali xarakterlarni topish uchun ishlatiladi?
a) filtr dasturlar; b) doktor dasturlar; c) troyan dasturlar; d) barcha javoblar to‘g’ri
Fayl nomi to‘liq ko‘rsatilgan qatorni toping?
a) Command; b) bat; c) Prog. pas; d) misol. txt
19. Mutimedia vositasiga nima kirmaydi?
a) audiokalonka; b) veb kamera; c) mikrofon; d) sichqoncha
Microsoft Power Point dasturi qachon yaratilgan?
a) 1986 yil; b) 1987 yil; c) 1988 yil; d) 1989
Multimedia ma’lumotlarini tuzilganda muqobil tugmalar sifatida qanday tugmalari tanlangan.
a) Ctrl+U; b) Ctrl+T; c) Ctrl+A; d) Ctrl+C
Kompyuter ekranida disk, katalog va fayllar strukturasini ko’rgazmali tarzda ko’rsatib turuvchi dastur qanday?
a) MS-DOS; b) Windows; c) Norton Commander; d) VOLKOV Commander
Norton Commander dasturi qachon yaratilgan?
a) 1992-yil; b) 1990-yil; c) 1993-yil; d) 1995-yil;
Shaxsiy kompyuter necha tashkiliy qismlardan iborat?
a) 1 ta apparat ta’minoti (hardware); b) 3 ta tizimli, amaliy va dasturiy texnologiyasining vositalari;
c) 1 ta dasturiy ta’minot (software);
d) 2 ta apparat ta’minot (hardware) va dasturiy ta’minot (software)
OT SP/M—80 dasturining asoschisi kim?
a) Gerriy Kildell; b) Bill Geyts;
c) Digital Research kompaniyasi tomonidan taqdim etilgan;
d) Microsoft kompaniyasi tomonidan taqdim etilgan
Faylning atributlariga nimalar kiradi?
a) fayl nomiga; b) fayl turi; c) faylning sanasi va vaqti; d) barcha javoblar to’g’ri
Ajlratilgan faylning ko’rish va ajratilgan katalog hajmini ko’rish amalini qaysi tugma bajaradi?
a) F1; b) F3; c) F4; d) F5
Kompyuter virusi orqali zararlanish oqibatida kompyuterlarda qanday o’zgarishlar paydo bo’ladi?
a) ayrim dasturlar ishlamaydi; b) bajariluvchi faylning hajmi o’zgaradi;
c) kompyuterning ishlashi sekinlashadi; d) barcha javoblar to’g’ri
Nechanchi yilda Shvesiyadan elektron pochta orqali GANDA virusi tarqatilgan?
a) 2003 yilda ; b) 2004 yilda ; c) 2005 yilda ; d) 2006 yilda
Windows 1.0 grafik qobiq dasturi nechanchi yilda yaratilgan
a) 1982; b) 1984; c) 1985; d) 1983
FAR manager dasturida yangi fayl yaratish uchun qaysi tugmalar bosilishi kerak?
a) Shift+F3; b) Shift+F4; c) Shift+F5; d) Shift+F6
Amaliy dasturlar bu— …?
a) matn ma’lumotlarni yaratish; b) rasm va tasviriy ma’lumotlarni yaratish;
c) ma’lumotlar ombori bilan ishlash; d) barcha javoblar to’g’ri.
Muammoga yo’naltirilgan ADT ga nimalar kiradi?
a) bugulneriya uchun DT; b) personalni boshqarish DT;
c) jarayonlarni boshqarish; d) barcha javoblar to’g’ri
Microsoft Office tarkibiga qaysi dasturlar kiradi?
a) Word ; b) Excel c) Access ; d) barcha javoblar to’g’ri
Power Point dasturidagi asosiy tushunchalar qaysilar hisoblanadi?
a) kompyuter grafigi ; b) rasm yaratish ; c) slayd, prezentatsiya ;
d) barcha javoblar to’g’ri
Asboblar to’plamida qanday ish qurollari mavjud?
a) cho’tka va purkagich b) doira, ellips
c) to’rburchak va ko’pburchak ; d) barcha javoblar to’g’ri

„Informatika va axborot texnologiyalari“ fanidan test savollari

II — VARIANT

Informatika fanining asosiy ashyosi nima?
a) kompyuter b) internet c) axborot d) multimedia
Adenvatlikning turlari qaysi javoda to‘g’ri keltirilgan.
a) sintaktik, semantik. b) semantik, pragmatik

c)sintaktik, semantik, pragmatik d) semantik, pragmatik, dinamik

Xotiraning turlari bu–
a) tezkor xotira, doimiy xotira, kesh xotira, videoxotira, tashqi xotira; b) tezkor xotira, kesh xotira, mexanik xotira; c) doimiy xotira, video xotira, kesh xotira;
d) tezkor xotira, doimiy xotira, videoxotira
Modem bu—
a) uzluksiz signallarni telefon orqali yetkazib beruvchi qurilma;
b) uzluksiz signallarni raqamli va raqamli ma’lumotlarni uzluksiz signalga almashtirib beradigan qurilma;
c) raqamli ma’lumotlarni uzluksiz signalga almashtirib beradigan qurilma;
d) telefon tarmog’i orqali ulanadigan qurilma.
Elektron hisoblash mashinalarining nechta avlodi mavjud?
a) 4 ta; b) 5 ta; c) 2 ta; d) 6 ta.
77₈ sonini 8 lik sanoq sistemasida yoyib yozilgani qaysi javobda to‘g’ri keltirilgan?
a) 77₈=7*8^-1+ 7*8⁰+ 7*8¹; b) 77₈= 7*8¹ + 7*8⁰; c) 77₈= 7*8⁰+7*8¹;g) to‘g’ri javob yo‘q.
4710 sanoq sistemasidagi sonni 2 lik sanoq sistemasiga o‘tkazganda … ga teng.
a) 100101₂; b) 101101₂; c) 101110₂; d) 101111₂;
Algoritmning tasvirlash usullari nechta?
a) 7ta; b) 6ta; c) 8ta; d) 4ta;
Ma’lumotlarni bir komp’yuterdan ikkinchi komp’yuterga o‘tkazish uchun va ma’lumotlarni saqlash uchun yaratilgan dastlabki magnitli moslama nima?
a) disketa; b) CD-ROM; c) CD-R; d) DVD-
Ma’lumotlarni o‘qishga va yozishga mo‘ljallangan moslamaning nomi qaysi javobda to‘g’ri ko‘rsatilgan?
a) disketa; b) CD-ROM; c) CD-R; d) CD-RW;
Kompyuter grafikasi bo‘yicha birinchi ko‘rgazma qachon o‘tkazilgan?
a) 1954; b) 1952; c) 1966; d) 1956;
Axborot texnologiyasi vujudga kelishi va rivojlanishini belgilovchi nechta omillar mavjud?
a) 1ta; b) 2ta; c) 3ta; d) 4ta.
Nechanchi yilda MS DOS OT paydo bo‘ldi?
a) 1981; b) 1971; c) 1961; d) 1951.
1 Arxivlangan fayl ….
a) fayllarning ixchamlangan siqilgan holati; b) fayllarni xotiraga saqlash;
c) foydalanish uchun olib qoyilgan fayl; d) eskirib qolgan fayl.
Multimedia vositalari qanday qurilmalar bilan amalga oshiriladi?
a) maxsus texnik qurilmalar orqali; b) uskunaviy qurilmalar orqali;
c) maxsus texnika va uskunaviy qurilmalar orqali d) to‘g’ri javob yo‘q
Antiviruslarni qo‘llash usuliga ko‘ra qandaylarga ajratish mumkin.
a) derektorlar; b) faglar, revizorlar; c) privivkalar, revizorlar; d)barcha javoblar to‘g’ri;
Fayllarni tarkibini o‘zgartiruvchi virusni aniqlang?
a) parazitli virus; b) replekatorli virus; c) ko‘rinmas viruslar; d) mutant virus.
Ixtiyoriy belgilar ketma—ketligining xotirada biror nom bilan saqlanishiga nima deyiladi?
a) OS ; b) fayl; c) papka; d) yorliq.
Axborot almashishda tarqatiladigan virus bu?
a) rezident virus; b) paketli virus; c) tarmoqli virus; d) gibritli virus.
Taqdimotni jihozlash turini tanlash va ularda ish olib borish imkonini beruvchi muloqot darchasini ko‘rsating.
a) master avtosodertoniya; c) pustuyu prezentatsiyu;
b) shablon prezentatsiy; d) otkrit prezentatsi
“Almashtirish” buferi yordamida nima amalga oshiriladi?
a) ko’chirish; b) kengaytirish; c) nusxalash; d) barcha javoblar to’g’ri.
Far manajer dasturida funksional tugmalardan F1 nima vazifani bajaradi?
a) bajarilayotgan ish haqida yordam chaqiruvchi;
b) foydalanuvchi tomonidan tuzilgan tavsiyanoma va saqlash;
c) ajratilgan faylni ko’rish va ajratilgan katalog hajmini ko’rish;
d) Far dasturidan chiqish ya’ni ishni yakunlash.
Zararlangan disk qanday disk?
a) ishga tushirish sektorida virus dastur joylashib olgan disk;
b) sinib qolgan yoki ma’lumotlari o’chib ketgan disk;
c) disklar zararlanmaydi;
d) ma’lumotni virus egallab olgan va foydalanishga yaroqsiz disk.
Diskdagi dasturlarni faqat nomi orqali yuklash imkonini beruvchi operatsion tizim ishlab chiqilgan, bu tizim qaysi?
a) TDT; b) DOC; c) DOT; d) OT.
MS DOS OT nechanchi yilda paydo bo’lgan?
a) 1990-yil; b) 1981-yil; c) 1985-yil; d) 1992-
Uzoqdan turib kompyuterdan foydalanish xizmati necha qismdan iborat?
a) 2ta; b) 3ta; c) 4ta; d) 5ta.
Qobiq dasturlarni ko’rsating?
a) PSTools, QDOS; b) Norton Commander; c) Volkov Commander; d) barcha javoblar to’g’ri.
Viruslardan tashqari fayllar tarkibini buzuvchi qanday dasturlar mavjud?
a) hech qanday; b) xavfli dastur; c) troyan dastur; d) word dastur.
Qanday virus «chuvalchang» deb nomlanib, kompyuter tarmoqlari bo’yicha tarqalib kompyuterning tarmoqdagi manzilini aniqlaydi ?
a) parazitli; b) replikatorli; c) mutant; d) ko’rinmas.
Windowsni boshqa qobiq dasturlaridan farq qiladigan xususiyatini aniqlang?
a) ko’p vazifalilik; c) grafik interfeys;
b) yagona dasturiy interfeys; d) barcha javoblar to’g’ri.
Qaysi dastur oynasining strukturasini o’zgartirish mumkin?
a) Media Player; b) Vieuv;
c) CD-ROM d) Sound Recorder.
Corel, Adobe Photoshop dasturlar qanday dasturlar?
a) rasm va tasvirlarni ko’rsatuvchi dastur;
b) jadvallar muharriri;
c) o’yin dasturlari;
d) matn muharriri.
Umumiy maqsadli ADT qaysi dasturlarni o’z ichiga oladi?
a) grafik muharrirlar;
b) hisoblash uchun qulay muhitni ta’minlovchi elektron jadval;
c) tasvirlar hosil qilish va ularni ekranda namoyish etish;
d) barcha javoblar to’g’ri.
Qaysi menyu fayllar bilan ishlash uchun mo’ljallangan buyruqlarni o’zida jamlaydi?
a) Fayl; b) Pravka;
c) Risunok; d) barcha javoblar to’g’ri.
Power Point dastur menyusi qanday bo’limlardan iborat ?
a) Fayl, Vid; b) Pravka;
d) Risunok; c) barcha javoblar to’g’ri.
Hozirgi kunda Paintdan tashqari yanada mukammal bo’lgan qanday grafik muharrir dasturlar mavjud?
a) Adobe; b) Corel Draw; c) Macromedia Flash; d) barcha javoblar to’g’ri.

„Informatika va axborot texnologiyalari“ fanidan test savollari

III — VARIANT

1. Informatika fanining asosiy vazifasi qaysi javobda to‘g’ri keltirilgan?
a) ihtiyoriy axborot jarayonlarini tekshirish;
b) axborot jarayonlarini tekshirish natijasida olingan bazani qayta ishlash uchun eng yangi texnika va texnologiyalarni yaratish;
c) axborotni qayta ishlashning yangi usullari va vositalari yaratish hamda ularni amaliyotga qo‘llashdan iborat;
d) jamiyatning barcha sohalarida kompyuter texnikasi va texnologiyasidan unumli foydalanishning ilmiy va muhandislik muammolarini yechishni yaratish haqida ularni tadiq etish.
2. Kompyuter so‘zi nima degan ma’noni anglatadi?
a) fransuzcha so‘z bo‘lib, hisoblaydigan; b) inglizcha texnik qurilma;
c) inglizcha so‘z bo‘lib, u hisoblovchi;
d) inglizcha so‘z bo‘lib, u turli texnik qurilma degan ma’noni anglatadi.
Printerning asosiy turlari qaysi javobda to‘g’ri keltirilgan?
a) matritsali printer, lazerli printer; b) matritsali printer, oqimli printer
c) matritsali printer, oqimli printer, kristal; d) matritsali printer, oqimli printer, lazerli printer
Kesh xotira qayerda joylashgan?
a) tezkor xotira va doimiy xotirasida joylashgan bo‘lib uning yordamida amallar tez bajariladi
b) tezkor xotira va video xotira orasida joylashgan
c) video xotira va doimiy xotira
d) tezkor xotira mikroprotsessor orasida joylashgan bo‘lib, uning yordamida amallar tez bajariladi.
5. Birinchi avlod mashinalarining hammasi nimalar asosida qurilgan?
a) tranzistorlar; c) elektron lampalar;
b) integral sxemalar; d) katta intenral sxemalar;
Qo‘yilgan 2*10²+4*10¹+5*10⁰ sonni yoyilmasiga ko‘ra uning qisqa shakldagi yozuvi qaysi javobda to‘g’ri ko‘rsatilgan.
a) 2405; b) 24; c) 240; d) 245.
Axborotning o‘lchov birliklari to‘liq keltirilgan javobni toping
a) bit, bayt, kbayt, gbayt. b) bit, bayt, kbayt, mgbayt.
c) bit, bayt, kbayt, terobayt. d) bit, bayt, kbayt, mbayt, te
Katta hajmdagi ma’lumotlarni o‘qishga mo‘ljallangan moslama qanday nomlanadi?
a) disketa; b) SD-ROM; c) CD-R; d) CD-RW;
DVD-RW—qanday qurilma?
a) ma’lumotlarni sonli formatda kompakt disklarga o’quvchi va yozuvchi qurilma.
b) ma’lumotlarni sonli formatda kompakt disklarga o’quvchi qurilma
c) ma’lumotlarni sonli formatda kompakt disklarga yozuvchi qurilma.
d) ma’lumotlarni kompakt disklarga o’quvchi va yozuvchi qurilma.
Kompyuterlar uchun qanday dasturiy vositalar axborot texnologiyalari ta’minlaydi?
a) ma’lumotlar ombori; b) protsessori; c) elektron pochta; d) barcha javoblar to‘g’ri.
Shaxsiy kompyuterlar nechta tashkiliy qismdan iborat?
a) 4ta ; b) 6ta; c) 2ta; d) 3ta
12. Hozirgi paytda qanday OT (operatsion tizim)lar mavjud?
a) MS DOS, PS DOS;b) DRD DOS, OS/2; c) Windows 95, Unix ; d) barcha javoblar to‘g’ri.
Operator va qurilmalarga ta’sir etuvchi viruslar …
a) qurilmalarni buzuvchi; b) operatorga ta’sir etuvchi;
c) mikrosxemani ishdan chiqaruvchi; d) barcha javoblar to‘g’ri.
PAINT grafik muharriri elementlari yoritib berilishi uchun nima haqida tushuncha beriladi?
a) uskuna to‘plami; b) rang tanlash uchun ranglar palitrasi;
c) odatdagi ish rejimi va chizish hududidagi kursok kordinatalari haqida axborot saqlovchi kordinatalar
d) barcha javoblar to‘g’ri.
Kompyuter viruslarini yo‘qotish uchun ishlab chiqilgan dastur qanday nomlanadi?
a) doktor; b) antivirus; c) filtr; d) vaksina
Windowsda qanday imkoniyat mavjud?
a) hech qanday imkoniyati yo‘q; b) hammasi o‘z qulayligi
c) bir vaqtda bir necha dasturlarni ishga tushirish imkoniyati mavjud
d) faqat yozishga mo‘ljallangan
Windows NT serverga nima kirmaydi?
a) fayl b) pechat c) ilovalar d) to‘g’ri javob yo‘q
Hujjatlarni taqdim etish muhitini yaratuvchi dasturni ko‘rsating.
a) Word b) Lotus c) Power Point d) Paint
Windows 10 grafik qobiq – dasturi nechanchi yilda yaratilgan?
a) 1984 yil; b) 1986 yil; c) 1985 yil; d) 1987 yil
Operatsion sistemaning dasturlarga qanday programmalar kiradi?
a) PCTools programmasi; b) QDOC, Norton commander
c) Volkov commander; d) barcha javoblar to’g’ri
WC dasturi nechanchi yillarda yaratilgan?
a) 1990-1995 yillarda; b) 1993-2002 yillarda; c) 1995-1999 yillarda; d) 1990-2002 yillarda
Viruslar zarar yetkazishiga ko’ra necha guruhga bo’linadi?
a) 2ta; b) 3ta; c) 4ta; d) 5ta
Hozirda operatsion tizimlarning qanday turlari mavjud?
a) Unix, MSDOS, PSDOS, DRD; b) DOS, OS/2, WARP, Windows 95
c) Macintoch; d) barcha javoblar to’g’ri
Ixtiyoriy belgilar ketma-ketligining xotirada biror nom bilan saqlanishiga …
a) hujjat deb ataladi b) papka deb ataladi c) dastur deb ataladi d) fayl deb ataladi
Total Commander (WC) dasturi kompyuterda necha megabayt joyni egallaydi?
a) 7-8 megabaytni b) 8-9 megabaytni c) 9-10 megabaytni d) 10-11 megabaytni
ARJ arxivator kim tomonidan yaratilgan?
a) X. Yoshizaki; b) P. Yangom c) E. Rashal d) to’g’ri javob yo’q
Qanday viruslar bosh qismi paketli faylda joylashadi va bu virus ham faylli, ham but sektorli bo’ladi?
a) Gibridli b) paketli c) rezident d) tarmoqli
Dasturlar odatda nimada joylashgan bo’ladi?
a) kompyuter xotirasida b) papka va faylda
c) magnit yuritgichlarda d) barcha javoblar to’g’ri
Windows operatsion tizimida Far. exe dasturini ishga tushirish uchun qaysi tugma bosiladi?
a) Pusk c) Far manager
b) Programmi d) to’g’ri javob yo’q
MIDI fayllarini ifodalash uchun qaysi dasturdan foydalaniladi?
a) CD-ROM b) Sound c) Sound d) Media Player
Musiqa va video ko’rsatuvchi dasturlarga qaysilar kiradi?
a) Adobe c) Universial proigrovatel
b) Winamp d) barcha javoblar to’g’ri
Kichik nashriyot tizimlari qanday vazifani bajaradi?
a) axborot texnalogiyasini ta’minlaydi b) matnga bichim solish va tahrirlaydi
c) avtomatik ravishda betlarga ajratadi d) barcha javoblar to’g’ri
Qaysi dastur orqali barcha ko’rgazmali qurilmalarni yaratish va ma’lumotlar bazasi joylarda esa ma’lumotlar bazasi joylarda esa ma’lumotlar bazasi sifatida ham qo’llash mumkin?
a) Word b) Excel c) Power Point d) Dr Web
34. Rasmni yuqoridan pastga yoki chapdan o’ngga aylantirishda qaysi bo’limda amalgam oshiriladi?
a) Rasm bo’limidan b) Paravetr bo’limidan c) Ko’rinish bo’limidan d) Tahrir qilish bo’limidan
…- ma’lumotlarni qayta ishlash muhitining o’zgarishi lazerli disklarning paydo bo’lishi, ma’lumotlarning tarmoqli texnologiyasining rivojlanishi natijasida shakllandi?
a) Multimedia dasturiy vositalari b) Office ADT
c) kichik nashriyot tizimlari d) barcha javoblar to’g’ri.
36. Algoritmning qanday turlari mavjud?
a) chiziqli algoritm; takrorlanuvchi algoritm; b) chiziqli algoritm; siklli algoritm;
c) chiziqli algoritm; d) chiziqli algoritm, tarmoqlanuvchi algoritm, takrorlanuvchi algoritm

“Informatika va axborot texnologiyalari” fani bo‘yicha test t.f.n. Anorova Sh.A. tomonidan tuzildi. “Informatika, matematika va axborot texnologiyalari” kafedrasi umumiy yig’ilishida “_” ___2010 da tasdiqlandi.

Mundarija

1.	“Informatika va axborot texnologiyalari” fanidan d a s t u r	2-10
2.	“Informatika va axborot texnologiyalari” fanidan ishchi d a s t u r	11-15
3.	O‘quv materiallarining mazmuni	15-32
4.	Amaliy, seminar, tajriba va laboratoriya darslari uchun ko‘rsatmalar	32-33
5.	3. Mustaqil ta’lim uchun ko‘rsatmalar	34
6.	4. Darsliklar va o‘quv qo‘llanmalari ro‘yxati	34-36
7.	Taqvim mavzuiy reja	37-38
8.	Fanni o‘qitish jarayonini tashkil etish va o‘tkazish bo‘yicha tavsiyalar	39
9.	O‘quv uslubiy adabiyotlar	39-40
10.	Elektron ta’lim resurslari	41
11.	Didaktik vositalar	41
12.	Baholash me’zonlari	42-47
13.	“Informatika va axborot texnologiyalari” fani bo‘yicha laboratoriya mashg’ulotlari uchun ishlanmalar	48-107
14.	“Informatika va axborot texnologiyalari” fanidan test savollari	108-116

[1] М. Орипов ва бошқалар. Информатика. Ахборот технологиялари. 2002й, 1,2-қисмлар.

Oxshash xabarlar:

“Informatika va axborot texnologiyalari” fani bo‘yicha o‘quv –metodik majmua