Gipermetropiya (Yaqinni Ko’ra Olmaslik) Haqida

Gipermetropiya (yoki yaqinnini ko’ra olmaslik) – ko’zning refraksion nuqsonlaridan biri bo’lib, bu holatda inson yaqin masofadagi narsalarni aniq ko’ra olmaydi. Bu nuqson, asosan, tug’ma bo’lishi mumkin yoki hayot davomida rivojlanishi mumkin. Gipermetropiyaning sababi ko’zning oldingi-orqa o’lchami qisqa bo’lgani yoki kornea (shox parda) va linzaning (ko’zning ichidagi linza) sinishi kuchi yetarli emasligidir.

Gipermetropiyaning Sabablari

Genetik omillar: Gipermetropiya odatda nasldan-naslga o’tadi. Agar ota-onalardan biri yoki ikkalasi ham gipermetropiya bilan tug’ilgan bo’lsa, bolalarida bu muammo bo’lish ehtimoli yuqori.

Ko’zning strukturasidagi o’zgarishlar: Ko’zning shox pardasi yoki linzasi yetarlicha kuchli sinish qobiliyatiga ega bo’lmaganda, ko’z old va orqa o’lchami qisqa bo’lsa, nur ko’zning to’r pardasiga (retina) emas, balki orqasiga tushadi.

Hayot davomida rivojlanish: Gipermetropiya ba’zida yosh o‘tishi bilan rivojlanishi mumkin, ayniqsa, ko’zning moslashuvchanligi kamayganda.

Gipermetropiyaning Belgilari

• Yaqin masofadagi ob’ektlarni ko’rishda qiyinchilik: Kitob o’qish, yozish, yaqin masofadagi ishlarni bajarishda ko’z zo’riqishi yoki charchashi.
• Ko’zning tez-tez charchashi: Kompyuter oldida uzoq vaqt ishlash yoki uzoq vaqt yaqin masofadagi narsalarni kuzatish natijasida ko’z charchashi.
• Bosh og’rig’i: Ko’zning zo’riqishi natijasida bosh og’rig’i.
• Bolalarda ta’limda qiyinchilik: Yaqin masofadagi narsalarni aniq ko’rolmaslik tufayli bolalarda maktabdagi muvaffaqiyatlar kamayishi mumkin.

Gipermetropiyani Diagnostika Qilish

Gipermetropiyani aniqlash uchun oftalmolog tomonidan o‘tkaziladigan bir necha turdagi testlar mavjud:

• Visual Acuity Test: Bu test ko’zning har xil masofalardagi ob’ektlarni ko’rish qobiliyatini aniqlaydi.
• Refraksiya Testi: Bu test ko’zning sinish kuchini o’lchaydi va gipermetropiya bor-yo’qligini aniqlashda yordam beradi.
• Oftalmoskopiya: Bu test ko’zning ichki qismlarini, jumladan retina va optik nervni tekshirish uchun ishlatiladi.

Gipermetropiyani Davolash Usullari

Gipermetropiyani davolashning bir necha usullari mavjud, ular orasida:

1. Ko’zoynaklar: Eng oddiy va keng tarqalgan davolash usuli. Gipermetropiya uchun maxsus linzalar ko’zoynaklarga joylashtiriladi va bu ko’rishni yaxshilaydi.
2. Kontakt linzalar: Ko’zoynaklar o’rniga kontakt linzalar ham ishlatilishi mumkin. Bu linzalar ko’zning yuzasiga qo’yiladi va nur sinishini to’g’rilaydi.
3. Lazer ko’z jarrohligi: LASIK (Laser-Assisted in Situ Keratomileusis) va PRK (Photorefractive Keratectomy) kabi lazer jarrohlik usullari ko’zning shox pardasini qayta shakllantirish orqali ko’rishni yaxshilaydi.
4. IOL (Intraocular Lens): Bu usulda ko’zning ichiga maxsus linza joylashtiriladi. Bu linza ko’zning tabiiy linzasiga qo’shimcha sifatida ishlaydi va ko’rishni yaxshilaydi.

Gipermetropiya Profilaktikasi

Gipermetropiyani oldini olish uchun aniq choralar mavjud emas, ammo ba’zi tavsiyalar ko’z salomatligini saqlashga yordam beradi:

• Ko’z gigiyenasi: To’g’ri yoritilgan joyda o’qish va ishlash, ko’zga ortiqcha yuk tushirmaslik.
• Davriy ko’z tekshiruvi: Oftalmologga muntazam ravishda ko’z tekshiruvi uchun murojaat qilish.
• Yaxshi ovqatlanish: Vitaminlar va minerallar bilan boy ovqatlar iste’mol qilish.

Xulosa

Gipermetropiya – bu zamonaviy hayotda keng tarqalgan ko’z kasalliklaridan biridir. Davolash usullari va profilaktika choralariga rioya qilish orqali bu muammoni samarali boshqarish va sifatli hayot tarzini saqlab qolish mumkin. Gipermetropiya bilan duch kelganlar uchun malakali oftalmolog bilan maslahatlashish va zaruriy choralarni ko’rish juda muhimdir.