Gimnastika kitob pdf

yoqlama kamolga yetkazish vazifalarini gimnastika yordamida hal qilsa bo’ladi.

Mavzu: gimnastika jismoniy tarbiya tizimida reja

mashqlar metodik usullarining tizimi ham degan ma’nosi bor.

Quyidagilar uning asosiy vazifalaridir:

Inson organizmi forma va funktsiyalarini kishilarning jismoniy

qobiliyatlarini har tomonlama takomillashtirishga, salomatligini mustahkamlashga,

uzoq yillar davomida faoliyat ko’rsatib yashashlarini ta’minlashga yo’naltirilgan

Tayanch iboralar:

Intellektual faoliyat. Funktsional

imkoniyat. Statik ҳolatlar,

Muammo:

Jismoniy tarbiya tizimini asosiy

vazifalaridan uchtasini aniқlash

lozim. Gimnastika juda katta

Hayotiy muhim harakat, ko’nikma va malakalarini (shu jumladan,

amaliy va sport ko’nikmalarini) shakllantirish va maxsus bilimlar bilan qurollantirish.

Axloqiy-irodaviy va estetik xislatlarini tarbiyalash.

Gimnastikaning xilma-xil vosita va metodlari yordamida

muvaffaqiyatliroq hal qilinadi, bolalar va o’smirlarda jismoniy hamda harakat

qobiliyatlarini rivojlantirish uchun asos yaratiladi, ularning funktsional va ko’nikish

imkoniyatlari ancha kengayadi.

Gimnastikaning juda katta gigiena-sog’lomlashtirish ahamiyati ham bor.

Gimnastika bilan hamma – bolalaru kattalar, keksalaru yoshlar, yaxshi

tayyorgarlik ko’rganlaru endi boshlovchilar, sog’lom kishilaru va hatto notob kishilar

shug’ullanishlari mumkin. Gimnastika bilan maktabgacha yoshdagi bolalar

muassasalarida, maktablarda, o’rta va oliy o’quv yurtlarida, O’zbekiston armiyasi va

flotida ham shug’ullanadilar. Ko’pchilik o’z uylarida radiodan eshitib, televizordan

ko’rib turib shug’ullanadilar.

Gimnastikaning bunchalik keng yoyilganligiga sabab – uning vositalarining

barchaga tushunarli va xilma-xil ekanligida, jismoniy tarbiyaning turli vazifalarini hal

qilish uchun mashqlar tanlash imkoniyati katta ekanligidadir.

Gimnastika mashg’ulotlarida hayotiy zarur malaka hamda ko’nikmalar

orttiriladi va takomillashtiriladi. Bu fanning juda katta ta’limiy estetik, aqliy-

pedagogik ahamiyati ham bor.

Nihoyat, gimnastika – aqliy ta’lim bilan jismoniy tarbiya birligining yorqin

namunasidir. Gimnastikada qo’llaniladigan metodlar shug’ullanuvchilarning

intellektual faoliyati aktivligini rag’batlantirish imkonini beradi. MN sistemasining

moyilligini, uning mushak faoliyatining turli holatlarga moslasha olish qobiliyatini

shakllantirishga yordam beradi. Yuqorida qayd qilib o’tganimizdek, gimnastikaning

o’ta ta’sirchanligi boshlang’ich jismoniy tarbiya bosqichlarida, insonning jismoniy

qobiliyatlarini har yoqlama va garmonik rivojlantirish poydevori yaratilayotgan

Muammoli vaziyat:

Jismoniy tarbiya tizimidagi

қўllaniladigan asosiy vositalar

va ўtkaziladigan mashқlar

vaqtda namoyon bo’ladi.

Gimnastikaning bu asosiy funktsiyasi uning ko’p asrlik taraqqiyot tarixi

mobaynida shakllandi va qaror topdi, bu uning jismoniy tarbiyaning ko’p yoqlama

mazmunidagi aniq vazifalarini tashkil etadi.

Sport faoliyatida gimnastikaning uchta mustaqil turi bor. Sport gimnastikasi,

akrobatika va badiiy gimnastika.

Gimnastikaning asosiy vositalari.

gimnastikaning tipik vositalari (mashqlari) hisoblanadi.

harakatlantiruvchi qobiliyatlari takomillashtiriladi. Ko’p mashqlar odamlarning

mehnat, harbiy va turmush faoliyatidan (yurish, yugurish, tirmashib chiqish, sakrash,

emaklash, muvozanat saqlash, uloqtirish, to’siqlardan oshib o’tish, yuk tashish) va

Gimnastika mashqlari pedagogik vazifalarga hamda harakatlantiruvchi faoliyat

strukturasiga muvofiq tarzda quyidagi asosiy guruhlarga bo’linadi:

Saf mashqlari – safda birgalikda bajariladigan, shug’ullanuvchilarda

faoliyat strukturasiga muvofiq bo’lib harakat qilish malakalarini, qad-qomatni

rostlovchi, ritm va sur’at hissasini tarbiyalashga yordamlashadigan harakatdir.

Umumrivojlantiruvchi ayrim bo’g’in, qismlarda bajariladigan, ya’ni har

yoqlama jismoniy tayyorgarlik uchun, organizmning funktsional imkoniyatlarini

kengaytirish va qad-qomatni tarbiyalash uchun qo’llaniladigan mashqlardir.

Erkin mashqlar – tanani ayrim a’zolari bilan qilinadigan turli

harakatlarni, shuningdek, akrobatik va xoreografik mashqlarni birga qo’shib

Amaliy mashqlar – yurish, yugurish, uloqtirish, tirmashib chiqish, oshib

o’tish, emaklab o’tish, muvozanat saqlash, to’siqlarda oshib o’tish va hokazolar.

Sakrash (tayanmay va tayanib) sakrovchilarni rivojlantirish, shuningdek,

oyoq va qo’llarning kuchini, harakat tezligi aniqligini, chaqqonlik va dadillikni

rivojlantirish uchun qo’llaniladi.

Tўxtang!

Dars ўtish jarayonida talabalarni

ўzlashtirish қobiliyatiga, diққat

bilan tinglashiga, mavzudagi

bahzi iboralarni yozib

ulgurishga ehtibor bering.

Snaryadlarda bajariladigan mashqlar – sport gimnastikasining eng

xarakterli vositalaridir. Ulardan ko’zda tutilgan va statik holatlarni ham o’z ichiga

olgan muvozanat saqlash mashqlarini birlashtiradi.

Badiiy gimnastika mashqlari – gimnastika asboblari (arg’amchi, gardir,

to’p, cho’kmarlar va h.k.) bilan va gimnastika asboblarisiz ijro etiladigan mashqlar.

Gimnastikaning asosiy vositalari kishining maksimal kamol topishi uchun

ko’proq qanday ta’sir ko’rsatishni hisoblagan holda quyidagi guruhlarga ajratish

rivojlantirishga qaratilgan mashqlar (saf mashqlari, URM mashqlari, o’yin va

b) hayotiy zarur ko’nikma va malakalarni shakllantirishga qaratilgan mashqlar

(amaliy mashqlar, tayanmay sakrashlar).

v) harakatlantiruvchi qobiliyat va irodaviy xislatlarni intensiv rivojlantirish va

takomillashtirishga qaratilgan mashqlar (erkin), tayanib sakrashlar, snaryadlarda

bajariladigan mashqlar, akrobatika mashqlari va badiiy gimnastika mashqlari.

Gimnastika asosiy vositalarining hammasini mana shu taxlitda ajratish

gimnastikaning biror turi uchun, turli pedagogik vazifalarni hal qilish uchun muayyan

mashqlar tanlashni osonlashtiradi.

Gimnastikaning metodik xususiyatlari.

Quyidagilar uning metodik xususiyatlariga kiradi:

Kishi organizmiga har yoqlama ta’sir ko’rsatish. Kishilarni barcha

organlarining funktsiyalari gimnastika mashqlari yordamida takomillashadi. Demak,

kishini umumiy jismoniy rivojlantirish va uning harakatlantiruvchi qobiliyatlarini har

yoqlama kamolga yetkazish vazifalarini gimnastika yordamida hal qilsa bo’ladi.

Nihoyatda xilma-xil jismoniy mashqlarni qo’llash.

Tanaga tanlab ta’sir ko’rsatish.

O’quv jarayonining qat’iy me’yorda bo’lishi va jismoniy yukni aniq

Yodda tuting!

Jismoniy tarbiya tizimida

қuyidagi gimnastikaning turlari

berilgan yoki mavjud.

ng sport turlari.

ng amaliy turlari.

borish va kombinatsiyalash, hamda bir xildagi mashqlarni bir qnacha maqsadlarda

qo’llanishining mumkinligi. Biroq mashqni variantlarini o’rganishga o’tiladi, bora-

bora shu mashqning o’zi ham murakkablashtiriladi, biroq elementni ikkinchisiga

qo’shib bajarib, kombinatsiyalarga yangi harakatlar kiritiladi va hokazo. Bunda

o’rganilayotgan o’quv materiali sifat va miqdor jihatdan ham yangicha ifodaga ega

bo’ladi, hamda tanaga boshqacharoq ta’sir etadi va zarur o’zgarishlarni keltirib

chiqaradi. Bir xil mashqlardan turlicha vazifalarni hal qilish uchun foydalanishda

ularni metodik jihatdan xilma-xil o’zgartirish yo’li bilan amalga oshirish mumkin.

Gimnastikaning metodik xususiyatlari bir-biri bilan uzviy bog’liqdir. Ularni

to’g’ri hisobga olib ish ko’rilsa, shug’ullanuvchilarning har yoqlama umumiy

jismoniy tayyorgarligi, harakatlantiruvchi qobiliyatlarini garmonik rivojlantirish

vazifalari, shuningdek ta’lim-tarbiya vazifalari hal etiladi.

Gimnastikaning turlari.

shug’ullanuvchilar ixtisosining xilma-xilligini hisobga

olib, turli pedagogik vazifalarni hal qilish uchun ulardan

foydalanishda orttirilgan tajribalarni nazarda tutib,

gimnastikani nisbatan mustaqil turlicha yaratish mumkin.

1-guruh. Gimnastikaning sog’lomlashtiruvchi (umumrivojlantiruvchi) turlari.

Bu guruh asosiy (umumiy) gimnastikani, gigienik gimnastikani va atletik

gimnastikani o’z ichiga oladi. Gimnastikaning bu turi shug’ullanuvchilarni har

yoqlama garmonik jismoniy kamolotga yetkazish, salomatligini mustahkamlash va

harakat funktsiyalarini takomillashtirish maqsadida qo’llaniladi.

2-guruh. Gimnastikaning sport turlari. Bu guruhga sport gimnastikasi, badiiy

gimnastika va akrobatika kiradi. Bu turlar sport yo’nalishiga ega bo’lib, sport turlari

sifatida targ’ib etiladi. Bulardan maqsad, mashqlarni ijro etish texnikasida yuksak

kamolatga erishish, yuksak sport mahorati ko’rsatish hamda har yoqlama yuksak

jismoniy tayyorgarlik asosida gimnastik ko’pkurashning murakkab mashqlarini

bajara bilishga erishishdan iboratdir.

3-guruh. Gimnastikaning amaliy turlari. Bunga quyidagilar: ish kuni tartibiga

Ehtibor bering!

Dars jarayonida gimnastika

asosiy vositasi, metodik

xususiyatlari, gimnastika turlari

va gimnastika ўқuv-ilmiy fan

kiritiladigan korxona gimnastikasi, sport-amaliy gimnastikasi, davolash gimnastikasi

Yuqorida zikr etilgan gimnastika turlari gimnastikaning umumiy yo’nalishini

asosan saqlab qolib, nimaga mo’ljallanganligi, mashqlarning o’ziga xosligi va

metodik usullari bilan bir-biridan farqlanadi.

Gimnastika o’quv-ilmiy fan sifatida.

Gimnastika o’sib kelayotgan avlodga ta’lim va

tarbiya berish tizimidagi pedagogik ilm sohasi, o’tilishi

shart bo’lgan o’quv darsi hisoblanadi. Dars sifatida u

maktablarda, o’rta maxsus o’quv yurtlari va oliy o’quv

Ilmiy soha sifatida gimnastika jismoniy tarbiya haqidagi fanning gimnastikaga

xos bo’lgan vositalar, metodlar va mashg’ulotlar uyushtirish formalari yordamida

odamning jismoniy rivojlanishi va kamol topishi qonuniyatlarini o’rganuvchi

Gimnastika – ilmiy-amaliy sohadir. Uning nazariyasi, tarixi, dars berish

metodikasi mashg’ulot uyushtirishdagi tipik vosita va formalari bor. Gimnastika

tarixi uning jismoniy tarbiya vositalari va metodlaridan biri sifatida rivojlanish va

qaror topish jarayonini ochib beradi. Gimnastika vosita va metodlarini

takomillashtirish bilan aloqador masalalarni yoritadi. Gimnastikadan dars berish

metodikasi bo’limida esa ta’lim va tarbiyaning umumiy asoslari (gimnastika, uning

alohida turlari) va mashq guruhlariga qo’llanishi mumkin bo’lgan turli kontingentlar

bilan mashg’ulot uyushtirish metodlari qarab chiqiladi.

Amaliy mashg’ulotlar har yoqlama jismoniy rivojlanish maxsus jismoniy

xislatlarni takomillashtirishga, gimnastika mashqlari texnikasini bilib olishga,

shuningdek, professional-pedagogik ko’nikma va malakalarni orttirishga qaratilgan

Tavsiya etilgan adabiyotlar:

Tayanch iboralar:

Gigienik yўnalish. Atletika

yўnalishi, amaliy yўnalish,

sxema. Bўғin gimnastikasi,

sinfiy xarakter, tumanistlar,

Ўзбекистон аҳолисини ҳар

бир хонадонига гимнастика

бирон бир тўғри кириб

бориши учун нималар қилиш

керак? Қишлоқ мактабларида

гимнастика билан мустақил

шуғулланиши учун шароит

Gosudarstvenno’y standart Respubliki Uzbekistan. Gosudarstvennaya sistema

neprero’vnogo obrazovaniya. Vo’sshee obrazovanie. Tashkent, 2001.

Bogolovskiy V.P. Sbornik instruktivno-metodicheskix materialov po

fizicheskomu vospitaniyu (posobie dlya uchiteley). M.: Prosvehenie,

Filipovich V.I. Teoriya i metodika gimnastiki. 1971.

SHlemin A.M. Gimnastika. M.: FIS, 1979.

Polo’ga V.A. Gimnastika. M.: FIS, 1982.

Teoriya i praktika fizicheskoy kulьturo’. 1990. № 10.

Jismoniy tarbiya va jismoniy madaniyat bakalavr yo’nalishi mutaxassislik

fanlari bo’yicha namunaviy o’quv dasturlari. Samarqand, 2003 y.

MAVZU: GIMNASTIKANING QISQACHA TARIXI

Gimnastikaning vujudga kelishi.

Yangi davr gimnastikasi.

Milliy gimnastika tizimini yaratilishi.

O’zbekistonda gimnastikaning taraqqiyoti.

Jismoniy tarbiya vositasi sifatida gimnastika uzoq vaqt mobaynida rivojlanib

kelgan. Uning qaror topishi ijtimoiy tuzum o’zgarishi bilan, odam haqidagi fanning

rivojlanishi bilan, shuningdek, urush qilish usullarining o’zgarishi bilan bog’liq

bo’lgan. Bular hammasi gimnastikaning mazmunan

o’zgarishiga, uning o’qitish uslubiy va hatto mashqlarni

bajarish texnikasining o’zgarishiga ham muhim ta’sir

ko’rsatgan. XVIII-XIX asrlardagi gimnastika tizimiga

Muammoli vaziyat:

Gimnastika bilan mustaқil

shuғullanganda bolalarda қaysi

sifatlar rivojlanadi? Aқliy

rivojlanish bўladimi yoki

kirgan ayrim mashqlar qadimgi Rimda hamda bir qancha G’arbiy Yevropa

mamlakatlarida o’rta asrlardayoq harbiy-jismoniy tayyorgarlik ko’rishda qo’llanilgan

edi. Yog’och otda, narvon va raqib qal’alariga hujum qilishni o’rgatishda

qo’llaniladigan boshqa inshootlardagi mashqlar shular jumlasiga kiradi.

Akrobatik mashqlar va arqon ustidagi mashqlarni darbadarlikda yurgan artistlar

Uyg’onish davridagi gumanistlar yoshlarni har yoqlama tarbiyalashga katta

ahamiyat bera boshladilar. Gimnastika mashg’ulotlarini ular insonning sog’ligini

mustahkamlash va jismoniy kuchini rivojlantirishning eng yaxshi usuli deb bilardilar.

XVI asrda jismoniy tarbiyaga oid bir qancha asarlar paydo bo’ladi. SHu sababli XV

asrdayoq dvoryan yoshlar maktablarida ayrim gimnastika asboblari va mashqlaridan

foydalanilgan va ular keyinchalik sport gimnastikasiga asos bo’lgan deb hisoblash

Yangi davr gimnastikasi.

Ya.A. Komenskiy, Jan Jak Russo (1712-1778), Pestalotstsi (1746-1827 yillar).

Bularning jismoniy tarbiya sohasidagi xizmatlari shundan iboratki, ular

gimnastikaning chinakam tiklanishiga turtki berdilar. Russo jismoniy mashqlar inson

tanasini mustahkamlaydi va toblaydi, kuch va harakat imkoniyatlarini rivojlanishi

uchun kerakli sharoit yaratib beradi, yashash uchun tayyorlaydi, aqliy kamol topishga

hamda salomatligini mustahkamlashga yordam beradi, deb hisoblagan.

Pestalotstsi bolalarda mavjud bo’lgan kuch va qobiliyatni mashq orqali

rivojlantirishni jismoniy tarbiyaning asosiy maqsadi deb bilgan. Bo’g’in gimnastikasi

harakatli o’yinlar va qo’l mehnati to’ldirib borishi kerak bo’ladi, deb ta’kidlaydi.

Albatta, bu bilan u bo’g’in mashqlarining

ahamiyatiga haddan tashqari yuqori baho berib yuborgan

edi, shunga qaramay u ishlab chiqqan uslub o’sha zamon

gimnastikasi uchun muhim ahamiyat kasb etgan va keng

qo’llanilgan. Nemis olimi Tust-Muts ko’pgina gimnastika mashqlarining, jumladan

gimnastika snaryadlarida bajariladigan mashqlarning texnikasini ishlab chiqdi. Bu

Tўxtang!

bundan buyongi vazifa nima?

Yodda tuting!

Jismoniy tarbiya vositasi sifatida

mobaynida rivojlanib kelgan.

Tayanch iboralar!

Mashqlar spetsifikasi, harakat

ko’lami, pirovard holat, qurbet,

to’lqinsimon harakat faoliyati.

mashqlarda harakat formasiga katta ahamiyat beriladi. Uning qancha mamlakatlarda,

jumladan Rossiyada ham keng tarqalib, gimnastika taraqqiyotiga yordam berdi.

Unda turnik bruslar, yakka cho’pda bajariladigan oddiy mashqlar tasvirlangan

edi. Kitobda mashg’ulotlar vaqtida o’quvchilarning o’zaro musobaqalashuvi,

harakatlar ijrosi aniq bo’lishiga qo’yiladigan talablar

ishlab chiqilgan edi.

Binobarin, XVIII asr oxirlariga kelib yangi zamon

Milliy gimnastika tizimini yaratilishi XIX asr boshlariga to’g’ri keladi, bu

ijtimoiy talablar oqibati edi. Urush qilish usullari bir vaqtda harakat qilishni,

buyruqlarni aniq bajarilishini, jang maydonida saqlanishlarni talab qilardi. O’sha davr

pedagoglari va vrachlariga gimnastika yoshlarni jismoniy tarbiyalashning birdan bir

to’g’ri usuli bo’lib ko’rinar edi.

XIX asrning birinchi yarmiga kelib, gimnastika taraqqiyotida uchta yo’nalish

ko’zga tashlana boshladi:

a) gigienik yo’nalish;

b) atletik yo’nalish;

v) amaliy yo’nalish.

SHu o’rinda aytib o’tish kerakki, nemis gimnastika tizimi Napoleon qo’shinlari

Prussiyani egallab turgan davrda tarkib topa boshladi. Bu tizimning asoschisi Or Yan

(1778-1852) edi. Or Yan gimnastikadan mamlakatni bosqinchilardan ozod qilish

maqsadida yoshlarga harbiy tayyorgarlik berish uchun foydalanishga intiladi.

Mashqlarni bajarayotganda shug’ullanuvchilardan boshni to’g’ri tutish, oyoq uchlari

cho’zilgan bo’lishi, qomatni harbiyga tik tutish, to’g’ri chiziq bo’ylab harakat qilish

talab qilish edi.

Mashg’ulot musobaqa usulidan foydalanilar, bu esa

shug’ullanuvchilarning qiziqishini juda ham oshirib

yuborar va ular bir xildagi mashqni behisob takrorlashga

intilishar edi. Turli harakatlar kombinatsiyalari u vaqtda qo’llanilmas edi.

SHved gimnastika tizimi nemis gimnastikasi bilan

Gimnastika kitob pdf

JISMONIY TARBIYA VA SPORT BO‘YICHA MUTAXASSISLARNI QAYTA TAYYORLASH VA MALAKASINI OSHIRISH INSTITUTI

Institut saytiga o’tish

ELEKTRON KUTUBXONA

Gimnastika

Nashriyot: “VNESHINVESTPROM” MChJ, 2015 yil

O ‘quv qo’llanmada gimnastika fanining DTSdagi barcha bo’limlari kengroq yoritib berilgan. Darsning barcha qismlarida hal etiladigan vazifalar, vositalarni tanlash va o‘tish uslubiyati yoritilgan va gimnastika vositalari turli xildagi shug’ullanuvchilar bilan olib borish xususiyatlari berilgan. Mazkur o‘quv qo’llanmadan O’zbekiston davlat jismoniy tarbiya instituti talabalari, pedagogika oliy o‘quv yurtlarining jismoniy tarbiya fakultetlari talabalari, o’rta maxsus kasb-hunar kolleji o’quvchilari, jismoniy tarbiya murabbiylari va maktablarda jismoniy tarbiya o‘qituvchilari hamda malaka oshirish tinglovchilari ham foydalanishlari mumkin.
Gimnastika.pdf [8,17 Mb]

Copyright © 2019, Institut Barcha huquqlar himoyalangan.

Домашние уроки здоровья. Гимнастика без тренажеров. 60 упражнений

Новая иллюстрированная книга известного врача-кинезитерапевта, профессора С. М. Бубновского – надежный помощник для тех, кто уже знаком с его уникальной методикой оздоровления организма человека в целом через лечение и совершенствование опорно-двигательного аппарата, но по тем или иным причинам не может регулярно посещать специализированные Центры кинезитерапии с авторскими тренажерами. Предлагаемые упражнения можно выполнить при помощи простых вспомогательных средств в домашних условиях, во время отпуска или длительных командировок, следуя главному девизу самого автора: «Ни дня без упражнений!» Они собраны в разделы, охватывающие все основные группы суставов, связок и мышц, поэтому каждый читатель легко подберет те из них, которые помогут именно ему, а подробные сведения о показаниях и противопоказаниях помогут занимающимся достичь максимальной эффективности тренировок и избежать травм. Эта книга призвана стать «карманным доктором» каждого, кто хочет вернуть и сохранить здоровье на долгие годы. Понять технику упражнений вам поможет DVD-пособие к этой книге «Урок для начинающих» с подробными рекомендациями от доктора Бубновского! Помните, что правильное движение лечит, неправильное – калечит. В формате pdf A4 сохранен издательский дизайн. DVD прилагается только к печатному изданию.

Отрывок из произведения:

Очень часто приходится слышать: «Лечение дорогое, ехать далеко, в нашем городе нет тренажерного зала», «Пожилые родители, рады бы возить, да трудно». Или такие вопросы: «Получил травму, перемещаться не может, что делать дома?»

Лично мне пришлось пройти через подобные преграды, но мысли о занятиях в домашних условиях я никогда не оставлял и методы домашних упражнений использую в настоящий момент. Это касается командировок. Ни дня без упражнений! Вот мой девиз! Больше или меньше – это уже по ситуации. Самое сложное, видимо, для большинства людей – заставить себя преодолеть лень. Лично мне служит мотивацией общение с пациентами, большинство которых страдают недугами именно из-за этой самой лени.