Furunkulyoz: Sabablari, Belgilari va Davolash Usullari

Furunkulyoz (Chipqon) — terining yiringli yallig‘lanish kasalligi bo‘lib, teri ostidagi soch follikulalari va atrof to‘qimalarning infeksiya bilan zararlanishi natijasida yuzaga keladi. Bu kasallik alohida furunkullar (yiringli yallig‘lanishlar) yoki ular ko‘plab paydo bo‘lishi bilan namoyon bo‘lishi mumkin.

Kasallikning sabablari

Furunkulyoz ko‘pincha bakterial infeksiya, ayniqsa, Staphylococcus aureus bakteriyasi tufayli yuzaga keladi. Bu bakteriya normal sharoitda teri yuzasida yashaydi, lekin immunitet pasayganida yoki teri shikastlanganda infeksiya rivojlanishi mumkin. Kasallikni keltirib chiqaruvchi asosiy omillar quyidagilar:

• Immunitetning zaiflashishi
• Gormonal o‘zgarishlar
• Yomon gigiyena
• Haddan tashqari terlash
• Terining doimiy shikastlanishi (tirnash, kesish, siqilish)
• Qandli diabet yoki boshqa surunkali kasalliklar

Belgilari

Furunkulning dastlabki belgilari kichik, qizarib shishgan tugun shaklida boshlanadi. Keyinchalik u kattalashib, o‘rtasida yiringli bosh hosil qiladi. Kasallik quyidagi belgilar bilan kechadi:

• Qizarish va shish
• Og‘riq va noqulaylik
• Yiring yig‘ilishi va portlashi
• Ayrim hollarda isitma va umumiy holsizlik

Furunkulyoz kimlarda ko‘proq uchraydi?

Ushbu kasallik immuniteti zaif bo‘lgan odamlarda, diabet kasalligiga chalingan bemorlarda va yog‘li teriga ega shaxslarda ko‘proq uchraydi. Shuningdek, gigiyenaga rioya qilmaydigan yoki ish faoliyati tufayli doimiy ravishda teri shikastlanishiga duch keladigan odamlarda ham furunkulyoz rivojlanish ehtimoli yuqori bo‘ladi.

Diagnostika

Furunkulyoz tashxisini qo‘yish odatda klinik ko‘rik asosida amalga oshiriladi. Ba’zi hollarda, infeksiya qayta-qayta yuzaga kelayotgan bo‘lsa, shifokor bakteriologik tahlillarni tavsiya qilishi mumkin. Bu usul bakteriyaning turini va unga qarshi samarali antibiotikni aniqlash uchun muhimdir.

Davolash usullari

Furunkulyozni davolashning bir necha usullari mavjud. Kasallikning og‘irlik darajasiga qarab quyidagi davolash usullari qo‘llaniladi:

Mahalliy davolash

• Antiseptik eritmalar (yod, xlorgeksidin, miramistin)
• Antibakterial malhamlar (Levomekol, Vishnevskiy malhami)
• Issiqlik muolajalari (quruq issiqlik yoki fizioterapiya)

Dori vositalari

• Antibiotiklar (og‘iz orqali yoki inyeksiya ko‘rinishida)
• Immunitetni mustahkamlovchi preparatlar (vitamin komplekslari)
• Yallig‘lanishga qarshi dorilar

Jarrohlik aralashuvi

Ba’zi hollarda furunkul juda kattalashgan yoki ko‘p sonli bo‘lsa, shifokor uni jarrohlik yo‘li bilan ochish va yiringni tozalashni tavsiya qilishi mumkin. Bunday muolaja mahalliy og‘riqsizlantirish ostida amalga oshiriladi.

Oldini olish choralari

Furunkulyozning oldini olish uchun quyidagi gigiyena qoidalariga rioya qilish muhim:

• Doimiy ravishda qo‘llarni yuvish
• Terini toza saqlash va gigiyenik vositalardan foydalanish
• Tanani shikastlanishlardan himoya qilish
• Sog‘lom turmush tarziga rioya qilish
• Immunitetni mustahkamlash

Xulosa

Furunkulyoz og‘riqli va noqulay kasallik bo‘lsa-da, to‘g‘ri davolash va oldini olish choralariga rioya qilingan taqdirda u tezda tuzalishi mumkin. Agar furunkul ko‘p marotaba paydo bo‘layotgan bo‘lsa yoki o‘lchami kattalashib borayotgan bo‘lsa, darhol shifokorga murojaat qilish tavsiya etiladi.