Fizika 5 sinf darslik
Javoblaringizni @e_test1_bot ga quyidagi ko’rinishlarda yuborishingiz mumkin:
O’quvchilarga fizika fanini o’qitish metodikasi Текст научной статьи по специальности «Философия, этика, религиоведение»
Аннотация научной статьи по философии, этике, религиоведению, автор научной работы — Doniyorbek Murodjon O’G’Li Kuryazov
Ushbu maqolada umumta’lim maktablarida fizika fanini o’qitishda sinflar darajasida o’quvchilar fikrlash doirasidan kelib chiqqan holda innavatsion va interfaol usullardan foydalish haqida bayon qilinadi.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Похожие темы научных работ по философии, этике, религиоведению , автор научной работы — Doniyorbek Murodjon O’G’Li Kuryazov
O’quvchilarga fizika fanini o’qitishning innavatsion usullari
UMUMIY O‟RTA TA‟LIM MAKTABLARIDA “QATTIQ JISMLAR FIZIKASI”GA ОИД MASALALAR YECHISHNI TAKOMILLASHTIRISH
Musiqa darslarini fanlararo aloqadorligida tashkil etish imkoniyatlari
BOSHLANG’ICH SINFLARDA MATEMATIKADAN DARSDAN (SINFDAN VA MAKTABDAN) TASHQARI MASHG’ULOTLAMI TASHKIL ETISH UCHUN TAVSIYALAR
BOSHLANG’ICH SINF O’QISH DARSLARIDA AKT VA INTERNET MA’LUMOTLARIDAN FOYDALANISH
i Не можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Текст научной работы на тему «O’quvchilarga fizika fanini o’qitish metodikasi»
O’quvchilarga fizika fanini o’qitish metodikasi
Doniyorbek Murodjon o’g’li Kuryazov kuryazovdoniyor4@gmail.com Qoraqalpog’iston Respublikasi, Ellikqal’a tumani, 14-maktab
Annotatsiya: Ushbu maqolada umumta’lim maktablarida fizika fanini o’qitishda sinflar darajasida o’quvchilar fikrlash doirasidan kelib chiqqan holda innavatsion va interfaol usullardan foydalish haqida bayon qilinadi.
Kalit so’zlar: “Fizika”, yorug’lik, trayektoriya, gipoteza, temperatura, absolyut, nisbiy, maydon, radiatsiya, radiaktivlik, raketa, biofizika.
Methods of teaching physics to students
Doniyorbek Murodjon oglu Kuryazov kuryazovdoniyor4@gmail.com Republic of Karakalpakstan, Ellikkala district, School №14
Abstract: This article discusses the use of innovative and interactive methods in the teaching of physics in secondary schools at the classroom level, based on the scope of students’ thinking.
Keywords: “Physics”, light, trajectory, hypothesis, temperature, absolute, relative, field, radiation, radioactivity, rocket, biophysics.
O’sib kelayotgan o’g’il-qizlarimizning har tomonlama barkamol avlod bo’lib, hayotga kirib kelishlarini ta’minlash jamiyat oldidagi eng ulug’ maqsadlardandir. Bugungi tezkor davr o’quvchilardan mukammal bilim olishni talab etmoqda. Zero, yoshlarimizning kelajakda erishadigan muvaffaqiyati mustaqil bilim olish layoqati, o’z-o’zini rivojlantirish va takomillashtirish qobiliyatiga ega bo’lishi bilan belgilanadi. Bolalarga bunday munosabat ta’limga oid davlat siyosatida, uning hayotga joriy bo’layotgan tamoyillarida to’la namoyon bo’lmoqda.
“Fizika” fani 6-9-sinflarda haftasiga ikki soatdan o’qitiladi. 6-sinfda o’quvchilarga fizik hodisalar va kattaliklar haqida umumiy ma’lumotlar beriladi. Bu bilan o’quvchilarni fizikaga qiziqtiriladi, fizika fani haqida dastlabki tasavvur hosil qilinadi, tevarak-atrofdagi fizik hodisalarning mohiyatini elementar tarzda tushuntirish orqali ilmiy dunyoqarashlari shakllantiriladi.
6-sinfda o’quvchilar 4-sinfda o’qitilgan tabiatshunoslik fani va 5-sinfda o’tilgan botanika va geografiya fanlarida o’rganilgan:
– suv, yer, havo, olov, yomg’ir, qor, muz, tosh, temir, daraxt, o’t, qush, baliq kabilarni;
– yorug’lik va qorong’ulikning farqini, osmon, quyosh, oy, yulduzlar haqidagi bilimlami, ularning har kuni chiqishi va botishi haqidagi tasavvurlarni;
– o’zi yashayotgan joyning xususiyatiga muvofiq tog’, vodiy, dala, daryo, qishloq, shahar nima ekanligini bilishi kerak.
Bu tushunchalar orqali o’quvchilar jism va hodisalarni ko’ra olishi, eshitishi, qabul qila olishi va kuzata olishi kerak. Bu kuzatishlar orqali tabiiy geografiya, biologiya va kimyo predmetlari mazmunida uchraydigan fizikaga oid bilimlarni o’zlashtirishga tayyorlanadi.
O’quvchilar yuqori sinflarda fizika kursining barcha bo’limlarini sistemali ravishda o’rganadilar. Bunda fizika ta’limi mazmuni ijtimoiy hayotda, tevarak-atrofda uchraydigan fizik hodisalar va jarayonlar bilan bog’lab o’rgatiladi.
Fizika fani o’quvchilar qalbiga oson kirib borishi, ularning xotirasidan mustahkam o’rin olishida jonli misollar, hayotiy taqqoslar muhim ahamiyat kasb etadi. Ayni tajribadan har bir fan misolida samarali foydalanish mumkin.
Fizikaning tabiat sirlarini ochishdagi fundamental ahamiyatini va uning qonunlarining hozirgi zamon texnologiyasining asosini tashkil qilganligi hamda fizika sohasidagi bilimlar kelajakda jamiyat taraqqiyoti uchun benihoya katta ahamiyatga ega. Fizika o’quv predmeti sifatida shakllantirish uchun yetarli darajada imkoniyatlarga ega. Bu o’ quv predmetining barcha texnik qurilmalarning asosi sifatida namoyon bo’lishi, egallagan bilimlarining hayotda hayotda qo’llash imkoniyatlarning ko’pligi bilan belgilanadi. Shu bilan birga, fizikani o’rganish jarayonida o’quvchi bilishning barcha bosqichlari (kuzatish, gipoteza, tajriba o’tkazish, mushohada qilish va natijalarni umumlashtirish)da o’tkaziladi.
O’quvchilarni fizika faniga qiziqtirishni bir nechta usullari mavjud. Masalan, fizikani boshlang’ich kursida o’quvchilarni xalq ertaklari va matallaridan foydalanish, yaxshi samara beradi. Bu ertak va matallar dars jarayonida, savol-javoblar, qiziqarli kechalar, fizikadan har xil mushoiralar, viktorinalar, quvnoqlar va zukkolar tanlovini o’tkazishda hamda darsdan tashqari mashg’ulotlar qo’l keladi. Ertak va matallardagi bunday obrazli o’xshatishlar fizika fanini boshqa fanlar bilan yaqinlashtirish, fizikadagi bir-biriga yaqin bo’lgan mavzularni birlashtirishda muhim ro’l o’ynaydi. Masalan, 6-sinfdagi boshlang’ich tushunchalarda moddiy nuqta, trayektoriya, yo’l va ko’chish, vaqt, tezlik kabi kattaliklarni tushuntirishda o’quvchilarni o’zlari uchun qiziqarli bo’lib qolgan “Bo’g’irsoq” ertagi orqali qiziqtirish muhim ro’l o’yanaydi. O’rmon tomon yo’l olgan bo’g’irsoq trayektoriya orqali o’rmon yo’lagidan yurib, yo’lida har xil hayvonlarga duch keladi. Qo’shiq aytib berib, vaqtdan yutadi. Bu vaqt har xil hayvonlarda har xil bo’ladi. Bu mavzularda bo’g’irsoqning shakli sababli harakatining osonligi yo’lning notekisligi harakatga salbiy ta’sir qilmaydi. Ertak orqali
ko’chish, yo’l, trayektoriya, tezlik,vaqt kabi fizik kattalikar o’quvchilarga qiziqarli qilib tushuntiriladi.
Yana shunday ertaklardan “Qizil qalpoqcha” ertagi. Buvisinikiga yo’l olgan qizil qalpoqcha o’rmon yo’lagi orqali harakat qiladi. Bo’ri esa yo’lakdan yurmay, ko’chish orqali qizil shapkachadan oldin buvisinikiga yetib oladi. Bu ertak orqali ham yuqoridagi mavzularda foydalanib, o’quvchilarni fizika faniga qiziqtirish mumkin.
Yoshlik chog’larida o’quvchilarni sevimli ertaklaridan bo’lgan “Sholg’om” ertagidagi hodisalar – kuch, og’irlik kuchi, ishqalanish kuchi, tortish kuchi mavzularida foydalanish mumkin. Bobo sholg’omni torta olmagach, yordamga buvi, nabira, it, mushuk va sichqonni chaqiradi: kuchlarni qo’shilish natijasida, sholg’om ornidan jiladi.
O’quvchilarni fizik hodisalarni o’rganishda mustaqil ravishda kuzatish, tajribalar o’tkazish, tajriba natijalarini umumlashtirish hamda darsliklar, o’quv qo’llanmalari va boshqa qo’shimcha adabiyotlardan foydalana olishga o’rgatish muhim o’rin tutadi.
Ma’lumki, organizm muhitning harorat (temperatura), ravshanlik (yorug’lik), namlik (absolyut va nisbiy), havo bosimi, shovqin, elektr va magnit maydoni, radiatsiya oqimi, radiaktivlik va shu kabi fizik xarakteristikalarning o’zgarishidan darhol ta’sirlanadi.
Fizikani o’rganishda o’quvchilarga biofizikaga oid materiallardan ham foydalanish mumkin. Biofizika elementlarini o’quvchilarga o’rgatishda o’qitishning turli formalaridan foydalanish mumkin:dars, ekskursiya, amaliy ish va laboratoriya mashg’ulotlari, o’quvchilarning mustaqil tadqiqot olib borish faoliyati, referatlar tayyorlashi va boshqalar. Biroq biofizikaga oid materialni o’rganishda ko’pincha darsdan foydalanish yaxshi natija beradi.
Kuzatishlar o’quvchilarni biofizika elementlari bilan tanishtirishda fragmentdan foydalanish maqsadga muvofiq ekanini ko’rsatdi, chunki u juda kam o’quv vaqtini sarf qilishni talab etadi va fizika bilan biologiyaning bog’lanishini sistemali amalga oshirilishini ta’minlaydi. Buning uchun ancha ko’p vaqtdan foydalanish o’quvchilarning sinfdan va maktabdan tashqi faoliyatining turli xillari va fakultetiv mashg’ulotlar uchun xarakterli deb hisoblanadi.
O’rganish uchun ajratib olingan biofizik materialni didaktik jihatdan shunday o’zgartirish kerakki, uni fizikaning aniq bir mavzularini o’rganish uchun eng yaxshi holga keltirish lozim bo’lsin, chunki, o’quchilarga biofizika elementlarining mazmunini ochib berishning metod va formalari o’quvchilar o’quv faoliyatini tashkil etishning turli usullarini va alohida o’qitish metodlarini talab qilmaydi. Ular o’quvchilarni texnika elementlari bilan tanishtirish uchun foydalanadigan metodlardan deyarli farq qilmaydi. Albatta, bunda biofizik jismning o’ziga xos mazmuni hisobga olinishi, materialni chuqur bayon qilish usuli to’g’ri aniqlanishi, aniq dars orasiga jismlarning xususiyati va xossasini hisobga olinishi kerak.
Issiqlik hodisalari mavzularida issiqlikning inson hayotida eng muhim o’rin tutishi ko’rsatib beriladi. Bunda o’quvchilarning yosh xususiyatini hisobga olib, televizorda ko’rgan multfilmlari, qadimgi dunyo tarixi darslarida eshitgan olov haqidagi afsonalari eslatilib, insonning yashash uchun tabiatda olib borgan kurashlari qiziqarli holda o’tkaziladi. Darslikda ulardan ayrimli keltirilgan. Olovni bo’ysundirish” nafaqat qadimgi davrda, balki hozirgi zamonning eng baquvvat texnikasida ham asosiy harakatlantiruvchi kuch ekanligi ko’rsatib beriladi. Masalan: Kosmik uchiruvchi raketa, qit’alararo raketa, barcha kemalar, avtomobillar, traktorlar, poyezdlar va hokazo. Shunga ko’ra issiqlik hodisalarni o’rgaish, u bilan bog’liq mashinalarni ishlatish, sozlash va takomillashtirishda kerak bo’lishi uqtiriladi. Undan keying mavzu,,issiqlikni hosil qiluvchi va qabul qiluvchilar”ga o’tish bir tekisda boradi. Yerdagi issiqlikning asosiy manbai-Quyoshdir. Avtomobil dvigatelida yonib turgan benzinning ham asosi Quyosh ekanligi tushuntirib o’tiladi. Bu bilan birga issiqlikni faqatgina nimanidir yondirish orqali emas, balki ish bajarib ham hosil qilish mumkinligi isbotlab ko’rsatiladi. Bundan tangani jun materialga ishqalaganda isiganligi namoyish qilinadi. Bu bilan ishning energiyaga, energiyaning ishga aylanishi tushunchasi hosil qilinishiga zamin yaratiladi.
Hozirgi fan-texnikaning rivojlanishi bilim, amaliyot va tajriba o’zaro aloqani uzviy bog’lab borilishini taqozo qiladi. Fizika fani ishlab chiqarishdan ajratilgan holda o’qitilsa, o’quvchilar bu fanning nima uchun kerakligini, uni o’rganishning nima uchun zarurligini tushuna olmaydilar. O’quvchilarning faqatgina fizika faniga qiziqishini oshirishga qaratilmay, balki ularning texnik faolligini rivojlantirish, fan va texnika yutuqlarining zamonaviy ishlab chiqarishdagi o’rni va ahamiyatini ko’rsatish bilan ularning politexnik tayyorgarligini kuchaytirishni ham ko’zda tutadi. Jumladan, “Elektr sig’imi”, “Kondensatorlar”, “Yarim o’tkazgichli asboblar”, “Elektromagnit tebranishlar va to’lqinlar” mavzular o’tilayotgan vaqtda uning amaliy ahamiyatiga e’tibor berilishi, o’quvchilarning texnik ijodiy qobiliyatlarini rivojlanishiga ijobiy ta’sir qiladi.
O’quvchilar “Tokning magnit maydoni” masalasini o’rganishda organizm to’qimalarining magnit xossalari, to’qimalar ma’lum darajada suvga o’xshab diamagnit ekani, shuning uchun u tashqi magnit maydon ta’sirida umuman magnitlanmasligi haqida bilib oladilar. Biroq organizmda paramagnit moddalar, molekulalar, ionlar mavjud(organizmda ferramagnit zarralar bo’lmaydi). Magnit maydon ularga ta’sir etib, hayot faoliyatining ko’pgina jarayonlariga, masalan, hujayralarning holatiga, to’qimalarning nafas olishiga, odamning nerv sistemasiga va boshqalariga ta’sir etadi. Yana shuni ham nazarda tutish kerakki, o’tkazgichning qarshiligi kichik bo’lganda qarshilik qancha kam bo’lsa, tok kuchi shuncha katta bo’ladi. Bunga e’tiborsizlik qilingan hollarda og’ir oqibatlarga olib kelishi mumkin.
Fizika fanini o’qitish jarayonida o’quvchilarni bu fanga qiziqtirishni yana bir
usullaridan biri dars mobaynida fizik tajribalar tabiatdagi fizik jarayonlarni o’quvchilarning o’zlari fizikani o’rganishga qadar kuzatganlar. Lekin bu kuzatishlar natijasidabarcha o’quvchilar ularning mohiyati haqida to’g’ri xulosa chiqara olmaydilar, albatta. Bundan tashqari hamma o’quvchilar ham mavjud jarayonlarning barchasini ko’rmagan. Shu sababli maktab sharoiti doirasida sinfda maxsus tashkil etiladigan fizik tajribalarni ko’rsatish zaruriyati tug’iladi. Fizikadan to’g’ri tashkil etilib, namoyish qilingan va talqin etilgan tajribalar o’quvchida nafaqat asbob-uskunalar tuzilishi, ishlashini o’rganib qolmay, balki ulardagi qonuniyatlarni payqashga ham imkoniyat tug’diradi. Fizik namoyishlar o’quvchilarga mazkur fanga bo’lgan qiziqishlarini ham orttiradi. Namoyishlar yordmida fizik tushunchalar, fizik kattaliklar va ularni o’lchash imkoniyatlari ko’rsatiladi. Ular so’ngra laboratoriya ishlarini bajarishda, masalalarni yechishda shakllanadi, rivojlanadi va bilimlari chuqurlashib boradi. Fizika darslarining boshida shunday tajribalarni namoyish etish kerakki, ular oddiy bo’lsa-da, boshlang’ich nuqta bo’lsin. Ularda ko’rgan hodisalar, keyinchalik boshqalarini tushuntirish uchun asos bo’ladi. Fizik kattaliklarning o’lchamlari(uzunlik, vaqt, massa, bosim, temperatura va h.k) aniqlanadi va ular orasidagi miqdoriy va sifat bog’lanishlari ko’rsatiladi(suyulik bosimining idish tubiga bosimi).
Namoyish tajribalarini o’rgatish jarayonida fizika qonunlaridan amalda foydalanishni ko’rsatishdan iborat(issiqlik mashinasi, termometr).
Keyingi namoyishlari bilimlarni chuqurlashtirishga qaratilgandir. Ularda ko’rsatiladigan tajribalarda bir nechta fizik qonun ishlatilgan murakkab jarayon ko’rsatiladi. Albatta, bunday tajribalar unchalik ko’p bo’lmay, o’quvchilarda ma’lum miqdorda bilimlar to’planganda o’tkaziladi. Ko’rsatiladigan namoyishlar soni ko’p bo’lmasligi kerak. Tajriba o’qituvchi tushuntirishiga ko’makchi sifatida berilgani ma’qul. Ishlatiladigan asboblar sodda va turli xil bo’lib, o’quvchi diqqatini charchatmasligi kerak. Eng muhimi namoyish qisqa muddatli bo’lishi talab qilinadi. Shuningdek, uyga bajarish uchun qiziqarli tajribalar ham berish mumkin.
1. Yupqa devorli stakan olib, issiq suvga botirib qo’ying. So’ngra ochiq tomoni bilan sovuq suvga to’nkarib qo’ying. Birozdan so’ng stakan ichida sovuq suv ko’tariladi. Nimaga?
2. Ikkita stakan oling. Ularning og’zi bilan bir xil diametrda rezina halqa qirqib oling. Birinchi stakan og’ziga rezina halqani qo’ying. Kichik qog’oz bo’lagini stakan ichiga tashlab yoqib yuboring. Darhol ikkinchi stakan og’zini rezina halqa ustiga qo’yib yoping.1-2 s dan so’ng yuqoridagi stakanni ko’tarsangiz pastkisi ham qo’shib ko’tariladi. Nega?
3. Qalinroq karton qog’ozdan quticha yasang. Uning ichiga suv quyib qizigan elektr plitkasiga qo’ying. Suv isiydi va nihoyat qaynaydi. Quti butun qoladi. Sababini tushuntiring.
Fizikadan ekskursiyalar o’tkazish metodikasi bir qator tadqiqotlarda o’z aksini topadi, biroq ularda kuzatish obyekti sifatida asosan qishloq xo’jalik va sanoat korxonalari xizmat qiladi. O’quvchilarning fizikadan olgan bilimlari sifatini yaxshilash ularni kasbga yo’llash uchun uyushtiriladigan ekskursiyalar yaxshi natija beradi.
Masalan, kosmonavtikaga oid ko’rgazmalari bor muzeylar, meditsina texnikasiga oid poliklinikalarda kuzatuvlar. Maqsad- o’quvchilarni elektr tokining organizmga biologik ta’sirini ko’rsatish va uning meditsina asboblarida bemorlarni diagnostika qilish va davolashda qo’llanilishini o’quvchilarga ko’rsatish. Ekskursiya poliklinikaning fizioterapevtik kabinetida o’tkaziladi.
Ekskursiyalarni mavzuviy, fikriy-ilmiy sayohat usulida ham olib borish mumkin. Buning uchun ko’hna Samarqand imoratlari, rasadxona rasmlari tushirilgan otkritkadan foydalaniladi. Fizika xonasida epidiaskop ishlasa, ularni kattalashtirib, ekranga tushirish mumkin . O’quvchilar ilmiy sayohat ishtirokchilari, o’qituvchi esa,,gid” vazifasini bajaradi.
Tanishtirish temuriylar davrida qurilgan tarixiy obidalar bilan boshlab, rasadxona rasmiga kelib to’xtaydi. Rasadxonani qurish uchun loyihaning boshida Ulug’bekning o’zi turganligini, o’sha davrning buyuk matematigi G’iyosiddin Jamshid loyihalarga tuzatish kiritganligini, astronomik asboblarni tayyorlash va qurishda katta hissa qo’shganligi aytiladi. Bu tadqiqotlarning davomi sifatida teleskoplar yaratilishi va hozirgi zamondagi radioteleskop, rentgen teleskoplari va kosmosga chiqarilgan teleskoplar haqida tushuncha beradi.
O’quvchilarni fizika faniga qiziqtirishda har xil fizikaga oid topishmoqlardan ham foydalanish mumkin. Topishmoqlar aql-zakovat, fikr o’tkirligining sinov quroli hisoblanadi. Chunki u o’quvchini hozirjavoblikka o’rgatadi. Dars jarayonida ruhiy charchashning oldini oladi. O’qituvchiga esa o’quvchilarning zehni dunyoni o’rganishga, ularni individual xususiyatlarini aniqlashga yordam beradi.
Ko ‘zga ko ‘rinmas Qo ‘lga ilinmas, Shusiz hech joyda,
Hayot ham bo ‘lmas. (Havo) Kerak har bir xonadonga, Issiqligi huzur jonga.
U bor bo ‘lsa jonli tirik. (Elektr toki) Nur sochadi har yoqqa,
Kerakmas unga gugurt.
U bilan ravshandir yurt. (Lampochka) Ming chiroqda yuzta son,
O ‘lchar yuza va tomon. (Santimetr)
Fizikadan o’tkaziladigan to’garaklar o’quvchilarning nazariy va amaliy bilimlarini chuqurlashtirishing eng qulay shakli bo’lib, unda fizikaga, uning amaliy tadbiqlariga qiziqish mayllarini ixtiyoriy ravishda jalb qilinadi. To’garaklarining muvaffaqiyati uni to’g’ri tashkil qilishda to’garakdan maqsad o’quvchilarni fizik tajriba o’tkazishda mustaqillik, tashabbuskorlik va faolligini oshirishdir. To’garak mashg’ulotlarini qiziqarli qilib tashkil etish maqsadida ba’zi hollarda o’quvchilar dars
bilan kamroq band bo’lgan kunlarida, ularning o’tkazish usul va metodlarini juda tez o’zgartirib turish maqsadga muvofiqdir.
Maktabning ta’limiy muhitiga fizika xonasining jihozlanganligi, kompyuter sinflarining mavjudligi kiradi. Hududda ishlab chiqarish korxonasi, muzeylarning borligi va ularga ilmiy sayohatlar uyushtirish imkoniyatlari esa maktabdan tashqari ta’lim muhiti hisoblanadi. O’quvchilarning ta’limga bo’lgan ehtiyojini o’rganishning usullaridan biri – bu kuzatishdir. Kuzatish ishlari darsda va darsdan tashqari paytlarda ham o’tkazilishi kerak. Bunda qaysi mavzudagi kitoblarni ko’proq o’qishi, qanday to’garakka qatnashi, sayohatga chiqqanda, muzeyga borganida, ko’rgazmalarda bo’lganida o’zini tutishi ham hisobga olinadi.
Maktabda o’quvchilarni fizika faniga qiziqtirishda tatbiqiy fizika hamda fanlararo bog’lanishlarning ahamiyati katta. Shu munosabat bilan maktabda, biofizika elementlarining kiritilishi eng avval o’quvchilarda fizika predmetini chuqur va keng o’rganishlarida zamin yaratadi, fanlararo aloqadorlikni jonlanatiradi, o’quvchilarda kasbga bo’lgan qiziqishlarini oshirib, uni ongli ravishda tanlash imkoniyatlarini yaratadi, politexnik ta’limni yanada kuchaytiradi. Fizika o’qituvchisi fizikaga oid materiallarni boshqa predmetlar bilan bog’lagan holda o’tishlari uchun ular eng avval, o’rta maktabda o’tiladigan predmetlarning programmalari bilan yaxshi tanishishlari hamda taklif etilayotgan materiallar mazmuni, maqsadi va vazifalarini yaxshi bilishlari zarur. Shuningdek, fizika o’qituvchisi o’quvchilarning fizika predmeti materiallaridan olgan bilim va ko’nikmalarini qaysi biri qachon va qaysi temani o’tishda boshqa predmet-o’qituvchisiga yordam berishini, xuddi shuningdek, fizik materiallar amaliyotda qayerda, qancha miqdorda qo’llanishini ham bilishlari kerak. Aks holda fizika o’qituvchisi boshqa predmet o’qituvchilariga yaqindan yordam bera olmaydi va o’z predmetini ham boshqa fan materiallariga, ayniqsa, amaliyot bilan bog’lagan holda tushuntira olmaydilar. Biofizika elementlarini fizika kursida hamda boshqa predmet materiallari bilan bog’lab o’qitish va tarbiya jarayonida, samaradorligini oshirishda, o’quvchilarning har tomonlama to’liq va mustahkam bilim olishlariga katta imkoniyat yaratib beradi.
Keyingi yillarda qayta tiklanuvchi energiya manbalari (shamol, quyosh, geothermal, biomassa) haqida ommaviy axborot vositalari, ilmiy-amaliy konferensiyalarda ko’plab yangi ma’lumotlar e’lon qilinmoqda. Shu bois, bu ma’lumotlarni ta’lim jarayoniga, xususan, fizika darslariga tatbiq qilish, energiya, energetikaning eng so’nggi zamonaviy fizik va texnologik asoslarini o’quvchilarga yetkazish, ularda bu soha bo’yicha yetarlicha bilim, ko’nikma va malakalarni hosil qilish muhim ahamiyatga ega.
Ilm-fanga, ustoz-murabbiylarga e’tibor qaratilayotgan shunday zamonda biz o’qituvchilardan yangi zamonga yangicha qarash, yondoshish va texnologiyalar bilan o’quvchilar ongiga, qalbiga kirib borish talab qilinar ekan, shu oliy maqsad ila qadam
1. Ya.I.Perelman “Qiziqarli fizika” Toshkent-2009y 6 bet.
2. K.Tursunmetov “Ma’lumotnoma” Toshkent-2007 y 13-15 betlar .
3. M.Yo’ldashev “8-sinf fizika darslik” Toshkent – 2010 105-122 betlar.
4. L.S.Landsberg “Optika”. Moskva. 1976 y. 5-bet
Fizika 5 sinf darslik
Powered by Phoca Download
Saytimiz rivojiga hissa
Uzcard: 8600 5504 8563 9786
© 2004-2020 – Ziyo istagan qalblar uchun! Saytda taqdim etilgan elektron manbalardan faqatgina shaxsiy mutolaa maqsadida foydalanish mumkin. Tijoriy maqsadlarda foydalanish (sotish, chop etish, ko‘paytirish, tarqatish) qonunan taqiqlanadi. Saytdan materiallar olib chop etilganda manzilimiz koʻrsatilishi shart.
- Bosh sahifa
- Portal haqida
- Portal tarixi
- Sayt xaritasi
- Muallif haqida
- Tafakkur gulshani
- Mumtoz faylasuflar hikmati
- Ibratli hikoyatlar
- Jahon xalqlari maqollari
- Jadid matbuoti
- Sovet davri matbuoti
- Qayta qurish davri matbuoti
- Mustaqillik matbuoti
- Hozirgi davr matbuoti
- Tarix
- O‘zbekiston hukmdorlari
- Temuriy malikalar
- Yurt bo‘ynidagi qilich.
- Qomusiy olimlar, sarkardalar
- O‘zbek xalq og‘zaki ijodi
- O‘zbek xalq maqollari
- O‘zbek xalq ertaklari
- O‘zbek xalq topishmoqlari
- O‘zbek mumtoz adabiyoti
- Zamonaviy o‘zbek she’riyati
- Muxlislar ijodidan
- Barcha kitoblar
- Ziyouz jurnalxonasi
- Ziyouz audiokutubxonasi
- Mobil kutubxona
- Maktab darsliklari
- Oliy va OMTM darsliklari
- Durdona to‘plamlar
- Android uchun kitoblar
- Videogalereya
- Узбекская библиотека
- Islomiy sahifamiz
- Forum
- Kross-shou
- Foydali sahifalar
- Saytdan qidirsh
- Ziyouz viktorinasi arxivi
Fizika 5 sinf darslik
Darsliklar yechimlari ushbu kanalda berib boriladi
Muallif : Karimov Bobur
Savol va takliflar uchun : @Boburiy25
Tel : +99890 970 77 24About
Blog
Apps
Platform
Fizika Yangi Darslik 2022
5.52K subscribers
Attestatsiya MS-4 yechimlari yaxshilab tanishib chiqinglar.
2.2K views Boburiy Kokand , 16:11Onlinetest
✅ Bugun Attestatsiya MS-5 testi
✅ 20:30-23:00 oraligida.
@fizikams kanalida
Ushbu e’lonni Hammaga ulashganlar MS va Attestatsiyadan yuqori bal olsin
3.3K views Boburiy Kokand , 06:22
Fizika Yangi Darslik 2022Onlinetest ✅ Bugun Attestatsiya MS-5 testi ✅ 20:30-23:00 oraligida. @fizikams kanalida Ushbu e’lonni Hammaga ulashganlar MS va Attestatsiyadan yuqori bal olsin
Hech kim e’lonni kursdoshlar tuman fiziklari guruhiga ulashgisi kelmadimi?
Boshqalar bilmasin hamma o’zim bo’lay deydikanda(((Ulashishlar soni 50 dan oshsa keyin test olamiz
Onlinetest
✅ Bugun Attestatsiya MS-5 testi
✅ 20:30-23:00 oraligida.
@fizikams kanalida
Ushbu e’lonni Hammaga ulashganlar MS va Attestatsiyadan yuqori bal olsin
2.3K views Boburiy Kokand , 09:16
Attestatsiya MS- 5.pdf
Fizika Attestatsiya MS-5
1.7K views Boburiy Kokand , 15:35✅✅✅ Test boshlandi.
Tugash vaqti 23:00
Test muallifi:
Karimov BoburFan: Attestatsiya MS-5 test.
Savollar soni: 30 ta
Test kodi: 65868Javoblaringizni @e_test1_bot ga quyidagi ko’rinishlarda yuborishingiz mumkin:
☝️ Eslatma!
Javoblar aynan @e_test1_bot ga yuborilishi shart, boshqasiga emas.1.8K views Boburiy Kokand , 15:35
⛔️Test yakunlandi.
Test muallifi:
Karimov BoburFan: Attestatsiya MS-5 test.
Test kodi: 65868
Savollar soni: 30 ta✅ Natijalar:
1. G`aybullayeva Kamola – 29 ta
2. Mahmudova Nargiza – 27 ta
3. Nematova Layloxon – 27 ta
4. Ruxsora Ahatovna – 26 ta
5. Farruh Nurbekov – 26 ta
6. Olimbayeva Dinora – 26 ta
7. boyqulov Kamoliddin – 26 ta
8. Maxmudov Elyor – 25 ta
9. Navroʻz Raximov – 25 ta
10. Boyqulov Kamoliddin – 24 ta
11. Otarbaeva Raxila – 24 ta
12. Businova Fazila – 23 ta
13. Matnazarova Yulduz – 23 ta
14. Xasanova Soxiba – 23 ta
15. Jurayeva Shaxlo – 23 ta
16. Yoʻldoshev Uchqunbek – 22 ta
17. Arabova Nazokat – 21 ta
18. Ozodov Asrorbek – 21 ta
19. Sardor Abdumalikov – 21 ta
20. Xudoyberdiyeva Zuhra – 21 ta
21. Abdumo`minova Maftuna – 21 ta
22. Buriyeva Mohigul – 20 ta
23. shoirashaymardonova – 20 ta
24. Beshimova Zarina – 18 ta
25. Arziqulova Nasiba – 18 ta
26. zarif hamroyev – 17 ta
27. Ne`matjonov Sarvar – 17 ta
28. Eldor Matmurodov – 16 ta
29. Jumayeva Soliya – 16 ta
30. Zari – 16 ta
31. Meliboyeva Gulshoda – 15 ta
32. Abduvoxid Abdullayev – 15 ta
33. Asqarova Xolida – 14 ta
34. Abdullajonova Zuhra – 14 ta
35. Mansurova Elmira – 14 ta
36. Tursinbaeva Dilfuza – 14 ta
37. Tuymurodova Salima – 14 ta
38. Mirzayev Oybek – 13 ta
39. Xoshimov Abrorbek – 13 ta
40. Toreniyazova Jamila – 13 ta
41. Ulasheva Zebo Xusniddinovna – 12 ta
42. Imomaliyeva Gulnihol – 12 ta
43. Rajabova Lazokat – 12 ta
44. Abdullayeva Dilrabo – 11 ta
45. Mirismoilov Behruz – 11 ta
46. Xudoyberdiyeva Feruza – 11 ta
47. Ibaydullayev Olmosbek – 10 ta
48. Luqmonova Sarvinoz – 9 ta
49. Jonibek Marjona – 9 ta
50. Ramozon. Alimov – 9 ta
51. Umarova Nodira – 9 ta
52. Jalolov Najotbek – 8 ta
53. Jamshid 42 maktab – 8 ta
54. Amanova Yulduz – 8 ta
55. Bekchanova Nasiba – 8 ta
56. Saidova Marhabo – 8 ta
57. Matkarimov Bekchon – 8 ta
58. Bonu Gafurova – 8 ta
59. Sayitkulova Madinabonu – 7 ta
60. Tog`ayqulova Shoira – 7 ta
61. Isayeva Sabohat – 6 ta1.a 2.a 3.a 4.c 5.b 6.a 7.c 8.d 9.b 10.d 11.a 12.c 13.a 14.a 15.d 16.b 17.c 18.b 19.a 20.a 21.c 22.b 23.d 24.b 25.b 26.a 27.b 28.b 29.d 30.a
Testda qatnashganlarga rahmat.
1.8K views Boburiy Kokand , 18:06
65868_sertifikatlar.pdf
2.0K views Boburiy Kokand , 18:062-Aprel Milliy sertifikat kanaliga qoshilish uchun
✅Pastdagi silkaga bosing
☝️☝️☝️☝️☝️☝️☝️☝️
Elonni maksimal tarqatinglar.
Elonni maksimal tarqatinglar.2.0K views Boburiy Kokand , 08:16
✅ 2-Martdan 2-Aprelgacha
⭐️ Har kuni 19:30 – 22:30 da
⭐️ Milliy sertifikat o’xshash testiQatnashish Bepul
Pastdagi silkadagi kanalga tezda ulanib olinglar ushbu e’lonni barcha ustozlarga tarqatinglar.
✅Pastdagi silkaga bosing
☝️☝️☝️☝️☝️☝️☝️☝️
Elonni maksimal tarqatinglar.
Elonni maksimal tarqatinglar.1.9K views Boburiy Kokand , edited 09:31
☝️☝️☝️☝️☝️☝️☝️☝️
1.4K views Boburiy Kokand , 14:42
#Eslatma
19:30 da test
825 views Boburiy Kokand , 14:06
2-Test Bahor.pdf✅✅ Test boshlandi.
Test muallifi:
Karimov BoburTugash vaqti 22:30
Fan: 3-Mart 2-Bahor test.
Savollar soni: 30 ta
Test kodi: 66160Javoblaringizni @e_test1_bot ga quyidagi ko’rinishlarda yuborishingiz mumkin:
☝️ Eslatma!
Javoblar aynan @e_test1_bot ga yuborilishi shart, boshqasiga emas.869 views Boburiy Kokand , 14:39
⛔️Test yakunlandi.
Test muallifi:
Karimov BoburFan: 3-Mart 2-Bahor test.
Test kodi: 66160
Savollar soni: 30 ta✅ Natijalar:
1. Javohir Tojiqulov – 30 ta
2. Yoqubova Muxabbat – 30 ta
3. G`aybullayeva Kamola – 30 ta
4. Fayz Isokov – 30 ta
5. Sadulla Sadullayev – 29 ta
6. boyqulov Kamoliddin – 29 ta
7. Navruzbek Karimov – 29 ta
8. Muxammadiyev Soxibjon – 29 ta
9. Farruh Nurbekov – 29 ta
10. Kunazarov Azizjon – 28 ta
11. Boyqulov Kamoliddin – 28 ta
12. Tursunova I – 28 ta
13. Djurayeva Nargiza – 28 ta
14. Abduvaxob Jumayev – 28 ta
15. Abdiyazov Mamurjon – 28 ta
16. Toliyev Sherzod – 28 ta
17. Gulnigor – 28 ta
18. Jurayeva Shaxlo – 27 ta
19. Raxmataliyeva Xayriniso – 27 ta
20. @Fizik2019 – 27 ta
21. Xasanova Soxiba – 27 ta
22. Maxmudov Elyor – 27 ta
23. Isroilov Shahzod – 27 ta
24. Arziqulova Nasiba – 27 ta
25. zarif hamroyev – 27 ta
26. Bazorov Raxmat – 27 ta
27. XOLMURODOVA NARGIZA – 27 ta
28. Mirzohid Shoturayev – 27 ta
29. Asqarova Xolida – 26 ta
30. Bòzziyeva Qunduz – 26 ta
31. Jalgasova Jasmin – 26 ta
32. Azimova Shahlo – 26 ta
33. Aliyeva Oydin – 26 ta
34. Kabirov Masʼud – 26 ta
35. Otarbaeva Raxila – 26 ta
36. Mustopov Baxtiyor – 26 ta
37. Sharipova Zarina – 26 ta
38. Akramjonova Gulyora – 25 ta
39. Yayraxon Jamolova – 25 ta
40. Ismoilov Husniddin – 25 ta
41. Yoʻldoshev Uchqunbek – 25 ta
42. Esanova Mohinur – 25 ta
43. Umurova Maftuna – 25 ta
44. O`rinova Shalola – 25 ta
45. Bekmurodova Oygul – 25 ta
46. Togayeva Muhayyo – 25 ta
47. Abdusalomov Fazliddin – 25 ta
48. Azima Abdullaeyva – 24 ta
49. Yunusov Xumoyun – 24 ta
50. Arabova Nazokat – 24 ta
51. Eldor Matmurodov – 24 ta
52. Rizayeva Ramziya – 24 ta
53. Aliyev Vali – 24 ta
54. Beshimova Zarina – 24 ta
55. Jabborova Odina – 24 ta
56. DJARKINBAYEVA NAZIMA – 24 ta
57. Bazarbaeva Nargiza – 23 ta
58. Jumayeva Soliya – 23 ta
59. Xolmirzayeva Gulbahor – 23 ta
60. Dilshoda Safarova – 23 ta
61. Murotali Odinayev – 23 ta
62. Mirzayev Oybek – 23 ta
63. Imamkulov Faziliddin – 23 ta
64. Islomov Islom – 22 ta
65. Tursunboyeva Nigora – 22 ta
66. Jamshid Imamaliyev – 22 ta
67. Gazikulova S – 22 ta
68. Adambayeva Sveta – 22 ta
69. Xamidxonova Madina – 22 ta
70. Mansurova Elmira – 21 ta
71. Jumaniyozova Oygul – 21 ta
72. Sultonova Madinaxon – 21 ta
73. Yusupova Nilufar – 21 ta
74. Gulchehra Rizoqulova – 21 ta
75. Jumaboyev Hayot – 21 ta
76. Shaxnoza Salomova – 20 ta
77. Meliboyeva Gulshoda – 20 ta
78. Samandarova Gulmira – 20 ta
79. Amanova Yulduz – 20 ta
80. Rajabova Lazokat – 20 ta
81. Saburova Zamira – 19 ta
82. Kamolov Qo‘shnud – 19 ta
83. Tojiboyeva Nilufar – 19 ta
84. Jaksibayeva Venera – 18 ta
85. Abduxamidov Ximmatali – 18 ta
86. Isoyeva Rano – 17 ta
87. Xudoyberdiyeva Zuhra – 17 ta
88. Sayitkulova Madinabonu – 16 ta
89. Kenjayeva Barno – 15 ta
90. Dilorom Ziyatova – 14 ta
91. Baxromjonov Quvonchbek – 12 ta
92. Husenova – 12 ta
93. Axmadjonov Azizbek – 12 ta
94. Jalolov Najotbek – 11 ta
95. Nazarova Margʻuba – 11 ta
96. Jalolov Najotbek – 11 ta
97. Soyibova Dilshoda – 10 ta
98. Darmenbaev Erkat – 9 ta
99. Bekchanova Nasiba – 8 ta
100. Tursinbaeva Dilfuza – 8 ta
Qiziqarli malumotlar
Fizika 5 sinf darslik