Fallo tetradasi — sabablari, alomatlari, turlari va davolash haqida malumot

Fallo tetradasi — bu tug’ma kasallik bo’lib, bir vaqtning o’zida to’rtta yurak nuqsoni mavjudligi bilan ifodalanadi. Fallo tetradasi bo’lgan bemorlarda quyidagi nuqsonlar kuzatiladi:

• aortaning o’ngga siljishi; 
• qorincha to’sig’i nuqsoni; 
• o’pka arteriyasining stenozi; 
• o’ng qorinchaning kattalashishi.

Ushbu patologiyalarning mavjudligi yurak orqali o’pkaga qon quyilishi yomonlashishiga olib keladi. Fallo tetradasi davolashsiz aritmiya, endokardit yoki nafas yetishmovchiligiga olib keladi. Erta tashxis qo’yish va o’z vaqtida o’tkazilgan operatsiya yurak nuqsoni bo’lgan bolalarning ulg’ayishiga va to’laqonli hayot kechirishga yordam beradi.

Fallo tetradasi rivojlanishi sabablari 

Kasallikning asosiy sababi — ona qornida embrion yuragining g’ayritabiiy rivojlanishidir. Bunga genetik omillar va homiladorlik paytida onaning turmush tarzi ta’sir qiladi. Chekish, spirtli ichimliklar ichish va ba’zi dorilarni qabul qilish yurak xastaligi ehtimolini oshiradi. Boshqa xavf omillariga quyidagilar kiradi: 

• 40 yoshdan keyin homiladorlik; 
• homiladorlik paytida yomon ovqatlanish; 
• yangi tug’ilgan chaqaloqda Daun sindromi; 
• yangi tug’ilgan chaqaloqdagi DiJeorge sindromi; 
• ota-onalardan birida yurak kasalligi.

Fallo tetradasi alomatlari

Fallo tetradasi kasalligining asosiy alomati — sianozdir. Bu terining, tirnoqlarning yoki lablarning ko’k rangda bo’lishi orqali o’zini namoyon qiladi. Shu sababli, kasallik bolalarda «ko’k yurak kasalligi» deb nomlanadi. Sianoz kislorod yetishmovchiligi bo’lgan qon quyuqroq va to’qroq rangga ega bo’lgani sababli paydo bo’ladi. Sianoz darajasi o’pka arteriyasi qopqog’ining torayishi va o’ng qorinchaning chiqishi darajasiga bog’liq. Bolada kasallik qancha og’ir bo’lsa, shunchalik aniq ko’k rang o’zgarishi bo’ladi. Shuningdek, Fallo tetradasi bo’lgan bolalarda quyidagi alomatlar kuzatiladi: 

• nafas qisilishi; 
• hushidan ketish; 
• asabiylashish. 

Ushbu alomatlar bolaning sekin rivojlanishiga, deyarli o’smasligiga, tez charchashiga yoki aqliy zaiflashishiga olib keladi.

Fallo tetradasini tashxislash 

Kasallik tug’ilishidan oldin homiladorlikning 2-8 xaftaligida yoki yangi tug’ilgan chaqaloqda aniqlanadi. Kamdan kam hollarda, u kattalarda paydo bo’ladi. Xomilada Fallo tetradasini quyidagi usullar yordamida aniqlash mumkin: 

• Prenatal skrining testlar; 
• Xomilaning ultratovush tekshiruvi; 
• Xomilaning ekokardiyogrammasi. 

Yig’layotganda yoki ovqatlanayotganda chaqaloqdagi ko’kimtir teri, shuningdek, yurakdagi shovqin — bu Fallo tetradasining birinchi alomatlari. Biroq, bu alomatlar har doim ham darhol paydo bo’lmaydi, shuning uchun shifokorlar qo’shimcha testlarni tayinlashadi. 

Tug’ilgandan keyin yurak nuqsoni ekokardiyografiya yoki pulsoksimetriya yordamida aniqlanishi mumkin. 

Ekokardiyografiya — bu ultratovush yordamida yurak tuzilishini o’rganishdir. Uning yordami bilan yurak anormalliklarining namoyon bo’lishini ko’rish mumkin. 

Pulsoksimetriya — qondagi kislorod miqdorini baholash uchun sinovdir. Tanada uning tarkibi 94% dan oshishi kerak. Sinov sianoz boshlanishidan oldin patologiyani aniqlashga yordam beradi. Tashxis qo’yilganda va Fallo tetradasini davolash bo’yicha protokol tuzilganda, shifokorlar diagnostik yurak kateterizatsiyasini buyurishlari mumkin. Jarayonda o’pka arteriyalarining kattaligi va koronar arteriyalar joylashishi ko’rsatiladi. Bu aniqroq operatsiya o’tkazishga yordam beradi.

Fallo tetradasini davolash 

Agar bola qonda kislorod darajasi juda past darajada tug’ilsa, ularga prostaglandin infuzioni beriladi. Bu operatsiya emas, prostaglandin preparatini venaga sekin kiritish, o’pka qonini yaxshilash muolajasi. Bu operatsiyadan oldin bolani normal holatga keltiradigan vaqtinchalik chora. Bunday holatda jarrohlik aralashuvi tug’ilgandan bir necha hafta o’tgach amalga oshiriladi. 

Ko’k ya’ni sianotik yurak kasalligi bilan yangi tug’ilgan chaqaloqlarga vaqtincha shunt o’rnatiladi. Bu minimal invaziv operatsiya bo’lib, unda jarroh aorta va o’pka arteriyalari o’rtasida naycha qo’yadi. Bu arteriya kanalini ochiq saqlashga imkon beradi. 

6 oylikdan katta bolalarga Fallo tetradasi bo’yicha to’liq operatsiya buyuriladi. Jarayon davomida jarrohlar o’pka qopqog’ini kengaytiradi va o’pka arteriyasini kattalashtiradi. Qorinchalararo tosiqning nuqsonini sintetik dakron plastir yordamida tuzatadilar. 

Qiyin holatlarda Rastelli operatsiyasi qo’shimcha ravishda amalga oshiriladi — chap qorincha va aorta o’rtasida doimiy shunt o’rnatiladi. Operatsiyadan keyin bola 2 kundan 4 kungacha intensiv terapiya bo’limida yotadi. Shifokorlar yurak faoliyatini diqqat bilan kuzatadilar. Amaliyot natijasida yurakdan o’pkaga qon oqimi tiklanadi va bolaning nafasi normallashadi.

Fallo tetradasini to’liq davolash mumkinmi? 

Amerika yurak assotsiatsiyasi ma’lumotlariga ko’ra, Fallo tetradasini tuzatish bo’yicha 95% operatsiyalar 1 yoshgacha bo’lgan bolalarda muvaffaqiyatli bo’ladi. Fallo tetradasi bilan umr ko’rish davomiyligi prognozi yaxshi — operatsiyadan keyin odamlar 80 yoshgacha yashaydilar.

Fallo tetradasi asoratlari

Jarrohlikdan so’ng bemorda o’pka yetishmovchiligi — o’pka qopqog’i arteriyasi yetishmovchiligi bo’lishi mumkin. Ushbu nuqsonning alomatlari o’spirinlik davrida yoki kattalik davrida paydo bo’lishi mumkin. Bunday holda, o’pka klapanini almashtirish ko’rsatiladi.

Fallo tetradasi bo’lgan bolalarda aritmiya — yurak ritmining buzilishi yoki endokartit — yurak ichki qatlamining yallig’lanishi xavfi yuqori. Shu sababli, shifokor bola yuragini sog’lom saqlash uchun qo’shimcha dorilarni buyurishi mumkin. Kelajakda bemorga jismoniy faoliyat darajasini cheklash va kardiolog bilan maslahatlashmasdan antibiotiklar yoki sedativ dorilarni qabul qilmaslik kerak bo’ladi. 

Fallo tetradasi bilan yashash mumkinmi? 

Fallo tetradasi bo’lgan bolalar qolgan bolalar bilan birga maktabga borishi, sport bilan shug’ullanishi va o’qishi mumkin. Kelajakda ular ishlashlari va oila qurishlari mumkin bo’ladi. Barcha savollar bo’yicha kardiolog bilan maslahatlashish kerak. Bolada shamollash, bosh og’rig’i, yuqumli kasalliklar uchun qanday dori-darmonlarni qabul qilishi mumkinligini aniqlab olish muhimdir. Fallo tetradasi bo’lgan bolalar muntazam ravishda kardiologga murojaat qilish muhimdir. Bunday tashriflar yiliga kamida bir marta amalga oshirilishi kerak. Organning holatini baholash uchun shifokor elektrokardiogramma, stress testi yoki yurakning MRTini buyurishi mumkin. Voyaga yetganida, har 2-3 yilda kardiologga tashrif buyurish tavsiya etiladi. Ushbu bemorlar ovqatlanishni kuzatish va muntazam ravishda jismoniy mashqlar qilish muhimdir. Chekish va spirtli ichimliklarni iste’mol qilish umuman mumkin emas, ular sog’lom odamlarga qaraganda kasallangan odamlarda xavfli oqibatlarga olib keladi.

manba: mediglobus.com