Ezmalik
Ezmalik
DO`STLARGA ULASHING:
Beodoblik faqat qilmishda emas, so‘zda ham bo‘ladi.
ABUL FAROJTajriba bizga qayta-qayta shuni isbotlaydiki, odamlar o‘z tillariga boshqa hamma narsadan ko‘ra ham kamroq hukmrondirlar.
B. SPIPOZAOdamlar oz so‘zlay turib, ko‘p narsani ifodalay olganlari holda, farosatsizlar esa, aksincha, to‘xtovsiz gapirib, bari bir hech narsa bermaslik xususiyatiga egadirlar.
F. LAROShFUKOSo‘z ham misoli yaproqqa o‘xshaydi: daraxtning bargi ko‘p bo‘lsa, mevasi oz.
A. POPQotma odam qalin chopon kiyishni yoqtiradi, ma’nisi kam odam esa — o‘zini so‘z bilan shishiradi.
M. MONTENAytar so‘zi bo‘lmagan odam — gapdan tinmaydi.
G. ShOUTo‘xtovsiz vaysash — qobiliyatsizlik belgilaridan biri.
J. LABRUERAytar so‘zi yo‘q odam ko‘p gapiradi.
L. N. TOLSTOYEzmalik aqli pastlik belgisidir.
A. N. SUMAROKOVAqli kaltaning — tili uzun.
ARISTOFANO‘ylay bilmaydiganlar ezmalik qiladilar.
R. ShERIDANNog‘ora ta’limini berma: u ichi bo‘shligi uchun shovqin soladi.
O. N. BETLINGUmuman olganda, kam biladiganlar ko‘p gapiradi, ko‘p biladiganlar esa kamgap bo‘ladilar.
J. J. RUSSODononing tili qalbida, tentakning qalbi esa tilida.
N. V. ShELGUNOVDono odamlar fikr aytishdan oldin o‘ylab ko‘radilar, tentaklar shartta gapirib yuboraveradilar.
G. GEYNEKim qanchalik nodon bo‘lsa, shuncha tez xulosa chiqaradi.
E. KONDILYaKFaqat yuzaki bilim va mavhum fikrlargina ezmalikka olib keladi.
B. GALDOSNimaiidir aytish istagi nimanidir o‘rganish istagidan deyarli hammavaqt kuchlilik qiladi.
D. I. PISAREVKimki tersayib, ko‘p gapirsa, u kerakli narsalarni o‘rganolmaydi.
DEMOKRITNimadir bir yangi gap aytish istagida kishilar qanchadan-qancha bema’ni gaplarni vaysaydilar.
F. VOLTERGapdonlik san’ati hech bir ish qilmaydigan odamlardagina katta hayrat uyg‘otadi.
N. A. DOBROLYuBOVBekorchi odamlar doimo sergap bo‘ladilar. Qancha kam o‘ylaganing sari shuncha ko‘p gapirasan.
Sh, MONTESKEIsh bilan band bo‘lganda faqat zarur bir gap chiqsagina gapiradilar: bekorchilikda esa odam hadeb so‘zlagisi kelaveradi.
J .J. RUSSOAgar birovni qandaydir qilmishdan to‘xtatib qolmoqchi bo‘lsangiz, siz uni shu haqda gapirshiga majburlang: odamlar qanchalik ko‘p gaiirganlari sari ish qilishga ishtiyoqlari gauncha susayadi.
T. KARLEYLVekorchilikni hech narsa quruq gapdek rag‘batlantira olmaydi.
L. N. TOLSTOYDudyodagi eng sergap odamlar bekorchilardir.
P. A. PAVLENKONahslashganda sen doimo ezmalardan nari qoch:
Hammaning tili burro. aqlchi — oz odamda.
KATONTo‘gri so‘zlab, ezmalikdan qoch.
DEMOKRITSergap bo‘lma, negaki, sergaplik shunday bir bo‘shliqqa o‘xshaydiki, unda qoqiladigan toshlar ham ko‘p.
ABUL FAROJBugun faqat bugungi zarurini aytgin sen,
Qolganini qo‘y bugun, kezi kelar unga ham.
GORASIYHar narsadan o‘zni tiyish uchun odamga kuch kerak, lekin shular orasidan eng qiyini tilni tiyishdir. Eng muhimi ham aslida shu.
L. N. TOLSTOYKim ko‘p gapirsa, bema’nilikni ham ko‘p gapiradi.
P. KORNELO‘z tilini idora qilolmagan odamda haqiqat bo‘lmaydi.
M. GANDIEzma odam qiladigan ishni goho yovuz odam ham o‘zyga ravo ko‘rmaydi.
P.BUASTO‘tkir til — qobiliyat, uzun til — jazo.
D. D. MINAEVTabiatning ezmalarni ko‘rarga ko‘zi yo‘q.
J. RENARSergaplik odatda diqqinafaslikni yuzaga chiqaradi.
M. SERVANTESSergaplik doimo yoqimsiz.
M. SERVANTESOdam ko‘p gapirib qo‘yganda hammavaqt qandaydir vajdoni azoblanib, o‘ng‘aysizlanib yuradi.
I.S. TURGENEVYolg‘on ezmalik bilan yashiringan bo‘ladi, yolg‘on ma’lumki, barcha illatlarning boshi.
M.E.SALTIKOV-ShChEDRINSergap o‘zini yaxshi ko‘rsatmoqchi bo‘ladi-yu, ammo nafratga uchraydi, birovga qarashmoqchi bo‘lsa — xira pashshaga aylanadi, odamlarni hayratga solmoqchi bo‘lsa — kulgiga qoladi; u do‘stlarini yerga urib, dushmanlariga xizmat qiladi.
PLUTARXSafsatabozni qo‘sh qamchi bilan savalaydilar.
ESXILOdam oz so‘zlaganidan juda kam afsuslanadi, aksincha, rosa ezmalanganidan esa tez-tez pushaymon yeb turadi. Bu hammaga ma’lum, ammo hamma yoddan chiqaradigan ko‘hna haqiqatdir.
J. LABRUERZarur gapni aytolmaganing uchun bir marta attang qilsang, tilingni tiyolmaganing uchun esa ming karra attanglaysan.
L. N. TOLSTOYAytur so‘zni ayt, Aytmas so‘zdan qayt.
A. NAVOIYTilga ixtiyorsiz — elga e’tiborsiz.
A. NAVOIYOg‘izga kelganini demak nodonning ishi,
Olig‘a kelgannn yemak hayvonning ishi.
A. NAVOIYO‘ylamay aytilgan so‘zni ham
otilgan toshdek ushlab qolish qiyip.
MENANDRTil — chaqmoqtosh, so‘z — uchqun. Hey, gaiprayotgan odam, ehtiyot bo‘lmasang, o‘t tushib ketishi mumkip.
E. KAPIEVKimga nimani gapirayotganingni tez-tez o‘ylab tur.
TORASIYEng yomoni — tiyilmagan til.
YeVRIPIDBilganingni hammavaqt ham gapiraverma, ammo gapirayotganingni esa hammavaqt bil.
M. KLAUDIUSBilag‘onligingdap maqtanma, indamay turib gururlan.
P. A. PAVLENKOKimki sir bilishini maqtandimi, sirning yarmini ochib ulgurdi, qolganini ham so‘zsiz ochadi.
JAN POLKimki bilganinn vaysasa, bilmaganini ham gapiradi.
F.BEKONHatto tanishlarga ham biror narsa haqida maqsadsiz gapirish faqat bekorchi ezmalargagina xos xususiyatdir.
D. II. PISAREVO‘zgalar siriga quloq solish — birovnipg molipn garovga olishdek gap.
N. PAMFORSenga ishonib aytilgan sirni, senga ishonib toishirgan molu-dunyodan ham afzalroq ehtiyot qilib saqla, negaki, halol kishilarda qasamdan ham kuchli xarakter bo‘lishi kerak.
ISOKRATO‘zgalar sirini oshkor etish — sotqinlik, o‘z sirnnp oshkor etish ahmoqlikdir.
F. VOLTERSir — bir kishiga ogirlik qiladi, ikki kishi uchup ayni muddao, uch kishi bilganda esa sirligi ham qolmaydi.
I. XOUVELFaqat uch kishigiia sir saqlay oladi, agar ularping ikkitasi o‘lgan bo‘lsa.
V. FRANKLINHech kim sirni o‘sha sirni bilmagan odamdek saqlay olmaydi.
F. ROXASO‘z sirini saqlamoqlik — donishmadlik, biroq boshqalardan buni kutish teitaklikdir.
O. XOLMZAgar o‘zimizki sirimizni saqlay olmasak, buni boshqalardan qanday talab qilishimiz mumkin?
F. LAROShFUKOSir ham bamisoli to‘r: bitta tuguni yechilsa, hammasi chuvalib ketadi.
V. GYuGOHaddai tashqari oshkoralik ham yalang‘ochlik singari xunuk ko‘rinadi.
F. BEKONHar qanday yalangochlik, hatto qalb yalangochligi ham haqoratlidir. Sir boy bermaslik odamlarni nariroqda ushlab turadi va bizii muhofaza etadi. Bu iiyatlarimizni yashirib turuvchi pardadir.
F. BEKONHar bir kishining ham oyga o‘xshab yorishmaydigan tomoni borki, uni hech kimga ko‘rsatmaydi.
MARK TVENAgar odamlar bir-birlarini boshdan-oxir aniq bilganlarida, bir-birlaridan tiraqaylab qochgan bo‘lardilar.
I. KANTAgar siringni dushmaning bilmasin desang, uni do‘stingga ham aytma.
QOBUSDushmandan yashirganingni do‘stingga ham aytma, zero do‘stlikning abadiyligiga kafillik yo‘q.
ABUL FAROJDushmanga alaming so‘zlama aslo.
Quvonib demasin: «Alhamdulillo!»
SADIYDushmaning bilishi lozim bo‘lmagan gapni do‘stingga ham aytma.
A. ShOPENGAUERBirovga sir aytib, saqla degandan,
Dil sirin. hech kimga aytmagan ma’qul.
Ariq tyshib ketsa bog‘lab bo‘lmaydi,
Suvni eng boshidan qaytargan ma’qul.
Bekitiqcha so‘zni aytib bo‘lmaydi,
Har majlisda aytib, qaytib bo‘lmaydi.
SA’DIYSir ichni qizitadi, man etish man etilgan narsaga qiziqishni kuchaytiradi.
D. I. PISAREVKishining boplab so‘zlashga aqli yoki ehtiyot yuzasidan sukut saqlashga farosati yetmasa — bu falokat bilan teng.
J. LABRUERErtami-kechmi, barcha sirlar ochiladi. Sira ochilmay qoladigan sir yo‘q.
M. M. PRIShVINziyouz.uz
Ezmalik