Epchillik va noshudlik haqida maqollar
Baytal chopib, poyga olmas. Balaq turilmay, baliq tutilmas. Bebarorlik bo’lmasa, Bilaman — dedim, tutildim, Bilgan odam qo’li bilan quyon ovlar. Bilmaganga bit o’ldirish qiyin. Bir shaltoqning ishini Bozor bilgan och qolmas, Burga tutish uchun ham barmoqni ho’llash kerak Burga qochar oyoqqa, Bo’lmaganga — bo’lishma. Gadoychilikka ham uquv kerak. Daryo chopar, Dud demoqqa dudoq kerak, Dum tilab, quloqdan ajrabdi. Yer yuzini baxmal olsa ham, Yo eshakni yukka elt, Yomon dallol yonidan to’lar. Yomon kosib bigiz tanlar. Yonmasa, o’tin yomon, Yotgan yotar, qidirgan topar. Yog’och qozon tagi kuyar. Yog’ochning yumshog’ini qurt yer, Jumush o’kirib biyik bo’lmas, Jo’gidan juz’ya. Zamoning tulki bo’lsa, sen tozi bo’l. Zamoning qanday bo’lsa, It bo’lish uchun ham bir qarich quyruq kerak. Ish bilgan — tuzar, Yiqilsang, olib tur, Yo’rg’a otning yo’li bo’lar, Yo’qni borday qil, Kishi qo’li bilan ip eshilmas. Kurash bilmagan otasini yiqitar. Kuchangan bilan qo’l qavarmas, Ko’ngillagan cho’pon takadan sut sog’ar. Ko’p bo’lsa seplab ko’r, Mergan ovda bilinar, Mol yo’qotgan enasining qo’ynini izlar. Molni boqsang, to’q bo’lar, Molni topganga boqtir, No’noq mergan oqsoq quyon izlar. Ov olgan tozi burnidan ma’lum. Ovni otsang, bilib ot, Ovchi ovchilikni qancha bilsa, Oldingi bersin sazasin, Ortiq qilaman deb, tirtiq qilma. Pazandaning go’jasidan osh chiqar, Podachi ko’p bo’lsa, mol harom o’lar. Pul otang kim, onang kim demaydi. Pulni pul topar, Puxta bo’ynidan ilinar, Savdolashuv — savdoning yarmi. Sandig’i to’la sepi bo’lguncha, Satang bir ish qilolmaydi, Sepli bo’lguncha, eph bo’l. Seplini olma, eplini ol. Sigir o’g’irlagan qutuldi, Six ham kuymasin, kabob ham. Sonsiz xotinning uyiga son kirmas. Sochib qochguncha, olib qoch. Sudralgan kaltak yer. Suza bilmagan o’z hovuzida g’arq bo’lar. So’z bilmagan kishidan So’ray-so’ray, bilib olibdi, So’qolmagan so’yil ko’tarar. Tavakkal tog’ni yiqar. Tavakkal — erning yo’ldoshi. Tariqni yegan — chumchuq, Tarig’i pishganning tovug’i bo’l. Taqlid bilan tong otmas. Tentak o’ylanguncha, Tirik bo’lib bozorda yo’q, Toz taranguncha, to’y tarqar. Tosh kelsa, kemir, Tulkining ming bir hunari bor, Tulkining hiylasi ko’p, Turib o’lguncha, urib o’l. Tuya — katta, Tuya o’yin tushsa, qor yog’ar. Tuyaliga bostirma, Tuyaning kattasi ko’prikda tayoq yer. Tug’uluq so’ramoqning ham a’moli bor. To’kilgandan yalab qol. To’n — kiyganniki, To’rkini yaqinning to’shagi yig’ilmas. Uddasidan chiqmasang, urinma. Uzoqdan aravalaguncha, Ura bilmagan uzun kosov ko’tarar. Ura bilmagan o’qlov ko’tarar. Uringan xotin o’g’il tug’ar. Urushib o’tir, ushlashib o’tir. Uyalgan buyurgandan quruq qolar. Uyalgan yigit qizdan quruq qolar. Uquvi bor ulg’ayar, Chaqqon chora topar, Chivin ham anqovning og’zini poylar. Cho’loq bo’lsang ham, no’noq bo’lma. Elak so’rashga ham og’iz kerak. Elanmasang, el qayda, Emini qilguncha, epini qil. Eplagan ikki oshar. Eplaganni er bil, Eplashga ep kerak, Epli xotin uyni tutar orasta, Epli qizdan qolma, Epsiz sozanda sozin cho’zar. Epchil xotin qor qalab, Erinchoqning ishi bitmas, Et yeydigan qush ham bor, Eshikni keyin kirgan yopar. Yumshoq yog’ochga qurt tushar. Yutganning tomog’iga qarama, Yaxshi buzoq ikki onani emar. Yaxshi xotin go’sht quritar, O’ziga yol bo’lmagan, O’zing uchun o’l yetim. O’zlari oyday, O’ychi o’yiga yetguncha, O’ychining o’yi bitguncha, O’n marta shap-shap deguncha, O’ngmaganning iti O’ngmaganning o’qi qiya ketar. O’rgimchakdek o’rmala, O’rni kelsa, o’roq o’r. O’ti chiqqanning oti yurmas. O’tkir suqulganni teshar. O’choqdagi o’tim o’chmasin desang, O’g’il bo’lsin, qiz bo’lsin, O’g’il tug’mas xotin bo’lmas, O’g’ri qutular, Qamishni bo’sh tutsang, qo’lingni qiyar. Qaragan topmas, so’ragan topar. Qari qiz ovga chiqar, Qari qiz yasanguncha, to’y tarqar. Qatiq ichgan qutular, Qirq, yuzning bolasi Chiyirlining bolasi Qozon o’g’irlagan qutular, Qochgan quyon yotgan quyonni ola qochar. Qochgan qutular, Qosh qo’yaman deb, ko’z chiqarma. Quyon otolmaganning bolasi arslon otibdi. Qo’ydek yuvvosh bo’l, Qo’li kaltaning tili qisqa. Qo’li sust kosibdan oyog’i ildam gadoy yaxshi. G’at-g’at qilgan karnaychi, Hura bilmagan it qo’raga bo’ri keltirar. Ho’kizga kuchi yetmagan arshinini to’balar.
Epchillik va noshudlik haqida maqollar
DO`STLARGA ULASHING:
Abjir bo’lsa farzanding,
Cho’ldan non terar.
Yalqov bo’lsa farzanding,
Yerdan don termas.
Kelin tushda gapirmas.
Bilmayman — dedim, qutuldim.
Yigirma epchil eplay olmas.
Yo’l tanigan kech qolmas.
Bit qoladi tayoqqa.
Chaqqon topar.
Sirka tilamakka — usul.
Anqovga taqiyalik tegmas.
Yo — yukni eshakka.
Yoqolmasa — xotin.
Odamning yumshog’ini — it.
Echki yugurib — kiyik.
Bo’rkingni shunday kiy.
Ish bilmasang, gap bil.
Bilmagan — buzar.
Cho’ntagingga solib tur.
Jo’rtoqining sho’ri bo’lar.
Borni bolday qil.
Baqirgan bilan bir ish bitmas.
Oz bo’lsa — eplab.
So’zchi — dovda.
Boqolmasang, yo’q bo’lar.
O’tinni chopganga yoqtir.
Dol nishonga qo’yib ot.
Ayiq ham qochishni shuncha bilar.
Keyingi bersin jazosin.
Noshudning palovidan tosh chiqar.
Ketmonni ahmoq chopar.
Go’l — oyog’idan.
Yuragi to’la epi bo’lsin.
Qilsa ham ko’p bilolmaydi.
Arqon o’g’irlagan tutildi.
Hura bilgan it yaxshi.
Uyala-uyala, quruq qolibdi.
Baloga qolgan — bedana.
Tavakkalchi suvdan o’tar.
O’lik bo’lib — mozorda.
Suv kelsa, simir.
Hammasidan oxirgisi ulug’vor.
Yaxshisi — qochmoq.
Yag’rini — undan ham katta.
Itlikka qoptirma.
Ot — minganniki.
Yaqindan to’rvala.
Uquvi yo’q sarg’ayar.
Beparvo — bahona.
Yalinmasang, pul qayda.
Yana qaytib sher bil.
Bog’lashga— ip.
Epsizda uy to’ri latta-putta.
Sepli qizni olma.
qozon qaynatar.
Epsizning — hojati.
Etini yeydigan qush ham bor.
Echki yugurib lang bo’lmas.
Yurganning — oyog’iga.
Yomon xotin go’sht sasitar.
O’zgaga dum ham bo’lolmas.
Qilgan ishlari loyday.
Tavakkalchi borib kelar.
Tavakkalchining to’yi bitar.
Bir marta shaftoli yegan yaxshi.
O’g’ri ketgandan so’ng hurar.
Bedanadek yo’rg’ala.
Qo’ri borida harakat qil.
Qo’1-oyog’i tez bo’lsin.
Mol topmas yigit bo’lmas.
To’g’ri tutilar.
Ketidan g’avg’o chiqar.
Xurmacha yalagan tutilar.
O’n to’rtida bosh bo’lar.
O’n sakkizda yosh bo’lar.
Cho’mich ushlagan tutilar.
Turgan tutilar.
Otdek — yuguruk.
Baloga qolgan surnaychi.
Epchillik va noshudlik haqida maqollar