Dehqonchilik va chorvachilik haqida maqollar
Arpaga — o’rim, Bedov boylovda semirar, Bir yil tariq eksang, bir yil shudgor qil. Bir yil tut ekkan kishi Bog’bon bog’ini tuzar, Bog’bon bo’lsang, sarxar qil, Bog’ni qishda ko’l qil, Bug’doy olaman desang, qovun polga ek, Bug’doy eksang, kuzda ek, Bo’lsa agar oqliging, Dehqon bo’lsang, roshida bo’l, Dehqon bo’lsang, shudgor qil, Dehqon bo’lsang, qoshida bo’l, Dehqon dehqondan qolsa, bir yilda yetar, Dehqon — yer sultoni, Dehqon yoqqanda tinar, Dehqon ishlab don sochar Dehqon odam don sochar, Dehqon ekkanini yeydi, Dehqon qorda tinar, Dehqonning rizqi yer bilan kuchiga bog’liq. Dehqonning uyi kuysa-kuysin, Dehqonning o’zi kasal bo’lsa ham, Dehqonning xazinasi — yer, Dehqonchilik — chilik-chilik, Yer boyligi — el boyligi. Yer deganing oltin qoziq, Yer — dehqon xazinasi. Yer — don, dehqon — xazinabon. Yer ichida oltin bor, Yer ola — yurt ola. Yer olgan — er, Yer ochganning baxti ochilar. Yer siylaganni el siylar. Yer-suv — bitmas kon. Yer tekis — hosil tekis. Yer to’ydirar, Yer to’ymaguncha, el to’ymas. Yer — xazina, suv — gavhar. Yer — xamir, o’g’it — xamirturush. Yer charchasa, hosil bermas. Yer el bilan obod, Yer qudrati — dehqon quvvati. Yerga bersang — yer, Yerga mehr — elga mehr. Yerga oshatsang, osh bitar, Yerga rosh yarashar, Yerga sochsang, yer beradi, Yerga tushgan gul bo’lar, Yerga qarasang, bog’ bo’lar, Yeri boyning — eli boy, Yeri semizning — eli semiz. Yerini aldagan och qolar. Yerni boqsang, boqadi. Yerni boqsang, elni boqar. Yerni buzadigan ham suv, Yerni to’ydirsang, to’ydirar, Yomon dehqon — yer qo’rir, Yomon cho’pon tikonga berar, Javdar joyiga tushsa, bug’doy bo’lar, Jo’xori changda bitar, Jo’xori eksang, tagiga ko’za botsin. Zar bo’lmasa, zargar — xarob, Kariz suvi — jon suvi. Katta xirmon qizil bo’lsa, chori chiqmas. Kosib tikkanini maqtar, Kosibning qo’lidan dehqonning oyog’i halol. Kurkurak ko’rmay, tok ochma. Ovchining zo’ri sher otar, Omoch seni to’ydirgay, Omoch chiqdi — ko’moch keldi. Omochning o’n borgani — Paxtaga soya ham kerak emas, Paxtadan echki o’tsin, Pilla — tilla. Pishgan qovun palakda yotmas. Rosa ekkan soz olur, Sada soya berar, Sada eksang, soyasi bor, Sakkiz sigir asraguncha, Sara urug’ — hosili bo’lug’. Semiz qo’y o’zini kanorada ko’rar. Semiz qo’yning umri kalta. Sen yerni yer qilsang, Sigir olsang, sog’ib ol, Sigiri bor och qolmas. Sigirli uyda sil bo’lmas. Sigirning yeliniga qarama, yemiga qara. Sinamagan sigirni sog’ish qiyin. Suv — zar, suvchi — zargar. Suv keldi — nur keldi. Suv qatrasi — dur qatrasi. Suv — g’o’zaning joni, Suvdan — qatra, oftobdan — zarra. Suvning ko’rinishi muloyim, Suvning ozi ham bir balo, Suvsiz yer — jonsiz jasad. Sut bermagan sigir etga so’yilar. Tani — tuproqdan, hosili — ketmondan. Tarvuz — davo, qovun — sabo. Terakning soyasi tagiga tushmas. Tokni qirqmasang, Tol eksang, tagini ho’l qil, Tomiri ochiq daraxtga hamma shamol xavfli. Toshsiz tog’ bo’lmas, Tuya tilini karvon bilar. Tuyali boy — dunyoli boy. Tuyali yerda tut bo’lmas. To’qsonga borsang ham, tok ek, Uypang joyda o’t bitar, Uyqu kasal chaqirar. Urug’ sepmay, ekin o’rmas. Urug’ eksang, namga ek, Uch oylik ko’kcha — boylik. Uyutqisiz qatiq uyumas, Xotin chiroyi — erdan, Chumchuqdan qo’rqqan tariq ekmas. Cho’ponga — suhbat harom. Cho’ponning tayog’i — otlining oyog’i. Shaftolidan bog’ qilma, Shishak so’ydim — pishak so’ydim. Sho’rali yerda ekin bitmas. Ega qo’li em bo’lar, Ekin ekkan tekin yer. Ekin ekmoq oson, Ekkan o’rar, qilgan topar. Eksang terak, elga kerak. El hayoti yer bilan, Elda yurgan el tanir, Erta ekkan butun olar, Erta ekkan xirmon qilur, Echki boqqan chorvador bo’lmas, Echkisi ko’pning so’zi ko’p. Eshak munchoq toj bo’lmas, Yung olaman desang, jaydari, Yantoqdan yog’ chiqmas, Yaxshi go’sht — yaxshi sho’rva, O’rmonga sher yarashar, Qavsda ekkuncha, qovurmoch qil. Qalpog’ingni qaytoqi qilguncha, Qarovsiz bog’ bo’lmas, Qirq kun yoqqan yog’indan, Qovun ekkan qovoq olmas. Qor yerning — ko’rpasi, Quruq yog’och yonar, so’nar, Qo’zining sarasi uzoqdan bilinar. Qo’zichoqdan qo’y bo’lar, Qo’y kerak bo’lsa, sunbulada qirq, Qo’y semizi — qo’ychidan. Qo’y semirsa, qovurg’asi kichrayar. Qo’y tug’ar, qo’zi bo’lar, Qo’y qassob qo’lida halol. Qo’yni boqsang, qo’zilar, Qo’yni o’t ichidan o’tkazma, Qo’yni qo’y, Echkini so’y. Qo’sh haydagan xo’p bilar, Hosiling kam bo’lsa, Hosilning otasi — suv,Dehqonchilik va chorvachilik haqida maqollar
DO`STLARGA ULASHING:
Arpa yotsa, ombor sol.
Bug’doyga — ko’rim.
Qo’y-qo’zi — yaylovda.
Qirq yil gavhar terar.
Dehqon dalasin suzar.
Dehqon bo’lsang, shudgor qil.
Yozda cho’l qil.
Paxta olaman desang — jo’xori polga.
Yaxshi haydab, bo’zga ek.
Bilinmaydi yo’qliging.
Cho’pon bo’lsang — qoshida.
Mulla bo’lsang, takror qil.
Sipoh bo’lsang — boshida.
Cho’pon cho’pondan qolsa, qirq yilda yetar.
Cho’pon — yaylov sultoni.
Cho’pon — o’lganda.
Elga rizq yo’lin ochar.
El-yurtiga non sochar.
Cho’pon — boqqanini.
Cho’pon — go’rda.
Ho’kizi o’lmasin.
Ho’kizi kasal bo’lmasin.
Kaliti — ter.
Bo’lmasa — quruqchilik.
G’ajib yesang, tugamas.
Qaziy bersang, topasan.
Bog’ ichida kumush bor,
Kavlaybersang, topasan.
Yer sotgan — qora yer.
O’t kuydirar.
Yel yer bilan obod.
Bermasang, qora yer.
Oshatmasang — tosh.
Qizga — qosh.
Yelga sochsang — el.
O’tga tushgan — kul.
Ko’ngil ochilib, chog’ bo’lar.
Eli boyning — yeri.
Boqmay qo’ysang, qoqadi.
Tuzadigan ham suv.
Chiroyini ochsang, kiydirar.
Yomon xotin — er.
Yaxshi cho’pon — do’konga.
Bug’doy joyiga tushmasa, javdar bo’lar.
Tariq — balchiqda.
Yer bo’lmasa, dehqon — xarob.
Dehqon ekkanini maqtar.
Dehqonning zo’ri yer ochar.
Omboringni to’ldirgay.
Molaning bir borgani.
Hamsoya ham.
Jo’xoridan — tuya.
Ola ekkan oz olur.
Tol — xoda.
Makka eksang — poyasi.
Bir govmish asra.
Yer seni sher qilar.
Sutin-moyin tatib ol,
O’g’it — uning darmoni.
Bag’ri — tosh.
Ko’pi ham bir balo.
Qashqarga yetar.
Uzum eksang, tagini cho’l qil.
Ko’chatsiz bog’ bo’lmas.
Yuzga yetguncha, uzumini yeysan.
Unga yetguncha, mol ketar.
Namga ekmasang, tomga ek.
Achitqisiz — qimiz.
Hosil chiroyi — yerdan.
Echkidan mol qilma.
Siypalasa, yem bo’lar.
Suv keltirmoq qiyin.
Yer hayoti suv bilan.
Choida yurgan yer tanir.
Kechga qolgan — o’tin.
Kech ekkan armon qilur.
Shaftoli ekkan — bog’bon.
It uzumi tok bo’lmas.
Boy bo’laman desang, hisori.
Jangaldan — bog’.
Yaxshi sut — yaxshi qaymoq.
Dehqonga yer yarashar.
Qo’ylaringni bo’rdoqi qil.
Qorsiz — tog’.
Yelib o’tgan suv yaxshi.
Yomg’ir — yerning sho’rvasi.
Ho’l yog’ochdan hosil unar.
Qulunchadan — toy.
Jun kerak bo’lsa — mezonda.
Yil o’tmay o’zi bo’lar.
Molni boqsang, buzoqlar.
O’tni qo’y ichidan o’tkaz.
O’z ishini ko’p bilar.
havodan ko’rma.
Onasi — yer.
Dehqonchilik va chorvachilik haqida maqollar