Davlat huquq nazariyasi kitobi
Savollar kitobida abituriyentning familiyasi, ismi, otasining ismi va imzosi xato to‘ldirilgan yoki to‘ldirilmagan hollarda e’tirozi ko‘rib chiqilmaydi.
“Milliy g’oya, ma’naviyat asoslari va huquq ta’limi” kafedrasi 1991- yilda “Ijtimoiy fanlar” kafedrasi tarkibidan ajralib chiqqan va “Tarix va huquq” nomi bilan atalgan. Kafedra 1999- yildan “Huquqshunoslik”, 2002- yildan “Huquqshunoslik, O’zbekistonda demokratik jamiyat qurish nazariyasi va amaliyoti”, 2004- yildan “Milliy istiqlol g’oyasi, huquq va ma’naviyat asoslari” deb nomlangan. Kafedrani 1991- yildan 2004-yilgacha yuridik fanlari nomzodi, dotsent A.Fozilov, 2004-yildan 2010-yilgacha tarix fanlari doktori, professor S .Inoyatov mudir sifatida boshqargan. 2010- yil mart oyida kafedra “Milliy g’oya va ma’naviyat asoslari” va “Davlat va huquq asoslari” kafedralariga bo’lindi. “Milliy g’oya va ma’naviyat asoslari” kafedrasiga tarix fanlari doktori, professor S.Inoyatov va “Davlat va huquq asoslari” kafedrasiga esa yuridik fanlari nomzodi X.Isanov rahbarlik qildilar. Kafedra 2011- yil fevralda yana qayta birlashib, unga shu vaqtdan 2011-yil dekabrgacha yuridik fanlari nomzodi X.Isanov rahbarlik qilgan. Kafedraga 2011- yil dekabrdan 2012- yil fevralgacha katta o’qituvchi U.O’tamurodov, 2013- yil mart oyidan. 2015- yil dekabrigacha falsafa fanlari nomzodi U.Imomov mudirlik qilgan. 2015 – yil dekabrdan 2020- yil aprelgacha f.f.n. Z.Haitov mudirlik qilgan. 2020 – yil apreldan f.f.d. A.Kandaxarov mudirlik qilib kelmoqda.
Kafedrada o’zbek, rus va qozoq tillarida barcha bakalavr ta’lim yo’nalishlariga “O’zbekistonda demokratik jamiyat qurish nazariyasi va amaliyoti”, “Sotsiologiya” kabi fanlardan hamda 5111600 – Davlat va huquq nazariyasi va tarixi, Konstitutsiyaviy huquq, Milliy g‘oya tarixi va nazariyasi, Ma’muriy huquq, Etnomadaniyat, Geosiyosat asoslari, Globallashuv asoslari, Fuqarolik huquqi, Oila huquqi, Milliy g’oya, ma’naviyat asoslari fanlarini o’qitish metodikasi, Mehnat huquqi, Huquqiy tarbiya nazariyasi va amaliyoti, Huquq fanlarini o’qitish metodikasi, Milliy g‘oya targ‘iboti texnologiyalari, Ma’naviyatshunoslik, Milliy g‘oya, ma’naviyat asoslari fanlarini o’qitish texnologiyalari va loyixalashtirish, Huquq fanlarini o’qitish texnologiyalari va loyihalashtirish, Xalqaro huquq, Globallashuv asoslari, Jinoyat huquqi, Ekologiya huquqi, Inson huquqlari, Ma’naviy-ma’rifiy ishlarni tashkil etish metodikasi, Diniy eksterimizm va terrorizmga qarshi kurashning ma’naviy- ma’rifiy asoslari”, kabi fanlaridan dars o’tib kelinmoqda.
Kafedra a’zolari tomonidan chop etilgan monografiya va risolalar:
- Kandaxorov.S.Inoyatov, Shayx Xudoydod Vali Karmana farzandi. Toshkent, “Turon-Iqbol”, 2008,
- Daminov, R.Rajabov, Sh.Ravshanov. Jahon sivilizatsiyalartarixi. Toshkent, “Istiqlol”, 2009.
- Kandaxorov. Karmananing ikki buyuk allomasi. Toshkent, Tafakkur 2016.
- Kandaxorov. XVI asr Buxoro xonligida Karmananing o`rni. Toshkent, Tafakkur 2016.
- Kandaxorov. Buxoro xonligi va unda Karmanalik shayxlar faoliyati” Toshkent, Tafakkur 2018.
- Abuyev. Tarix fani metodologiyasi. Darslik. “Yangi asr avlodi” Toshkent. 2019.
- Kandaxarov. Islom dini ma’naviyati va asoslari. O’quv qo’llanma. Navoiy, 2020 y.
Bakalavriat:
- O’zbekistonni rivojlantirish strategiyasi. Fuqarolik jamiyati
- Sotsiologiya
- Davlat va huquq nazariyasi va tarixi
- Konstitutsiyaviy huquq
- Milliy g‘oya tarixi va nazariyasi
- Ma’muriy huquq
- Jinoyat huquqi
- Geosiyosat asoslari
- Fuqarolik huquqi
- Oila huquqi
- Milliy g’oya, ma’naviyat asoslari fanlarini o’qitish metodikasi
- Mehnat huquqi
- Huquqiy tarbiya nazariyasi va amaliyoti
- Huquq fanlarini o’qitish metodikasi
- Xalqaro huquq
- Ekologiya huquqi
- Inson huquqlari
- Diniy eksterimizm va terrorizmga qarshi kurashning ma’naviy-ma’rifiy asoslari
- Islom dini ma’naviyati va asoslari
- Ijtimoiy ta’minot huquqi
- Ijtimoiy hayot va din
- Mafkuraviy jarayonlarning tizimli tahlili
- Kandaxarov Anvarjon Xasanovich, – t.f.f.d., dotsent
- Raxmatov Murod G’aybullayevich, – t.f.f.d., dotsent
- Xaitov Zafar Uzakovich, – t.f.n., dotsent (0,5 st.)
- Abuyev Xusan Odilovich, – t.f.f.d., katta o’qituvchi
- Daminov Nabi Abdualimovich, – katta o’qituvchi
- Utamurodov Umarjon Muhammadqulovich, – katta o’qituvchi
- Qaxxorov Shuxrat Xudoyberdiyevich, – katta o’qituvchi
- Qandaxarov Qaxramon Xasanovich, – katta o’qituvchi
- Karimova Ra’no Malikovna, – katta o’qituvchi
- Eshdavlatov Otaniyoz G’offorovich, – katta o’qituvchi
- Sharipova Nodira Choriqulovna, – katta o’qituvchi
- Usarov Xusniddin Dusmamatovich, – katta o’qituvchi
- Ne’matova Nilufar Qayumovna,- o’qituvchi
- Shonazarov O’tkir A’zamovich, – o’qituvchi
- Nunnonova Gulzoda Bekpo’latovna, – o’qituvchi
- Xudjakulova Feruza Raxmatovna, – o’qituvchi
- Sultonova Gulmira Mahmudovna, – o’qituvchi
- Arziqulov Jamshid Xo’jaqulovich, – o’qituvchi
- Norqobilov Mirzoqul Xidirovich, – o’qituvchi
- Yusupova Iqbol Bahodirovna, – o’qituvchi
- Ashirov Vali Ilxomovich, – o’qituvchi
- Egamberdiyeva Nafisa Mustafayevna, – o’qituvchi
- Abduraimova Manzura Bahodirovna – o’qituvchi
Ma’naviy-ma’rifiy ishlarni tashkil etish metodikasi fani
Milliy g’oya targ’ibot texnologiyalari fani
Davlat va huquq nazariyasi va tarixi fani
Huquq sohalari (Jinoyat huquqi) fani
O’zbekistonni rivojlantirish strategiyasi.Fuqarolik jamiyati fani
Davlat huquq nazariyasi kitobi
Akmal Xolmatovich Saidov – 1958 yilda Toshkent viloyatining Zangiota qishlog’ida tug’ilgan. Millati – o’zbek. Ma’lumoti – oliy. 1981 yilda Mirzo Ulug’bek nomidagi O’zbekiston Milliy universitetining huquqshunoslik fakul`tetini imtiyozli diplom bilan tamomlagan. 1981-1984 yillarda sobiq ittifoq Fanlar akademiyasining Davlat va huquq instituti aspiranturasida o’qib, 1984 yili nomzodlik dissertatsiyasini yoqlagan. 1990 yilda – yuridik fanlar doktori ilmiy darajasini, 1993 yilda xalqaro va qiyosiy huquq professori ilmiy unvonini olgan. 2017 yildan O’zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasining haqiqiy a’zosi.
1985-1992 yillarda Falsafa va huquq institutining katta ilmiy xodimi, sektor mudiri va direktori, 1986-1987 yillarda O’zbekiston Fanlar akademiyasi Prezidiumining Falsafa, iqtisod va yuridik fanlar bo’limi ilmiy kotibi, 1989-1991 yillarda O’zbekiston Yoshlar tashkilotlari qo’mitasi raisi, 1992-1993 yillarda O’zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Jahon muammolari instituti direktori, 1993-1994 yillarda Toshkent Davlat yuridik instituti rektori lavozimlarida faoliyat yuritgan.
A.X.Saidov 1994-1996 yillarda O’zbekiston Respublikasining Frantsiyadagi Favqulodda va muxtor elchisi, shuningdek, O’zbekistonning YUNESKO huzuridagi Doimiy vakili sifatida faoliyat ko’rsatgan. Favqulodda va muxtor elchi martabasiga ega.
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoniga muvofiq, 1996 yil oktyabr oyidan buyon Inson huquqlari bo’yicha O’zbekiston Respublikasi Milliy markazi direktori lavozimida ishlamoqda.
A.X.Saidovning Parlamentarizm sohasida qariyb 30 yillik amaliy tajribasi bor. Istiqlolning o’tgan davrida 5 marotaba milliy parlament deputatligiga saylangan. 1999 yildan beri parlamentning Demokratik institutlar, nodavlat tashkilotlar va fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish organlari qo’mitasi raisi hisoblanadi. Ayni paytda O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi huzuridagi Nodavlat notijorat tashkilotlarini va fuqarolik jamiyatining boshqa institutlarini qo’llab-quvvatlash jamoat fondining mablag’larini boshqarish bo’yicha parlament komissiyasining raisi hamdir.
A.X.Saidov 2019 yil 17 oktyabrda Belgrad shahrida (Serbiya) bo’lib o’tgan Parlamentlararo ittifoqning 141-Assambleyasida mustaqil O’zbekiston tarixida ilk bor 2020-2023 yillar oralig’idagi muddatga ushbu tashkilot Ijroiya qo’mitasining a’zosi etib saylandi.
IHT Tashqi ishlar vazirlari kengashining 2017 yil 10-11 iyul kunlari Kot d’Ivuarda bo’lib o’tgan 44-sessiyasida IHTning Inson huquqlari bo’yicha mustaqil doimiy komissiyasi tarkibiga Osiyo qit’asidan O’zbekiston vakili sifatida a’zo bo’lgan. Bir yildan so’ng IHT Komissiyasining raisi etib saylangan.
“O’zbekiston – Bel`giya” deputatlar guruhi raisi, O’zbekiston-Frantsiya parlamentlari do’stlik guruhi rahbari hamda “O’zbekiston – Yevropa Ittifoqi” parlamentlararo hamkorlik bo’yicha qo’mita a’zosi hisoblanadi.
A.X.Saidov Konstitutsiyaviy huquq xalqaro assotsiatsiyasining haqiqiy a’zosi, Xalqaro qiyosiy huquq akademiyasining muxbir-a’zosi, Frantsiya Qiyosiy qonunshunoslik jamiyatining xorijiy a’zosi, Osiyo va Tinch okeani mintaqasi yuristlari xalqaro assotsiatsiyasi va Rossiya xalqaro huquq assotsiatsiyasi a’zosi, Parij-1 Sorbonna Universitetining taklif etilgan professoridir.
Qiyosiy huquqshunoslik, xalqaro huquq, konstitutsiyaviy huquq, inson huquqlari, davlat va huquq nazariyasi va tarixi bo’yicha 30 ta darslik hamda o’quv qo’llanmalari, 300 dan ortiq risola va ilmiy maqolalar muallifidir. Asarlari AQSH, Buyuk Britaniya, Avstriya, Germaniya, Frantsiya, Pol`sha, Bel`giya, Rossiya, Xitoy, Hindiston, Janubiy Koreya, Yaponiya va boshqa davlatlarda chop etilgan. U 100 dan ortiq xalqaro ilmiy anjumanlarda qatnashgan.
1998 yilda “O’zbekiston belgisi” ko’krak nishoni, 2002 yilda – “Mehnat shuhrati”, 2006 yilda – “Do’stlik” va 2017 yilda “El-yurt hurmati” ordenlari bilan taqdirlangan.
Oilali. Ikki nafar farzandi bor.
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 10 dekabrda qabul qilingan “Inson huquqlari bo’yicha O’zbekiston Respublikasi Milliy markazi faoliyatini takomillashtirish to’g’risida”gi qarori bilan tasdiqlangan “Inson huquqlari bo’yicha O’zbekiston Respublikasi Milliy markazi to’g’risidagi nizom”ga muvofiq Markazni O’zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan lavozimga tayinlanadigan va lavozimidan ozod etiladigan direktor boshqaradi.
Markaz direktori yuklatilgan vazifa va funktsiyalarni bajarishda quyidagi huquqlarga:
Markaz vakolatlarini amalga oshirishda davlat organlari, tashkilotlar va fuqarolik jamiyati institutlari bilan hamkorlik qilish;
inson huquqlari masalalari bo’yicha O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalari, Vazirlar Mahkamasi, Konstitutsiyaviy sudi, Oliy sudi, Bosh prokuraturasi, vazirliklar, davlat qo’mitalari va idoralar, O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Inson huquqlari bo’yicha vakili (Ombudsman), O’zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Tadbirkorlik sub’ektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish bo’yicha vakil bilan hamkorlik qilish;
inson huquqlari masalalari bo’yicha Oliy Majlis palatalari, Oliy Majlis qo’mita va komissiyalari, Vazirlar Mahkamasi, vazirliklar, davlat qo’mitalari va idoralar hay’atlari, Oliy sud Plenumi, Konstitutsiyaviy sud, Bosh prokuratura, O’zbekiston Fanlar akademiyasi Prezidiumi, ilmiy va ta’lim muassasalarining ilmiy kengashlari yig’ilishlarida ishtirok etish;
inson va fuqaroning huquq va erkinliklarini ta’minlash va himoya qilish muammolari bo’yicha davlat organlari, tashkilotlar, nodavlat notijorat tashkilotlari o’tkazadigan yig’ilishlar, anjumanlar va seminarlarda ishtirok etish;
jazoni ijro etish muassasalariga, qamoqda saqlash joylariga va maxsus qabulxonalarga moneliksiz kirish;
inson huquqlari sohasidagi O’zbekiston Respublikasining xalqaro majburiyatlarini bajarish, shuningdek, Markaz vakolatlariga taalluqli masalalar bo’yicha O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi, O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalari, O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga belgilangan tartibda takliflar kiritish;
davlat organlari, huquqni muhofaza qilish tuzilmalari, shu jumladan jazoni ijro etish muassasalari, ilmiy va ta’lim muassasalari hamda boshqa tuzilmalarda inson huquqlarini ta’minlash bo’yicha faoliyat amaliyotini joylarda bevosita o’rganish;
inson huquqlarining buzilishi aniqlangan holatlarda vakolatli davlat organlari tomonidan inson huquqlari buzilganligi haqidagi ma’lumotlar tekshiruvini uyushtirish;
inson huquqlari masalalari bo’yicha ilmiy tadqiqotlarni rivojlantirish va takomillashtirish monitoringini amalga oshirish, ularni takomillashtirish va amaliyotga tatbiq etish shakllari bo’yicha tavsiyalar taqdim etish;
manfaatdor tashkilotlarga inson huquqlariga rioya etilishini, fuqarolarning buzilgan huquq va erkinliklari tiklanishini ta’minlash bo’yicha tavsiya berish;
Markaz vakolatiga taalluqli masalalar bo’yicha xalqaro maydonda O’zbekiston Respublikasi manfaatlarini ifoda etish;
Markaz vakolatiga taalluqli masalalar bo’yicha «davra suhbatlari», konferentsiya va seminarlar tashkil qilish va o’tkazish;
xalqaro tashkilotlar, xorijiy davlatlarning inson huquqlari bo’yicha milliy institutlari bilan inson va fuqarolarning asosiy huquq va erkinliklariga rioya etish bilan bog’liq masalalar bo’yicha hamkorlikni amalga oshirish va qonun hujjatlariga muvofiq boshqa huquqlarga ega.
Davlat huquq nazariyasi kitobi
Davlat boshqaruvi akademiyasi rektori
Ixtisoslik bo‘yicha guruhlangan abituriyentlar
sonining binolar va guruhlar bo‘yicha
TAQSIMOTI
T/r
Bino
Qavat
Guruh
Test kodi
Tanlov kodi
Abituriyentlar soni
Jami:
Abituriyentlarning auditoriyalardagi o‘tirish o‘rinlari soni haqidagi
MA’LUMOTI
T/r
Bino
Qavat
Auditoriya raqami
Auditoriyadagi o‘tirish o‘rinlar soni
Auditoriyadagi maksimal o‘tirish mumkin bo‘lgan o‘rinlar soni
Auditoriya maydoni (kv./m)
Jami:
O‘zbekiston Respublikasi
Vazirlar Mahkamasi huzuridagi
Davlat test markazi direktori
Abituriyentlarning bino va guruhlar bo‘yicha umumiy
RO‘YXATI
T/r
Maxsus kod
Abituriyentning F.I.O
Bino
Guruh
O‘zbekiston Respublikasi
Vazirlar Mahkamasi huzuridagi
Davlat test markazi direktori
Abituriyentlarning umumiy
RO‘YXATI
T/r.
Maxsus kod
Abituriyentning F.I.O.
Bino
Davlat boshqaruvi akademiyasi
_________ qabul komissiyasi
raisi
shahar (tuman) ichki ishlar
boshqarmasi (bo‘limi) boshlig‘i
O‘zbekiston Respublikasi
Vazirlar Mahkamasi huzuridagi
Davlat test markazi vakili
“__” ________ 20__ y.
“__” ________ 20__ y.
“__” ________ 20__ y.
TEST O‘TKAZILADIGAN BINO, QAVAT VA AUDITORIYALARNING
REJA-ChIZMASI
(F.I.O., ishxona va uyali telefon raqami)
(F.I.O., ishxona va uyali telefon raqami)
Qabul komissiyasi
raisi ________________________
Qabul komissiyasi
raisi ________________________
Qabul komissiyasi
raisi ______________________
Ta’lim muassasasi kodi
Test sinovlari o‘tkaziladigan xonalar quvvati
Jami qavatlar soni
Ishlatilayotgan qavatlar soni
Ishlatilayotgan qavatlar raqami
Jami auditoriyalar soni
Test sinovlari o‘tkaziladigan auditoriyalar soni
Binoning shtabdan uzoqligi, km
Binodagi telefon raqamlari
Bino bo‘yicha mas’ul shaxs F.I.O., lavozimi
jami
jami
Jami
Abituriyentlarga ruxsatnomalarni tarqatish
QAYDNOMASI
T/r
Maxsus kod
Abituriyent F.I.O
Ruxsatnomani qabul qilib oldim, (imzo)
O‘zbekiston Respublikasi
Vazirlar Mahkamasi huzuridagi
Davlat test markazi direktori
“___” _____________ 20___ y.
Bino bo‘yicha abituriyentlarning umumiy
RO‘YXATI
T/r
Maxsus
kod
Abituriyentning
F.I.O.
Auditoriya raqami
3-shakl
“TASDIQLAYMAN”
O‘zbekiston Respublikasi
Vazirlar Mahkamasi huzuridagi
Davlat test markazi direktori
Abituriyentlarning auditoriyalar bo‘yicha
RO‘YXATI
O‘tirish
o‘rni
Maxsus
kod
F.I.O.
Javoblar varag‘i raqami
Test materiallarini qabul qilib oldim (imzo)
Test materiallarini topshirdim (imzo)
Test sinovlariga jalb etiladigan auditoriya rahbarlari va
kuzatuvchilari soni haqida
MA’LUMOT
(tashkilotlar kesimida)
Auditoriya rahbarlari va kuzatuvchilari
hududiy xalq ta’limi bo‘linmalaridan
hududiy o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’lim bo‘linmalaridan
TASDIQLAYMAN”
___________________ tuman (shahar hokimi)
Auditoriya rahbarlari va kuzatuvchilari sifatida jalb qilingan xodimlar haqida
MA’LUMOT
Test sinovida tavsiya etiladigan lavozimi (1-ARK, 2-vakil)
Ish joyi
joylashgan
(davomi)
Faoliyat yurita oladigan tillari (1-o‘zb., 2-rus., 3-qor., 4-toj., 5-qoz., 6-turk., 7-qirg‘)
Test materiallari qutisi
REESTRI
Quti raqami va nomi
Davlat test markazi xodimi Davlat test markazidan qabul qildi
Davlat test markazining bino bo‘yicha vakili Davlat test markazi xodimidan qabul qildi
Davlat test markazi xodimi Davlat test markazining bino bo‘yicha vakilidan qabul qildi
Davlat test markazi mas’ul xodimi Davlat test markazi xodimidan qabul qildi
“TASDIQLAYMAN”
O‘zbekiston Respublikasi
Vazirlar Mahkamasi huzuridagi
Davlat test markazi direktori
_______ ______________________
“___” _____________ 20___ y.
Qavat vakillari, auditoriya rahbarlari va kuzatuvchilarining
TAQSIMOTI
T/r
Maxsus
kod
F.I.O.
Test
sinovlaridagi
vazifasi
Qavat
(auditoriya)
raqami
Test sinovlariga kelmagan qavat vakillari, auditoriya rahbarlari
va kuzatuvchilari to‘g‘risida
DALOLATNOMA
(dalolatnoma tuzilgan joy nomi)
Biz, quyida imzo chekuvchilar quyidagi qavat vakillari, auditoriya rahbarlari va kuzatuvchilarini test sinovlariga kelmaganliklarini tasdiqlaymiz:
Bino bo‘yicha test materiallarini tarqatish va qabul qilish
BAYoNNOMASI
T/r
Auditoriya raqami
Auditoriya rahbari F.I.O.
Auditoriya rahbariga tarqatiladi
Auditoriya rahbaridan qabul qilinadi
Test materiallari qutisi va muhri holati
Vaqti
Imzo
Test materiallari qutisi va muhri holati
Vaqti
Imzo
Bino bo‘yicha jami
Zaxira test materiallarini tarqatish
BAYoNNOMASI
Davlat boshqaruvi akademiyasi
Test materiali berilgan auditoriya raqami
Murojaat qilgan qavat vakilining F.I.O.
Savollar kitobi va javoblar varaqasi raqami
Zaxira test materialini berish sababi
Zaxira test materiali berilgan vaqti
Qavat vakilining imzosi
Davlat test markazining bino
bo‘yicha vakili _________________________________
Davlat boshqaruvi akademiyasi kodi, bino raqami
BINO VAKILINING TEST JARAYoNINI O‘TKAZISh BO‘YIChA HISOBOTI
(Shakldan nusxa ko‘chirish man etiladi!)
Soat : da ta test materiallari solingan zaxira
qutilarni seyfga joylashtirildi va muhrlandi.
Soat gacha test materiallari qutilari (muhrlanganligi tekshirilib) auditoriya rahbarlaridan qabul qilib olindi va 12.1-ilovadagi shakl to‘liq rasmiylashtirildi.
Davlat boshqaruvi akademiyasining kodi
Test materiallari qutisini ochish haqida
DALOLATNOMA
“_____”_____________ 20___ y.
(dalolatnoma tuzilgan joy nomi)
Biz, quyida imzo chekuvchilar auditoriyada test materiallari qutisi ochilganligini va test materiallarini quyidagi ketma-ketlikda tarqatilganligini tasdiqlaymiz:
(quti muhrining holati va o‘ziga shikast yetmaganligi haqida ma’lumot kiritiladi)
3. Soat __:__ da abituriyentlardan to‘ldirilgan ___ ta titul varaqalari va ___ ta abituriyent ruxsatnomalari yig‘ib olindi.
5. Soat __:__ da test sinovlariga kelmagan abituriyentlarning savollar kitoblari “Ishlatilmagan savollar kitobi paketi”ga solinib Davlat test markazining qaytish muhri bilan muhrlandi.
Test materiallari qutisini ochish jarayonida vujudga kelgan kamchiliklar qayd etiladi:
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI VAZIRLAR MAHKAMASI HUZURIDAGI
DAVLAT TEST MARKAZI
DAVLAT BOShQARUVI AKADEMIYASI MAGISTRATURASIGA
KIRUVChILAR UChUN
SAVOLLAR KITOBI
Test topshiriqlarini yechishdan avval savollar kitobini varaqlab, unda har bir fan bo‘yicha 25 ta savol mavjudligini tekshiring. Agar savollar soni kamligi aniqlansa, yoki savollar kitobi raqami bilan javoblar varaqasi raqami bir xil bo‘lmasa darhol auditoriya rahbariga ma’lum qiling.
Savollar kitobida abituriyentning familiyasi, ismi, otasining ismi va imzosi xato to‘ldirilgan yoki to‘ldirilmagan hollarda e’tirozi ko‘rib chiqilmaydi.
Savollar kitobi raqami: 1000001
Davlat boshqaruvi
akademiyasining kodi
Test materiallari qutisini yopish haqida
DALOLATNOMA
(dalolatnoma tuzilgan joy nomi)
Biz, quyida imzo chekuvchilar auditoriyada test sinovlarini tugash hamda test materiallarini yig‘ib olish, tegishli paketlar va qutiga joylashtirish va muhrlash jarayonlari quyidagi ketma-ketlikda bajarilganligini tasdiqlaymiz:
II. Abituriyentlarning auditoriyalar bo‘yicha ro‘yxatidan ketma-ketlik bo‘yicha abituriyentlardan savollar kitoblari va javoblar varaqalari yig‘ib olinib, test materiallarini o‘z vaqtida va shikast yetmagan holda topshirgan abituriyentlarning ruxsatnomasiga auditoriya rahbari tomonidan imzo qo‘yilib, qaytarib berildi.
__ ta test sinovidan chetlashtirilganligi haqidagi dalolatnoma yelimlangan javoblar varaqasi va titul varaqasi sanab solindi;
__ ta test materiallarini o‘z vaqtida topshirmaganlarni chetlashtirish haqidagi dalolatnoma yelimlangan titul varaqalari sanab solindi;
__ ta test sinoviga kelmagan abituriyentlarga tegishli titul varaqalari solindi.
Abituriyentlarning auditoriyalar bo‘yicha ro‘yxati solindi.
Titul varaqasi paketi Davlat test markazining qaytish muhri bilan muhrlandi.
Test materiallari qutisini yopish jarayonida vujudga kelgan
kamchiliklar qayd etiladi:
Davlat boshqaruvini takomillashtirish imkoniyati
Ilgʻor strategik maqsadlarni oʻz oldiga qoʻyib, yangilanayotgan Oʻzbekistonda davlat boshqaruvi sohasida kadrlarni tayyorlash hamda qayta tayyorlash borasida tub islohotlarni amalga oshirish, fundamental va ilmiy-amaliy tadqiqotlarni tizimli yoʻlga qoʻyishni davrning oʻzi talab qilmoqda.
Bugungi kunda Oʻzbekistondagi jadal islohotlar davlat boshqaruvini takomillashtirishni, unda sifat oʻzgarishlari yasashni taqozo etmoqda. Bu vazifa davlat va jamiyatning taraqqiyotiga turtki boʻladigan omillardan oqilona foydalanish, ilgʻor mamlakatlar tajribasida sinalgan yondashuvlarni qoʻllashga undaydi. Eʼtiborlisi shundaki, davlat boshqaruvidagi oʻzgarishlar ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy-huquqiy va madaniy-maʼrifiy sohalar bilan uzviy bogʻliqlikda amalga oshiriladi. Shu nuqtayi nazardan, davlat boshqaruvi sohasining samaradorligini oshirish uchun ushbu uygʻunlikni ilmiy tadqiqotlarda aks ettirish zarurati tugʻiladi. Buning uchun davlat boshqaruvini mantiqan oʻzaro bogʻliq tarmoqlarni oʻz ichiga qamrab olgan, yaxlit soha sifatida ilmiy tadqiq etish muhim ahamiyat kasb etadi. Bu esa davlat boshqaruvining mohiyati va oʻziga xos jihatlarini oʻrganish, shu asosda sohaga oid muammolarni aniqlash hamda bartaraf etish imkoniyatini kengaytiradi.
Ayni paytda dunyo miqyosida davlat boshqaruvi ixtisosligi doirasida tadqiqotlar olib borish va ilmiy darajalar berish amaliyoti Valden, Baltimor, Liberti, Dyuk universitetlari (AQSH), Plimut universiteti (Buyuk Britaniya), Jeneva xalqaro universiteti (Shveysariya), Rossiya Federatsiyasi Prezidenti huzuridagi Xalq xoʻjaligi va davlat xizmati akademiyasi, Milliy tadqiqot universitetining Iqtisodiyot oliy maktabi (Rossiya), Filippin politexnika universiteti, Belarus Respublikasi Prezidenti huzuridagi Boshqaruv akademiyasi, Ukraina Prezidenti huzuridagi Milliy boshqaruv akademiyasi, Qozogʻiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Davlat boshqaruvi akademiyasida yoʻlga qoʻyilgan.
AQSH tajribasida ushbu ilmiy yoʻnalish davlat boshqaruvi sohasini isloh qilish, davlat boshqaruvida qarorlar qabul qilish, davlat resurslarini samarali boshqarish, inson kapitalini rivojlantirish, barqaror iqtisodiy oʻsish, raqamli davlat, samarali mahalliy va munitsipal boshqaruv kabi yoʻnalishlarda ilmiy tadqiqotlar amalga oshirishni nazarda tutadi. Mazkur masalalar doirasida izlanish olib borgan shaxslarga Doctor of Public administration (DPA) — davlat boshqaruvi fanlari doktori (DBD) ilmiy darajasi beriladi.
Buyuk Britaniyaning Plimut universiteti va Shveysariyaning Jeneva xalqaro universiteti hamkorligida davlat boshqaruvi ixtisosligi doirasida doktorlik darajasi uchun tayyorlash dasturi ishlab chiqilgan. Mazkur dastur ikki bosqichda amalga oshirilib, boshqaruv kadrlari va boʻlgʻusi yetakchilarni tayyorlashga yoʻnaltirilgan hamda taʼlim oluvchilarning davlat boshqaruviga oid bilim va koʻnikmalarini rivojlantirishga xizmat qiladi. Dastur doirasida ilmiy tadqiqotlar bevosita amaliyot bilan bogʻliq holda oʻtkaziladi. Doktorlik dissertatsiyasida tadqiqotchi oʻzi faoliyat yuritadigan tashkilotdagi muammolarni ilmiy tadqiq etib, ularning yechimi yuzasidan loyiha yoki yangi tartib-taomillar ishlab chiqadi.
Rossiya Federatsiyasi Prezidenti huzuridagi Xalq xoʻjaligi va davlat xizmati akademiyasida 2019-yilda Doctor of Public administration (DPA) — davlat boshqaruvi fanlari doktori (DBD) ixtisosligi boʻyicha ilmiy taʼlim dasturi yoʻlga qoʻyilgan boʻlib, uning doirasida davlat boshqaruvining zamonaviy muammolari, qonun asosidagi boshqaruv, davlatni strategik boshqarish, shaxsiy brend kapitalllashuvi va siyosiy yetakchilik, inson kapitalini rivojlantirish va jamoatchilik nazorati, davlat va biznes hamkorligi kabi masalalar oʻrganiladi.
Qozogʻiston Respublikasida ham bu yoʻnalishda islohotlar amalga oshirilib, “Davlat va mahalliy boshqaruv” nomli taʼlim dasturi doirasida davlat boshqaruvi fanlari doktori ilmiy darajasini berish amaliyoti joriy etilgan. Ushbu dasturning maqsadi davlat boshqaruvi nazariyasini zamonaviy ilmiy tadqiqot metodologiyasi asosida oʻrganib, innovatsion loyihalarni boshqarish va sohada vujudga keladigan yangi muammolarni bartaraf etish salohiyatiga ega ilmiy-pedagog kadrlarni tayyorlashdan iborat.
Ukrainada esa davlat boshqaruvi mexanizmlari va davlat xizmati kabi ixtisosliklar mavjud. Davlat boshqaruvi mexanizmlari ixtisosligi davlatning maʼmuriy va tashkiliy sohalari, barcha darajadagi davlat organlarining funksiyalari, tarkibi, vakolatlari va xususiyatlarini nazariy-metodologik jihatdan tadqiq etishni nazarda tutsa, davlat xizmati ixtisosligi doirasida davlat va mahalliy hokimiyatdagi xizmat, davlat sektorida inson resurslarini boshqarish, davlat hokimiyatini amalga oshirish, yuridik va jismoniy shaxslarga xizmat koʻrsatish kabi masalalar oʻrganiladi.
Davlat va jamiyat hayotida yuz berayotgan oʻzgarishlar davlat boshqaruvi ixtisosligi boʻyicha fundamental va amaliy tadqiqotlarni tizimli yoʻlga qoʻyish zaruratini yuzaga keltirmoqda. Davlat boshqaruvi siyosiy-huquqiy, ijtimoiy-iqtisodiy, falsafiy, sotsiologik va shu kabi boshqa sohalarning muhim jihatlarini oʻz ichiga qamrab oladi. Davlat va jamiyat hayotidagi muammolarni aynan davlat boshqaruvi prizmasi orqali chuqur va atroflicha tadqiq etish imkonini beradi. Davlat boshqaruvi sohasidagi muammolarni yaxlit bir ixtisoslik doirasida chuqur oʻrganish va yechimlarini ilmiy asoslash davlat boshqaruvi samaradorligini oshirishga xizmat qiladi.
Ayni paytda chuqur va atroflicha ilmiy izlanishlar bilan cheklanmay, davlat boshqaruvi sohasiga ixtisoslashgan uzluksiz taʼlimni yoʻlga qoʻyish maqsadga muvofiq. Jahon tajribasiga nazar solsak, koʻplab mamlakatlarda (Janubiy Koreya, Xitoy, Malayziya, Rossiya, Belarus, Qozogʻiston) davlat boshqaruvi sohasida kadrlarni tayyorlash taʼlimning dastlabki bosqichlaridan boshlanadi. Umumiy, oʻrta maxsus va oliy taʼlim muassasalaridagi oʻqitish jarayonida boshqaruv kadrlari tayyorlanadi. Ushbu “zanjir”ning oxirgi boʻgʻinlari sifatida Doctor of Public administration (DPA) — davlat boshqaruvi fanlari doktori (DBD) ixtisosligi boʻyicha oliy taʼlimdan keyingi taʼlim tizimi yoʻlga qoʻyilgan.
Rivojlangan mamlakatlar qatoridan oʻrin olishdek ilgʻor strategik maqsadlarni oʻz oldiga qoʻyib, yangilanayotgan Oʻzbekistonda davlat boshqaruvi sohasida kadrlarni tayyorlash hamda qayta tayyorlash borasida tub islohotlarni amalga oshirish, fundamental va ilmiy-amaliy tadqiqotlarni tizimli yoʻlga qoʻyishni davrning oʻzi talab qilmoqda. Yangicha yondashuvning mazmun-mohiyati shundan iboratki, davlat boshqaruvi sohasida kadrlar tayyorlash uzluksiz taʼlim tizimi doirasida bosqichma-bosqich amalga oshirilishi lozim. Boshqaruv kadrlari tayyorlash jarayonining bunday tizimga solinishi, eng avvalo, davlat boshqaruvi ixtisosligi boʻyicha ilmiy-pedagog kadrlar tayyorlash tizimini yaratishni shart qilib qoʻyadi. Chunki aynan shu sohaga ixtisoslashgan yuqori malakali ilmiy-pedagog kadrlarni tayyorlamay turib, davlat boshqaruvi yoʻnalishida uzluksiz taʼlim tizimini joriy qilish mantiqan notoʻgʻri.
Yuqorida bildirilgan mulohaza va takliflarni hayotga joriy etishning ahamiyatini quyidagicha izohlash mumkin.
Birinchidan, yangilanayotgan Oʻzbekistonda davlat boshqaruvi hamda davlat xizmatini alohida tashkiliy-huquqiy va ijtimoiy-siyosiy institut sifatida shakllantirish va rivojlantirish jarayoni murakkab kechmoqda. Sohada malakali kadrlar yetishmasligi bilan bogʻliq muammolar mamlakatning rivojlanish surʼatlariga sezilarli darajada salbiy taʼsir etmoqda. Bu holat davlat boshqaruvining tashkiliy-huquqiy asoslari, tamoyillari va funksiyalarining ilmiy-nazariy asoslarini ishlab chiqish va takomillashtirib borish tizimli yoʻlga qoʻyilmagani oqibatida yuzaga keldi. Bu esa, oʻz navbatida, boshqaruv kadrlarining bilim, koʻnikma va kompetensiyalari zamon talablariga javob bermasligida namoyon boʻladi.
Ikkinchidan, bugungi kunda Oʻzbekistonda davlat boshqaruvini nomarkazlashtirish bilan bogʻliq islohotlar amalga oshirilmoqda. Bu, oʻz navbatida, mahalliy davlat hokimiyati organlarining vakolatlari va vazifalarini qayta koʻrib chiqish, hududlarni boshqarishni samarali tashkil etish zaruratini yuzaga keltiradi. Boshqacha aytganda, mahalliy boshqaruv tizimida shaklan va mazmunan mutlaqo yangi oʻzgarishlarni amalga oshirish zarur. Shuning uchun ham davlat boshqaruvi tizimining ajralmas qismi sifatida mahalliy boshqaruvning nazariy-metodologik va ilmiy-amaliy jihatlarini tadqiq etishga yoʻnaltirilgan alohida tizimni joriy etish bugungi kunning dolzarb masalalaridan biridir.
Uchinchidan, hozir Davlat boshqaruvi akademiyasiga davlat va jamiyat boshqaruvi sohasida fundamental hamda ilmiy-amaliy tadqiqotlarni amalga oshirish vazifasi yuklatilgan boʻlib, ushbu muassasada davlat boshqaruvining siyosiy, huquqiy, iqtisodiy, moliyaviy va sotsiologik jihatlariga doir ilmiy tadqiqotlar amalga oshirilmoqda. Yettita ixtisoslik boʻyicha oliy taʼlimdan keyingi taʼlim instituti mavjud. Biroq ushbu tajriba davlat boshqaruvining dolzarb muammolariga qaratilgan ilmiy tadqiqotlarni kompleks hamda tizimli amalga oshirish imkonini bermaydi.
Mamlakatimizda davlat boshqaruvini zamon talablari asosida bosqichma-bosqich yangilash jarayoni kechmoqda. Davlat boshqaruvini takomillashtirish vazifasi esa qator muammolarning hal qilinishini talab etadi. Jumladan, davlat va jamiyatda yuz berayotgan oʻzgarishlar boshqaruv kadrlari tayyorlash jarayonida sifat oʻzgarishlari yasashni, aniqrogʻi, taʼlim bosqichlaridagi mavjud uzilishni bartaraf etishni taqozo etadi. Bundan tashqari, davlat boshqaruvi yoʻnalishida olib borilayotgan ilmiy tadqiqotlarni tizimga solish mazkur yoʻnalishda ilmiy maktablar yaratilishiga, soha ekspertlari, olim va tadqiqotchilarining koʻpayishiga turtki boʻladi. Bu esa, oʻz navbatida, davlat boshqaruvi sohasida yuzaga kelayotgan muammolarning ilmiy yechimlarini topishga xizmat qiladi. Muhimi, bunday yondashuv davlat boshqaruvi yoʻnalishidagi ilmiy-tadqiqotlarning hozirgi amaliyotdan ilgarilovchi tabiat kasb etishini taʼminlaydi.
Shu nuqtayi nazardan xorijiy mamlakatlarning ilgʻor tajribasiga tayangan holda Oʻzbekistonda oliy taʼlimdan keyingi taʼlim tizimi uchun davlat boshqaruvi ixtisosligini joriy etish hamda mazkur yoʻnalishda bosqichma-bosqich falsafa doktori va fan doktori ilmiy darajalarini berishni yoʻlga qoʻyish maqsadga muvofiq. Natijada davlat boshqaruvi nazariyasi, metodologiyasi va tarixini chuqur oʻrganish, davlat va mahalliy boshqaruvning tashkiliy asoslarini takomillashtirish, davlat xizmati va davlat sektorida kadrlar siyosatining samaradorligini oshirishga yoʻnaltirilgan tizimli ilmiy-tadqiqotlarning koʻpayishi va jadallashuviga erishiladi. Bu esa, davlat boshqaruvi sohasida amaliyot, ilmiy-tadqiqot ishlari va taʼlim jarayonining integratsiyasini kuchaytirishga xizmat qiladi.
Botu ALIMOV,
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi
Davlat boshqaruvi akademiyasi prorektori,
yuridik fanlar boʻyicha falsafa doktori
Nigora UMAROVA,
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi
Davlat boshqaruvi akademiyasi kafedra mudiri,
siyosiy fanlar nomzodi, dotsent
Qiziqarli malumotlar
Davlat huquq nazariyasi kitobi