Dasturchi bo’lishning 6 yo’li

Olti yo’l:

1. Web dasturlash
2. Desktop(ish stoli kompyuterlari uchun) ilovalarini dasturlash
3. Taqsimlangan ilovalarni dasturlash
4. Dasturiy vositalar(Library/Platform/Framework/Core)ni dasturlash
5. Tizim dasturlash
6. Ilmiy dasturlash

Dasturchi bo’lish sizning mahoratingizni kundan-kunga, yildan-yilga asta-sekin, bosqichma-bosqich rivojlanib boruvchi to’plangan jarayon hisoblanadi, va dasturlash qiziq va mukofotlaydigan(aqliy, ma’naviy va moliyaviy) jarayon bo’ladi. Bu yo’riqnoma dasturchi bo’lishga sehrli oson yo’l taqdim qilishga vada bermaydi, qadamlar ketma-ketligi ham ilohiy emas, ammo siz bitta zamonaviy dasturlash sohasida dasturchi bo’lish haqida umumiy ma’lumot olasiz.

Quyidagi sohalardan bittasi(yoki hammasi)dan kirish kurslariga boring.

• Mantiq(Logic)
• Diskret matimatika(Discrete mathematics)
• Programming language(C++/Java/Python-boshlovchular uchun yaxshilari)

Ma’lumotlar bazasi(Database) tushunchalarini o’rganing: jadvallar(tables), manzaralar/so’rovlar(views/queries) va bajarilish ish tartiblari(procedures) kabilarni:

• MS Access
• DB V
• Fox Pro
• Paradox
• MySQL – yaxshi ma’lumotlar bazasi o’rganish uchun, chunki u tekin, odatiy ishlatiladigan, ma’lumotlar bazalari SQL so’rovlari bilan odatda huquq berilgan hisoblanadi.

Qaysi turdagi dasturchi bo’lishingiz haqida qaror qabul qiling. Dasturchilar quyidagi kategoriyadan biri bo’lishadi.

• Web dasturchi
  Desktop ilovalari dasturchisi
  Operatsion tizim dasturchini aniqlaydi(yagona operatsion tizimga yoki operatsion tizimlar to’plamiga bog’langanligini)
• Mustaqil platforma dasturchisi
• Taqsimlangan ilovalar dasturchisi
• Dasturiy vositalar(Library/Platform/Framework/Core)i dasturchisi
• Tizim dasturchisi
  asos(kernel, core) dasturchisi
  qurilmalar(driver) dasturchisi
  tuzuvchi(compiler) dasturchisi
• Ilmiy dasturlash

Sizning tanlovingizdagi sohaga bog’liq bo’lgan texnologiyalarni va dasturlash tillarini o’rganing. Quyidagi bo’limlarda vazifalarni dasturlashning turli toifalar uchun tahlil qilib chiqamiz.

I. WEB DASTURLASH

1. Web dasturlashni nimasi jalb qilishini bilib olasiz. Web ilovalari internet arxitekturasini yuqorisida ishlashi loyihalashtirilgan dasturiy ta’minot komponentlari hisoblanadi. Bu shuni anglatadiki, veb brouzer dasturi(Firefox yoki Internet Explorer ga o’xshash) orqali ilovalarga huquq olinadi. Internet arxitekturaning cho’qqisida qurilgan bo’lishi internetga ulangan bo’lishini zaruriy darajada talab qilmaydi. Bu esa web ilovalari quyidagilarga o’xshash standart web texnologiyalarini ustiga qurilganligini anglatadi:

• HTTP
• FTP
• POP3
• SMTP
• TCP
• IP protocols
• HTML
• XML
• Coldfusion
• ASP
• JSP
• PHP
• ASP.NET

Ko’rib chiqing ko’pgina bir-biriga o’xshamagan web saytlarni, odatiy uslublari haqida o’rganish uchun. (o’ng qo’lni bosing, keyin kodni ko’rish(View Source) yoki F12 bosing) Web saytlarning toifasi/mazmunini rang-barangligi uchun qarang, web satyga tashriflarning soni uchun emas. Umuman olganda, siz quyidagi web saytlar toifasining har biriga kamida bir marta kirishingiz kerak:

• Korporativ qatnashish saytlari(tijoriy tashkilot, foyda uchun bo’lmagan tashkilotlar, davlat tashkilotlari)
• Web indeksga kirituvchi moshinalar(qidiruv moshinalari, meta izlash saytlari, maxsus qidiruv moshinalari, papkalar)
• Kon sanoati ma’lumotlari saytlari
• Shaxsiy saytlar
• Ma’lumot beruvchi/ensiklopediya saytlar(wikilar, malumot sahifalari, texnikaviy xususiyatlar, qo’llanmalar ro’yxatlari papkalari, bloglar va gazeta-jurnallar, yangilik va yangilik agentliklari saytlari, sariq sahifalar(yellow pages),…)
• Ijtimoiy saytlar(ijtimoiy portallar, linklarni saqlovchi(bookmarking) saytlar, qaydlarni olish saytlari)
• Hamkorlik qiluvchi saytlar(wiki saytlari va bloglar kiradi)

Kamida bitta brainstorming texnikasi/uslubini va ushbu uslubni amalga oshiradigan dasturiy ta’minotni o’rganing. Misol uchun: brainstorming diagrammasi va MS Visio.

Web sayt tuzilishi bilan yaqin bo’lganini oling. Bu sinalmagan web diagrammalari, sayt xaritalari va navigatsiya strukturasini hosil qilish.

Manba:

Sherali Turdiyev