Malumotlar bazasi
Zivert Zivert Zivert — Xalqaro Birliklar Tizimidagi SI dagi effektiv va ekvivalent ionlanuvchi nurlanish dozasining o‘lchov birligi. 1979-yildan e’tiboran fanga joriy etilgan. Birlik, ionlanuvchi nurlanishlarning (radiatsiya) inson salomatligiga ta’sirini o‘rganishda katta mehnatlari singgan mashhur shved olimi Rolf Zivert sharafiga shunday atalgan. SI dagi birliklarning nomlarini yozish imlo qoidalariga muvofiq, olim sharafiga atalgan birlikning nomi, so‘z … Читать далее
Vatt Vatt Vatt — o‘zbekcha belgilanishi Vt, xalqaro belgilanishi W bo‘lgan, Xalqaro Birliklar Tizimi — SI dagi quvvat fizik kattaligining o‘lchov birligidir. Bundan tashqari, vatt o‘lchov birligi bilan, issiqlik oqimi, tovush energiyasi oqimi, doimiy elektr toki quvvati, o‘zgaruvchan tokning aktiv, reaktiv va to‘liq quvvatlari, nurlanish oqimi, ionlanuvchi nurlanishlar oqimi fizik kattaliklari o‘lchanadi. Ushbu o‘lchov birligi … Читать далее
Kulon Kulon Kulon — o‘zbekcha belgilanishi Kl, xalqaro belgilanishi C bo‘lgan, SI xalqaro birliklar tizimidagi elektr zaryadi (elektr miqdori) hamda, elektr induksiyasi oqimi (elektr siljishi oqimi) fizik kattaliklarining o‘lchov birligidir. Ta’rifiga ko‘ra, 1 kulon — 1 soniya vaqt ichida o‘tkazgichning ko‘ndalang kesimidan o‘tadigan 1A tok kuchiga ega elektr miqdori (elektr zaryadi) deyiladi. Maktab o‘quv darsliklaridagi … Читать далее
Nyuton (birlik) Nyuton (birlik) Nyuton – Xalqaro Birliklar Tizimida kuchning o‘lchov birligi. O‘zbekcha belgilanishi N, (кирилл алифбосида Н); xalqaro belgilanishi ham N. Nyuton – hosilaviy birlik. U Nyutonning ikkinchi qonunidan kelib chiqqan holda: Massasi 1 kg bo‘lgan jismga yo‘nalish bo‘yicha 1 m/s2 tezlanish beruvchi kuch sifatida aniqlanadi. Demakki, 1 N = 1 kg ∙ m/s2. … Читать далее
Lyuks Lyuks Lyuks – SI Xalqaro Birliklar Tizimi tarkibidagi, yoritilganlik o‘lchov birligi. O‘zbekcha belgilanishi lk (кирилл алифбосида лк), xalqaro belgilanishi lx. Ta’rifiga ko‘ra, bir lyuks bu: Yorug‘lik oqimi bo‘yicha, 1 lyumen yorug‘lik tushayotgan 1m2 sirtning yoritilganligidir. Ya’ni: Oddiyroq aytganda, 1 kvadrat metrga yo‘naltirilgan 1000 lyumen yorug‘lik, ushbu maydonni 1000 lyuksga yoritadi. Agar, ushbu 1000 lyumen … Читать далее
Lyumen Lyumen Lyumen – Xalqaro Birliklar Tizimi — SI ga ko’ra, yorug‘lik oqimining birligi hisoblanadi. O’zbekcha belgilanishi lm, (кирилл алифбосида лм), xalqaro belgilanishi ham lm. Ta’rifida ko’ra: bir lyumen yorug’lik kuchi 1 kandela bo‘lganda 1 steradian fazoviy burchakdagi nuqtaviy manbadan tarqaladigan yorug’lik oqimiga teng bo‘ladi: 1 lm = 1 kd × 1 sr = 1 lk … Читать далее