Malumotlar bazasi
Elektr toki kuchi birligi — Amper Elektr toki kuchi birligi — Amper Tok kuchi va qarshilik uchun «Xalqaro birliklar» deb atalgan birliklar 1893-yilda Chikagoda o‘tkazilgan Xalqaro Elektr Kongressida tasdiqlangan va «Xalqaro amper« va «Xalqaro om« larning ta’riflari 1908-yildagi London kongressida qabul qilingan edi. Garchi 8-O‘TXK da ham elektr sohasiga tegishli «Xalqaro birliklar« ning «Mutloq birliklar« … Читать далее
Uzunlik va Masofa SI halqaro birliklar tizimida uzunlik va masofa birligi deb Metr qabul qilingan. Belgilanishi — m O’lchamligi — L (inglizcha «Length» so’zidan) Ta’rifi: Metr yorug’likning vakuumda 1/299 792 458 sekund vaqt oralig’ida bosib o’tgan masofasiga teng. Etimologik tarixi: yunoncha metron, Lotincha metrum so’zlaridan XIV-asrda Yevropa tillariga kirib kelgan, XVII-asr Fransuzcha METRE’- o’lchov, o’lchagich … Читать далее
Harorat shkalalari Harorat shkalalari Termometrik moddaga bog‘liq bo‘lmagan harorat shkalasi «Termodinamik harorat shkalasi» (ba’zan uni «Mutloq harorat shkalasi» yoki «Kelvin shkalasi» deb ham atashadi). Bu shkala ingliz fizigi U. Tomson (Lord Kelvin) tomonidan XIX-asr o‘rtalarida fanga tavsiya etilgan. Kelvin termodinamik harorat shkalasi bitta asosiy tayanch nuqtaga — suvning qattiq, suyuq va gaz fazalaridagi holatlarining termodinamik … Читать далее
Termodinamik harorat birligi — Kelvin Termodinamik harorat birligi — Kelvin Termodinamik haroratning ta’rifi 10-O‘TXK (1954 yil, Rezolyutsiya 3; CR 79) tomonidan tasdiqlangan bo‘lib, fundamental qiymat sifatida suvning uchlanma nuqtasi termodinamik haroratining 1/273.16 qismiga teng deb aniqlangan. 13-O‘TXK (1967/68, Rezolyutsiya 3; CR 104 va Metrologia 1968, 4, 43) «Kelvin gradusi» atamasi va °K belgisi o‘rniga, Kelvin … Читать далее
Oqsoqol pensiyaga chiqmoqda: kilogrammning yangi etaloni. Oqsoqol pensiyaga chiqmoqda: kilogrammning yangi etaloni. Rasmda — kilogrammning ikkita etaloni namoyish qilingan. Chap tarafdagi etalon — havosi so‘rib olingan ikki qavat shisha qopqoq ostidagi yarqiroq metall silindr — platina-iridiy qotishmasidan tayyorlangan bo‘lib, u xalqaro etalon sifatida olis —1879 yilda tasdiqlangan. U hozirda ham butun dunyo bo‘ylab barcha turdagi … Читать далее
Kilogramm ta’rifi o‘zgardi. Xo‘sh, innankeyinchi? Kilogramm ta’rifi o‘zgardi. Xo‘sh, innankeyinchi? 2019-yil 20-maydan e’tiboran SI tizimining yetti asosiy birliklaridan biri — kilogrammning qoidasi o‘zgardi. Aniqrog‘i, u murakkablashdi. Endilikda, kilogramm inson qo‘li bilan yasalgan qandaydir bir material obyektga bog‘liq emas. Aksincha, u ham, SI ning boshqa asosiy birliklari singari, fundamental tabiat qonunlari asosida qayta ta’riflandi. Yangi ta’rif … Читать далее