Qiziqarli matematika

Shaxmatda o‘ynalishi mumkin bo‘lgan parityalar soni nechta?

от

Shaxmatda o‘ynalishi mumkin bo‘lgan parityalar soni nechta? Shaxmatda o‘ynalishi mumkin bo‘lgan parityalar soni nechta? Shaxmat taxtasida o‘ynalishi mumkin bo‘lgan partiyalarning necha xil varianti bo‘lishi mumkinligini hech o‘ylab ko‘rganmisiz? Taxminan qancha deb his?blaysiz? 100? Juda kam. 1000? 100000 ham kam. Million deysizmi yoki milliardmi? Urinmay qo‘ya qoling. Shaxmat taxtasida o‘ynalishi mumkin bo‘lgan partiyalarning aniq sanog‘i mavjud … Читать далее

Shaxmat taxtasi haqida afsona va haqiqat…

от

Shaxmat taxtasi haqida afsona va haqiqat… Shaxmat taxtasi haqida afsona va haqiqat… Maktabda matematika fanini yaxshi o‘qigan bo‘lsangiz, progressiyalar haqida yaxshi eslasangiz kerak. Balki xuddi mening matematika o‘qituvchim singari sizning ustozingiz ham, shaxmat taxtasidagi katakchalar tartibiga muvofiq, bug‘doy donlari berishini so‘rab, podshoni tang holatga tushirib qo‘ygan ziyoli haqidagi eski afsonani aytib bergandir. Keling shu afsonani … Читать далее

Eko-Muvozanat va qiziqarli matematika

от

Eko-Muvozanat va qiziqarli matematika Eko-Muvozanat va qiziqarli matematika Erta bahorda unib chiqqan momaqaymoq o‘simligi va gulini barchamiz ko‘rganmiz. Uning parashyutchalarini puflab uchirib ko‘rmagan inson ham kam bo‘lsa kerak. Hech tasavvur qilib ko‘rganmisiz: anao‘sha siz puflab uchirib yuborgan momaqaymoq parashyutchalariningsoni nechta bo‘lar ekan? Ulardan har biri, uchib borib tushgan yeridan unib chiqib, keyingi yili yana bir … Читать далее

Qopqondagi pishloq (yoki, moliyaviy piramida haqida)

от

Qopqondagi pishloq (yoki, moliyaviy piramida haqida) Qopqondagi pishloq (yoki, moliyaviy piramida haqida) Bundan to‘rt-besh yil muqaddam Farg‘onada asosan yoshlarni va qisman katta yoshdagilarni o‘z girdobiga tortgan bir narsa avj olgan edi. O‘shanda mening ham bir necha do‘stlarim bunga aralashib qolib keyin ancha afsuslanib yurishdi. Yaxshiki tegishli idoralar tezkor choralar ko‘rib, qalloblikning payini qirqishdi. Biroq ular, … Читать далее

NBYGJZ YBCBS

от

NBYGJZ YBCBS NBYGJZ YBCBS (ZPYWE LSJQUPHSBGJZB IBRJEB) PSCJUBOWRUBWA TBZUJEBHJ WTICW NBRPMB PSRBMJ TJAMBS WDIWO LSJQUPHSBGJZB, ZB’OJ NBYGJZ YBCBS BMNBTIJOJTI UFYOJLBTJ IBRJEB NB’MWNPU CFSJTIOJ NBRTBE RJMHBO FEJL. Yuqoridagi ikki satr g‘alati yozuvlar nimani anglatishini tushunolmay xunob bo‘lmayapsizmi ishqilib? Albatta kimlardadir bu borada ma’lum tushunchalar bordir; lekin saytimizning ko‘plab o‘quvchilari uchun yuqoridagi so‘zlar g‘alati va tushunarsiz tuyulishi … Читать далее

Gilbert maslalari. o‘tkir matematiklar uchun murakkab muammolar.

от

Gilbert maslalari. o‘tkir matematiklar uchun murakkab muammolar. Maqola mundarijasi Gilbert maslalari. o‘tkir matematiklar uchun murakkab muammolar. Kantorning kontinuum-gipotezasining isboti. Arifmetika aksiomalarining o‘zaro zid emasligi. Fizikani aksiomalash mumkinmi? Muayyan sonlarning transsendentligining isboti, xususan 2?2 uchun. Diofant tenglamalarini yechish uchun algoritm mavjudligi haqidagi masala. 18-raqamli masala. Masalani yechimi uchun mukofot. Ro‘yxatdagi so‘nggi masala. Gilbert masalalari borasida qiziq … Читать далее

? sonining verguldan keyingi 10000 ta raqami

от

? sonining verguldan keyingi 10000 ta raqami π sonining verguldan keyingi 10000 ta raqami πshloqli πrogdan πstali πtssa afzal deydi πnhona πchirlab πchoqchi usta πrmat amaki.   Aylana diametrining aylana uzunligiga nisbatini ifodalovchi π soni haqida hammaiz maktab kursida ma’lumot olganmiz. U odatda yaxlitlanib, 3.14 tarzida qo‘llaniladi va bu kundalik hisob-kitoblar uchun yetarli daraja hisoblanadi. … Читать далее

Dunyoni o‘zgartirgan 17 ta tenglama

от

Dunyoni o‘zgartirgan 17 ta tenglama Dunyoni o‘zgartirgan 17 ta tenglama   Ingliz matematigi Yan Styuart o‘zining «Noma’lumni izlab: dunyoni o‘zgartirgan 17 ta tenglama» nomli asarida (Ian Stewart, «17 equations that changed the world» — London, 2012), ilm-fan tarixidan eng muhim 17 ta matematik tenglamalarning kashf etilishi tarixi va ularning insoniyat uchun keltirgan amaliy ahamiyati haqida so‘z … Читать далее

Tesserakt

от

Tesserakt Tesserakt Bolalarni ham, kattalarni ham birdek o‘ziga maftun qila oladigan matematika bo‘limlaridan biri — fazoviy o‘lchamlarning to‘rtinchi yo‘nalishini tekshirish bo‘lsa kerak. Biz kundalik hayotimizda ko‘nikib qolgan uch o‘lchovli fazo haqidagi tasavvurlarimizdan farqli o‘laroq, to‘rt o‘lchovli fazoda matematik, geometrik va fizik tushunchalar yanada kengroq ma’no kasb eta boshlaydi. Ilm-fan peshvolaridan tashqari yana dindorlar orasida (nasroniy … Читать далее

Matematika va navigatsiya: kenglik va uzunlik

от

Matematika va navigatsiya: kenglik va uzunlik Matematika va navigatsiya: kenglik va uzunlik Deyarli 400 yil mobaynida ochiq dengizda turgan kemaning joylashuvini aniq belgilash vazifasi, ilm-fan va texnika oldidagi eng muhim vazifa o‘laroq dolzarb bo‘lib kelgan edi. Ushbu muhim vazifa yuzasidan olib borilgan ilmiy tadqiqotlar, hamda bajarilgan tajribalar oxir oqibatda astronomiya, navigatsiya sohalarining yanada taraqqiy etishiga … Читать далее