Malumotlar bazasi
Ensiklopediya.uz
USTA SHIRIN USTA SHIRIN Murodov (1879, Buxoro — 1957.12.2, Toshkent) — meʼmor, ganch oʻymakori; Oʻzbekiston FAning faxriy aʼzosi (1943), Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan sanʼat arbobi (1943). Hunarni otasi usta Murod va bobosi usta Nosirdan oʻrgangan, yoshligidan amakisi usta Hayot qoʻlida qolgan va undan taʼlim olgan. Mustaqil usta sifatida Buxoro amirining Karmanadagi saroyi (Sitorai Mohi Xosa yozlik … Читать далее
USMONXOʻJAYEV Halim Haydarovich USMONXOʻJAYEV Halim Haydarovich (1919.20.11 Toshkent 1993.9.4) mexanika sohasidagi olim, Oʻzbekiston FA akad. (1984). Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan fan arbobi (1980). Toshkent toʻqimachilik in-tini tugatgan (1950). Shu intda i. t. sektori boshligʻi (1950—52), assistent (1951 — 52), oʻqituvchi (1954—57), dekan (1958-61), Oʻzbekiston FA Mexanika va inshootlarning seysmik mustahkamligi in-tida oʻzi tashkil qilgan mexanizm va … Читать далее
USMONLI TURK IMPERIYASI USMONLI TURK IMPERIYASI, Usmonlilar davlati [Yevropada Ottoman imperiyasi deb atalgan] — Kichik Osiyo, Sharqiy Yevropa, Yaqin Sharq va Shim. Afrika, qisman Kavkaz va Qrimda usmonlilar sulolasi boshqargan davlat (1299 — 1922). Usmonli turk imperiyasiga Usmon I asos solgan. Ensiklopediya.uz USMONLI TURK IMPERIYASI
URXUN-YENISEY YOZUVI URXUN-YENISEY YOZUVI, qadimgi turk runik yozuvi — tosh, metall, yogʻoch va b. ga oʻyib bitilgan qad. turkiy yozuvlar. 5—8-a. (baʼzi manbalarda 8—10-a.) larga mansub. Urxun va Yenisey daryolari havzalaridan topilganligi sababli shu nom bilan yuritiladi. Tashqi koʻrinishidan got (qad. german) yozuviga oʻxshash boʻlganligi uchun runik yozuv deb ham atalgan. Urxun-yenisey yozuvi haqida dastlab … Читать далее
URINMA URINMA — kesuvchining limit holati. / egri chiziqqa uning A nuqgasida oʻtkazilgan Urinma kuyidagicha aniqlanadi: / chiziqsa A dan farqli V nuqtani olib, AV kesuvchi oʻtkaziladi. V nuqta / egri chiziq boʻylab harakatlansa, AV kesuvchi A nukta atrofida aylana boshlaydi (rayem, 1). Bunda AV kesuvchi tayin bir limit holatga ega boʻlishi ham, boʻlmasligi ham … Читать далее
URGANCH URGANCH (1929-y. gacha Yangi Urganch) — Xorazm viloyatiiati shahar, viloyatning maʼmuriy, iqtisodiy va madaniy markazi. Amudaryoning quyi oqimi chap sohilida. Shovot kanali shahar oʻrtasidan oʻtib, Urganchni shim. va janubiy qismlarga ajratgan. Shim. qismida, asosan, turar joy binolari, ilmiy va madaniy maorif muassasalari, maishiy xizmat koʻrsatish korxonalari, jan. qismida esa i. ch. korxonalari joylashgan. Har … Читать далее
URAL URAL (1775-y. gacha Yoyiq) Jan. Ural va Kaspiyboʻyi pasttekisligidagi dare, Rossiya va Qozogʻiston hududlarida. Uz. 2428 km, havzasining mayd. 237 ming km2. Uraltov tizmasidan boshlanib, Kaspiy dengiziga quyiladi. Quyilish joyida 2 tarmoq — Yoyiq va Oltin (kema qatnaydigan) tarmoklariga boʻlinadi. Asosan, qordan toʻyinadi. Oʻrtacha suv sarfi kuyi oqimida 400 m3/sek. Noyab. da muzlab mart—apr. … Читать далее
UN-YORMA SANOATI UN-YORMA SANOATI — oziq-ovqat sanoatiimng galla donlarini qayta ishlaydigan tarmogʻi. Asosiy mahsuloti un va yorma. Un tortish qadimdan maʼlum. Dastlab donlar yorgʻuchoq (toshyorma) va oʻgʻirda yanchilgan, qoʻl tegirmonda yorma yoki un qilingan, keyinchalik suv tegirmonlari, 17-a. da kam suvli joylarda shamol tegirmonlari qurildi. 1786-y. Buyuk Britaniyada, 1818-y. da Rossiyada bugʻ bilan ishlaydigan dastlabki … Читать далее
UMURTQASIZLAR UMURTQASIZLAR (Invertebrata) umurtqa pogʻonasi boʻlmaydigan hayvonlar guruhi. Hayvonot dunyosini umurtqasizlar va umurtqalilarga ajratishni 19-a. boshida fransuz olimi J. B. Lamark taklif etgan boʻlib, sistematik ahamiyatga ega emas. Chunki umurtqasizlarga hayvonot dunyosining xordalilardan tashqari barcha tiplari kiradi. Lekin xordalilarning hamma vakillarida umurtqa boʻlmaydi. Hozir «Umurtqasizlar» termini faqat hayvonlarni umumiy tavsiflash uchun ilmiy asar va oʻquv … Читать далее