Malumotlar bazasi
Ensiklopediya.uz
ASALARI ZAHARI haqida malumot bilib oling. ASALARI ZAHARI, apitoksin (lot. apis — asalari, yun. toxikon — za-har) — ishchi asalarilar tanasidagi ipsimon bezlari ajratadigan oʻtkir hidli achchiq, och sariq, shaffof suyuqlik. A. z. tarkibida biol. faol moddalar, fermentlar, erkin aminokislotalar, chumoli, xlorid, ortofosfat kislotalari, gistamin, xolin, triptofan, oltingugurt, magniy fosfat va b. moddalar bor. A. … Читать далее
ASAD ibn ABDULLOH haqida malumot bilib oling. ASAD ibn ABDULLOH — Arab xalifaligining Xurosondagi noibi (724 — 727 va 735—738). Xalifa Maʼmun Abdullohning oʻgʻli. Yer egalari (dehqonlar) orasida obroʻsi baland boʻlgan. Somoniylar ajdodi Somonxudot xalifa Maʼmun qoʻlida islomni qabul qilgani sharafiga oʻz oʻgʻlini Asad deb atagan. Asad ibn abdulloh Asad ibn abdulloh Toxariston hokimlari va … Читать далее
ARQONIY haqida malumot bilib oling. ARQONIY — kechpishar qovun navi. Shakli ellipissimon, boʻyi 30 — 35 sm, ogʻirligi 4 — 7 kg. Pusti kalin, sirti bir oz burishgan, kam toʻr, yashil. Eti oqish-yashil, qalinligi 4 — 5 sm, shirin, tarkibida 9,1% gacha qand bor. Urugʻxonasi katta, urugʻi choʻziq va bir oz bukik. Urugʻi ekilganidan keyin … Читать далее
ARXIMED SPIRALI haqida malumot bilib oling. ARXIMED SPIRALI — oʻz nuqtalaridan biri O atrofida tekislik boʻylab tekis aylanayotgan OA toʻgʻri chiziq ustida doimiy tezlik bilan harakatlanib boruvchi M nuqta chizgan yassi egri chiziq. Harakatlanayotgan toʻgʻri chiziqqa maʼlum yoʻnalish berib, unga qutb oʻqi, undagi qoʻzgʻalmas nuqtaga qutb deb qaralsa, u holda Arximed spiralining kutb koordinanalardagi tenglamasi, … Читать далее
ARXEOLOGIYA BUYUMSHUNOSLIGI haqida malumot bilib oling. ARXEOLOGIYA BUYUMSHUNOSLIGI — arxeologiyaning har bir arxeologik davrga oid buyum va jihozlarni oʻrganadigan sohasi. Har bir buyumning oʻziga xos kelib chikish va taraqqiyot tarixi bor. Hoz. kunda ishlatilib turgan buyumlar (pichoq, kozon, piyola, kosa) ibtidoiy zamonlardan boshlab necha bosqichlarni oʻtib, soʻnggi holatida bizga yetib kelgan. Har bir tarixiy davr … Читать далее
ARXANGELSKIY Nikolay Porfiryevich haqida malumot bilib oling. ARXANGELSKIY Nikolay Porfiryevich (1891.1.4. — Toshkent — 1977.11.12) — rus maʼrifatparvari, pedagog-oʻlkashunos. Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan oʻqituvchi (1940), SanktPeterburg un-tining tarix-filol. f-tini tugatgan (1916). 1916-y. dan zemstvo maktabida rus tili va psixologiyadan daryo bergan. 1920-y. Fargʻonadagi maktab-kommuna mudiri. 1921-y. dan Turkiston Maorif xalq komissarligi ilmiy kengashining ped. hayʼati raisi, … Читать далее
ARTON haqida malumot bilib oling. ARTON, Abbat Arton — olxoʻri navi. Vatani Fransiya. Daraxti oʻrtacha kattalikda, tarvaqaylamay tikroq oʻsadi. Bargi oʻrtacha, nashtarsimon. Guli oq. Oʻzidan changlanadi. Mevasi yirik (45 —55 g), tuxumsimon, sirti silliq, usti gʻubor bilan qoplangan, binafsha-qizil rangda. Eti sariq, qalin, juda shirin. Eti danagidan yaxshi ajraladi. Qurgʻoqchilikka chidami oʻrtacha. Sugʻoriladigan maydonlarda yaxshi … Читать далее
ARTEL haqida malumot bilib oling. ARTEL — fuqarolarning birgalikda xoʻjalik faoliyati yuritish maqsadlarida tuzgan ixtiyoriy uyushmasi shakllaridan biri. Aksariyat hollarda Artel atamasi mehnat jarayonlarini birgalikda bajarish uchun tuzilgan shirkatlarga (baliq ovlash, q. x. artellari) yoki oʻz aʼzolari mehnatini umumlashtirmay, qisman i. ch. vositalariga egalikni birlashtiruvchi uyushmalarga nisbatan qoʻllaniladi. Sobiq Ittifoqda yakka tartibda mehnat faoliyati bilan … Читать далее
ARSLON haqida malumot bilib oling. ARSLON, sher (Panthera leo) — mushuksimonlar oilasining bir turi. Uz. 240 sm gacha (urgʻochisi kichikroq), ogʻirligi 280 kg gacha. Yuz qismi choʻziq, dumining uchida uzun qora qildan iborat popugi bor. Tanasi kalta jun bilan qoplangan, erkaklari tanasining oldingi qismi (boʻyni, koʻkragi va yuzi) dagi uzun yunglari yolni hosil qiladi (jinsiy … Читать далее