Malumotlar bazasi
Ensiklopediya.uz
ULUGʻTOGʻ ULUGʻTOGʻ, Ulutov — Jezqazgʻan (Qozogʻiston)dan 100 km shim. da, Sarisu daryosi shim. da joylashgan togʻ. 20-a. ning 30-y. larida Jezqazgʻandan 50 km gʻarbdagi Qarsaqpay koni yaqinida Qoramoʻla togʻi yon bagʻrida yozuvlik tosh topilgan (Ermitaj muzeyida saklanadi). 1391-y. Amir Temur Toʻxtamishga qarshi yurishi chogʻida Ulugʻtogʻga yetib kelib, bir kun ichida uning tepasiga tugʻ oʻrnatib, qarorgoh … Читать далее
ULUSBEGI ULUSBEGI — ulus hokimi. 13 — 18-a. larda Oʻrta Osiyoda U. oʻz ulusida oddiy hukmdor nomidan ish yurgizgan. Ulusbegi lavozimiga, odatda, xonning qarindosh urugʻlari tayinlangan. Ulusbegi oliy hukmdorning har xil topshiriqlarini bajargan, urush paytida safarga xukmdor bilan birga otlangan. Ensiklopediya.uz ULUSBEGI
ULAN-BATOR ULAN-BATOR, Ulaanbaatar (mongolcha — Qizil Botir) — shahar, Mongoliya poytaxti. BogdoOʻla togʻi etagida, Tola daryosi vodiysida, 1325 m balandlikda joylashgan. Iqlimi keskin kontinental, yanv. ning oʻrtacha t-rasi —27°, iyulniki 18°. Yillik yogʻin 250 mm. Aholisi 691 ming kishi (1999). Alohida maʼmuriy birlik qilib ajratilgan. Shaharga 1639-y. da asos solingan. Dastlab Moʻgʻulistonda koʻchmanchi qayot kechiruvchi … Читать далее
UYGʻUR TILI UYGʻUR TILI, yangi uygʻur tili — turkiy tillardan biri. Asosan, XXRning SinszyanUygʻur muxtor rayoniaa, shuningdek, Uzbekistan, Qozogʻiston, Qirgʻiziston respublikalarida, Afgoniston, RF va b. mamlakatlarda tarqalgan. Soʻzlashuvchilarning umumiy soni 7,7 mln. (jumladan XXR da 7,5 mln.) kishidan ortiq. «Uygʻur», «Uygʻur tili» atamalari 1921-y. da yagona etnolingvistik jamoa uchun SE. Maloye tomonidan taklif etilgan (avvalgi … Читать далее
UY PASHSHASI UY PASHSHASI, uy chivini (Musca domestica) — ikki qanotlilar turkumi haqiqiy pashshalar oilasiga mansub hasharot turi. Kattaligi 5—9 mm, keng tarqalgan sinantrop tur. Faqat odam yashaydigan joylarda uchraydi. Bir yilda 9 tagacha, jan. da 15 tagacha nayeli rivojlanadi. Urgʻochisi 2 oy yashab, 600 dan 2000 tagacha tuxum qoʻyadi. Hayot sikli (tuxumdan voyaga yetgan … Читать далее
UKRAINA MILLIY FANLAR AKADEMIYASI UKRAINA MILLIY FANLAR AKADEMIYASI — Ukrainaning oliy davlat ilmiy tashkiloti. 1918-y. 27 noyab. da tashkil etilgan. Kiyev sh. da joylashgan. Uning 1prezidenta — mashhur geolog olim va geokimyogar V. I. Vernadskiy. Dastlab akademiya 3 int, 15 komissiya va milliy kutubxonani birlashtirgan 3 ilmiy boʻlimdan iborat boʻlgan. Akademiya tarkibidagi 3 seksiya, 14 … Читать далее
UYGʻONISH DAVRI UYGʻONISH DAVRI, Renessans — Markaziy Osiyo, Eron, Xitoy (912 va 15-a. lar), Gʻarbiy Yevropada yuz bergan alohida madaniy va tafakkuriy taraqqiyot davri. «Renessans» atamasi dastlab Italiyadagi madaniymaʼnaviy yuksalish (14—16-a. lar)ga nisbatan qoʻllanilgan, uni oʻrta asrchilik turgʻunligidan yangi davrga oʻtish bosqichi deb baholaganlar. Renessansning asosiy alomatlari: tafakkurda va ilmu ijodda dogmatizm, jaholat va mutaassiblikni … Читать далее
UILKINS UILKINS Moris Xyu Frederik (1916.15.12, Pongaroa, Yangi Zelandiya) — ingliz biofizigi. London Kirollik jamiyati aʼzosi (1959). Birmingem un-ti falsafa d-ri (1940). AQSH Kaliforniya un-tida (1941—45), London Kingz kollejida (1946-y. dan) ishlagan. Shu kollej molekulyar biol. boʻlimi boshligʻi (1962-y. dan) va biofizika prof. (1970-y. dan). DNK molekulasining qoʻsh spiralli ekanligi toʻgʻrisidagi F. Krik va J. … Читать далее
UZUN UZUN — Surxondaryo viloyati Uzun tumanidagi qishloq, tuman markazi. T. y. stansiyasi. Qishloq 1920-y. gacha Kultepa deb atalgan. Viloyat markazi (Termiz)dan 192 km. Oʻrtasidan Obizarang daryosi kesib oʻtgan. Aholisi 12 ming kishi (2004). Obizarang va Qorasuv daryolaridan suv oladi. Ensiklopediya.uz UZUN
UZLUKSIZ FUNKSIYA UZLUKSIZ FUNKSIYA — maʼlum shartni qanoatlantiruvchi funksiya; muhim tushunchalardan biri. (fx) funksiya ЈyeL toʻplamda aniqlangan va xoyeYe shu toʻplamning limit nuqtasi boʻlsin. Agar (limfx) = (fx0) boʻlsa, f(x) funksiya x=x0 nuqtada uzluksiz deyiladi. Funksiyaning uzluksizligini quyidagicha aytish ham mumkin: agar ixtiyoriy ye>0 son uchun shunday 5>0 son topilsinki, bunda hx — xp | … Читать далее