Bo’yinga yopishib turadigan qaytarma yoqa
mm. yetkazmay qirqiladi, o’ngiga agdarib, ustki yoqadan 0,2 sm. kant xosil qilib
Qanday qilib tikishni o’rganish kerak?
Chiroyli va oqilona kiyinish istagi har qanday adolatli jinsga xosdir. Ayollar xarid qilish safarlari va butiklarda juda yaxshi vaqtni topish uchun ko’p vaqt sarflaydi. Shunga qaramay, hatto zamonaviy narsalar ko’p bo’lsa ham, ko’pincha ayollar kattaligi yoki mos ranglarini tanlasholmaydi. Bunday hollarda tikuvchilik qobiliyati juda foydali. Maktablar va institutlarda igna ishi o’rgatilmaydi, shuning uchun ko’pchilik ayollar faqat tikuvchilik bilan tikish bilan tanishadilar. Va bu narsaga shoshilinch zarurat tug’ilganda, odil jinsiy aloqa qanday qilib tikish va kiyimni o’z-o’zidan kesib olishni o’rganish haqida o’ylaydi.
Men noldan tikilishni o’rganishni xohlayman!
Kiyim tikish san’ati mutlaqo adolatli jinsiy aloqa qilishning har bir a’zosi tomonidan o’zlashtirilishi mumkin, chunki u doim kiyim-kechak bilan shug’ullanadigan ayollardir. Ushbu qobiliyatlar qondagi qonimiz borligini aytishingiz mumkin.
Tikuvni o’rganishga qaror qilgan ayollarni qiziqtirgan birinchi savol: “Qanday qilib tikishni o’rganish kerak?”. Boshqa har qanday igna ishlarida va ishlarida bo’lgani kabi, kiyimlarni tikishda ham oddiy narsalar mavjud, ular bilishmasa, hatto eng oddiy narsani tiklay olmaydi. Shunday qilib, siz kiyimni qanday qilib tikish va kiyimni kesib olishni bilishdan oldin, o’zingizning ustozingiz kerak:
- qo’l tugunlari. Asosiy qo’lda tikuv: offset va yashirin, filtrlash va obmetovye, loop, tikuv “shingilsiz” va “zigzag”. Ushbu tikuvlar mutlaqo biron bir mahsulotni bajarish uchun zarur. Qo’lqopligi tikuvchilik ignasi bilan bajariladi, uning qalinligi mato qalinligi va sifatiga bog’liq;
- mashina tikuvlari. Qo’l tirnoqlarining ahamiyatiga qaramasdan deyarli barcha zamonaviy narsalar tikuvchilik mashinasi bilan yaratilgan. Mashina tikuvlari birlashtiruvchi, ikki tomonlama va tikilgan. Tikuv mashinasida murakkab narsalarni qanday tiklashni bilishdan oldin, asosiy tikuvlarni to’g’ri va to’g’ri bajarish san’atini usta qilishingiz kerak. Mashina tikuvlari bir xil bo’lishi kerak, bir xil miqdordagi matoga yopishtirilgan, yiqilmasin va matoni yormaylik;
- mahsulotni qayta ishlash usullari. Bu savol etakning pastki qismini bo’ysundirish va qirralarni muloyimlik bilan ishlash qobiliyatini nazarda tutadi. Bundan tashqari, ishlov berish usullarini bilish uchun siz ortiqcha to’qimalarni olib tashlashingiz va asosiy tirnoqlarning joylarini ularni yashirish uchun o’zgartirishingiz mumkin;
- turli xil to’qimalar bilan ishlash usullari. Ushbu usullarni bilish mahsulotni buzib tashlash kabi muammolarni bartaraf etishga yordam beradi. Ushbu usullar, agar siz parda tikishni o’rganishni xohlasangiz, sizga yordam beradi. Turli xil mato turlarini tikishga turli xil yondashuvlar, muayyan iplar va ignalarni ishlatish talab etiladi.
Faqat tikuvchilikning nazariy va amaliy asoslarini o’zlashtirib, yanada murakkab vazifalarni bajarishingiz mumkin.
Qaerda tikishni qaerdan o’rganishingiz mumkin?
Tikuv buyumlari san’ati to’qimalarni kesib, tikish, moslash va shakllantirish qobiliyatini o’z ichiga oladi. Ushbu ko’nikmalarni to’liq o’rganish uchun siz kesish va tikish kurslariga ro’yxatdan o’tishingiz yoki etarli sabr va adabiyotga ega bo’lishingiz mumkin. “Uyda tikishni qanday o’rganish kerak?” Kitoblarida siz tikuv bosqichlarining har biriga batafsil ma’lumot berilishi mumkin. Agar sizda biron bir savol bo’lsa, tajribali ustalarga murojaat qiling. Ularning tavsiyalari internetda mavjud bo’lishi mumkin – bizning saytimiz forumida hatto tikuv mavzusida ham bor. Mato bilan ishlaydiganingizda, tikuvchilikning eng muhim qoidasini esdan chiqarmaslik kerak – etti marta o’lchab, bir marta kesib tashlang. Muvaffaqiyatning shoshqaloqliklari va umidlari tikish orqali o’rganishda yordamchi emas. Bir necha marta so’rab, xatoga yo’l qo’ymaslikdan ko’ra, uni to’g’ri bajarish yaxshidir.
Bo’yinga yopishib turadigan qaytarma yoqa
A. qodiriy nomli jizzax davlat pedagogika instituti tasviriy san
Bo’yinga yopishib turadigan qaytarma yoqa
-
Bu sahifa navigatsiya:
- Apash tipidagi yoqa V 2 V 1 V
- Ustki va ostki qismi alohida bichilgan yoqani tikish.
- Qaytarma va ko’tarma qismi alohida bichilgan yoqani tikish
- Qaytarma va ko’tarma qismi yaxlit bichilgan yoqani tikish.
- Adip qaytarmali yoqani tikish.
- Taqilmasi yoqagacha yetgan ko’y lak yoqasini tikish.
- Yalang qavat yoqalarni tikish.
- Olib qo’yiladigan bezak yoqalarni tikish.
- KO’YLAKLAR YENGLARINI TIKISH VA O’TKAZISH.
- Engsiz ko’ylaklarning yeng o’mizini tikish.
- O’g’il bolalar kiyimini konstruksiyalash
- Bolalar gavdasining tuzilishi
Bo’yinga yopishib turadigan qaytarma yoqa
Buklangan qaytmali
Buklangan qaytarmali yoqalar.
Buklangan qaytmali yoqalar
Ayollar ko’ylagining yoqalari konstruktiv jixatdan qaytarma yoqa, shal
yoqa, tik yoqa va matroscha yoqalarga ajratiladi. Gazlama to’riga qarab ularga
qayirma qo’yiladi yoki qo’yilmaydi. Yoqa o’miziga ulanish usuliga qarab
o’tqazma va yaxlit bichilgan (old bo’lak bilan va adip bilan) bo’lishi mumkin.
Yoqa tayyorlash 2 bosqichdan iborat:
Yoqani yoqa o’miziga o’tqazish.
Yoqalar ustki va ostki qismi alohida bichilgan, yalang qavat va olib
qo’yiladigan bezak yoqalar to’rlariga bo’linadi.
Erkaklar va o’g’il bolalar ko’ylagining ustki va ostki yoqasi orasiga
qo’shimcha qatlam qo’yiladi. Yanada qattiqroq bo’lishi uchun yana bir qavat
qo’shimcha qatlam yopishtiriladi. Keyingi qo’shimcha qatlamning chetlari
yoqaning agdarma chokiga kushib tikilmasligi kerak, Yoqalarning qaytarma qismi
bilan ustki va ostki qismi alohida bichilgan, yalang qavat va olib qo’yiladigan
bezak yoqalar to’rlariga bo’linadi. Ko’tarma qismi alohida yoki yaxlit bichiladi.
Ustki va ostki qismi alohida bichilgan yoqani tikish.
Ustki va ostki yoqa alohida bichilgan bo’lsa ularni o’ngini ichkariga qaratib
qo’yib, yoqa burchaklarida ustki yoqadan 0,4 sm. solqi xosil qilib – 0,5 sm.
kenglikdagi agdarma chok bilan tikiladi. Yoqa burchaklaridagi chok haqi chokka 2
mm. yetkazmay qirqiladi, o’ngiga agdarib, ustki yoqadan 0,2 sm. kant xosil qilib
ko’klanadi, dazmollanadi va yoqachetlariga bezak baxyaqator yurgiziladi.
Qaytarma va ko’tarma qismi alohida bichilgan yoqani tikish
Yoqaning qaytarma qismi bilan ko’tarma qismi alohida bichilganda, tayyor
yoqa qaytarmasini yoqa ko’tarmasi 2 qismi orasiga to’grilab qo’yiladi va o’tkazilib
ayni vaqtda ko’tarmaning yon chetlari agdarma chok bilan tikiladi. Ko’tarma
o’ngiga agdarilib, ostki ko’tarma yoqa o’miziga o’tkaziladi, ustki ko’tarmaning
pastki qismi ostki ko’tarma o’tkazilgan chokni yopib, buklangan ziydan 0,1 sm.
naridan bostirib, ko’tarmaning yuqori cheti ham tikiladi.
Qaytarma va ko’tarma qismi yaxlit bichilgan yoqani tikish.
Qaytarmasi bilan ko’tarmasi yaxlit bichilgan yoqa agdarma chok bilan tikib
olgandan keyin qo’shimcha qatlamga yoqa qaytarmasining ko’tarmaga ogish
chizigi bo’ylab, yoqa uchlariga 3- 4 sm yetmaydigan qilib elimlab qo’yiladi. Ustki
yoqa qo’shimcha qatlam bilan birga yoqa o’miziga o’tkaziladi. Ostki yoqaning 0,1
sm oraliqda bostirib tikiladi va yoqa tayyor bo’lgandan keyin qaytarmaning ko’tarmaga o’tish
chizig’I bo’ylab baxyaqator yurgiziladi
Adip qaytarmali yoqani tikish.
Adip qaytarmali yoqani o’tkazayotganda, adip bilan old bo’lak o’ngi ichkariga qaratilib
juftlanadi va ular orasiga yoqani o’ngini,
qaratilib, adip tomondan yelka chokigacha
tikilishi bilan birga bort ham ag’darma chok bilan Germaniya “Tekstima” firmasining 8332 kl
mashinasida tikiladi. Ustki yoqaning chok haqi kertilib, qaytarib qo’yiladi va ostki yoqa ort
bo’lak o’miziga o’tkaziladi. Ustki yoqa qirqim tomonga buqilib, ort bo’lak yoqa o’miziga
Taqilmasi yoqagacha yetgan ko’y lak yoqasini tikish.
Taqilmasi yoqagacha yetgan ko’ylak yoqasini o’tqazishda ostki yoqa asosiy detal bilan ung
tomonlari ichkariga qaratilib juftlanadi va qirqimlari tekislanib, kertimlari to’g’ri keltirilib,
ostki yoqa tomonidan 0,7-1 sm. kenglikdagi chok bilan o’tkaziladi. Ustki yoqaning qirqim
tomondagi cheti ichkariga buqilib, ostki yoqa o’tqazilgan chokni yopadigan qilib, bostirib
Yalang qavat yoqalarni tikish.
Yalang qavat yoqalarni to’rlicha tikish mumkin. Ularning yon va qaytarma qirqimlariga
to’r qo’yib, siniq baxyaqator mashinada qo’yma chok bilan, magiz chok bilan yoki yoqa
qirqimlarini teskariga bukib, bostirib tikish mumkin
Olib qo’yiladigan bezak yoqalarni tikish.
Bunday yoqalarning ko’tarma qismining qirqimi yo’rmalanadi yoki
to’rtala tomoni tikiladi, shu ochikq joydan o’ngi-ga ag’dariladi va ochiq
joyi chok qirqimlari ichkari tomonga bukilib, ziylaridan 0,1-0,2 sm.
oraliqda tikiladi .Yoqaning ko’tarma qirqimiga magiz qo’yib tikish xam
mumkin Yoqasiz kiyimlarning yoqa o’mizini tikish. Yoqasiz
buyumda yoqa o’mizi qirqimlarini shu yoqa o’mizi shaklida
bichib yoki qiya (tanda ipiga nisbatan 45° S burchak ostida)
bichib olingan magiz yoki beyka bilan agdarma chok solib,
kant hosil qilib tikish mumkin. Avval magiz pastki cheti
0,7 sm bukiladi va ustki yoqa o’tkazilgan chokni
yopadigan qilib, bukilgan ziydan bo’laklari biriktirib
tikiladi, chok haqi yorib dazmollanadi, keyin asosiy detal o’ng tomonga o’ngini
pastga qilib tugrilanadi va agdarma chok bilan tikiladi. Chok magiz tomonga
buqilib, magizning o’ngidan agdarma chokdan 0,1-0,3 sm oraliqda bostirib
tikiladi. Keyin magiz buyumning teskari tomoniga qaytarilib, 0,1-0,2 sm kenglikda
kant hosil qilib dazmollanadi. Magizning ichki qirqimlari buklab tikilgan), yoki
maxsus mashinada yurmalangan bo’ladi,. Keyin asosiy detalga 7-8 sm oraliqda
yashirin qaviq bilan qo’lda chatiladi yoki maxsus mashinada tikib qo’yiladi.
Qalin gazlamalardan tikilgan kiyimning yoqa o’mizini magizli chok bilan va
ikki ignali mashinada beyka qo’yib tikish mumkin. 2 – rasm
KO’YLAKLAR YENGLARINI TIKISH VA O’TKAZISH.
Ko’ylaklar bichimi yeng konstruksiyasi tuzilishiga va yeng o’mizining
o’yilishiga qarab o’tqazma yengli, reglan yengli, ort va old bo’laklari bilan yaxlit
bichilgan yengli bo’lishi mumkin. Yenglar tor, keng, yeng uchi ulanma, qaytarma
manjetli, manjetsiz, terib burma hosil qilingan, taqilmali, uzun, kalta bo’lishi
mumkin. Ular bir, ikki va uch chokli bo’ladi. Bir choklining choki ostki tomonda,
ikki choklining yeng oldi va tirsak chokli yoki ustki o’rta chok va ostki chokli
Bukib tikiladigan yeng uchlari andaza yordamida bo’rlanadi. Yeng uchining
qirqimi teskariga 0,7-1 sm buqilib va bukish chizigi bo’ylab yana bukib 0,1-0,2 sm
kenglikda bostirib tikiladi Ipak va jun gazlamadan tikilgan bo’lsa yopiq qirqimli
qilib yashirin baxyali mashinada bukib tikiladi Yeng uchi qaytarmali bo’lsa, belgi
chiziq qaytarma kengligidan 2 baravar ortiq kenglikda chok haqi qo’shib
belgilanadi. Yeng qirqimi teskari belgi chiziq bo’ylab bukiladi va sirma qaviq bilan
ko’klanadi, yoki ko’klan-may maxsus igna bilan qadab qo’yiladi. Bukish haqi 0,5-
0,7 sm. kenglikda teskariga bukiladi va ziyidan 0,1-0,2 sm. kenglikda bostirib
Eng uchida bukish haqi oldirmay bichiladigan yenglarning uchiga magiz
qo’yib tikiladi. Magiz agdarma chok bilan yeng uchiga tikiladi, chok haqi magiz
tomonga qaytarilib, agdarma chokdan 0,1-0,2 sm. oraliqda magizga bostirib
tikiladi. Qalin gazlamadan tikiladigan bo’lsa ochiq qirqimi yo’rmalanadi va
maxsus yashirin baxyali mashinada tikiladi. Yeng uchini magiz chok bilan
tikishda, magiz buklagich yordamida buqilib, 1 ta baxyaqator bilan tikiladi. Yeng
uchiga elastik tasma qo’yilsa, yeng uchi yopiq qirqimli qilib buqilib, bir yo’la
ichiga elastik tasma qo’yib tikiladi . Yeng uchiga bezak yoki asosiy gazlamadan
bichilgan beyka maxsus moslama yordamida, qirqimlari ichkariga 0,7 sm. buqilib,
Englar taqilmalarini tikish manjetli yenglarning taqilmalari tirsak chokining
davomida yoki yaxlit detalning kesimida tikilishi mumkin. Yaxlit detalning kesimi
bitta magiz qo’yib tikila o’ng tomonga bukiladi. So’ngra ular ustma-ust qo’yilib,
taxlama hosil qilinadi va to’g’ri qismi to’g’ri burchak shaklida baxyaqator yuritib
Engning tirsak choki davomida taqilmani tikish uchun taqilma joyida ishlov
haqi tashlab bichiladi. Ostki tomon qirqim shakliga bichilgan magiz bilan agdarma
chok solib tikiladi, ichki qirqimi esa ochiq qirqimli buklama chok bilan tikiladi.
Magizga chok solib puxtalanadi Tirsak choki davomida (yoki kiritma chokida)
planka qo’yib yo’rmalab tikish mumkin. Bunda magiz detalga o’ngini pastga
qaratib maxsus moslama yordamida ulanadi. Magizning taqilma yuqori tomonini
hosil qiladigan qismini teskari tomonga bukib, butun eni bo’ylab taqilma ziyiga
burchak ostida 2 ta baxyaqator yuritib puxtalanadi. Kesimdagi taqilmani magizsiz
xam tikish mumkin. Bunda asosiy detal belgilangan chiziq bo’ylab tanda ipi
yo’nalishida qirqiladi va oxirida tugri burchak ostida 0,5-0,7 sm. qirqma hosil
qilinadi. So’ngra qirqimga parallel qalib 0,5-0,7 sm. naridan qirqmalar bukiladi.
Taqilmaning ustki tomonini hosil qiladigan cheti teskari tomonga, ostki tomonini
hosil qiladigan cheti esa manjet tikish va yengga ulash. Manjetlar qotirma bilan
yoki qotirmasiz tikiladi. Ulanma manjet tikishda kotirma buklama chok bilan
ulanadi. So’ngra yon tomonlari agdarma chok bilan tikiladi. Burchaklaridagi chok
haqidan 0,2 sm qoldirib ortikchasi qirqilib tashlanadi va manjet o’ngiga agdariladi.
Manjetga 0,5 sm. kenglikda bezak baxyaqator yuritiladi. Ulanma manjet choklash
mashinasida yoki tikish-yurmash mashinasida yengga ulanadi. Manjetning ostki
qismi yengga ulanib, chok manjet tomonga qaytarib qo’yiladi. Ustki manjet ulash
baxyaqatorini yopadigan qilib 0,1 sm oraliqda bostirib tikiladi
Tikish-yo’rmash mashinasida manjet yeng uchi bilan o’ngini ichkariga qilib
mashinada yo’rmalanib ulanadi Qaytarma manjetli yengni tikishda bitta bo’lakdan
iborat menjetning yon tomoni biriktirib tikiladi. Choklar yorib dazmollanadi.
O’ngiga agdarilib ikki buklab dazmollanadi. Manjet yengning teskarisiga qo’yib
ulanadi, chok qirqimi yo’rmalanadi. Chok haqi biriktirma chokdan 0,1-0,2 sm.
masofada yengga bostirib tikiladi. Yeng uchi dazmollanadi. Engni yeng o’miziga
o’tkazish qo’yimlarini to’grilab agdarma chok bilan tikiladi. Chok haqini magiz
tomonga bukib, agdarma chokdan 0,1 sm. oraliqda magizga bostirib tikiladi. Magiz
detal teskarisiga o’tkaziladi va asosiy detaldan 0,1-0,2 sm. kenglikda kant hosil
qilib dazmollanadi. Magizning ichki tomonidagi qirqimi universal mashinada 0,1
sm kenglikda bukib tikiladi, yoki maxsus 51-A kl mashinasida yurmalanadi.
Engni yeng o’mizi ichiga kiritib, ularning o’ngini ichkariga qaratib qo’yiladi
va yeng tomondan maxsus 302 kl mashinasida ustki materialdan qiyalama qismida
solqi hosil qilib, yeng o’miziga 1,2-1,5 sm. kenglikdagi chok bilan o’tkaziladi.
Hosil qilingan yeng solqilari dazmolda yoki pressda kirishtirib dazmollanadi (ip
gazlamadan tikilgan bo’lsa kirishtirib dazmollanmaydi). Bir chokli yenglarni
o’mizga o’tqazishda yeng choki yon chokiga to’gri keltirib o’tqaziladi, chok
Engsiz ko’ylaklarning yeng o’mizini tikish.
Eng o’mizini magizli chok yoki magiz qo’yib agdarma chok bilan tikish
mumkin. Magizli chok bilan tikishda, yelka qirqimlari tikilgandan keyin magizni
maxsus buklagich yordamida bukib, uning orasiga eng o’mizi qirqimini tugrilab,
bitta baxyaqator yuritib tikiladi. Eng o’miziga magiz qo’yib agdarma chok bilan
tikishda asosiy detalning o’ngiga magizning o’ngini qaratib, tikiladi.
O’g’il bolalar kiyimini konstruksiyalash
Bolalar kiyimini formalar va modalar tobora ko’payayotganligi katta
yoshdagi kishilar kiyimining turlari o’amda formalari ko’payishi bilan
chambarchas bog’liq. Hozirgi bolalar kiyimining asosiy sifat ko’rsatkichlaridan
biri uning funktsionalligidir. Kiyimning funktsionalligi umumiy tushuncha bo’lib,
kiyimning konstruktiv va estetik xarakteristikasini, unga qo’yiladigan fiziologik,
sotsial va texnologik talablarni o’z ichiga oladi. Yasli yoshidagi bolalarning
kiyimlari juda erkin, harakatlanishni qiyinlashtirmaydigan va qulay bqlishi lozim.
Chahalohlarning birinchi ustki kiyimi – sovuq o’tkazmaydigan, engil, etarli
darajada tekis, engsiz bo’ladi. Ich kiyimi – polzinka bilan birga koftochka va
ko’ylak, ko’pincha trikotajdan tikiladi. Bola o’sib katta bo’lgan sari uning
kiyimlarining turi ham o’zgaradi: kombinezon, kurtka, plashch shular
jumlasidandir. Maktabgacha tarbiya yoshidagi o’g’il bolalarga shim, ko’ylak,
kurtka tavsiya etiladi. O’g’il bolalar pal’tosining eng o’miziga o’tqazib tikiladigan
yoki reglan bichimli eng bo’ladi: barxyalar o’rtadan tugmalanadi. Cho’ntakli va
belbandli bo’ladi. Maktab yoshidagi bolalarning kiyimlari xilma-xilligi bilan
ajralib turadi. Maktab bolalarining kiyimlari garderobini maktab formasidagi
o’huvchilar formasi bilan bir qatorda, sport kiyimlari tashkil etadi. Maktab
yoshidagi bolalarning pal’tosini koketkali, belbandli, pogonli hqilib tikish, tabiiy
va sun’iy charmdan bezash, xilma-xil shnur, metall tugma, tugma, bilan bezatish
Bolalar gavdasining tuzilishi
Yangi tug’ilgan chaqaloqning bosh uzunligi tana
uzunligining 1/4 qismini tashkil qilsa
esa 1/8 qismiga teng. Chaqaloqlarda bo’yin kalta
qorin chiqqan va uzun
oyoq qo’lga nisbatan kalta
bo’ladi. Bolalarni o’sish davrida gavda qismlari bir
tekisda rivojlanmaydi. Qo’l va oyoqlar tez o’sadi
o’smirlik davriga kelib oyoq 5 marta
uzaygan bo’ladi. Tana qismi esa sekinroq o’sadi.
O’smir yoshiga kelib tana 3 marta
bosh qism esa 2
marta kattalashgan bo’ladi. Bolalarda bo’yning o’sishi
13-16 yoshlarda juda sezilarli
Bolalar kiyimlarining sinflanishi
Katta maktab yoshidagilar
O’spirinlar kiyimi kompozitsiyasi va uslubi jihatidan katta yoshdagi kishilar
pal’tosiga o’xshaydi. To’g’ri bichimli pal’to bilan bir qatorda beli qisman yopishib
turadigan bichimli pal’tolar ham uchraydi.
Formalar ikki guruxda: 3 dan 12 yoshgacha va 12 dan 18 yoshgacha bo’lgan
bolalar guruxlari. 12 yoshgacha bo’lgan davr modaga beparvo qaraladigan davr
hisoblanadi. Bu guruhga mansub bolalarning kiyimlari qulay, mahsadga loyiq qilib
tikilishi bilan birga, badiiy bezatiladi. 12 yoshdan katta bolalarning kiyimlari katta
yoshdagi kishilarning kiyimlariga oz-ozdan o’hshatila boriladi.
Bolalar ich kiyimi engil, qulay, havoni yaxshi o’tkazadigan, issiq tutadigan,
gigroskopik bo’lishi lozim. Ich-kiyim bolaning erkin nafas olishiga, badanda
qonning harakatlanishiga xalahit bermaydigan bo’lishi kerak. Bolalar kiyimi
kunduzi yoki kechasi kiyilishiga, mavsumga hamda bolaning yoshiga qarab, turli
gazlamalardan tikiladi. Bolalar kiyimiga ishlatiladigan gazlama miqdori kiyimning
kengligi va uzunligiga qarab belgilanadi, bunda gazlamani ikki buklangan holda
bichilishi va chok haqi tashlab ketish zarurligini hisobga olish kerak, bolalarni
chiroyli kiyina bilishga, kiyimni avaylab kiyish va uni toza tutishga yoshligidan
qrgatish zarur. Agar kiyimning biror choki so’kilgan bo’lsa, o’z chok yo’lidan
mashina chokida yoki qo’l chokida kiyimga mos rangli ip bilan tikiladi va
dazmollanadi. Kiyimning yirtilgan, teshilgan, kuygan, sitilgan joylari bo’lsa,
yamoq solinadi. Yamoq solish kiyimning turiga qarab, oddiy yamoq solish,
kiyimning ustidan yoki tagidan yamoq qo’yib bajariladi. Yirtilgan joyni mo’ljallab,
rangini moslab yamoq qirqib olinadi, hammasini yaxshilab, tekis qilib
dazmollanadi. Yamoqni kiyimdagi yirtiq joyning tagiga qilib ko’klab tikiladi.
Yirtiqning atrofini qaychi bilan to’g’rilab qirqib chihiladi va ichiga qayirib
chetidan tikiladi, so’ngra dazmollanadi. Bolalar kiyimlarini ko’pincha yirtilgan
joylarini applikatsiya usulida ham berkitiladi, bu kiyimda bezak sifatida qoladi.
masalan, shimning tizzasi yirtilgan bo’lsa, ko’ylak engining tirsagi yirtilgan bo’lsa,
mana shu joylarga turli geometrik shakllar, barglar qirqib olinib, petlya chok
yordamida yirtilgan joyning ustiga tikib chihiladi. Bu o’z navbatida kiyimning
yirtilgan joyini berkitish bilan birga kiyimda bezak vazifasini ham bajaradi.
Maktabgacha yoshdagi qizchalar ko’ylagini asosiy andoza chizmasidan
foydalanib, turli fasondagi ko’ylaklar bichish va tikish mumkin. Bunda
materiallarni ikki buklangan holda olinadi va uning ustiga tejamkorlik bilan
ko’ylak andoza joylashtiriladi, so’ngra kiyim detallari qirqib olinadi. Kiyim tikish
jarayonida materiallarning turiga va xossasiga e’tibor bergan xolda 0,5 dan 1 sm
gacha chok hahi qo’yib tikiladi.
Ko’ylakning tikish ketma-ketligi. Birinchi ko’ylakning yoqa o’mizi va old
qismlariga ishlov beriladi, so’ngra elka choklari bilan orqa yoki o’mizi biriktiriladi.
Yon choklar tikiladi, eng o’rnatiladi. Ko’ylakning etak va eng uchlariga ishlov
beriladi. Ko’ylakni modasiga ko’ra turli turlar, bezaklar va cho’ntaklar bo’lsa,
bularni chiroyli o’rnatishga oham o’z navbatida e’tibor beriladi. Ko’ylakni tikib
tayyor bo’lgandan so’ng uni pardozlab, dazmollab qo’yiladi. Bolalar kiyimlari
yoqali, yoqasiz bo’ladi.
Kiyimlarni kiydirilgan vahtida nuhsonlar topilib qoladi. Bunday nuhsonlar
kiyimning turli qismlarini bir-biriga noto’g’ri ulash, kiyimni noto’g’ri olingan
noaniq o’lchovlariga asoslanib, tayyorlangan andoza bo’yicha bichish hamda
gavda tuzilishining xususiyatlarini e’tiborsiz qoldirish natijasida kelib chihishi
mumkin. Bunday nuhsonlar kiyimning orqaga ketib qolishi, kiyimning ko’krak
aylanasi keng yoki tor bo’lishi, elka past bo’lganda eng o’mizida qiya burmalar
hosil bo’lishi kabi nuqsonlar kuzatiladi. Qalinligi ortiqcha bo’lgan gazlamadan
tikilgan kiyimlarda vitachkalar yoqa o’mizi tomon yotqizib dazmollanadi. Yupqa
gazlamadan tikilgan kiyimda vitachkalar ikki tomonga ochib dazmollanadi.
Kiyim tikish
An’anaga ko’ra kashta tikish bilan bezatilgan tuvaldan tayyorlangan slavyan liboslardir. Kashti dizayni ko’plab xalq rassomlari davrida yaratilgan. Naqshli libosi folklor uslubida qiziqarli taassurot qoldiradi, dizaynerlar esa zamonaviy dizaynerlar dizayniga ega.
Biznes modellari ikki turga bo’linadi:
- zamonaviy liboslar, zamonaviy moda tendentsiyalari asosida stiloyalangan;
- xalq modellari tomonidan yaratilgan modellar.
Ko’pincha eski odatlarga qarshi jang qilayotgan yangi avlod naqshli liboslar uchun istisno qilishini tushunish yaxshi. Moda ayollar bayram va to’ylarda kiyim-kechak kiyishmoqda. Ba’zi qizlar oqlangan liboslar va kundalik hayotda ishtirok etishdan pushaymon.
Ayollarning tikilgan liboslarini quyidagi turlarga bo’lish mumkin:
- Kundalik kiyimlar moda tendentsiyalariga mos modellarga mos ravishda ishlab chiqariladi. Naqshli kiyimlar ushbu rasmga muvofiq tanlanishi mumkin. Dekor an’analarga muvofiq ravishda, shuningdek, qadimgi kunlarda stilist qilingan asl nusxalarda ham bajariladi. Liboslar silliq yoki tirnoq bilan tikilgan bo’lishi mumkin. Magistrlar texnika yoki ularning kombinatsiyasidan foydalanadi.
- Uzoq kiyimlar – kashta tikish ko’pincha bayram yoki partiyalar uchun mo’ljallangan. Maxi liboslari etnoldagi kiyimlarga juda mos keladi. Yozgi liboslar moda dizaynerlari ham bepul, ham jihozlangan siluetni ijro etadi. Milliy versiyada kechki liboslar – ko’kragiga, elkasiga va bo’yinbog’iga bezak berilgan. Xususan, nozik kiyimlar gullar yoki geometrik naqshlar bilan butunlay to’qilgan.
- To’y liboslari tikilgan belbog’lar yoki korsetlar yordamida amalga oshirilishi mumkin. Qabr va parda naqsh bilan bezatilgan. Zamonaviy va an’anaviy motiflarning birlashishi natijasida zamonaviy tasvir yaratiladi. Bundan tashqari, siz tikilgan poyabzal yoki taqinchoqlarni tanlashingiz mumkin. Naqshinkorda ramziy qiymatning maxsus kashtasi kodi qo’yilishi mumkin. Kompozisiyadagi qizil rang yoshlarni, avlodlar aloqasini va jinsning davomini o’z ichiga oladi. Oq naqshli iplar kelinning yaxlitligi haqida gapiradi. Sariq rang mo’l-ko’l yashash uchun mo’ljallangan. Yashil ranglar yoshlarning kengayishiga yordam beradi. Moviy rang ehtiroslarni bartaraf etishga qodir.
Liboslar – kashtado’zlik – gullashning issiq ranglarida paydo bo’lgan slavyan go’zalligining prototipi. Hajmi va boy kashtasini qo’lda yoki zamonaviy kashtalar yordamida olishingiz mumkin.
Qiziqarli malumotlar
Bo’yinga yopishib turadigan qaytarma yoqa