Botanika 6 sinf

Osiyo. Yovvoyi holda o`sishi aniqlanmagan. Hozirgi kunda uy sharoitlarida ham o`stiriladi. Shox-shabbasi

Pratov O’., To’xtayev A.S., Azimova F.O’. Botanika. 6-sinf

Umumiy o’rta ta’lim maktablarining 6-sinfi uchun darslik. — Ташкент: O’zbekiston nashriyoti, 2009. — 144 b.

Учебник для 6-го класса общеобразовательной средней школы. На узбекском языке.

Tabiatni rang-barang o‘simliklar dunyosisiz tasavvur etib boimasligini siz tabiatshunoslik va 5-sinf botanika darslaridan yaxshi bilasiz. O‘simliklar qanchalik ko‘p bo’lishiga qaramay, o‘ziga xos tarzda turli sharoitlarda o‘sishga moslashgan. Tabiatda o‘simlik uchramaydigan joy juda kam topiladi. Siz ularni hovlingizda, maktab hovlisida dalalarda, cho‘l, adir va baland tog‘larda ko‘plab uchratasiz. G‘o‘za, poliz va sabzavot ekinlari orasida ham turli-tuman o‘tlami, shu jumladan, «begona o‘t» deb ataladigan o‘simliklami bir necha bor uchratgansiz.
Tashqaridan qaraganda juda ko‘p o‘simliklar, ayniqsa bir yillik o’t1ar bir-biriga o‘xshaydi, shuningdek ular, bir-biridan qator belgilari bilan farq ham qiladi.
0‘simliklarni farqlashdagi asosiy belgilardan biri gul bo‘lganligi tufayli darslikda uning tuzilishi va u bilan bog‘liq jarayonlarga, ya’ni changlanish, urug‘lanish, meva va uruglarning shakllanib, taraqqiy etishiga katta etibor beriladi.
Shubhasiz, siz ko‘rgan o‘simliklaringizning nomini va ular haqidagi ma’lumotlami bilishni istaysiz.

• Чтобы скачать этот файл зарегистрируйтесь и/или войдите на сайт используя форму сверху.
• Регистрация

• Узнайте сколько стоит уникальная работа конкретно по Вашей теме:
• Сколько стоит заказать работу?

Botanika 6-sinf

o`simliklarning 4500 turi, O`rta Osiyoda 8000 turi, Yer yuzida 500 000 dan ortiq turi borligi aniqlangan.

Tabiatda o`simliklar uchramaydigan joylar nihoyatda kam. Yer yuzida o`simlik turari qancha ko`p

bo`lmasin, barchasining ilmiy nomi bor. Olimlar ularni bir-biridan yaxshi ajratishadi. Ularni

farqalashning o`ziga xos usullari bor.Har bir davlatning ma`lum bir hududida o`ziga xos o`simligi, fan

tili bilan aytganda florasi bor.Jumladan, mamlakatimizda uchraydigan o`simliklarni boshqa bir davlat

hududida uchratish qiyin. Lekin bu degani uchratib bo`lmaydi degani emas. O`simliklarni ma`lum bir

sharoitdan boshqa bir sharoitga ko`chirib o`tkazgan holda, madaniylashtirish ishlari bilan

“Introduksiya-iqlimlashtirish”

o`simliklarning yarmidan ko`prog`ini bir yillik o`simliklar tashkil qiladi. Qishloq xo`jaligida

yetishtiriladigan madaniy o`simliklarning juda ko`pchiligi bir yillik o`simliklardir. Shuningdek,

yurtimizda daraxt,buta,yarimbuta, ko`p yillik va ikki yillik o`simliklarni ham uchratasiz.

Ushbu rasmdagi o’simliklarning o’zaro o’xshashliklarini taqqoslang.

Bosh piyoz – pizyoz turkumiga mansub ko’p yillik o’t. Gul poyasi 100 sm gacha yetadi, qalin, yarmidan

pastki qismi shishgan. Barglari ham shishgan. To’pgul (soyabon)i sharsimon, gullari zich joylashgan.

Gulbandi gulqo’rg’ondan bir necha marta uzun. Gulqo’g’oni yulduzsimon oqish yashil rangli. Changchisi

6 ta. Bosh piyoz may-iyunda gullab , mevasi iyulda pishadi. Dorivor qoqio’t – ko’p yillik o’t. Uni

vohalardagi o’simlik o’sa oladigan har qanday yerda uchratish mumkin. Poyasi juda kalta. Gullari

gulpoyaning uchida o’rnashgan savatchalarda joylashgan. Qoqio’tlarning mevasi – pista meva. Uning

uchiga o’rnashgan popukchasi bor.

Yer yuzida tabiiy holda o’sadigan o’simliklarning hayotiy shakllari haqida ma’lumot bering.

O’simliklarning tashqi muhitga har xil shaklda moslashishi hayotiy shakl deyiladi. Yer yuzidagi

barcha o`simliklarning quyidagicha hayotiy shaklari mavjud:

Daraxtlar – tanasi yog’ochlashgan, asosan, bitta yo’g’on tanali baquvvat ildiz va keng shox-shabbali,

baland bo’yli ko’p yillik o’simliklardir. Bular guli, mevasi, poyasining eni, bo’yi, shox-shabbasi va bariglari

bilan bir-birdan farq qiladi. Masalan: olma, o’rik, yong’oq va shaftolining shox-shabbasi yoyiq. Qarag’ay

va terakniki g’uj va tik. Shamshod va sadaqayrog’ochniki sharsimon bo’ladi. Butalar – bir nechta

yog’ochlashgan poya- tanaga ega ko’p yillik o’simlik. Ildizdagi qo’shimcha kurtaklardan yangi yosh

novdalar o’sib chiqadi. Bularga – irg’ay, singirtak, na’matak, zirk, bodomcha, uchqat, anor, limon, qoraqat,

ligustrum, nastarin kiradi.

Yarimbutalar – poyasining pastki qismi yog’ochlashgan, yuqori yashil qismi qishda sovuq urib

ketadigan ko’p yillik o’simlik. Cho’llarda keng tarqqalgan izen, keyreuk, teresken, sarsazan va shuvoq.

o’tlar – yerusti qismi qishda qurib, o’sish kurtaklari tuproq ostida qishlaydigan o’simliklar. Bularga beda,

ajriq, g’umay, sachratqi, piskom piyozi, kiyiko’t, sallagul, qoqio’t, shirinmiya, iloq, lola, qamish, andiz,

yalpiz, kovrak, gulsafsar kiradi. Ikki yillik o’tlar – birinchi yili urug’dan ko’karib chiqib, vegetativ

organlar hosil qiladigan, ildizi va barglarida oziq moddalar to’playdigan o’simliklar. Ikkinchi yili gullab

meva tugadi. Bularga lavlagi, sabzi, sholg’om, sigirquyruq va h.z. kiradi. Bir yillik o’tlar – bir yil

ichida urig’idan unib chiqib, o’sadi, gullab meva tugib, o’z hayotini tugatadi. Bularga yovvoyi oq sho’ra,

jag’-jag’(achambiti), machin, qora ituzum, baliqko’z, madaniy g’o’za, bug’doy, arpa, zig’ir, yeryong’oq,

mosh, no’xat, sholi, pomidor, qalampir, qovun, tarvuz, rayhon va h.z. kiradi.

Rasmda ko’rsatilgan daraxt turlarini aniqlang va ular haqida qisqacha ma’lumot bering.

Baobab Sadaqayrag’och Qoraqat Limon

Baobab-hayotiy shakli daraxt. Afrikaning savannalarida o`sadi. 4000-5000-yil yashashi mumkin.

Panjasimon murakkab barglari yilning issiq faslida to`kiladi. Guli yirik (diametri 20 cm),oq. Baobabning

bo`yi 10-12 m kelsadaa, shox-shabbasi kata (aylansi 45 m) maydonni egallaydi. Tanasining diametric esa

4-10 m ga yetadi

Sadaqayrag`och-hayotiy shakli daraxt. Shox-shabbasi sharsimon shaklda.Asosan manzarali o`simliklar

sinfiga kiradi.Yorug`sevar,quruqlikka chidamli, ammo sovuqqa chidamsiz o`simlik.Tog`larning 1500 m

bo`lgan balandliklarida ham uchratish mumkin.Urug`I va ildiz bachkilari orqali ko`paytiriladi.

Qoraqat-hayotiy shakli madaniy buta. Mevasi-rezavor meva. Vatani-Yevropa. Mevasi avgust-sentabrda

birin-ketin pishadi.Ko`chati o`tkaazilgach 2 yili hosil beradi.Ildizi,qalamchasi va ildiz bachkisidan

Limon- hayotiy shakli madaniy buta. Sitruslar turkumiga kiradi. Vatani- Janubiy va Janubiy-sharqaiy

Osiyo. Yovvoyi holda o`sishi aniqlanmagan. Hozirgi kunda uy sharoitlarida ham o`stiriladi. Shox-shabbasi

yoyiq. Mevasi tuxumsimon, ba`zan dumaloq. Gullari ikki jinsli, oq, xushbo`y. Limon qalamchasidan va

payvandlash yo`li bilan ko`paytiriladi.

Ushbu imtihon javoblarini olish uchun telegramdan

@uzimtihon _admin

+998 99 394 2820

Imtihon bileti narhi

To’lov klik, payme yoki paynet* (tel nomerga emas) orqali

BOG’LANISH FAQAT TELEGRAM ORQALI

Telefon qilinganda yoki SMS yozilganda javob bermasligim ehtimoli yuqori

Javoblar 2020-yil savollari asosida tuzilgan. 30ta biletga javoblarni o’z ichiga

oladi. To’lov qilishdan oldin admin bilan bog’laning.

Do’stlaringiz bilan baham:

Ma’lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2023
ma’muriyatiga murojaat qiling