Biologiya 9 sinf darslik
6. Suv hujayrada qanday ahamiyatga ega?
9-sinf «Biologiya» fanidan tayyorlangan test savollaridagi bkm elementlari
2.Biologoyani kuzatish usuli orqali nimalar o`rganiladi?
A)Biologik hodisalarni tasvirlash.V)Tirik organizmlarni miqdor ko`rsatkichlari.
S)Tirik organizmlarni sifat ko`rsatkichlari.D)Organizmlar bog`liqligini.
- Hodisalarni o`zaro taqqoslash.
S) Bir xil predmet,hodisalarni boshqa predmet xodisalar bilan o`xshashligi.
D)Predmetlarni o`zaro taqqoslash.
4.O`simliklarning vegetativ organlarini aniqlang?
1)ildiz. 2)gul. 3)urug`. 4)poya. 5)barg. 6)kurtak. 7)endosperm. 8)meva.
5.Tarixiy usul orqali nimalar o`rganiladi?
A)Tirik tabiatning rivojlanishi.V)Xar-xil biologik hodisalar.
S)Irsiyat va o`zgaruvchanlik.D)Biologik bog`lanishlarga xos belgilarni farqini.
6.Tirik organizmlarga xos belgilar qaysilar?
- Yemirilish,harakatlanish.V)Harakatlanish,moddalar almashinuvi.
7.Moddalar almashinuvi deganda nimani tushunasiz?
A)Organizm bilan tashqi muhit o`rtasidagi munosabat.
V)Tashqi muhitdan oziq moddalar olishi.
S)Tashqi muhitga keraksiz moddalarni chiqarishi.
D)Organizmdagi hujayralarning tiklanishi.
A) Tiriklikning yuqori darajasi.
V) Har-xil organizmlarning yashash muhiti bilan bog`lanishi.
S)Anorganik va organik moddalar birligi.
D)Avtotrof va geterotroflar.
9.Ikki jinsli o`simliklarni aniqlang?
1)olma; 2)makkajo`xori; 3)paxta; 4)qovoq; 5)shaftoli; 6)bodring; 7)jag`-jag`;
A) Hujayrasi mifotik ipdan iborat suvo`tlari.
V)Yadroviy tuzilishga ega ko`k-yashil suvo`tlaridir.
S)DNKdan tashkil topgan organizmlar bo`lib,bakteriya,zamburug`lar kiradi.
D) Yadrosi to`liq shakllanmagan organizmlar bo`lib,ko`k-yashil suvo`tlar kiradi.
11.Bakteriyalar shakliga ko`ra qanday ko`rinishlarda bo`ladi?
12.O`lat bakteriyalari qanday tarqaladi?
A) Bitlar orqali. V) Kemiruvchilarda yashovchi burgalar orqali.
S)Elimentar yo`llar bilan. D)Suv orqali.
13.Qaysi kasalliklarda emlash yo`li bilan profilaktika olib boriladi?
A) Radikulit,jigar kasalliklari. V)Xolera,o`lat,ichburug`.
S) Ko`k yo`tal,qaqshal,defteriya.D)Pneomaniya,gepatit.
14.Ko`k-yashil suvo`tlar qobig`i nimadan iborat?
A) Xlorofill.V)Fikasian.S) Pektin. D)Karotin.
15.Poyabargli o`simliklar deb qanday o`simliklarga aytiladi?
A)Poya,barg,ildizdan tashkil topgan o`simliklar.
V)Tuban o`simliklar.S)Yuksak o`simliklar.D)Rivojlangan o`simliklar.
16.Zamburug`lar vegetativ meva tanasini nima tashkil qiladi?
A) Sporafit.V)Tallom.S)Rizoid.D) Mitsiliy.
17.Achitqi zamburug`lari qanday moddalar hosil qiladi?
18.Iste`mol qilinadigan zamburug`lar qaysilar?
- Zang,muhomor.V)Oq zamburug`,qo`ziqorin,qo`zidumba.
A)Yuksak o`simliklar bilan zamburug`larning simbioz yashashi.
V)Suv o`tlar bilan bakteriyalarning birga yashashi.
S)Tuban o`simliklar bilan bakteriyalar birga yashashi.
D)Lishayniklar bilan bakteriyalar birga yashashi.
20.Bir hujayrali suv o`tlarini toping?
21.Hujayra asosiy massasini qaysi makroelementlar tashkil qiladi?
A) Vodorod,oltingugurt,ftor,fosgor. V)Kislorod,oltingugurt,fosfor,ftor.
S)Kaliy,kalsiy,xlor,ftor. D) Kislorod,vodorod,karbon,azot.
22.Hujayra biologoyasini qaysi olimlar o`rgangan?
23.Hujayra membranasining tanlab o`tkazuvchanlik hususiyatiga nima deyiladi?
24.O`simlik hujayrasining sitoplazmatik membranasiga nima deyiladi?
A) Xromasomalar yig`indisi. V) Somatik hujayraning xromosomalar to`plamining miqdoriy va sifatiy belgilar yug`indisidir.S)Yadro shirasi.D)Hujayra markazi.
D
1. Hujayra massasining necha foizini makroelementlar tashkil qiladi?
2. Qaysi tuzlar ion holatida uchraydi?
A) F,Mn.V) K + ,Na + ,Ca + . S)Mg +2, Fe +3 ,Ca +2 .D)Mg +2 ,Mn +2 ,Cl – .
3. Mamlakatimizda hujayraning kimiyoviy jarayonlarini qaysi olimlar o`rgangan?
A) Yunusov,Zufarov.V) Yo.To`raqulov,B.Toshmuhammedov.
4. Hujayra tarkibida qaysi elementlar ko`p uchraydi?
5. Yer qobig`ida qaysi elementlar eng ko`p uchraydi?
6. Suv hujayrada qanday ahamiyatga ega?
A) Hujayrada moddalar almashinuvi ta`minlaydi.
V)Ichki muhit doimiyligini saqlaydi.
D)Aminokislotalar almashinuvini ta`minlaydi.
7. Gidrofil moddalar qaysilar?
8. Biopolimerlarga nimalar kiradi?
A) Yog`lar,mineral tuzlar.V)Suv,mineral moddalar.
S)Biogen elementlar,mikroelementlar.D) Oqsil,nuklein kislotalar,uglevodlar.
9. Oqsillar qanday tarkibiy qismga ega?
A) Radikal,aminoguruh.V) Aminokislotalar,radikal. S)Karboksil guruh,radikal.
10. Oqsillar qanday funksiyalarni bajaradi?
A) Sintez,qurilish.V)Suv manbai,sintez.S) Transport,himoya,katalizator.
11. Oqsillarning elementar tarkibini aniqlang?
S) Karbon,vodorod,kislorod,azot. D)Temir,kislorod,rux.
12. Oqsillarning transport funksiyasini aniqlang?
A)Gemoglabin oqsili kislorodni tana organlari va to`qimalarga tashiydi.
V)Qonni tana va to`qimalarga tashiydi.
S)Suvni tana va to`qimalarga tashiydi.
D)Oziq moddalarni tana va to`qimalarga tashiydi.
13. Oqsillarning himoya funksiyasi nimadan iborat?
A)Organizmga kirgan mikroorganizmlarni zararsizlantiradi.
V)Organizmlarni himoya qiladi.S)To`qimalarni himoya qiladi.
D)Hujayra va to`qimalarni himoya qiladi.
14. Oqsillar denaduratsiyasi nima?
A) Cho`kma hosil bo`lishi.
S)Oqsil tarkibining o`zgarishi.D) Oqsillar tabiiy holatining buzilishi.
15. Oddiy oqsillar tarkibini aniqlang?
A) Protein va uglevodlar..V)Uglevodlar va aminokislotalar.
S)Nuklein kislotalar.D) Aminokislotalar.
16. Murakkab oqsillar tarkibini aniqlang?
A) O`simlik oqsillari.
V)Kuchsiz eritmada eriydigan moddalar.
S) Aminokislotalar,oqsil bo`lmagan murakkab moddalar D)Fermentlar,vitaminlar.
17. Monosaharidlar tarkibiga nimalar kiradi?
18. Disaxaridlar berilgan qatorni aniqlang?
S)O`simlik uglevodlari.D) Saxaroza,maltoza,laktoza.
- 17,5kj.V)17,1kj.S)17,2kj.D) 17,6kj.
A)Suvda erimaydi,benzol,spirtda eriydi.
V)Suvda eriydi,gidrofil modda.
S)Parchalanganda tuz hosil bo`ladi.
D)Gidrofil,tarkibida suv bor.
21. Nuklein kislotalarning asosiy funksiyasi nimadan iborat?
A) ATFni sintezlash.
V)Oqsilni sintezlash,energiya to`plash.
S) Irsiy belgilarnisaqlash va nasldan-naslga o`tkazish.
D)Ko`payish va oqsilni sintezlash.
22. Nuklein kislota xillarini aniqlang?
A) DNK,ATF V)ATF,AMF.S)KF,glikogen.D) DNK,RNK.
23. Assimilyatsiya nima?
A) Oksidlanish reaksiyalari yig`indisi.
V) Tirik organizmlarda moddalarning sintezlanishi. S)Kimiyoviy moddalarning parchalanishi. D)Kimiyoviy moddalarning hosil bo`lishu.
24. Energiya almashinuvi nima?
A)Dissimilyasiya jarayonining natijasi. V)Assimilyasiya jarayonining natijasi.
S)ATF hosil bo`lishi. D)Oddiy moddalar hosil bo`lishi.
25. Fotosintez nima?
A) Barglarda quyosh nuri ta`sirida karbonat angdrid hosil bo`lishi.
V)Barglarda karbonat angdrid,suv va organik moddalar hosil bo`lishi.
S)Barglarda quyosh nuri ta`sirida vodorod hosil bo`lishi.
D) Yashil o`simliklarni quyosh nuri ta`sirida kislorod,organik moddalar hosil qilishi.
9-sinf Biologiya
Ta`limiy: O`simlik hujayra haqida o`quvchilarga ma`lumot berish.
Tarbiyaviy: O`quvchilarning o`simlik va hayvon hujayrasi haqidagi bilimlarini,
ilmiy dunyo qarashuni rivojlantirish va estetik tarbiya berish.
Rivojlantiruvchi: O`quvchilarni o`simlik hujayrasining o`ziga xos xususiyatlari
mavzusi haqidagi bilimlarini rivojlantirish va darslik ustida mustaqil ishlash
Darsning mazmuni: O`simlik hujayrasi hayvon hujayrasiga xos bo`lgan
barcha organoidlari bilan oumumiy bo`lsa-da ,lekin ular tuzilishidagi bir qator
xususiyatlari bilan hayvon hujayralaridan farq qiladi.
1.Birlamchi qalin qobig`iga ega
O`quv jarayonini amalga oshirish texnologiyasi:
Metod: biologik diktant, klaster o`yini, so`z ichida, so`z o`yini, biologik mashq.
Shakli: suhbat, munozara, mashg`ulot.
Vosita yoki jihoz:Plakatlar, rasmlar, ko`rgazmali qurollar
Usul: yozma, og`zaki, rasm, orqali chizma
Baholash: reyting tizimi(5 ball)
Kutalayotgan natija:
O`qituvchi: o`quvchilarga rejalashtirilgan bilimlarini turli xel usullar bilan
etkazadi, o`tgan darsni tahlil qiladi va kelajak rajalarni tuzadi.
O`quvchi: Yangi bilimlar asosida o`z bilimlini rivojlantiradi, o`zi qiziqqan
yonalishda mustaqil izlanadi.
Dars bosqichlari
Bajaradigan ish mazmuni
davomotini aniqlash, sinf
topshirig`i asosida so`raydi.
2-Nazorat ishi. Biologik
3- Nazorat topshirig`i
4- Nazorat topshirig`i. Aqliy
xujum yordamida so`raydi
va o`quvchilar bergan
holda agar ma`lum
bo`shliqlar bo`lsa ularni
to`ldirgan holda xulosalaydi
O`quvchilarni yangi mavzu
O`qituvchi yangi mavzuni
q`o`yidagi metodlar asosida
5- Nazorat topshirig`i.
6- Nazorat topshirig`i.
tahlili va klaster
o`quvchilarni tanishtiradi va
3) O`quvchilarning darsda
erishgan natijalarini izohli
2. O`tilgan mavzuni so`rash va baholash
1- Nazorat topshirig`i
“ O`rgimchak turi” o`quvchilar tarqatmasi
1. Yadro qanday tuzilgan?
2. Yadrocha nima?
3 Xromatin nima?
4. Xromosoma nima?
5. Kariotip nima ?
O`qituvchi tarqatmasi
1. Yadro shirasi,xromatin va yadrochadan tuzilgan.
2. Yadro shirasiga botib kirgan zich tanacha
3. Yadroning shaklan yadrodan farq qiluvchi qismi
4. Xromatinlar birikib xromosomani hosil qiladi
5. Somatik hujayralarning xromosomalar to`plami
2- Nazorat topshirig`i
Biologik diktant.
O`quvchi tarqatmasi
1. Hujayrani birinchi marta mikroskopni qaysi olim ko`rdi
2. Hujayraning ichki tuzilishini qanday ko`rib bo`ladi
3. Mikroskop stolda qanday qo`yadi
4. Hujayraning qismlarni qanday kuzatish mumkin
5. Mikroskop buyumlarni necha marta kattalashtirib ko`rsatadi
Oqituvchi tarqatmasi
1. Hujayrani birinchi marta ingliz fizigi Robert Guk tomonidan 1665 yil kashf etilgan.
2. Hujayraning ichki tuzilishini va stoplazmadagi harakatlarni mikroskopda kuzatiladi.
3. Mikroskop stol chekkasidan 3 – 4 sm nariga (ichkariga) qo‟yadi.
4. Hujayraning qismlarini mikroskop yordamida kuzatish mumkin.
5. Mikroskop buyumlarni ming marta va undan ham ko‟p kattalashtirib ko‟rsatadi.
3 – Nazorat topshirig’i
O’quvchi tarqatmasi “BBB” metodi
Tushunchalar Bilaman
Bilmoqchiman Bildim
Tushunchalar Bilaman
Bilmoqchiman Bildim
4 – Nazorat topshirig’i
“Aqliy hujum”
O’quvchi tarqatmasi
O’qituvchi tarqatmasi
3 .Yangi mavzuni bayoni
Mavzu: O`simlik hujayrasining o`ziga xos tuzilishi
1. Osimlik hujayrasining tuzilishi.
2.Hujayra qobig`ining tuzilishi
3.Plastidalarning tuzilishi va xillari
4.Vakuolalarnig tuzilishi va vazifalari
Oo„simlikIar hujayrasida hayvon hujaymsiga xos bo’lgan barcha oiganoidlar: yadro,
mitoxondriya, Golji majmuasi, ribosomalar mavjud Shuningdek, ular tuzilishidagi bir qator
xususiyatlari bilan hayvon hujayralaridan farq qiladi: 1) birmuncha qalin bo„lgan hujayra
qobig„iga ega; 2) maxsus oiganoidlar-plastidaian bor. Bularda quyoshning yorug’lik ener-
giyasi hisobiga anorganik moddalardan birlamchi oiganik moddalami hosil bo’lishi amalga
oshiriladi; 3) yaxshi rivojlangan vakuola tizimi mavjud bo
lib, u hu- jayraning osmotik
xususiyatlari bilan bog’liq.
Hujayra qobig`i. O„simlik hujayrasi tashqi tomondan qalin hujayra qobig„i bilan
o’ralgan bo’ladi. Hujayra qobig„i tufayli har bir hujayra o’zining shaklini saqlab qolish
Hujayra qobig„i polisaxaridlardan tashkil topgan. Qobiq orqali suv va kichik molekulali
moddalar osonlik bilan o„tish imkoniga ega. Shu bilan birga qobiq birmuncha mustahkam
bo„lib, o„simlikka xos tuzilmani saqlab furadi. U shamol ta‟sirida o„simlikning egilishini
ta‟minlaydi, biroq sinib ketishiga yo„l qo„ymaydi.
Plastidalar — o„simlik hujayralarining organoidlari. Ular anorganik moddalardan
birlamchi uglevodlami hosil qilishda ishtirok etadi. Plastidalaming uch xil turi mavjud:
Leykoplastlar — rangsiz plastidalar, monosaxarid va disaxaridlardan krax- mal hosil
qilishda ishtirok etadi (ayrim leykoplastlarda oqsil va moylar ham to’planadi).
Xloroplastlar — yashil pigmefttlar, fotosintez jarayonini amalga oshiradi.
Xromoplastlar — har xil rangga ega plastidalar. Ular gullar va mevalarga rang beruvchi
Plastidalar bir-biriga aylanib turadi. Ulaming tarkibida RNK va DNK bo’lidi. Ko„payishi
ikkiga bolinish yo„U bilan amalga oshadi.
Ko’pgina o„simlik hujayralarida boshqa plastidalar ham uchraydi. Ular qizil, sariq va
qizg„ish pigmentlarga ega bo’ladi. Ko’pgina gullar, mevalar va kuz fasli- dagi barglaming
ranglari ana shu pigmentlar tufayli paydo boladi. Rangsiz plastidaiarda kraxmal, moy,
oqsil, zaxira modda sifatida to’planadi. Bunday plastidalar ildizda, tugunaklarda,
ildizmevalarda, urug„larda ko„p uchraydi-Г*.
Vakuolalar ham o„simlik hujayralariga xos organoid bo„lib, membrana bilan o„ralgan.
Ular endoplazrriatik to„ming g
ovak membranalari hisobiga hosil bo„ladi. Vakuola
tarkibida turli tuman organik birikmalar va tuzlar uchraydi. Vakuola shirasi hosil qiladigan
osmotik bosim hujayraga suvning o„tishinita‟minlaydi va uning tarang,ya‟ni turgor holatini
4. Yangi mavzuni mustahkamlash
“Ma’nosini top metodi”
5 – Nazorat topshirig’i
O’quvchi tarqatmasi
O’qituvchi tarqatmasi
rang beruvchi pigment
har xil rangli plastidalar
6 – Nazorat topshirig’i
Klaster metodi
O’quvchi tarqatmasi
O’qituvchi tarqatmasi
Biologiya 9-sinf
Android Application Biologiya 9-sinf, Разработанный Turkiston, Перечислен В Категории Книги И Справочники. Текущая Версия 1.0.0, Выпущенная На 11/02/2019 . Согласно Google Play Biologiya 9-sinf, Достигнуто Более 142 Тысяча. Biologiya 9-sinf В Настоящее Время Имеет Рейтинги 303 Со Средней Номинальной Стоимостью 4.4
Министерство государственного образования Республики Узбекистан
Рекомендовало 9 -й класс общих средних школ
. Основы цитологии и генетики: класс 9: учебник для 9 -го класса общего среднего образования Max – Tab. A.zikiryayev, A.tukhtayev, I.azimov,
N. Sonin; 5- Editionor.t.T.: Yangiyul Polightrap Service, 2014-. -152 б.
I. Зикирьев а. и другие.
В Настоящее Время Мы Предлагаем Версию 1.0.0. Это Наша Последняя, самая Оптимизированная Версия. Это Подходит Для Многих Разных Устройств. Бесплатно Скачать Непосредственно Apk Из Google Play Store Или Других Версий. Более Того, Вы Можете Скачать Без Регистрации И Не Требуется Входа В Систему.
У Нас Есть Более 2000+ Доступных Устройств Для Samsung, Xiaomi, Huawei, Oppo, Vivo, Motorola, LG, Google, OnePlus, Sony, Tablet . С Таким Количеством Вариантов, Вам Легко Выбрать Игры Или Программное Обеспечение, Которое Соответствует Вашему Устройству.
Это Может Пригодиться, Если Есть Какие -Либо Страновые Ограничения Или Какие -Либо Ограничения Со Стороны Вашего Устройства В Google App Store.
Qiziqarli malumotlar
Biologiya 9 sinf darslik