Bel og’rig’i sabablari va uni davolash

Bel og’rig’i sabablari va uni davolash

Asosan bel og’rig’i yengil yoki kuchli bo’lishi mumkin. Ba’zi hollarda og’riq yurishni, uxlashni, ishlashni yoki kundalik ishlarni bajarishni qiyinlashtiradi yoki ularni ham bajarishga ham yo’l qo’ymaydi.

Odatda, bel og’rig’i dam olish, og’riq qoldiruvchi vositalar va fizioterapiya (PT) bilan yaxshilanadi. Amaliy muolajalar (masalan, osteopatik yoki chiropraktik manipulyatsiya) og’riqni yengillashtiradi va shifo jarayoniga yordam beradi. Ba’zi tananing orqa sohasidagi jarohatlar va sharoitlar jarrohlik yo’li orqali tuzatishni talab qiladi.

Bel og’rig’ining belgilari qanday?

Ba’zan bel o’rig’i orqa tomondan tanangizning boshqa joylariga, masalan, dumba, oyoq yoki qoringa tarqaladi. Uning darajasi har bir kishi uchun farq qiladi. Bel og’rig’ining turiga, sabablariga va joylashishiga qarab, siz quyidagilarni boshdan kechirishingiz mumkin:

• Og’ir yuk ko’tarish va egilish bilan og’riqning kuchayishi.
• Dam olganda, o’tirganda yoki tik turganda og’riqning kuchayishi.
• Keladigan va ketadigan bel og’rig’i.
• Ertalab uyg’onganda sezilarli darajada bel og’rig’i kamayishi.
• Orqa tomondan dumba, oyoq yoki songa tarqaladigan og’riq.
• Oyoqlardagi zaiflik.

Agar bir necha haftadan keyin og’riq yaxshilanmasa, yoki bel og’rig’i bilan quyidagi alomatlar ro’y bersa, shifokorga ko’rinishingiz kerak:

• Dori-darmonlar bilan yaxshilanmaydigan kuchli bel og’rig’i.
• Yiqilish yoki jarohatlardan keyingi bel og’rig’i.
• Bel og’rig’i sababli bo’ladigan uyqusizlik.
• Bel og’rig’i bilan birga:
  • Siydik chiqarishda muammo.
  • Oyoqlarda zaiflik, og’riq yoki uyqusizlik.
  • Isitma.
  • Kutilmaganda vazn yo’qotish.

Bel og’rig’i belgilari to’satdan paydo bo’lishi yoki asta-sekin paydo bo’lishi mumkin. Ba’zida og’riq ma’lum bir hodisadan keyin paydo bo’ladi, masalan, biror narsani olish uchun egilish. Boshqa paytlarda og’riq nima sabab bo’lganini bilmasligingiz mumkin.

Og’riq o’tkir, zerikarli yoki og’riqli bo’lishi mumkin va u pastki yoki oyoqlarning orqa qismiga tarqalishi mumkin. Harakat paytida belingizni zo’riqtirsangiz, «qirsillash» kabi ovoz eshitishingiz mumkin. Og’riq ko’pincha ma’lum pozitsiyalarda (masalan, egilishda) kuchayadi va siz yotganingizda yaxshilanadi.

Bel og’rig’ining boshqa belgilari quyidagilardan iborat:

• Qattiqlik: Belingizni siljitish yoki tekislash qiyin bo’lishi mumkin. O’tirgan joydan turish biroz vaqt talab qiladi va siz bo’shashingiz uchun yurish yoki cho’zilshingiz kerakdek tuyuladi shuningdek, harakat doirasi pasayganini sezishingiz mumkin.
• Yurish-turishdagi muammolar: Bel og’rig’iga ega bo’lgan ko’pchilik odamlarda tik turish qiyinligi sababli siz «qiyshiq» yoki egilgan holda turishingiz, hamda gavdani umurtqa pog’onasi bilan tekislashdan ko’ra, yon tomonga burishingiz mumkin. Shunda sizning belingizning egri ko’rinishi o’rniga tekis ko’rinish imkonini beradi.
• Mushak spazmlari: zo’riqishdan keyin bel mushaklari nazoratsiz ravishda spazm yoki qisqarishi mumkin. Mushak spazmlari kuchli og’riqlarga olib kelishi mumkin va turish, yurish yoki harakat qilishni qiyinlashtiradi yoki imkonsiz qiladi.

Bel og’rig’ining sabablari

Bel og’rig’iga turli xil omillar sabab bo’lishi mumkin, ularning barchasi bir vaqtning o’zida mavjud bo’lishi va surunkali bel og’rig’iga olib kelishi kuzatiladi. Bularga umurtqa pog’onasi bilan bog’liq mexanik yoki tizimli muammolar, yallig’lanish holatlari va boshqa tibbiy muammolar kiradi. Bundan tashqari, bel og’rig’ining boshlanishi uchun o’ziga xos sabab aniqlanmasligi ham mumkin. Beldagi og’riqlar orqa miya, disklar, mushaklar, pay mushaklarida mexanik yoki tizimli muammolar paydo bo’lganda yoki asab buzilganda paydo bo’lishi mumkin. Ba’zi jarohatlar, sharoitlar va kasalliklar bel og’rig’ga olib kelishi mumkin. Ularga quyidagilar kiradi:

• Suzilishlar va bukilishlar: bel og’rig’ining eng ko’p uchraydigan sababidir. Juda og’ir narsalarni ko’tarish yoki xavfsiz ko’tarmaslik orqali mushaklar, tendonlar yoki ligamentlar(umurqa va dislar)ga shikast yetishi mumkin. Ba’zi odamlar aksirish, yo’talish,keskinroq burilish yoki egilish orqali bellarini zo’riqtirishadi.
• Yoriqlar: umurtqa pog’onasidagi suyaklar avtohalokat yoki yiqilish kabi baxtsiz hodisa paytida yorilishi mumkin. Ba’zi holatlar (masalan, spondiloliz yoki osteoporoz ) sinish xavfini oshiradi.
• Disk bilan bog’liq muammolar: disklar umurtqa pog’onasini (kichik orqa miya suyaklari) himoyalaydi. Disklar umurtqa pog’onasida joylashgan joyidan bo’rtib chiqishi va asabni buzishi mumkin. Ular, shuningdek, yirtib tashlashi mumkin (grija ). Yoshi bilan disklar tekislanadi va kamroq himoya qiladi ( degenerativ disk kasalligi ).
• Strukturaviy muammolar: Orqa miya stenozi deb ataladigan holat, orqa miya orqa miya uchun juda tor bo’lganda sodir bo’ladi. Orqa miyani chimchilab turadigan narsa – siyatik asabning kuchli og’rig’iga va pastki bel og’rig’iga olib kelishi mumkin. Skolioz (umurtqa pog’onasining egriligi) og’riq, qattiqlik va harakatda qiyinchiliklarga olib kelishi mumkin.
• Artrit: Osteoartrit bel og’rig’iga olib keladigan eng keng tarqalgan artrit turidir . Ankilozan spondilit umurtqa pog’onasida bel og’rig’i, yallig’lanish va qattiqlikni keltirib chiqaradi.
• Kasallik: orqa miya o’smalari , infektsiyalar va saratonning bir nechta turlari bel og’rig’iga olib kelishi mumkin. Boshqa holatlar ham bel og’rig’iga olib kelishi mumkin. Bularga buyrak toshlari va qorin aortasi anevrizması kiradi .
• Spondilolistez: Bu holat umurtqa pog’onasidagi umurtqalarning joyidan chiqib ketishiga olib keladi. Spondilolistez bel og’rig’iga va ko’pincha oyoq og’rig’iga olib keladi.

Bel og’rig’i qanchalik tez-tez uchraydi?

Shifokorlar qabuliga tashrif buyurishlarning eng keng tarqalgan sabablaridan biri bel og’rig’i hisoblanadi. Taxminan besh kishidan to’rttasi hayotining ma’lum bir nuqtasida bel og’rig’iga duchor bo’ladi.

Ba’zi odamlar boshqalarga qaraganda bel og’rig’iga moyil. Bel og’rig’i uchun xavf omillari quyidagilardan iborat:

• Yosh: 30 yoshdan oshgan odamlarda bel og’rig’i ko’proq. Disklar (umurtqa pog’onasidagi suyaklarni qoplaydigan yumshoq, kauchuk to’qimalar) yoshi bilan eskiradi. Disklarning zaiflashishi va eskirishi natijasida og’riq va qattiqlik paydo bo’lishi mumkin.
• Og’irligi: Ortiqcha vaznli/ semizlik yoki ortiqcha vaznga ega odamlarda bel og’rig’i ehtimoli ko’proq. Ortiqcha vazn bo’g’inlar va disklarga bosim o’tkazadi.
• Umumiy salomatlik: zaiflashgan qorin mushaklari umurtqa pog’onasini qo’llab-quvvatlay olmaydi, bu esa belning zo’riqishlari va qiyshayishlariga olib kelishi mumkin. Chekuvchi, spirtli ichimliklarni ko’p iste’mol qiladigan yoki harakatsiz hayot tarzi bilan shug’ullanadigan odamlarda bel og’rig’i xavfi yuqori.
• Kasb va turmush tarzi: Og’ir ko’tarish yoki egilishni talab qiladigan ishlar va mashg’ulotlar bel jarohati xavfini oshirishi mumkin.
• Strukturaviy muammolar: Og’ir bel og’rig’i umurtqa pog’onasi tekislanishini o’zgartiradigan skolyoz kabi sharoitlardan kelib chiqishi mumkin .
• Kasallik: Oila tarixida osteoartrit, saratonning ayrim turlari va boshqa kasalliklarga ega bo’lgan odamlarda bel og’rig’i xavfi yuqori.
• Ruhiy salomatlik: Bel og’rig’i depressiya va xavotirdan kelib chiqishi mumkin .

Bel og’rig’i qanday aniqlanadi?

Shifokor sizning alomatlaringiz haqida so’raydi va fizik tekshiruvdan o’tkazadi. Singan suyaklar yoki boshqa shikastlanishlar mavjudligini tekshirish uchun shifokor tasviriy tadqiqotlarni buyurishi mumkin. Ushbu tadqiqotlar shifokorgaga vertebra, disklar, mushaklar, ligamentlar va tendonlarning aniq rasmlarini ko’rishga yordam beradi.

Shifokor buyurtma berishi mumkin:

• Suyaklarning tasvirini yaratish uchun radiatsiyadan foydalanadigan orqa miya rentgenogrammasi .
• Suyaklar, mushaklar, pay mushaklar va boshqa yumshoq to’qimalarning rasmlarini yaratish uchun magnit va radio to’lqinlardan foydalanadigan MRI.
• Suyaklar va yumshoq to’qimalarning 3D tasvirlarini yaratish uchun rentgen nurlari va kompyuter tomografiyasi.
• Nervlar va mushaklarni tekshirish va oyoqlarda karıncalanma yoki uyqusizlikka olib kelishi mumkin bo’lgan neyropatiyani (asab shikastlanishi) tekshirish uchun elektromiyografiya (EMG). Og’riq sababiga qarab, shifokor sizga qon yoki siydik sinovlarini ham buyurishi mumkin. Qon testlari bel og’rig’iga (masalan, ankilozan spondilit) olib keladigan ba’zi holatlar uchun genetik belgilarni aniqlashi mumkin. Siydik testlari buyrak toshlarini tekshiradi, bu esa yonboshda (belning yon tomonlarida) og’riqni keltirib chiqaradi.

Bel og’rig’i uchun qanday davolash usullari mavjud?

Bel og’rig’i odatda dam olish, muz va retseptsiz og’riq qoldiruvchi vositalar bilan yaxshilanadi. Bir necha kunlik dam olishdan so’ng siz odatdagi faoliyatingizga qaytishingiz mumkin. Faol bo’lish hududdagi qon oqimini oshiradi va shifo berishga yordam beradi.

Bel og’rig’ini davolashning boshqa usullari sababga bog’liq. Ularga quyidagilar kiradi:

• Dorilar: Shifokor og’riqni yo’qotish uchun steroid bo’lmagan yallig’lanishga qarshi dorilarni (NSAID) yoki retsept bo’yicha dori-darmonlarni tavsiya qilishi mumkin. Boshqa dorilar mushaklarni bo’shashtiradi va bel spazmlarini oldini oladi.
• Jismoniy terapiya (PT): PT mushaklarni kuchaytiradi, shunda ular umurtqa pog’onasini qo’llab-quvvatlaydi. PT shuningdek, moslashuvchanlikni yaxshilaydi va boshqa jarohatlardan qochishga yordam beradi.
• Qo’lda manipulyatsiya: Bir nechta «qo’lda» muolajalar siqilgan mushaklarni bo’shashtiradi, og’riqni kamaytiradi va holat yaxshilaydi. Og’riq sababiga qarab, sizga osteopatik manipulyatsiya yoki chiropraktik tuzatishlar kerak bo’lishi mumkin . Massaj terapiyasi ham bel og’rig’ini yo’qotish va funktsiyani tiklashga yordam beradi.
• In’ektsiya: Shifokorlar og’riq keltiradigan hududga dori-darmonlarni kiritish uchun ignadan foydalanadi. Steroid in’ektsiyalari og’riqni engillashtiradi va yallig’lanishni kamaytiradi.
• Jarrohlik: Ba’zi jarohatlar va sharoitlar jarrohlik yo’li bilan amalga oshiriladi. Bel og’rig’i uchun jarrohlikning bir nechta turlari mavjud, shu jumladan ko’plab minimal invaziv usullar qo’llaniladi.

Oldini olish

Bel og’rig’ini oldini olish mumkinmi?

Siz umurtqa pog’onasidagi kasallik yoki tizimli muammolardan kelib chiqadigan bel og’rig’ini oldini ololmaysiz. Ammo bel og’rig’iga olib keladigan jarohatlardan qochishingiz mumkin.

Bel jarohati xavfini kamaytirish uchun siz:

• Sog’lom vaznni saqlang: Ortiqcha vazn umurtqa pog’onasi va disklarga bosim o’tkazadi.
• Qorin bo’shlig’i mushaklaringizni mustahkamlang: Pilates va boshqa mashqlar dasturlari umurtqa pog’onasini qo’llab-quvvatlaydigan asosiy mushaklarni kuchaytiradi.
• To’g’ri usulda ko’taring: jarohatlardan qochish uchun oyoqlaringiz bilan ko’taring (belingiz bilan emas). Og’ir narsalarni tanangizga yaqin tuting. Ko’tarayotganda torsoningni buramamaslikka harakat qiling.

Salomatlik sirlari
Bel og’rig’i sabablari va uni davolash