Astigmatizm nima? sabablari va davolash usullari

Astigmatizm – ko’zning shox pardasi yoki ko’z linzalarining egriligi normal bo’lmagan, ko’rishning xiralashishiga olib keladigan keng tarqalgan ko’z nuqsonidir. Yorug’lik ko’zga kirganda, g’ayritabiiy egrilik tufayli to’r pardaga to’g’ri qaratilmaydi, natijada noaniq tasvir paydo bo’ladi. Bu bolalar yoki kattalarga ta’sir qilishi mumkin. Odatda u tug’ilishdan boshlab mavjud, ammo ko’z jarrohligi yoki ko’z jarohatidan keyin ham rivojlanishi mumkin. Bu sinishi xatolari deb nomlanuvchi ko’rish muammolari guruhidan biridir. Sinishi xatolar shox parda yoki ko’z linzalari yuzasi silliq bo’lmaganda yoki g’ayritabiiy egrilikka ega bo’lganda paydo bo’ladi. Davolash uchun ko’zoynak, kontakt linzalari yoki lazerli jarrohlik afzal ko’rilishi mumkin.

Astigmatizmning sabablari

Astigmatizm asosan ikki xil sababga ega:

Irsi sabablari: Ko’p hollarda astigmatizm irsiy omillar bilan bog’liq. Agar ota-onalardan biri yoki ikkalasi ham astigmatizmga ega bo’lsa, bolalarda ham bu kasallik rivojlanishi ehtimoli yuqori bo’ladi.

Jarohatlar va operatsiyalar: Ko’zga tushgan jarohatlar, jarrohlik operatsiyalari yoki ba’zi infeksiyalar natijasida ham astigmatizm paydo bo’lishi mumkin.

Astigmatizm belgilari

Astigmatizmga ega odamlar quyidagi belgilarni sezishlari mumkin:

• Ko’rishning xiralashishi: Uzoq yoki yaqin masofadagi obyektlarni xira yoki notekis ko’rish.
• Bosh og’rig’i: Doimiy yoki tez-tez bosh og’rig’i.
• Ko’zning tez charchashi: Uzoq vaqt davomida kitob o’qish, kompyuterda ishlash yoki televizor ko’rishdan keyin ko’zlarning tez charchashi.
• Nurlarning tarqalishi: Yorug’lik manbalarini atrofida halo (halqa)lar ko’rinishi.

Astigmatizmni tashxislash

Astigmatizmni tashxislash uchun ko’z doktori (oftalmolog) quyidagi usullardan foydalanadi:

1. Vizometriya testi: Bu testda bemor maxsus apparatga qarab har xil kattalikdagi harflarni o’qiydi. Bu orqali ko’rish qobiliyati aniqlanadi.
2. Keratometriya: Bu usulda ko’zning qovurg’a shakli va qalinligi o’lchanadi.
3. Kornea topografiyasi: Bu test ko’zning sirtini batafsil xaritalarini tuzish orqali astigmatizmning darajasini va shaklini aniqlashga yordam beradi.

Astigmatizmni davolash

Astigmatizmni davolash usullari quyidagilardan iborat:

1. Ko’zoynak yoki kontakt linzalari: Ko’zoynaklar yoki kontakt linzalari yordamida yorug’lik nurlarini to’g’ri yo’naltirish orqali ko’rishni yaxshilash mumkin.
2. Lasik (laser-assisted in situ keratomileusis): Bu jarrohlik usulida lazer yordamida ko’zning qovurg’asining shakli o’zgartiriladi, bu orqali yorug’lik nurlari to’g’ri yo’naltiriladi.
3. Ortokeratologiya: Bu usulda bemorga tunda maxsus kontakt linzalar taqiladi, bu linzalar ko’zning qovurg’asining shaklini vaqtincha o’zgartiradi.

Profilaktika

Astigmatizmni oldini olish yoki uni kamaytirish uchun quyidagi tavsiyalarni amalga oshirish mumkin:

• Ko’z gigienasi: Ko’z gigienasiga e’tibor berish, ko’zlarni yuvish va ularga zarar yetkazuvchi omillardan himoya qilish.
• Doimiy tekshiruv: Oftalmolog huzurida muntazam ko’z tekshiruvlaridan o’tish.
• Sog’lom turmush tarzi: To’g’ri ovqatlanish, muntazam jismoniy mashqlar va stressdan qochish orqali umumiy salomatlikni saqlash.

Astigmatizm – ko’rishni qiyinlashtiruvchi, lekin davolash mumkin bo’lgan kasallikdir. Agar sizda yuqoridagi belgilar mavjud bo’lsa, tezda ko’z doktori bilan maslahatlashish muhimdir. To’g’ri tashxis va davolash orqali ko’rish qobiliyatingizni yaxshilash mumkin.