Alisher Navoiy haqida she’rlar
Umid Ali U havoga qorishdi—mutloq Va tuproqday singidi yerga. Hayot otliq jonu jahoni Olam-olam ortildi she’rda. Ruhi qanday pokiza—ma’sum, Bahor kabi dilafgor, mayin. O’z-o’zingdan poklanasan Sen Uning uchun yig’lagan sayin. Bilki, Mazmun—ko’ngling to’lgan payt— Shuuringda jonlansa hayot. Osmonda—ruh, Yerda—vujuding… Havoda-chi…suzsa dil — bayot. Abdulla Oripov Bilmam, qanday ayol bo‘lgan Alisherning onasi. Balki uning aqliga ham Lol bo‘lgan zamonasi. Balki uning ko‘zlarida Bo‘lgan og‘ir bir xayol. Balki g‘amgin bir zotdir u, Balki sho‘xchan bir ayol. Balki buyuk farzandiga Terib kelgan chechaklar. Balki tunlar unga bedor Aytib bergan ertaklar. Mayliga, u kim bo‘lmasin, Yolg‘iz bir so‘z ma’nosi: Alisherning onasi u, Navoiyning onasi. Chorlasam deb: «Qaydasan Farhod?» «Men borman», – der Yosuman kampir; Qizil gulning o’rnida, hayhot, Chayqaladi bir tup qalampir: Netay, Hirot olisdir bugun, Olisdadir Navoiy bobo, – Hududlarga qoqilib nigun, Tarix yig’lar asrlar aro… Abdulla Sher O’zbekiston Oybek bilan xayrlashgan kun Mangulikdan bir lahzaga keldi Navoiy, — Tiriklarga sezdirmasdan siladi beun Oybekning manglayini ruhi samoviy Va so’ng uni olib ketdi bosib bag’riga Abadiyat deb atalgan ruhlar shahriga. Barot BOYQOBILOV, …Garchi aqlim oldi ne-ne daholar, Nazm davlatida sizdek sulton yo‘q. Padari buzrukdek qilmish duolar, Sizdek menga aziz bir mehribon yo‘q. Yo‘qdir turk nazmida siz qadar daho, “Xamsa”dan buyukroq asar hamon yo‘q. Yo‘qdir “Xazoin ul-maoniy” – yakto! Sizsiz Xuroson-u buyuk Turon yo‘q. Ne baxt, mukarramsiz aziz olamga, Sizsiz nozimlarga davr-u davron yo‘q. Qilichlar qudratin bermish qalamga, Sizsiz ona zamin, toza osmon yo‘q. Yo‘qdir sizni aziz bilmagan yurtdosh, Sizsiz ulusimga sharaf-u shon yo‘q. Yo‘qdir falak uzra balqigan quyosh, Sizsiz bizga hayot, yorug‘ jahon yo‘q. Sizdek bunyod etib oliy qasrlar, Hazrati Insondan, balki shodmon yo‘q. Havas qilsa arzir ellar, nasllar, Mashriqda bundayin dorulamon yo‘q… Siz millat ramzisiz, millat faxrisiz, Sizdek shamsul millat, zebi jahon yo‘q. Siz bilan toabad baland qadrimiz, Tangri nazar qilgan Sizdek komron yo‘q. Sizga shahar qurdik Navoiy debon, Bundan ziyod balki, zo‘r armug‘on yo‘q. Zamon Farhodlari ayladi bo‘ston, O‘zbekday me’mor-u qo‘li gul jon yo‘q. Yo‘qdir sizdek hoqon bu jahon aro, Nazmda zabardast bir qahramon yo‘q. Yo‘qdir piri komil bir doston aro, So‘z mulkida sizdek Sohibqiron yo‘q! Abdulla Oripovning “O’zbekiston” qasidasidan Besh asrkim nazmiy saroyni, Titratadi zanjirband bir sher. Temur tig’I yetmagan joyni, Qalam bilan oldi Alisher! Dunyo bo’ldi, chamanim manim, O’zbekiston – vatanim manim! Abdulla Oripov Jahonki muqaddas neni ko’ribdi, Bariga onasan, ey qodir hayot. Besh yuz yil naridan boqib turibdi, Nurli bu yuzlarga nuroniy bir zot. Shu buyuk o’g’lingni ardoqlab dildan, Xalqim, ta’zim etsang arzigay tamom. Uning nomi bilan birga bitilgan Dunyo daftarida o’zbek degan nom. Boykaro irg’ishlab istak otida Jahonga boqqanda misli bola sher,— Hirot darvozasin bir kanotida She’riy lashkarini tizgan Alisher. Dunyoda biror nom holdirmoh uchun Yurt buzish shart emas, degan gap-ku, rost. Kimdir pesh qilganda nayzaning kuchin, Alisher qalamni ko’rsatgan, xolos. Tun bilan tong erur tashbehda udum, Misoli zahru may, hajru shakar lab. Kimnidir quyoshday eslasa mardum, Kimnidir zulmatday yurarlar qarg’ab. Nido tingla, bu kun, yurting tarafdan, Ey, yiroq Hirotda maskan topgan er! Ogoh bo’l, Alisher, sen ushbu gapdan: Har ikki nabirang — biri Alisher. Baytingga bir bora hovushgan har lab, Takrorlab ketgusi mahshargacha to. Qaratib turibsan bu yon, ne ajab, Milliard martabali jahonni hatto. Birovlar nazdida johil Osiyo Fakat zavol ko’rib, ko’rmagan kamol. Muso iltijosi yetdi-yu go’yo, Hah Tur tog’i uzra ko’rgazdi jamol— Jahon mehrobida paydo Alisher… Shodmon qasida ayt sen ham, ey huyosh! Besh yuz yil.unga ham nima gap axir, Mingga hadam ho’ydi yigirma besh yosh. Tursunboy Adashboyev Hirot tuprog`ida voyaga yetgan, “Qush tili” yo`llarini munavvar etgan, Yillar to`zonidan sog`-omon o`tgan Navoiy bobomlar Buyuk odamlar. “Xamsa”si ko`ngilni shamdek yoritgan, Tilimizni ko`rkam , boy etgan, Mag`rib-u mashriq ham iftixor etgan Alisher bobomlar Qutlug` qadamlar. Dostonlari chiqmagay yoddan, So`rang Majnun ,Qaysdan ,Farhoddan, Layli ,Shirin qaddi shamshoddan, Navoiy bobomlar Buyuk odamlar Mir Alisher otash zabondir, Umri boqiy omon-omondir, G`azallari fidoyi-jondir, Navoiy bobomlar Qutlug` qadamlar. Navoiyga bag’ishlangan sahna ko’rinishi uchun Assalom, Navoiy, g‘azal sultoni Yetubdur suhbatingiz olmoq mahali. Siz-la diydorlashmoq zo‘r istak edi, Muborak yoshingiz bir imkon berdi. Buyuk tog‘lar ichra bo‘lib buyukroq, Suyuk tog‘lar ichra bo‘lib suyukroq Navoiy ko‘rinar ko‘zimga mening, Nafasi urilar yuzimga mening Erkin Vohidovning “O’zbegim” qasidasidan parcha — Menga Pushkin bir jahonu Menga Bayron bir jahon. Lek Navoiydek bobom bor, Ko’ksi osmon, o’zbegim! Hirot ichra tug’ildi ulug’ zot Qozondi dunyoda ilmla zo’r ot Taxallusi bo’ldi Navoiy ismi Alisher Futun maydonida erlar aro er . Toki yangrar hayot qo’shig’i Ochiladi orzu eshigi Tebranadi xalqim beshigi Navoiydan so’z ochsam agar Jahon umriga teng Navoiy umri She’riyat ahlining bayroqdori ul G’azal olamida nidosi amri Qo’shig’I kuy bo’lib yangragay mangu Kelajakka qo’yib poydevor Tarix so’zlar ko’zgusiga bo’y Nazm oqar azim shiddatkor Og’ushiga tortib ketar oy Besh yarim asrdan o‘tsada zamon Adolatga chorlar siz qurgan minor O‘tsada necha yil necha bir zamon Shoirlar bo‘ynida siz bergan tumor Nizomiy qoliga qo‘liga urdingiz So‘ng bu maydon ichra surdingiz Go‘yoki besh doston besh haykal bo‘lib She’riyat ko‘ksiga qasr qurdingiz. Dil mulkidin dur tutgan sulton Navoiy, Hikmat otliq nur tutgan osmon Navoiy. Tafakkurning tog‘iga chiqmoq istasang, Umring tilab qo‘l cho‘zgan imkon Navoiy. Go‘zallikning mevasi ko‘kdan tushmagay, Turkiy tilda bol bergan bog‘bon Navoiy. O‘qinga ming rahmat uqganlar aytsin, So‘z ila el qadriga qalqon Navoiy. Besh yuz yillar besh ming bob kelgaydir illo, Asrlarni qotirgan davron Navoiy. G’afur G’ulom Yuksak tog’ oralab o’kirgan sherning Na’rasiga tengdir aksi sadosi, Besh yuz yil yangradi tog’day Vatanda Buyuk Alisherning asriy nidosi. Daraxshon yulduzlar sari o’kirgan, Bo’ynida zanjiru, qalbi ozod sher. Ineoniy muhabbat mehri-la vafo, Erku baxt timsoli ulug’ Alisher Besh yuz yil hurmating saqlagan o’zbek Kecha tug’ilding, deb qiladi faraz, Yetuk kishilarni yana ming yillar Xalq farzand ataydi, jondan — beg’araz. O’zbek deb atalgan ozod ulusning Otaxon shoiri, qadrli ustod. Oshiqlar g’azaling kuyga solganda, Ma’shuqlar dilining xonasi obod.
DO`STLARGA ULASHING:
Alisherning onasi
So‘z mulkining sohibqironi
Besh asrkim
Alisher Navoiy haqida sherlar