Agrobank: Poytaxtimizda bank tashabbusi bilan chop etilgan “100 kitob to‘plami” taqdimoti bo‘lib o‘tdi

Respublikamizdagi olimlar va qishloq xo‘jaligi mahsulotlari yetishtiruvchilariga har tomonlama qulay bo‘lgan va O‘zbekiston iqlimiga mos 100 ta kitobdan iborat to‘plam yaratish loyihasi ustida ish olib borildi. Bu loyihani amalga oshirishda “Agrobank” qoshida ilmiy guruh tashkil etildi va 120 nafardan ortiq soha mutaxassislari, olim va o‘qituvchilar jalb etildi.

Ғалла ҳосилини йиғиб олишда нобудгарчиликни олдини олиш бўйича тавсиялар

Ўзбекистонда буғдойнинг пишиб етилиши йилнинг энг иссиқ муддатларига тўғри келади. Буғдой пишгандан кейин қисқа вақт давомида йиғиштириб олинмаса, унинг бошоқларидаги дон ўз-ўзидан тўкила бошлайди. Шамол, ёввойи қушлар ва кемирувчилар зарари натижасида ҳосил нобудгарчилиги белгиланган миқдордан ошиб кетади.

Кузатишлар шуни кўрсатадики, буғдой пишиб етилгандан кейин бир ҳафта ичида йиғиштириб олинмаса, бошоқдаги доннинг ўзидан-ўзи тўкилиши натижасида кунига 1,0-1,2 фоиздан ошиб бораверади. Тўлиқ пишиб етилган ғаллани ўриб-йиғиб олишда бир ҳафта ичида нобудгарчилик 7-9 фоиз бўлса, иккинчи ҳафтасидан бошлаб 12-15 фоизга ошади.

Даладаги ҳосилнинг 90-95 фоизи тўлиқ пишиб етилганда ва доннинг намлиги 18-20 фоиз бўлганидан сўнг уни комбайнлар ёрдамида тўғридан-тўғри йиғиштириб олишга киришилади.

Нобудгарчиликнинг асосий сабаблари:

• Биринчидан – ўрим-йиғимнинг ташкилий шароитлари: ўрим-йиғимнинг вақтида бошланмаслиги ва чўзиб юборилиши, далаларнинг бўлакларга нотўғри тақсимланиши, ишнинг ёмон ташкил қилиниши;
• Иккинчидан – агротехник сабаблар: ғалла парваришлашда агротехник талабларнинг бузилиши, даланинг нотекислиги, кучли бегона ўт босганлиги, ўсимликларнинг ётиб қолиши;
• Учинчидан – техник сабаблар: ўрим комбайнларининг ишчи қисмлари талаб даражасида соз ҳолга келтирилмаганлиги, техника ишга ёмон тайёрланганлиги;
• Тўртинчидан – технологик сабаблар: ўрим-йиғимнинг узлуксиз давом эттирмаслиги, ишни нотўғри ташкил қилиниши натижасида комбайнлар кўпроқ тўхтаб қолиши;
• Бешинчидан – биологик сабаблар: ғалла тупларининг ётиб қолиши, доннинг паст сочилувчанлик хусусиятига эгалиги, қийин янчилиши ўрим-йиғим графигининг ғалла навлари пишиш даврини (эртапишар, ўртапишар, кечпишарлигини) ҳисобга олмасдан тузилиши;
• Олтинчидан – ўрим-йиғим даврида табиий офатлар: жала, ёмғир, дўл, қаттиқ шамол таъсирида донларнинг тўкилиши, донни зараркунандалар, кемирувчилар ва қушлар ейиши.
• Еттинчидан – комбайнчининг касб маҳорати пастлиги, тажрибасизлиги сабабли нобудгарчиликка йўл қўйилиши ва бошқалар.

Бундай сабаблар етиштирилган доннинг нобуд бўлишига турлича таъсир қилади. Шунинг учун ўрим-йиғим бошланишидан олдин, бу сабаблар чуқур ўрганилиб, қуйидаги чора-тадбирларга аҳамият берилса, ҳосил нобудгарчиликсиз йиғиштириб олинади:

1. Ғалла пишгандан сўнг бегона ўтлар (қамиш, қора шўра, қўйтикан) босадиган майдонларни аниқлаш;
2. Ўримни биринчи навбатда бегона ўтлар босадиган ғалла майдонларидан бошлаш.

Дон нобудгарчилигини аниқлашда 0,25 м² ли рамкадан фойдаланилади. Жумладан, рамка ўрилган даланинг 5 та ҳар хил жойига қўйилади. Сўнгра олдиндан ҳисоб-китоб асосида тузилган жадвал ёки номограмма бўйича тўкилган доннинг умумий сони ҳисобланади. Комбайнчилар учун комбайннинг иш сифатини қуйидаги яна бир жуда оддий усулда баҳолаш қулайдир. Буғдой массаси ўрилгандан кейин даланинг ихтиёрий 1 м² ли қисми кўриб чиқилади. Бу майдонда 20 тадан ортиқ дон топилиши ва 3 тадан ортиқ ўрилган бошоқлар учраши, дон нобудгарчилигига йўл қўйилганлигидан далолат беради.

Манба: Ж.Б.Худайқулов, «Буғдой етиштириш» китоби ( Агробанкдан 100 китоб тўплами)

Agrobank: Poytaxtimizda bank tashabbusi bilan chop etilgan “100 kitob to‘plami” taqdimoti bo‘lib o‘tdi

“Agrobank” ATB mamlakatimiz qishloq xo‘jaligi sohasi rivojlanishiga hissa qo‘shish uchun nafaqat moliyaviy, balki ijtimoiy loyihalar bilan ham agrar sohaga sarmoya kiritishi e’tiborga molikdir.

Xususan, bank tashabbusi bilan qishloq xo‘jaligida zamonaviy bilimlarni tatbiq etish, sohada fermerlar, tadbirkorlar, dehqon xo‘jaliklari va aholi uchun sodda, tushunarli bo‘lgan metodologik qo‘llanmalarni tayyorlash loyihasi amalga oshirildi.

Ushbu loyihani boshlashda Turkiya Respublikasida qishloq xo‘jaligining turli yo‘nalishlari bo‘yicha tayyorlangan o‘quv to‘plamlari o‘rganib chiqildi.

Qayd etish kerakki, bu kabi qo‘llanmalar shu kungacha O‘zbekistonda alohida to‘plam shaklida tayyorlanmagan.

Mahalliy olimlar tayyorlagan kitoblar cheklangan nashrda chop etilgan, keng foydalanuvchilar qo‘liga yetib bormasdan asosan ilmiy mutaxassislar va talabalar tomonidan o‘rganilgan.

Respublikamizdagi olimlar va qishloq xo‘jaligi mahsulotlari yetishtiruvchilariga har tomonlama qulay bo‘lgan va O‘zbekiston iqlimiga mos 100 ta kitobdan iborat to‘plam yaratish loyihasi ustida ish olib borildi. Bu loyihani amalga oshirishda “Agrobank” qoshida ilmiy guruh tashkil etildi va 120 nafardan ortiq soha mutaxassislari, olim va o‘qituvchilar jalb etildi.

Dastlabki bosqichda Toshkent davlat sharqshunoslik instituti bilan hamkorlikda Turkiyadan olib kelingan qo‘llanmalar 20 nafar tarjimon ishtirokida o‘zbek tiliga tarjima qilindi. Keyingi bosqichda 7 ta ilmiy muassasaning 41 nafar professor, o‘qituvchi va ilmiy xodimlari jalb qilindi va mahalliy olimlarning ilmiy salohiyati asosida yurtimiz iqlimi va tabiatiga mos qo‘llanmalar tayyorlandi. So‘ngra tayyorlangan qo‘llanmalarni 52 nafar soha mutaxassisi, 4 nafar muharrir guruhi taqrizdan o‘tkazib, dizaynerlar yakuniy chop etish holatiga keltirdi.

To‘plamda qishloq xo‘jaligi sohasi, jumladan, meva-sabzavot va poliz ekinlari, g‘allachilik, don va dukkakli ekinlar, chorvachilik, baliqchilik, asalarichilik kabi tarmoqlarning eng ilg‘or tajribalariga oid keng qamrovli ilmiy va amaliy ma’lumotlar jamlandi.

To‘plamda mahsulotlarni yetishtirishdan tashqari, kasalliklarga qarshi kurashish, mineral va mahalliy o‘g‘itlar turlari, qishloq xo‘jaligi texnikalari to‘g‘risida ham ma’lumotlar berilgan.

Ushbu kitoblarni tayyorlash va chop etish bilan bog‘liq bo‘lgan barcha xarajatlarni “Agrobank” moliyalashtirdi.

Mazkur to‘plamlar bosqichma-bosqich chop etilib, respublikamizning barcha hududlaridagi fermerlar, tadbirkorlar va dehqon xo‘jaliklariga yetkaziladi. Shuningdek, keng foydalanuvchilarni qamrab olish maqsadida kitoblarning elektron nusxasi bankning agrobank.uz internet saytiga joylashtirildi, maxsus telegram-bot orqali undan foydalanish imkoniyati yaratildi.

Taqdimotda “Agrobank” amalga oshirayotgan yana bir katta loyiha haqida axborot berildi. Hozirda bank Toshkent davlat agrar universiteti, uning Nukus, Samarqand, Termiz shaharlaridagi filiallari, Andijon qishloq xo‘jaligi va agrotexnologiyalar instituti bilan hamkorlikda fermerlar maktabini joriy etish borasida tizimli ishlar olib bormoqda.

Mazkur fermerlar maktabiga har yili 1000 nafar fermer va dehqon xo‘jaliklari rahbarlari, tomorqa yer egalari va tadbirkorlar jalb qilinib, agrar o‘quv yurtlari o‘qituvchilari, soha mutaxassislari hamda tadbirkorlar tomonidan o‘qitiladi. O‘qitish bilan bog‘liq barcha xarajatlarni “Agrobank” qoplab beradi.

“Agrobank” ATB bu kabi loyihalarni doimiy tarzda amaliyotga tatbiq etish, sohaga zamonaviy bilimlarni olib kirish orqali aholi va mijozlar, fermer va tadbirkorlarga doimiy ko‘makchi bo‘lmoqda.

“Agrobank” ATB Matbuot xizmati