Abdulla Qodiriy “O‘tgan kunlar” romani to’liq malumot oling

Abdulla Qodiriy “O‘tgan kunlar” romani to’liq malumot oling

“O‘tgan kunlar” romani
Mundarija скрыть

Unda muallif Toshkent hukmdori Azizbek mulkidagi xalq an’analari, diniy urf-odatlar, yozilmagan qonunlarni, inson huquqlari va qadr-qimmatlarining buzilishi haqida bayon etadi. Mug‘ombir fitnachi, “gunohkor”larga nisbatan qattiqqo‘l “qozi”, uddabiron munofiq Azizbek uch yil Toshkentni shunday boshqaradiki, savdo-sotiq pasayib, usta-hunarmandlar xonavayron bo‘lishadi, guruch va paxta hosildorligi sezilarli tushib ketadi.

Yozuvchi katta mahorat ila feodal voqe’likning chinakam ziddiyatlarini ochib bergan. Moddiy va madaniy boyliklarning yaratuvchisi sifatida xalq bir tarafdan davlatchilik qo‘riqchisi va himoyachisi, boshqa tarafdan, xonning jamiyat negiziga qarshi chiqib, zolimlarga qarshi qo‘zg‘alon ko‘taradi. Shuningdek, xalqni katta soliqlar bilan ko‘mib tashlagan hukmdorlarga qarshi chiqadi.

Romanning markaziy ixtilofi — ota va o‘g‘il o‘rtasidagi ijtimoiy-axloqiy ziddiyatlar. Yosh Otabek “oila qurish” borasida ota-onasining topgan qiziga uylanib an’analariga qarshi qat’iyatli nuqtai nazarli yosh yigit, uning otasi Yusuf xoja eski tuzumdagi dunyo qarashli, qadimiy an’analar tarafdori. Biroq, muallif ushbu oilaviy mojarolarni alohida voqea sifatida emas, umummillatli holat ko‘rinishida bayon etadi.

Otabek va Kumush timsoli — o‘zbek adabiyotidagi yangi hodisadir. Otabek boy oilaning farzandi, o‘qimishli inson bo‘lib, dunyoni o‘ziga xos tarzda tushunadi, o‘tkir adolat hissiga ega. Kumush unga manzur kelgan. U yaxshi tarbiyalangan, o‘qimishli, tug‘ma aql sohibasi, kelishuvchan. U Otabekni chin dildan sevadi. Ammo bu sevgi unga baxtsizlik keltiradi, zero, u eski an’analarga bo‘ysunib, yaqinlari uning tuyg‘ulariga quloq tutmaydi.

Uning ma’naviy sifatlari, go‘zalligi va boy ichki dunyosining shakllanishiga haqiqiy o‘zbek ayoliga xos olijanoblik orzularini o‘zida mujassam etgan onasi Oftob oyim sabab bo‘lgan.  U aqlli, xotirjam, bosiq, sezgir ona, haqiqatparvar inson, chaqqon beka. Shunga qaramay, Oftob oyim eski udumlar tarafdori — u erining istaklariga, irodasi va fikriga bo‘ysunadi.

Darsliklar
Abdulla Qodiriy “O‘tgan kunlar” romani