B17 vitamini nima? B17 vitamini nimalarda bor?

B17 vitamini — amigdalin (amygdalin) deb ataladigan kimyoviy moddaning keng tarqalgan nomidir. U laetril (laetrile) deb ataladigan kimyoviy moddani tayyorlashda qo‘llanadi.

Amigdalin va laetril “B17 vitamini” deb atalishiga qaramay, ular B guruhi vitamini emas. Amigdalin ayrim o‘simlik mahsulotlaridan, masalan, o‘rik danagi va achchiq bodomdan olinadi. “B17 vitamini nimalarda bor?” savoliga javoban xom bodom, zig‘ir urug‘i, loviya niholi va lima loviyasi kabi mahsulotlarni sanash mumkin.

Ushbu oziq-ovqatlarni iste’mol qilganda, amigdalin kimyoviy moddasining oz miqdori zaharli sianidga aylanishi mumkin.

B17 vitamini nima?

Laetril (laetrile) “B17 vitamini” deb ataladi. Aslida u 1952-yilda doktor Ernst T. Krebs, Jr. tomonidan ixtiro qilingan va patentlangan dori vositasidir. 1970-yillarda doktor Krebs barcha saraton turlari vitamin yetishmovchiligi tufayli kelib chiqishini da’vo qilib, laetril saratonda yetishmaydigan vitamin ekanini ilgari surgan. Shu g‘oyani rivojlantirib, ixtiro qilgan laetril dori vositasiga “B17 vitamini” nomini bergan.

B17 vitamini nimalarda bor?

B17 vitamini ba’zan saratonni tabiiy davolash usuli sifatida qo‘llanadi. Laetril organizmda hosil bo‘lgan saraton hujayralariga nisbatan “ko‘proq kislotali” muhitga o‘tishi aytiladi. Shu tariqa saraton hujayralarining o‘lishiga olib kelib, saratonning oldini olish xususiyatini ko‘rsatishi mumkin. “B17 vitamini nimalarda bor?” savoliga javoblarni quyidagicha sanash mumkin:

Mevalar

O‘rik, olcha, gilos, nektarin, shaftoli, yashil olxo‘ri, qora olxo‘ri, binafsha olxo‘ri, sariq olxo‘ri, qizil olxo‘ri kabi mevalar B17 vitamini bo‘yicha boy hisoblanadi. Shuningdek, kabachki , qovun, qoraqat, ko‘k meva , kizilcha, malina, olma, nok, qulupnay kabi mevalarni iste’mol qilish orqali ham B17 vitamini organizmga kirishi mumkin.

Yong‘oq va urug‘lar

Qovurilgan bodom, qovurilgan qovoq urug‘i kabi quruq mevalar va yong‘oqlar B17 vitamini saqlaydi. Tarkibida bodom bo‘lgani uchun bodom uni va bodom sutini iste’mol qilish orqali ham B17 vitamini organizmga olinadi.

Tabiiy meva sharbatlari

Olma sharbati, shaftoli ichimligi kabi mevalardan siqib olingan tabiiy sharbatlar B17 vitamini uchun muhim ichimliklar hisoblanadi. Ushbu sharbatlarni har kuni iste’mol qilish organizm ehtiyoji bo‘lgan B17 vitamini miqdorini qoplay olishi mumkin.

Meva danaklari va urug‘lari

Nok, olxo‘ri, gilos, shaftoli, nektarin va olma urug‘(danak)larida B17 vitamini mavjud. Bunday mevalarning urug‘ va danaklarini organik holatda iste’mol qilish foydali bo‘lishi aytiladi.

Zig‘ir urug‘i

Zig‘ir urug‘i tarkibida B17 vitamini mavjud. Shu sababli saratonga chalinish xavfini kamaytirishga yordam berishi mumkin.

Sabzavotlar

“B17 vitamini nimalarda bor?” savoliga javob sifatida ismaloq, kress-salat, lavlagi, to‘ldirmalik qovoq , bodring kabi mahsulotlar ko‘rsatiladi. Taom va salatlarda ushbu oziq-ovqatlarni iste’mol qilish sog‘liq uchun foydali bo‘lishi aytiladi.

No‘xat

No‘xat B17 vitamini jihatidan muhim oziq-ovqat hisoblanadi. Uni yangi holatda iste’mol qilish B17 vitamin miqdori ko‘proq bo‘lishini ta’minlaydi.

Bug‘doy mahsulotlari

Bug‘doy mahsulotlarida B17 vitamini ancha ko‘p bo‘lishi aytiladi. Kepakli don mahsulotlari, arpa turlari, grechkadan tayyorlangan mahsulotlar, bug‘doy maysasi, bug‘doy sharbati kabi bug‘doydan tayyorlanadigan mahsulotlar B17 vitamini bo‘yicha boy hisoblanadi.

B17 vitamini nega muhim?

“B17 vitamini” deb ataladigan laetril organizmga kirganda, hujayralarning kisloroddan foydalanishini to‘sib qo‘yishi va oxir-oqibat ularni o‘ldirishi mumkin bo‘lgan gidrogen sianid (hydrogen cyanide)ga aylanishi aytiladi.

Ayrim tadqiqotlarda gidrogen sianid saratonning oldini olish xususiyatiga ega bo‘lishi mumkinligi ilgari surilgan. Laetril qon bosimini tushirishga, og‘riqni kamaytirishga va immunitetni kuchaytirishga yordam berishi mumkinligi qayd etilgan. Ba’zi sinov naychasi (in vitro) tadqiqotlari esa laetril o‘smalarning tarqalishiga yordam beradigan genlarni bostirib, o‘sma hosil bo‘lishini kamaytirishi mumkinligini ko‘rsatgan.

Organizmga olingan laetril uch xil birikmaga ajraladi: gidrogen sianid, benzaldegid (benzaldehyde) va prunasin (prunasin).

Gidrogen sianid B17 vitaminining sog‘liqqa foyda beruvchi asosiy birikmasi ekani aytiladi. Shuningdek, laetril saratonga qarshi (profilaktik) komponent bo‘lishi mumkin deb hisoblanadi.

Saraton hujayralari laetrilni sianidga aylantiradigan fermentlarga boy ekani aytiladi. Sianid hujayralarni o‘ldirgani uchun, saraton hujayralari laetrilni parchalab, saratonning oldini olishi mumkin degan xulosa qilinadi. Saraton B17 vitamini (amigdalin) yetishmovchiligi tufayli kelib chiqadi, degan qarash ham uchraydi.

Tadqiqotlarda laetril parchalanishi natijasida hosil bo‘ladigan gidrogen sianid saraton hujayralarini yanada kislotali holatga keltirib, ularning o‘lishiga sabab bo‘lishi mumkinligi qayd etiladi. Biroq gidrogen sianid “farqlamaydi” va saraton hujayralari bilan birga sog‘lom hujayralarni ham o‘ldirishi mumkin.

Organizmdagi ayrim fermentlar gidrogen sianidni kamroq zaharli modda — tiyosiyanat (thiocyanate)ga aylantiradi. Bu molekula qon tomirlarini kengaytira olgani uchun, qon bosimini davolashda qo‘llanadigan moddalardan biri sifatida tilga olinadi.

B17 vitamini yetarli miqdorda olinmasa, B17 vitamini yetishmovchiligi yuzaga kelishi mumkin. Organizmga yetarli miqdorda kirmagan B17 vitamini muhim muammolarni keltirib chiqarishi aytiladi. B17 vitaminini tabiiy oziq-ovqatlar orqali olish kerakligi ta’kidlanadi.

B17 vitamini yetarli olinmaganda organizmda ayrim alomatlar paydo bo‘lishi mumkin. B17 vitamini yetishmovchiligida kuzatiladigan belgilar quyidagilar:

• Tish etida yallig‘lanish paydo bo‘ladi.
• Immun tizim zaiflashadi.
• Surunkali charchoq va holsizlik paydo bo‘ladi.
• Bo‘g‘im sohalarida infeksiya yuzaga keladi.
• B17 yetishmovchiligi bilan bog‘liq kamqonlik bo‘lishi mumkin.
• Butun tanada yallig‘lanishlar paydo bo‘ladi.
• Yurak-qon tomir kasalliklari yuzaga keladi.
• Qon bosimi pasayishi yoki ko‘tarilishi kuzatiladi.
• Revmatik kasalliklar paydo bo‘ladi.
• Saraton hujayrasi hosil bo‘lish xavfi ortadi.
• Tana bo‘ylab og‘riq va sanchishlar paydo bo‘ladi.
• Modda almashinuviga bog‘liq kasalliklar yuzaga keladi.
• Umumiy chidamlilik pasayadi.
• Ishtahasizlik kuzatiladi.

Shuningdek, ixtiyorsiz va nazorat qilib bo‘lmaydigan vazn yo‘qotishlar ham kuzatilishi mumkin. Bunday belgilar B17 vitamini yetishmovchiligi bilan bog‘liq bo‘lishi ehtimoli aytiladi. Belgilarning oldini olish uchun B17 vitamini yetarli miqdorda olinishi kerakligi qayd etiladi. Ammo B17 vitaminini haddan tashqari ko‘p qabul qilish ham organizm uchun juda zararli. Shuning uchun B17 vitaminini qabul qilganda me’yorni oshirmasdan, yetarli miqdorda olish muhimligi ta’kidlanadi.

“B17 vitamini” sifatida tanilgan laetril foydali bo‘lishi bilan birga, organizmda ayrim asoratlar keltirib chiqarib, nojo‘ya ta’sirlarni ham yuzaga chiqarishi mumkin. Bu alomatlarning sababi laetril tarkibidagi gidrogen sianid ekani aytiladi. Shu bois laetril bilan zaharlanish belgilari sianid bilan zaharlanish belgilariga o‘xshash bo‘ladi. Laetril zaharlanishida kuzatilishi mumkin bo‘lgan nojo‘ya ta’sirlar odatda quyidagilar:

• Ko‘ngil aynishi va qusish
• Kuchli bosh og‘riqlari
• Bosh aylanishi
• Kislorod yetishmasligi/yetishmovchiligi sababli terining ko‘kimtir tus olishi
• Jigarda shikastlanish
• Qon bosimining juda past bo‘lishi

Shuningdek, ptoz  deb ataladigan yuqori qovoqning osilib qolishi kabi alomatlar ham B17 vitamini bilan zaharlanishga bog‘liq nojo‘ya ta’sirlar sifatida tilga olinadi. Shu sababli B17 vitamini organizmga kiritilganda juda ehtiyot bo‘lish kerakligi ta’kidlanadi. Bunday alomatlar paydo bo‘lsa, vaqtni boy bermasdan tibbiyot muassasasiga murojaat qilib ko‘rikdan o‘tish sog‘liq uchun muhimligi aytiladi.

Ko‘p so‘raladigan savollar

B17 vitaminiga bog‘liq sianid zaharlanishi qanday yuz beradi?

C vitamini B17 vitamini bilan birga qo‘llanganda o‘zaro ta’sirga kirishib, toksik (zaharli) ta’sirni kuchaytirishi mumkin. C vitamini laetrilning gidrogen sianidga aylanish tezligini oshiradi. Bundan tashqari, organizmda gidrogen sianidni zararsizlantirishga yordam beradigan sistein (cysteine) zaxiralari borligi aytiladi. Sistein — aminokislota (amino acid). C vitamini laetril bilan o‘zaro ta’sirga kirishib, sistein zaxiralarini ham sarflab yuborishi mumkin. Bunday holatlarda organizmga B17 vitamini qabul qilish sianid zaharlanishiga olib kelib, o‘limga sabab bo‘lishi mumkin. Laetril potensial ravishda o‘limga olib kelishi mumkin bo‘lgan juda jiddiy sog‘liq xatarlarini keltirib chiqarishi sababli, uni qo‘llashda juda ehtiyot bo‘lish kerakligi ta’kidlanadi.

B17 vitamini bilan zaharlanish belgilari nimalar?

Me’yoridan ortiq qabul qilingan B17 vitamini zaharlanishga olib kelishi mumkin. Labda jimirlash, bosh aylanishi, uyquchanlik, bosh og‘rig‘i yoki nafas qisishi kabi belgilar sianid saqlovchi oziq-ovqat iste’mol qilinganini ko‘rsatishi aytiladi. Bu alomatlar B17 vitamini bilan zaharlanishdan kelib chiqishi mumkin.