Teri allergiyasi nima? Teri allergiyasi belgilari nimalar?

Teri allergiyasi — odatda allergik ovqatlarni iste’mol qilish, terining allergik reaksiya chaqiradigan moddalar bilan kontakti yoki stress kabi omillarga bog‘liq holda terida qizarishlar bilan namoyon bo‘ladigan sog‘liq muammosidir.

Teri allergiyasi nima?

Sizni kasalliklardan himoya qiladigan va hayotga nisbatan barqarorlik (rezistentlik)ni oshiradigan immun tizimning eng katta “organi” — teridir. Ichkaridan ham, tashqaridan ham keladigan xavflarga qarshi himoya qalqoni bo‘lib xizmat qiladigan teri turli ta’sirotlarga javoban reaksiya ko‘rsatishi mumkin. Ana shu reaksiyalar teri allergiyasiga olib keladi.

Teri allergiyasini qanday bilsa bo‘ladi?

Qichishish va terida qizarish — teri allergiyasini anglatadigan asosiy belgilar. Ammo teri allergiyasining bir nechta ko‘rinishlari bor. Bugun ayniqsa ekzema va urtikar (urtikariya) tez-tez uchraydigan teri allergiyalari sirasiga kiradi. Terining qurishi va kuchli qichishish bilan kechadigan bu allergiyalar darajasi turlicha bo‘lishi mumkin. Oldini olmasangiz, allergiya keltiradigan noqulayliklar kuchayadi.

Teri allergiyasi belgilari nimalar?

Allergiya turiga qarab belgilar farqlansa-da, ko‘pi bir-biriga o‘xshash:

• Terida qizarish. Qizarish ba’zan ma’lum bir taomni iste’mol qilgandan keyin, ba’zan esa allergik reaksiya chaqiradigan moddaga/ovqatga tegish natijasida turli darajada paydo bo‘ladi.
• Kuchli qichishish. Qichishishning kuchi va joyi allergiya turiga bog‘liq. Ekzema va ovqatga bog‘liq teri allergiyasida qichishish tananing turli qismlarida kuzatiladi; hasharot chaqishi yoki kimyoviy modda sababli bo‘lsa, qichishish odatda kontakt bo‘lgan joyda paydo bo‘ladi.
• Qurish. Teri yuzasida boshlangan qurish kuchaysa va unga qichishish qo‘shilsa, ekzema ehtimoli bor.
• Yurak urishining pasayishi va to‘satdan shok. Kam hollarda, allergenga nisbatan immun himoya past bo‘lsa, yuqoridagi belgilarga qo‘shimcha ravishda yurak urish tezligining pasayishi va to‘satdan shok holati yuz berishi mumkin. Bunday vaziyatda zudlik bilan yaqin tibbiyot muassasasiga murojaat qiling.

Teri allergiyasi nimadan kelib chiqadi?

Teri allergiyasini keltirib chiqaruvchi omillar odamdan odamga farq qiladi. Allergik ovqatlarni iste’mol qilish, terining allergik reaksiya chaqiradigan moddalarga tegishi va stress teri allergiyasiga sabab bo‘lishi mumkin. Umumiy sabablar:

Ekzema / Atopik dermatit

Kuchayish darajasi o‘zgarib turadigan ekzema teri allergiyasining eng keng tarqalgan turlaridan. Atopik dermatit nomi bilan ham tanilgan bu holat terining turli joylarida paydo bo‘lib, o‘zini namoyon qiladi. Kuchli qichishish va qurishga yonish, shish kabi reaksiyalar hamroh bo‘lishi mumkin.
Ekzema turli allergenlar bilan terining kontaktda bo‘lishidan yoki stressdan kelib chiqishi mumkin. Oilangizda ekzema bo‘lgan bo‘lsa, genetik moyillik tufayli sizda ham kuzatilishi ehtimoli yuqori.

Ovqat iste’moli bilan yuzaga keladigan teri allergiyasi

Ayniqsa yer yong‘oq, kaju, yong‘oq, bodom kabi quruq mevalar, shuningdek sigir suti, tuxum, soya, qulupnay kabi mahsulotlar teri allergiyasini qo‘zg‘atishi mumkin. Ba’zan ovqatni iste’mol qilishning o‘zi, hatto ayrim odamlarda shunchaki hidini sezish ham terida allergik reaksiya chaqiradi.

Hasharot chaqishi bilan yuzaga keladigan teri allergiyasi

Teringiz hasharot chaqishi (yoki sanchishi)ga javob qaytarishi natijasida paydo bo‘ladigan allergiyaning og‘irligi odamdan odamga farq qiladi. Ko‘pchilikda hasharot chaqishi jiddiy reaksiya chaqirmasa-da, ayrimlarda yurak urish tezligining pasayishi va to‘satdan shok holatlariga olib kelishi mumkin. Ayniqsa ari chaqishi og‘ir allergik reaksiya keltirib chiqarishi ehtimoli katta. Belgilar — shish, qichishish, yonish, qizarish. Bunday holatga moyil bo‘lsangiz, hasharot chaqishidan yanada ehtiyot bo‘ling.

Kimyoviy moddalardan kelib chiqadigan teri allergiyasi

Zarari bo‘lgan kimyoviy moddalar teri bilan kontaktda bo‘lganda, tahriq paydo qiladi. Ayniqsa soch bo‘yoqlari, dezodorantlar hamda nikel, xrom kabi moddalarga e’tibor bering — ular teri allergiyasini qo‘zg‘atishi mumkin. Bunga yo‘l qo‘ymaslik uchun teringizga foydali tarkibli mahsulotlarni tanlang va tanangizda reaksiya chaqiradigan kimyoviy moddalardan uzoqlashishga harakat qiling.

Chaquloqlarda (go‘daklarda) teri allergiyasi

Chaquloqlarda teri allergiyasi ko‘pincha ovqat va allergik ekzema ko‘rinishida uchraydi. Ayniqsa qo‘shimcha ovqat davrida sut va sut mahsulotlari, tuxum, yong‘oq kabi mahsulotlarga allergik reaksiya bo‘lishi mumkin. Bu davrda ota-ona sifatida 3 kun qoidasiga amal qiling: bitta mahsulotni 3 kun davomida bering va shu muddatda teri allergiyasi belgilari bormi, kuzating. Dastlabki belgilar odatda qichishish va qizarishdir — bolangizning butun tanasini ko‘zdan kechiring.

Allergik ekzema chaquloqlarda terida qichishish, to‘shmalar tarzida ko‘rinadi. Oldini olmasangiz, og‘irlashib, davolash qiyinlashadi. Oldini olish uchun ho‘l salfetka, kir yuvish kukuni kabi kimyoviy tarkibli mahsulotlarning bola terisi bilan kontaktidan cheklaning; ishlatadigan barcha mahsulotlar tabiiy tarkibli bo‘lishiga e’tibor bering.

Chaquloqlarda teri allergiyasini oldini olish yoki yengillatish uchun namlagichlardan muntazam foydalaning. Ularning tabiiy tarkibli bo‘lishiga e’tibor bering. Bolaning terisini tez-tez namlab tursangiz, ekzema bilan bog‘liq teri allergiyasining oldini olishingiz mumkin.

Teri allergiyasi qanday o‘tadi?

Avvalo allergik reaksiyani keltirayotgan omillarni bartaraf etish kerak. Agar allergiya ma’lum bir ovqatdan bo‘lsa, uni darhol to‘xtatish lozim. Agar kontakt (masalan, buyum yoki kimyoviy modda) tufayli bo‘lsa, kontaktni uzing va o‘sha mahsulotlardan keyincha foydalanmang. Shunda ba’zan allergiya o‘ziyoq chekinadi.

Kontaktni uzganingizdan keyin ham allergiya davom etsa, avvalo mutaxassisga murojaat qiling. Ko‘rikdan so‘ng sabab aniqlanmasa, batafsil allergiya testlari o‘tkazilib, sabab topiladi va mos davolash boshlanadi. Kattalarda teri allergiyasi dori vositalari bilan davolanadi: og‘iz orqali qabul qilinadigan ayrim dorilar, antibiotikli malhamlar va tozaroq tarkibli kremlar qo‘llanadi.

Chaquloq va bolalarda ham dori bilan davolash mumkin, biroq avval toza tarkibli kremlar bilan natijaga erishishga uriniladi; yordam bermasa, shifokor dori tavsiya qilishi mumkin.

Allergiya yakunlangach, terida turli dog‘lar yoki izlar qolishi mumkin. Bunday ko‘rinishdan xalos bo‘lish uchun lazer usulini tanlashingiz mumkin; oddiy lazer operatsiyalari bilan bu izlarni barqaror yo‘qotish imkoni bor.

Ko‘p beriladigan savollar

• Teri allergiyasi qachon o‘tadi? +
• Teri allergiyasini uy sharoitida qanday davolash mumkin? +