2 oylik chaqaloqning rivojlanishi

Ikki oylik chaqaloq hayotining ilk davrlarida tez va sezilarli rivojlanish jarayonidan o‘tadi. Bu yoshda u tug‘ilganidan keyingi dastlabki moslashuv bosqichini ortda qoldirib, atrof-muhit bilan faolroq aloqaga kirisha boshlaydi. Jismoniy, ruhiy, hissiy va ijtimoiy o‘zgarishlar bosqichma-bosqich yaqqol ko‘zga tashlanadi. Ota-onalar uchun bu davr chaqaloqning yangi qobiliyatlari va reaksiyalarini kuzatish, uning sog‘lom o‘sishi uchun qulay sharoit yaratish davridir.

Jismoniy rivojlanish

Ikki oylik chaqaloqning vazni va bo‘yi sezilarli darajada ortadi. Odatda, u tug‘ilganidan buyon taxminan 600–1000 gramm vazn qo‘shadi va bo‘yi 2–4 santimetrga uzayadi. Bu yoshda boshini qisqa vaqt davomida tik tutishga qodir bo‘la boshlaydi, ayniqsa qorni bilan yotqizilganda bo‘ynidagi mushaklar mustahkamlanadi. Qo‘l va oyoq harakatlari yanada uyg‘unlashadi, barmoqlarini ochib-yopishi, kaftlarini qisib ushlab turishi yaxshilanadi. Ko‘rish qobiliyati ham rivojlanadi — yaqin masofadagi narsalarga diqqatini jamlay oladi, ranglarni yanada ravshanroq ajratadi.

Harakat va muvofiqlashtirish

Ikki oylik chaqaloqda reflektor harakatlar asta-sekin ongli harakatlarga aylana boshlaydi. Masalan, yuziga yaqinlashtirilgan narsaga qarab qo‘lini cho‘zishga urinishi mumkin. Qorin ustida yotganida boshini balandroq ko‘taradi va yon tomonga buradi. Oyoqlarini faol tebratishi mushaklarning rivojlanayotganidan dalolat beradi. Bu davrda har kuni qorin ustiga yotqizish mashqlarini o‘tkazish mushaklarni mustahkamlashga yordam beradi.

Ruhiy rivojlanish

Ikki oylik davrda chaqaloqning miyasi jadal rivojlanadi va u atrofdagi voqea-hodisalarni ongli ravishda idrok etishga boshlaydi. U tovushlarga yanada sezgir bo‘lib, ma’lum ovozlarga, ayniqsa onasining ovoziga ijobiy javob beradi. Yangi yuzlarni va tovushlarni qiziqish bilan kuzatadi. Shu davrda chaqaloq tanish yuzlarni begonalardan farqlashni boshlaydi. Ruhiy rivojlanishning muhim belgilaridan biri — tabassum qilishdir. Bu endi tasodifiy refleks emas, balki ataylab, hissiy javob sifatida namoyon bo‘ladi.

Ijtimoiy rivojlanish

Ikki oylik chaqaloq ijtimoiy muloqotga qiziqish bildiradi. U atrofidagi insonlarga qarab jilmayadi, ovoz chiqarib javob qaytaradi. Bu yoshda bola bilan suhbatlashish, ko‘z bilan aloqa o‘rnatish va mehr bilan gapirish uning ijtimoiy ko‘nikmalarini rivojlantirishda muhim o‘rin tutadi. Chaqaloq gapirilgan so‘zlarning mazmunini tushunmasa-da, ohang va intonatsiyaga e’tibor qaratadi. Shu bois, ota-onalar yumshoq va mehrli ohangda gapirishlari kerak.

Hissiy rivojlanish

Ikki oylik chaqaloq hissiy reaktsiyalarini yanada aniqroq namoyon qiladi. U qulaylik, issiqlik va ochlik kabi holatlarni his qilib, mos ravishda xursandchilik yoki bezovtalik bilan javob beradi. Ba’zan u hech bir sabab bo‘lmasa ham yig‘lashi mumkin, bu esa asosan nerv tizimining rivojlanishi bilan bog‘liq bo‘ladi. Onaning ovozi, bag‘riga bosishi, yumshoq teginishlar chaqaloqni tinchlantiradi va xavfsizlik hissini beradi.

Uxlash tartibi

Ikki oylik chaqaloqlar odatda kuniga 14–17 soat uxlaydi. Tungi uyqu davomiyligi asta-sekin uzayadi, ammo hali ham kechasi bir necha marta uyg‘onishi mumkin. Kunduzi bir necha qisqa uyquga ketadi. Bu davrda ota-onalar asta-sekin uyqu tartibini shakllantira boshlashlari mumkin. Tinch va yorug‘liksiz muhit yaratish, kechqurun tinchlantiruvchi odatlarni joriy qilish foydali bo‘ladi.

Oziqlanish

Ikki oylik chaqaloqlar uchun eng asosiy oziq manbai ona suti yoki moslashtirilgan sut aralashmasidir. U hali ham tez-tez, taxminan har 2–3 soatda oziqlanadi. Ona suti chaqaloqning immunitetini mustahkamlaydi, zarur vitamin va minerallar bilan ta’minlaydi. Agar ona sut bilan boqayotgan bo‘lsa, o‘zining ovqatlanishiga e’tibor berishi, yetarli miqdorda suv ichishi muhimdir. Sun’iy oziqlantirishda esa aralashma miqdori va tayyorlash qoidalariga qat’iy rioya qilish lozim.

Sezgi rivojlanishi

Ko‘rish va eshitish qobiliyati ikki oylikda yanada faol rivojlanadi. Bola endi faqat yorqin narsalarni emas, balki yuz ifodalarini ham diqqat bilan kuzata oladi. Ovozlarni farqlash qobiliyati kuchayadi, tovush manbasini aniqlashga urinadi. Tovush chiqargan o‘yinchoqlar, qo‘shiq aytish va ovoz bilan o‘ynash chaqaloqning sezgi rivojlanishiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi.

Salomatlikka e’tibor

Bu davrda chaqaloqning sog‘lig‘ini muntazam nazorat qilish juda muhim. Pediatr bilan rejalashtirilgan ko‘riklardan o‘tish, vazn va bo‘yi o‘sishini kuzatib borish, vaksinalarni o‘z vaqtida olish kerak. Ota-onalar chaqaloqning terisi, najasi, nafas olishi va umumiy kayfiyatidagi o‘zgarishlarga e’tibor berishlari zarur. Har qanday g‘ayritabiiy belgi aniqlansa, shifokorga murojaat qilish tavsiya etiladi.

Ota-onalarga tavsiyalar

Ikki oylik chaqaloq bilan ko‘proq vaqt o‘tkazish, u bilan gaplashish, kuldirish va o‘ynash uning umumiy rivojlanishiga katta hissa qo‘shadi. Ota-onalar o‘z chaqalog‘ining individual rivojlanish sur’atini inobatga olishlari lozim, chunki har bir bola o‘ziga xos tezlikda o‘sadi. Muhimi — sog‘lom, xavfsiz va mehrli muhit yaratishdir. Bu yoshdagi chaqaloq uchun ota-onaning ishonchi va sevgisi eng asosiy rivojlantiruvchi omildir.

Xulosa

Ikki oylik chaqaloqning rivojlanishi — jismoniy, sezgi, emotsional va ijtimoiy jihatdan katta o‘zgarishlar davridir. Bu yoshda bola boshini ushlashga urinadi, yuzlarni tanib oladi, tovushlarga javob qaytaradi va tabassum qiladi. Ota-onalar uning rivojlanishini qo‘llab-quvvatlash uchun mehr, parvarish, xavfsiz muhit va yetarli oziqlanishni ta’minlashlari kerak. Har bir bola o‘z rivojlanish sur’atiga ega bo‘lib, eng muhimi, u sog‘lom, baxtli va muhabbatga to‘la muhitda o‘sishi hisoblanadi.