Prostata bezi adenomasi nima

Prostata bezi adenomasi — erkaklarda uchraydigan, asosan keksa yoshda rivojlanadigan, prostata bezining hajmi kattalashuvi bilan kechuvchi giperplaziya hisoblanadi. Tibbiy adabiyotlarda bu holat “yaxshi sifatli prostata giperplaziyasi” deb ham yuritiladi. Prostata bezi erkaklarda siydik chiqarish tizimining bir qismi bo‘lib, peshob yo‘liga yaqin joylashgan. U jinsiy faoliyatda ishtirok etuvchi suyuqlik — urug‘ suyuqligining tarkibiy qismini ishlab chiqaradi. Ushbu bezda to‘qimalar hajmining ortishi siydik yo‘liga bosim berib, peshob chiqarishda muammolarni keltirib chiqaradi.

Prostata bezi adenomasi rivojlanishining sabablari

Prostata bezi adenomasi rivojlanishining aniq sabablari to‘liq o‘rganilmagan. Shunga qaramay, uning shakllanishida bir nechta omillar rol o‘ynashi aniqlangan. Birinchi navbatda, bu erkak gormoni — testosteron bilan bog‘liq o‘zgarishlardir. Yoshi ulg‘aygan sari erkaklarda testosteron miqdori kamayadi, biroq boshqa gormon — digidrotestosteron miqdori nisbatan ko‘payadi. Aynan shu gormon prostata to‘qimalarining o‘sishiga olib keladi. Genetik moyillik ham muhim omil hisoblanadi. Agar oila a’zolarida bu kasallik uchragan bo‘lsa, boshqa erkaklarda ham ushbu holat kuzatilishi ehtimoli yuqori bo‘ladi. Shuningdek, semizlik, harakatsiz hayot tarzi, noto‘g‘ri ovqatlanish, qandli diabet, yurak-qon tomir kasalliklari singari omillar ham adenomaga olib kelishi mumkin.

Prostata bezi adenomasi belgilari

Kasallik asta-sekin rivojlanadi va dastlabki bosqichlarda sezilmasligi mumkin. Ammo prostata bezi kattalasha boshlagach, siydik chiqarish tizimi bosim ostida qoladi va turli noqulayliklar yuzaga keladi. Quyidagi belgilarga e’tibor qaratish lozim:

• Siydikni boshlashda qiyinchilik
• Siydik oqimining sustlashuvi
• Siydik chiqarish vaqtining uzayishi
• Siydikni to‘liq bo‘shata olmaslik hissi
• Tez-tez siydik chiqarishga ehtiyoj tug‘ilishi, ayniqsa kechasi
• Siydik tutib turolmaslik (inkontinensiya)
• Siydikda qon aralashishi (kam holatlarda)

Prostata bezi adenomasi bosqichlari

Prostata bezi adenomasi odatda uch bosqichda rivojlanadi. Birinchi bosqichda bemor faqat siydik chiqarishda noqulaylik sezadi, ammo bu holat kundalik hayotiga jiddiy ta’sir qilmaydi. Ikkinchi bosqichda siydik pufagi to‘liq bo‘shamaydi, natijada siydik qoldig‘i paydo bo‘ladi va infektsiyalar xavfi ortadi. Uchinchi bosqichda esa bu muammo og‘irlashib, siydik butunlay ushlanib qoladi, buyrak faoliyati buziladi va bemor og‘ir ahvolga tushib qoladi. Shuning uchun kasallikni erta aniqlash va davolash muhim ahamiyatga ega.

Tashxis usullari

Prostata bezining hajmi va holatini aniqlash uchun bir nechta tashxis usullari qo‘llaniladi. Urologik tekshiruvlar dastlab bemorning shikoyatlarini o‘rganish va fizik ko‘rikdan boshlanadi. Rektal tekshiruv (bosh barmoq yordamida to‘g‘ri ichak orqali prostata bezini paypaslab ko‘rish) muhim bosqich hisoblanadi. Qon analizida PSA (prostata-spetsifik antigen) darajasini aniqlash orqali prostata bezi kasalliklari farqlanadi. Ultrasonografiya yordamida prostata bezi hajmi, siydik pufagida siydik qoldig‘i miqdori aniqlanadi. Urofloumetriya — siydik oqimi tezligini o‘lchash orqali siydik chiqarishdagi muammolar baholanadi. Ba’zan sistoskopiya yoki biopsiya kabi chuqurlashtirilgan tekshiruvlar ham qo‘llaniladi.

Davolash usullari

Prostata bezi adenomasi uchun davolash usuli bemorning yoshi, umumiy sog‘lig‘i va kasallik bosqichiga qarab tanlanadi. Dastlabki bosqichda hayot tarzini o‘zgartirish, gormonal muvozanatni tiklashga qaratilgan muolajalar tavsiya qilinadi. Shuningdek, ba’zi dorilar prostata to‘qimasining o‘sishini sekinlashtiradi yoki muskulni bo‘shashtirib, siydik yo‘lidagi bosimni kamaytiradi. Alfa-blokerlar (masalan, tamsulozin) va 5-alfa-reduktaza ingibitorlari (dutasterid, finasterid) keng qo‘llaniladi. Dori vositalari yordam bermasa yoki holat og‘irlashsa, jarrohlik amaliyotlariga murojaat qilinadi. Eng keng tarqalgan jarrohlik usuli — transuretral prostata rezeksiyasi bo‘lib, bu operatsiya orqali ortiqcha to‘qimalar olib tashlanadi. Minimal invaziv usullar — lazerli muolajalar, prostata arteriyasini embolizatsiya qilish, termoterapiya kabi yondashuvlar ham samarali natija beradi.

Asoratlari va xavflari

Prostata bezi adenomasi o‘z vaqtida davolanmasa, u bir qancha jiddiy asoratlarga olib kelishi mumkin. Siydik yo‘llarida infeksiya rivojlanishi, siydik pufagida toshlar hosil bo‘lishi, buyrak yetishmovchiligi, siydikni tutib turolmaslik kabi holatlar eng ko‘p uchraydi. Og‘ir holatlarda esa siydik butunlay chiqmay qoladi, bu holat tezkor tibbiy yondashuvni talab qiladi. Jarrohlik amaliyotidan so‘ng ham ayrim holatlarda erektil disfunksiya, urug‘ chiqmasligi, siydik tutib turolmaslik kabi noxush oqibatlar bo‘lishi mumkin.

Kasallikning oldini olish

Prostata bezi adenomasi qarilik bilan bog‘liq holat bo‘lsa-da, uning rivojlanishini sekinlashtirish yoki yengil o‘tishini ta’minlash mumkin. Sog‘lom turmush tarziga amal qilish — muntazam jismoniy faollik, zararli odatlarni tark etish, to‘g‘ri ovqatlanish muhim ahamiyatga ega. Ayniqsa, yog‘li va hayvoniy oqsillarga boy ovqatlarni kamaytirish, ko‘proq sabzavot, meva va don mahsulotlarini iste’mol qilish tavsiya etiladi. Yiliga kamida bir marta urologga ko‘rinish, ayniqsa 50 yoshdan oshgan erkaklar uchun muhimdir. Surunkali stress va uyqusizlikni kamaytirish, suyuqlikni me’yorda iste’mol qilish ham prostata salomatligi uchun foydalidir.

Xulosa

Prostata bezi adenomasi erkaklarda juda keng tarqalgan, biroq erta aniqlanib, to‘g‘ri yondashilsa, samarali davolanishi mumkin bo‘lgan holatdir. Kasallikning dastlabki belgilariga e’tibor berish, muntazam tibbiy ko‘rikdan o‘tish va shifokor tavsiyalariga amal qilish orqali uning asoratlarini oldini olish mumkin. Erkaklar o‘z sog‘lig‘i haqida mas’uliyat bilan yondashib, prostata salomatligiga doimiy e’tibor bersalar, hayot sifati yuqori darajada saqlanadi. Bu kasallik haqida ochiq suhbatlashish, urologik muammolarni kechiktirmasdan hal qilish har bir erkak uchun muhim ahamiyatga ega.