Zig‘ir urug‘i: foydali xususiyatlari va ehtiyotkorlik bilan iste’mol qilish sabablari

Zig‘ir urug‘i qadim zamonlardan buyon oziq-ovqat va tabobatda keng qo‘llanilgan tabiiy mahsulotlardan biridir. Uning vatani Yaqin Sharq hisoblanadi. Zig‘ir o‘simligi yog‘li ekin sifatida qadrlanadi va undan olingan urug‘lar o‘zining foydali xususiyatlari bilan mashhurdir. Zig‘ir urug‘i tarkibida sog‘liq uchun muhim bo‘lgan ko‘plab modda va vitaminlar mavjud. Ular orasida omega-3 yog‘ kislotalari, tola, proteinlar, lignanlar, B guruh vitaminlari, magniy, fosfor va rux mavjud. Zig‘ir urug‘i yillardan beri yurak-qon tomir kasalliklarini davolash, immunitetni mustahkamlash, ichak faoliyatini yaxshilash maqsadida ishlatib kelinmoqda. Biroq uning ortiqcha iste’moli ayrim salbiy ta’sirlarni ham keltirib chiqarishi mumkin. Shuning uchun zig‘ir urug‘ini to‘g‘ri me’yorlarda iste’mol qilish muhim ahamiyatga ega.

Zig‘ir urug‘ining tarkibi

Zig‘ir urug‘i tabiiy moddalarga boyligi bilan ajralib turadi. Uning asosiy tarkibiy qismlaridan biri omega-3 yog‘ kislotalaridir. Ayniqsa alfa-linolenik kislota yurak salomatligi uchun foydalidir. Zig‘ir urug‘i tola moddalarga boy bo‘lib, ovqat hazm qilish tizimining faoliyatini yaxshilashda yordam beradi. Unda lignan deb ataluvchi kuchli antioksidantlar mavjud bo‘lib, bu modda saraton hujayralarining rivojlanishini to‘xtatishga yordam beradi. Zig‘ir urug‘i tarkibida ko‘plab muhim minerallar ham mavjud bo‘lib, ular orasida magniy, rux, temir, kalsiy, kaliy va fosfor alohida o‘rin tutadi. Bundan tashqari, zig‘ir urug‘i B1, B2, B6, E va C vitaminlariga ham boy hisoblanadi.

Zig‘ir urug‘ining foydali xususiyatlari

Zig‘ir urug‘ining eng mashhur foydasi yurak salomatligiga ijobiy ta’sir ko‘rsatishidir. Undagi omega-3 yog‘ kislotalari yurak ritmini me’yorga keltiradi, qon tomirlarni mustahkamlaydi va xolesterin miqdorini pasaytiradi. Bundan tashqari, zig‘ir urug‘i qondagi shakar miqdorini nazorat qilishda yordam beruvchi xususiyatga ega. U ortiqcha vazn bilan kurashishda yordam berishi mumkin, chunki u ochlik hissini kamaytiradi va ovqat hazm qilish tizimini sekinlashtiradi. Zig‘ir urug‘i ayollar sog‘lig‘i uchun ham foydalidir. Undagi lignanlar estrogen gormoni darajasini tartibga soladi va menopauza davrida yuzaga keladigan noqulayliklarni kamaytiradi. Zig‘ir urug‘idan tayyorlangan yog‘ teri uchun ham foydalidir. U terini namlantiradi, yallig‘lanishni kamaytiradi va qarish jarayonini sekinlashtiradi.

Immunitetni mustahkamlashda o‘rni

Zig‘ir urug‘i tarkibidagi antioksidantlar va vitaminlar organizmning himoya tizimini mustahkamlashga yordam beradi. Ayniqsa, C va E vitaminlari erkin radikallar bilan kurashadi, yallig‘lanishlarni kamaytiradi va infeksiyalarga qarshi turishga yordam beradi. Zig‘ir urug‘i tarkibida mavjud bo‘lgan lignan moddalari immunitet hujayralarining faolligini oshiradi. Bu esa organizmni virusli va bakterial kasalliklardan himoya qiladi. Zig‘ir urug‘i sovuq fasllarda va organizm zaiflashgan davrlarda ayniqsa foydalidir.

Ovqat hazm qilish tizimiga foydasi

Zig‘ir urug‘i tolaga juda boy bo‘lib, ichak peristaltikasini yaxshilaydi. Ich qotishi, meteorizm yoki ovqat hazm bo‘lmaslik kabi muammolarda zig‘ir urug‘i foyda beradi. U ichak mikroflorasini normallashtiradi, foydali bakteriyalar sonini oshiradi va zararli mikroorganizmlarning ko‘payishiga to‘sqinlik qiladi. Zig‘ir urug‘ining shilliq qavati ichak devorlarini yumshatadi va yallig‘lanishni kamaytiradi. Shu sababli gastrit, kolit va boshqa ichak kasalliklarida uni parhezga kiritish tavsiya qilinadi.

Saraton kasalligiga qarshi himoya

Zig‘ir urug‘i tarkibida mavjud bo‘lgan lignanlar saraton hujayralarining o‘sishini sekinlashtiruvchi tabiiy moddalardandir. Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, ayniqsa ko‘krak saratoni, prostata saratoni va yo‘g‘on ichak saratoni xavfini kamaytirishda zig‘ir urug‘i samarali bo‘lishi mumkin. Antioksidant xususiyatlari tufayli u organizmdagi hujayralarni zararlanishdan saqlaydi. Zig‘ir urug‘ining estrogen gormoniga o‘xshash ta’siri tufayli gormonga bog‘liq saraton turlari bilan kurashishda yordam berishi mumkin. Biroq bu boradagi tadqiqotlar davom etmoqda va uni profilaktik vosita sifatida qabul qilishdan oldin mutaxassis bilan maslahatlashish kerak.

Ayollar salomatligi uchun foydasi

Zig‘ir urug‘i ayollar gormonal muvozanatini saqlashga yordam beradi. Undagi fitoestrogenlar menopauza davrida gormonal o‘zgarishlarni yumshatadi, issiq bosish, asabiylik va uyqusizlikni kamaytiradi. Shuningdek, zig‘ir urug‘i hayz davrida yuzaga keladigan og‘riqlarni kamaytiradi va hayz siklini me’yorga soladi. Homiladorlik davrida esa uning iste’moli faqat shifokor tavsiyasi bilan bo‘lishi kerak, chunki ayrim hollarda kontratseptiv ta’sirga ega bo‘lishi mumkin.

Teri, soch va tirnoqlar uchun foydasi

Zig‘ir urug‘i yog‘i terini oziqlantiradi, namlantiradi va yallig‘lanishga qarshi ta’sir ko‘rsatadi. Ayniqsa quruq, yallig‘langan va qichishadigan teri uchun foydalidir. Zig‘ir urug‘i yog‘i soch ildizlarini mustahkamlaydi, soch to‘kilishini kamaytiradi va ularni porloq qiladi. Tirnoqlar sinuvchan bo‘lsa, zig‘ir urug‘i yog‘i ularni mustahkamlashda yordam beradi. U teri hujayralarining yangilanish jarayonini tezlashtiradi, shu sababli yaralar tezroq bitadi va teri silliqlashadi.

Zig‘ir urug‘ining zararli tomonlari

Zig‘ir urug‘ining barcha foydalariga qaramay, uni haddan tashqari ko‘p iste’mol qilish sog‘liqqa zarar yetkazishi mumkin. Uning tarkibida tabiiy siyanidga o‘xshash moddalar mavjud bo‘lib, ular organizmga ko‘p miqdorda tushsa zaharlanish xavfi tug‘ilishi mumkin. Ayniqsa xom zig‘ir urug‘ini ko‘p miqdorda yeyish tavsiya etilmaydi. Buyrak kasalliklari bo‘lgan bemorlar ehtiyotkorlik bilan foydalanishlari kerak, chunki zig‘ir urug‘i tarkibidagi oksalat moddasi buyrak toshlarini keltirib chiqarishi mumkin. Zig‘ir urug‘ining kuchli laksatif xususiyatlari borligi sababli uni ich ketishi bo‘lgan holatlarda iste’mol qilish tavsiya etilmaydi. Homilador ayollar uchun esa zig‘ir urug‘i ehtiyotkorlik bilan, shifokor nazorati ostida iste’mol qilinishi kerak.

Qanday iste’mol qilish kerak

Zig‘ir urug‘i kuniga 1-2 osh qoshiq miqdorda iste’mol qilinishi tavsiya etiladi. Uni maydalangan holatda yoki silliqlangan holda foydalanish maqsadga muvofiq, chunki butun urug‘ organizm tomonidan to‘liq hazm qilinmaydi. Zig‘ir urug‘ini yogurt, kefir, bo‘tqa, salatlar qo‘shib iste’mol qilish mumkin. Zig‘ir urug‘idan tayyorlangan yog‘ ham foydali bo‘lib, uni salatlarga qo‘shish yoki tashqi teri muolajalarida ishlatish mumkin. Biroq zig‘ir yog‘i tez oksidlanadi va qorong‘i, sovuq joyda saqlanishi kerak.

Xulosa

Zig‘ir urug‘i o‘zining boy tarkibi, foydali yog‘ kislotalari, antioksidantlar va tola moddalar bilan inson salomatligiga katta foyda keltiradi. U yurak, ichak, immunitet, gormonal tizim va teri sog‘lig‘ini qo‘llab-quvvatlaydi. Shuningdek, ortiqcha vazn bilan kurashishda va ayrim saraton turlarining oldini olishda yordam berishi mumkin. Biroq zig‘ir urug‘ining salbiy ta’sirlarini ham yodda tutish zarur. Uni me’yorida, to‘g‘ri usulda va shifokor tavsiyasi asosida iste’mol qilish eng to‘g‘ri yo‘ldir. Shunda u sog‘lom turmush tarzining samarali qo‘shimchasiga aylanishi mumkin.