Ko‘zning Qichishishiga Nima Sabab Bo‘ladi

Ko‘zning qichishishi ko‘pchilik duch keladigan muammo bo‘lib, u turli sabablarga ko‘ra yuzaga kelishi mumkin. Ayrim hollarda bu yengil noqulaylik bo‘lsa, ba’zida jiddiy kasalliklarning belgisi ham bo‘lishi mumkin. Ushbu maqolada ko‘zning qichishishiga sabab bo‘luvchi omillar, oldini olish usullari va davolash yo‘llari haqida batafsil ma’lumot beriladi.

Allergiyalar

Ko‘zning qichishishining eng keng tarqalgan sabablaridan biri allergiyadir. Chang, gul changi, hayvonlarning tuklari, kosmetika, maishiy kimyoviy vositalar yoki kontakt linzalarning materiallari allergik reaksiya chaqirishi mumkin. Allergiya natijasida ko‘z qizarishi, shishishi, yoshlanishi va qichishishi kuzatiladi. Ba’zi odamlar mavsumiy allergiyalarga, boshqalar esa doimiy allergiyaga moyil bo‘lishadi.

Quruq ko‘z sindromi

Ko‘zning doimiy qichishishiga sabab bo‘luvchi yana bir muhim omil quruq ko‘z sindromidir. Ko‘z yetarlicha namlanmasa, quruqlik tufayli noqulaylik hissi paydo bo‘ladi. Bunga uzoq vaqt kompyuter yoki telefon ekraniga qarash, konditsionerli xonada bo‘lish, yetarli darajada suyuqlik iste’mol qilmaslik, ba’zi dorilar va gormonlar muvozanatining buzilishi sabab bo‘lishi mumkin.

Bakterial va virusli infeksiyalar

Ko‘z infeksiyalari ham qichishishga sabab bo‘lishi mumkin. Kon’yunktivit (ko‘z shilliq qavatining yallig‘lanishi) bakteriyalar, viruslar yoki zamburug‘lar tufayli yuzaga keladi. Bunday hollarda qichishish bilan birga ko‘zdan yiringli yoki shaffof ajralmalar chiqishi, shish va qizarish kuzatiladi. Infeksiyalar odatda yuqumli bo‘lib, ularni to‘g‘ri davolamaslik boshqa odamlarga yuqishiga olib kelishi mumkin.

Kontakt linzalar bilan bog‘liq muammolar

Kontakt linzalardan noto‘g‘ri foydalanish ko‘zning qichishishiga olib kelishi mumkin. Linzalarni uzoq vaqt taqib yurish, yaroqlilik muddati tugagan linzalarni ishlatish yoki ularni noto‘g‘ri parvarish qilish natijasida ko‘z yuzasi shikastlanishi va tirnash xususiyati ortishi mumkin. Ba’zi hollarda linza materialiga yoki linza suyuqligiga allergik reaksiya ham kuzatiladi.

Ko‘zning ortiqcha charchashi

Uzoq vaqt davomida kompyuter, telefon yoki televizor ekraniga tikilish ko‘zning haddan tashqari charchashiga olib keladi. Ko‘z mushaklari zo‘riqib, namlik darajasi kamayadi va natijada qichishish, qizarish va quruqlik paydo bo‘ladi. Bu holat “raqamli ko‘z zo‘riqishi sindromi” deb ham ataladi.

Atrof-muhit omillari

Chang, tutun, konditsioner yoki markaziy isitish tizimlarining quruq havosi ko‘zning tirnashiga va qichishishiga sabab bo‘lishi mumkin. Shamol, sovuq ob-havo yoki haddan tashqari issiqlik ham ko‘z yuzasini quritib yuboradi va noqulaylik tug‘diradi. Ish joyida yoki uyda ko‘zni qo‘zg‘atuvchi kimyoviy moddalar bo‘lishi ham qichishishga olib kelishi mumkin.

Gormonal o‘zgarishlar

Ba’zi odamlar gormonal o‘zgarishlar tufayli ko‘zning quruqligi va qichishishiga duch kelishadi. Ayniqsa, menopauza davrida ayollarda bu muammo tez-tez uchraydi. Shuningdek, homiladorlik, tug‘ruqdan keyingi davr yoki gormonal dorilarni qabul qilish ham ko‘zning namlanish darajasiga ta’sir qilishi mumkin.

Avitaminoz

Ko‘zning sog‘lom bo‘lishi uchun muhim bo‘lgan vitaminlar va minerallar yetishmovchiligi ham qichishishga sabab bo‘lishi mumkin. Ayniqsa, A vitamini, omega-3 yog‘ kislotalari va B guruhi vitaminlari yetishmovchiligi ko‘z yuzasining quruqlashishiga va noqulaylik tug‘dirishiga olib keladi.

Dermatologik kasalliklar

Ba’zi teri kasalliklari ham ko‘z atrofida qichishish va qizarishga sabab bo‘lishi mumkin. Masalan, seboreya dermatiti, blefarit (ko‘z qovoqlari chetining yallig‘lanishi) yoki rosatsea kasalligi ko‘zning shilliq qavati va qovoqlarni ta’sir qilishi mumkin. Bunday holatlarda qichishish bilan birga qizarish, qalinlashgan teri va qovoqlarda yog‘li yoki quruq po‘st tashlanishi kuzatiladi.

Stress va asabiy zo‘riqish

Kuchli stress yoki hissiy zo‘riqish organizmning turli qismlariga ta’sir qiladi, jumladan, ko‘zga ham. Stress tufayli quruq ko‘z sindromi, allergik reaktsiyalar yoki mushaklarning haddan tashqari tarangligi yuzaga kelishi mumkin.

Ko‘z qichishishini oldini olish va davolash

Ko‘z qichishishini davolash uning sababiga bog‘liq bo‘lib, ba’zi hollarda oddiy uy sharoitida muammoni hal qilish mumkin, ba’zida esa shifokorga murojaat qilish zarur bo‘ladi. Eng muhim choralar quyidagilar:

• Allergiyadan himoyalanish: Agar qichishish allergiya bilan bog‘liq bo‘lsa, allergenlardan imkon qadar uzoq turish va antigistamin dorilar qabul qilish tavsiya etiladi.
• Ko‘z gigiyenasiga rioya qilish: Ko‘zlarni toza saqlash, qo‘llarni yuvish va begona narsalar bilan ishqalamaslik infeksiyalarning oldini oladi.
• Sun’iy ko‘z yoshi tomchilaridan foydalanish: Quruq ko‘z sindromida sun’iy ko‘z yoshi tomchilari ko‘zni namlantirishga yordam beradi.
• Kompyuter ekraniga uzoq tikilmaslik: Har 20 daqiqada qisqa tanaffuslar qilish va ko‘zni dam oldirish tavsiya etiladi.
• To‘g‘ri ovqatlanish: A vitamini, omega-3 va B guruhi vitaminlariga boy mahsulotlar iste’mol qilish ko‘z sog‘lig‘ini yaxshilaydi.
• Tashqi muhit sharoitlarini nazorat qilish: Xonani namlantirish, ko‘zni shamol va changdan himoya qilish qichishishning oldini oladi.
• Shifokorga murojaat qilish: Agar qichishish uzoq davom etsa, shish, yiringli ajralmalar yoki ko‘rish qobiliyatining pasayishi kuzatilsa, oftalmolog bilan maslahatlashish kerak.

Xulosa

Ko‘z qichishishi ko‘plab sabablarga ega bo‘lishi mumkin va uni davolash usuli sababiga qarab farqlanadi. Oddiy choralarga rioya qilish orqali ko‘z sog‘ligini saqlash va noqulaylikning oldini olish mumkin. Agar muammo davom etsa yoki kuchaysa, shifokorga murojaat qilish muhim sanaladi.