Shamol tezligini vizual baholash uchun Bofort shkalasi

Bofort ballari

Shamol

kuchining

og‘zaki ta’rifi

Shamolning o‘rtacha

tezligi

Shamolning ta’siri

m/soniya

km/soat

0

Sokinlik, sukunat

0-0.2

Tutun vertikal ravishda ko‘tariladi. Daraxt barglari qimirlamaydi. Dengiz sathi tekis va tip-tiniq.

1

Tinch

0.3-1.5

1-5

Tutun vertikal yo‘nalishdan og‘a boshlaydi. Dengizda suvning yengil jimirlashi. Eshkak eshishdan yoki kema parraklaridan ko‘pik hosil bo‘lmaydi. To‘lqinlar balandligi 0.1 metr.

2

Yengil

1.6-3.3

6-11

Shamol (shabboda) yuzga seziladi, yaproqlar shivirlaydi, Flyuger[1] harakatlana boshlaydi. Dengizda maksimal balandligi 0.3 metrgacha bo‘lgan qisqa to‘lqinlar.

3

Kuchsiz

3.4 — 5.4

12 — 19

Daraxt barglari va ingichka shox shabbalari tebranadi, yengil bayroglar hilpiraydi. Suvda yengil to‘lqinlanish paydo bo‘ladi, ba’zan kichik mavjlanish hosil bo‘ladi. To‘qinlarning o‘rtacha balandligi 0.6 metr.

4

Mo‘tadil (o‘rtacha)

5.5 — 7.9

20 — 28

Shamol yerdagi chang, xazonlarni ko‘taradi, daraxtlarning ingichka shoxlari chayqaladi. Dengizda oq ko‘pikli mavjlanish ko‘plab kuztiladi. To‘lqinlarning maksimal balandligi 1.5 metrgacha.

5

Kuchli

8.0 — 10.7

29 — 38

Darxtlarning shox shabbalari va ingichka daraxtlarning tanalari, poyalar ham chayqaladi. Shamol qo‘lga seziladi. Dengizning hamma joyida oq ko‘pikli mavjlanish kuzatiladi. To‘lqinlarning maksimal balandligi 2.5 metr, o‘rtachasi esa 2 metr.

6

Qattiq

10.8 — 13.8

39 — 49

Yo‘g‘on tanali daraxtlar chayqaladi, ingichka tanali daraxtlar egiladi, telefon simlari tovush chiqaradi, soyabondan foydalanish qiyinlashadi; oqimi ko‘pikli mavjlanish ancha katta maydonni egallaydi, suvli chang hosil bo‘ladi. To‘lqinlarning maksimal balandligi 4 metr, o‘rtachasi esa 3 metr.

7

Kuchli qattiq

13.9 — 17.1

50 — 61

Daraxtlar tanalari chayqaladi, katta shoxlar ham egiladi, shamolga qarshi yurish qiyin; to‘lqinlarning mavjlarini shamol sidirib ketadi. To‘lqinlarning maksimal balandligi 5.5 metrgacha.

8

Juda qattiq

17.2 — 20.7

62 — 74

Daraxtlarning ingichka va quruq shoxlari sinadi, shamolga yo‘nalishida gapirib bo‘lmaydi, shаmolga qarshi yurish juda qiyin. Dengizda kuchli to‘lqinlanish. To‘lqinlarning maksimal balandligi 7.5 metr, o‘rtachasi esa 5.5 metr.

9

Po‘rtana

20.8 — 24.4

75 — 88

Katta daraxtlar egiladi, shamol tomlardan tom yopish materiallarini sug‘urib ketadi, dengizda juda kuchli to‘lqinlanish. Juda baland to‘lqinlar hosil bo‘ladi. Maksimal balandligi 10 metr, o‘rtachasi esa 7 metr.

10

Kuchli po‘rtana

24.5 — 28.4

89 — 102

Quruqlikda kamdan kam bo‘ladi. Inshoot va binolarga sezilarli talofotlar keltiradi. Daraxtlarni yiqitadi yoki ildizi bilan qo‘porib tashlaydi. Dengiz sathi ko‘pik rangidan oppoq, to‘lqinlarning kelib urilishi kuchli zarba hosil qiladi. Juda baland to‘lqinlar -Maksimal balandligi 12.5 metr, o‘rtachasi esa 9 metr.

11

Qattiq po‘rtana

28.5 — 32.6

103 — 117

Kamdan kam kuzatiladi. Katta ko‘lamdagi talofotlar keltirish bilan kechadi. Dengizda favqulodda baland to‘lqinlar (Maksimal balandligi 16 metr, o‘rtachasi esa 11.5 metr.) o‘rta va kichik o‘lchamdagi kemalar ko‘zdan yo‘qoladi.

12

To‘fon (uragan)

32.7 va undan katta

118 va undan katta

Keng ko‘lamdagi va katta maydonlarda vayronakor, halokatli ta’sir qoldiradi[2].