Занги бузилган соат

Занги бузилган соат

Занги бузилган соат
Занги бузилган соат

Манави йерда, ойнанинг олдида мен отирардим. Барча откинчилар мени танишарди. Шу йердан бола-бакраларга бакириб коярдим. Кечкурунлари кизим хабар олгани келарди. Набирам еса тугилганидан буйон доим мен билан бирга еди. Агар мен болмаганимда, унинг тирик колиши даргумон еди. Коз очиб юмгунча катта болиб колганини кара-я! Овкат пишириб, унинг мактабдан келишини кутиб отирардим. Бу менинг кварталим. Болаларим шу йерда дунйо юзини коришди, ерим нариги дунйога равона болди. Бизга дам-бадам турар жойимизни озгартириб туришга тогри келарди. Бизга яшаш насиб килган кулбалар хали-хануз килт етмай турибди. Факат уларда енди бошка бахти каролар истикомат килишади. Мазкур уй-кулбаларда менинг хам номи нишоним йок. У йерда хеч ким мени кутмайди хам. Дарвоке, мен у йерда хам хозиру нозирман. Оша хоналарда, хохласам хаммасида бирдан болишим мумкин. Ошхонада овкат таййорлайман. Мана, бир оз ором олгани йонбошладим. Чарчаб, ойна каршисига дам олгани отирдим.
Яна ойна олдидаман. Тепаликка караб отирибман; улкан юк машиналари юкорига ормалаб чикишади-да, сиргалганча кияликка тушиб кетишади. Йомгир шивалаяпти. Болакай тойиб кетиб, нонини тушириб юборди.
Мен йолгизман. Уй юмушлари тугаб, газеталардаги суратларни хам томоша килиб болдим. Ех, окишни билмайман-да — кизим канча ялиниб-йолборди, ози оргатмокчи болди, бари бир органишни хохламовдим. Расмларнинг ози хам йетиб ортади — нак бутун оламни кезиб чиккандек боласан! Уларга караб туриб озинг хам беихтийор хамма, хамма нарса тогрисида токиб ташлагинг келади. Газетани набирам, копинча еса куйовим овоз чикариб окиб беришади. кизим билан куйовим енди шу йерда яшашади. Якин орада оглим уйланади, уйимизга келин келади. Унда мен кайокка бораман? Бошка жой топишга тогри келади. Нарсаларим хам унчалик коп емас: каравот, сандик, иккита кресло хамда девор соати. Соатни албатта озим билан олиб кетаман. Бисотимда факат шугина колган. У хам худди озимга охшаб шарти кетиб парти колган, факат у мен еслаган нарсаларни йодида саклармиди? Афтидан, каршимиздаги уйдаги кошниларимиз мени кориб колишди шекилли! колларини силкитиб, чакиришяпти. Бу йокка кел, отган-кетгандан отамлашиб отирамиз, дейишяпти. Отмиш хакида, болалар-набиралар тогрисида. Йок, негадир боргим келмаяпти. Тор парда ортида якка озим отиргим келяпти. Охиста окшом чокяпти. Минг-минглаб окшомларимдан бири. Девордаги соат чикиллаб юриб турибди. Вактни олчаяпти. Соат олти болганда олти марта жом уради. Ба’зида еса янглишиб хам кетади: соат он болганда атиги уч марта жом урадикояди. Соатим бузилиб колганга охшайди, балки йоглаш керакмикин? Дарвоке, унинг кимга хам кераги бор? Янглишса, янглишиб олмайдими. кайтанга шуниси, я’ни вактни бутунлай алгов-далгов килиб юбориши минг марта яхши. Учни беш килиб, онни еса олти.

* * *

Столга дастурхон солинган. Радиода «Хой киз, сен Черкешдан келдингми», деб куйлашяпти. Йолгиз озим креслода отирибман. Хатто диванга йонбошлаб мизгиб олсам хам боларди. качон ешикни такиллатишаркин, деб кутиб отирибман. Ана хозир бирин-кетин оглим, куйовим, кизим, набирам келиб колишади. Йок, аввал куйовим, кейин кизим билан набирам, улардан кечрок оглим келади. Уй бирпасда гавжум болади-колади. Улар кун бойи болган вокеа-ходисалар, дилсийохлигу хурсандчиликлар хакида толиб-тошиб гапиришади. Стол атрофига отириб, соатнинг бузук бонги остида гурунглашишади. Уларнинг турмушлари ана шундай бир ме’йорда отиб борарди.

* * *

Ба’зида худди хавога чогишиб кетгандек, жуда йенгил болиб колганга охшайман. Узокларда колиб кетган кишлокда, узок отмишда шундай едим. Йокликка юз тутган болалигим кейинчалик келинчаклик билан алмашинди. Йолгизликда йолгиз едим — турмуш куриб абадий йолгизликка дучор болдим. Дилсийохлик, алдов, коз йошлар бошланди. Бора-бора хаммасига коникиб кетдим. Вакт еса окар дарйодек гап.
Йок, олис олкаларда емас, мана шу йерда, ойна олдида отирибман. Мана хозир орнимдан туриб дераза пардасини кенгрок очиб кояман. Хамма — хонани ва у йерда отирган мени коришсин. Яна болакайлар дераза олдида уймалашишяпти. кандайдир машинани судрашяпти. Ана тополону мана тополон! Деразани очиб, пописа килиб койсаммикин! Шу вакт катта автобус отиб колгани учун хеч ким гапимни ешитмади. Вакт нега имиллаяптийкин-а? Нега у кимирламай бир жойда турибди? Дакикалар чексиздай чозиляпти. Мен соатимнинг чикиллашини ешитмаяпман — дераза олдида кимир етмай турибман, хеч ким мен томонга карамайди, хеч ким мени кормайди ва хеч ким олдимга келмайди хам. Тик етган — овоз йок.

* * *

Кочамизда канчадан-канча янги уйлар кад котарибди. Нотаниш одамларнику кояверасиз. Ана кошнимиз судралиб келяпги. канчалик кариб копти-я! У билан гаплашсаммикин. Лекин шу вакт калит шириклади. Ешикка отилдим. Оглим. колида тугунчалар. «Менга бера кол, оглим». У болса тогри ошхонага кириб, хамма нарсасини ташлаб чикди. Чарчабди. Худди ичак-човоги агдарилгандек ранги оппок. Еркаклар ишдан мана шундай ранг кор, хол сор, болиб келишади. Нега мен унинг нигохини кормаяпман? Унинг авзойи бузук коринади. Сорашмасданок, индамай креслога озини ташлади. Нахотки, мен ундан ранжисам? Ахир, бу менинг оглимку. У газетани олиб, кеча йечишга улгурмаган кроссвордни йечишга киришди. Хозир унинг учун шундан мухимрок хеч бир нарса мавжуд емас, Мен уни кичкинтойлигидан биламан. У дарахтларга, тепаликнинг тик йонбагрига тармашгани-тармашган еди. Кейин харбий хизмат. Балки, у уйда хеч ким йоклиги учун мана шундай ковок уюб отиргандир? Уларнинг хаммаси кайокка йоколишдийкин? Дераза ортида зулмат куюклашиб борарди. Хозир фонусларни йокишади. конгирок жиринглади. Оглим сакраб орнидан туриб, ешикни очди, хаммалари—кизим, набирам, куйовим келишибди. кизимнинг кориниши намунча хоргин болмаса. Набирам анча-мунча осиб копти-я. Кутяпман. Хозир менга якинлашади-да, кучади. Йок мени хеч ким кормайотганга охшайди. Балки улар мендан ранжишганмикин? Ех-ха, ахир уларнинг оз дунйокарашлари бор-ку. Балки, хеч болмаса оша мухитларида. мени кориб, мен билан гаплашишга вакт топишар. Ахир мен шундоккина йонгиналаридаман-ку. Мана, мен. Набирам копток ойнаяпти. Куйовим диванга йонбошлаб йотибди. кизим кечки овкатга стол тузаяпти. Мен оз кресломга чекиндим. Шу бугунчалик хеч качон йолгиз болмаган болсам керак. Ха, хар доимгидан хам ортикча. Нимадир рой берганга охшайди. Хеч ким кулмаяпти. Тонгиллашади. кизимга якинлашиб: «Нега ма’юссан?»—деб сорадим. У худди бошликка карагандек караб турди-турдида, огиз очиб жавоб беришга хам арзитмади. Ох, хамманглар бирам тегманозик болиб кетибсизларки. Юрагим пора-пора болиб кетди. Нахотки, менинг шу йердалигимни билмасангизлар?! Мен мана шу йерда, креслода отирибман. Занги бузилган соатнинг овозини ешитиб отирибман. Худонинг берган куни хар кеч шу ахвол.

* * *

Ба’зида улардан жахлим чикиб, опкалаб бакирардимда, шол ромолга оранганча кочага чопиб чикиб кетардим. Улар ортимдан соядек ергашиб чикишарди. Агар мабодо хозир: «Сизлардан кочиб кетаман»,— дейчи, кийо хам бокишмайди. Балки, ростданам кетсаммикин. Уй олдида бир оз турсам, кейин бозорга бориб кокфуруш, кассобга учрашсам. Йоки дарйо бойидаги хийобонга борсаммикин? Йоки кошнимиз Хадичаникига чиксаммикин. Афтидан, мен оз уйимга бегона болиб колибман. Хаттоки оз буюмларим орасида хам. Факатгина соатимнинг зангигина озгармабди, холос, Менинг озим кайердадир ташкарида колиб кетганга охшайман. Хеч кимнинг мен билан иши йок. Хонага кирсаммикин-а? Буюмларим, кийим-кечакларим, сандигим, каравот устидаги йопкичим, чамадоним, кохна суратларим. Хонанинг ичидан кулфлаб олардим. Калит кайерда екан?

* * *

Одатдаги окшомлардан бири. Мен хар доимгидек озимнинг кресломда отиргандим. Бошим айланди. Кресло суянчигига йонбошладим, Ичимда бир нима узилиб кетганини хис килдим. Машина ишлаб турувди-ю, унинг нимасидир дарз кетгандай болди. Шундай килиб, креслодан кимирлолмай колдим. Бу йоруг дунйода канча яшадим екан? Олтмиш йил?
Мен яшашга улгурган хар бир йилимни ойма-ой, кунма-кун коз олдимдан отказдим. Болалар тугилйб, вояга йетишди. Набирам пайдо болди. Мен яшаган хоналар, уйлар. Худди менга кино корсатишайотгандай еди. Балки, туш корайотгандирман? Бирин-кетин корган тушларим бир-бирига кошилиб, хайотим мазмунини ташкил етгандир. Мана енди креслода отирибман. Мана енди диванга йотдим. кандайдир йетти йот бегона одамлар тепамга йигилиб кетишибди. Дорилару коз йоши. кизим ойогимга йопишиб олганча, уни махкам ушлаб турарди. Мени кеткизмаслик учун шундай киляптимикин? Хаммалари жонларини жабборга бергудек йиглашган еди-я. Хаттоки куйовим хам. Шундай болиши йетти ухлаб тушимга хам кирмовди. Кейин хамма таркаб кетди, мени еса кайоккадир олиб кетишди. Улар озларича шундай ойлашганди. Мен болсам шу йердаман. Дераза олдидаги креслода отирибман. Ошхонамда куймалашяпман. Балки, бу олимдир? Мен ундан шундай коркардимки. кабристоннинг олдидан отиш у йокда турсин, хатто коз ташлашга хам юрагим дов бермасди. Ехтимол, мен олгандирман. Ехтимол, мен енди йокликка юз тутгандирман. Ехтимол, мен коринмайотгандирман. Унча-мунча билган дуоларим хам йодимдан котарилиб кетибди. Бутунлай есимдан чикибди. Олим, бу хамма нарсани унутиш демакдир.

* * *

кизимнинг козлари кресломга кадалганча бакрайиб колди. Хеч ким унга отиришга жур’ат килмайди. Менинг бу йердалигимни улар билишармикин? Нихоят, оглим; кроссвордини бир чеккага йигиштирди. Набирам радио ешитгиси келди шекилли, прийомникка интиляпти. Радиони коя кол, болажоним, бирга ешитамиз. Балки менинг севимли «Сен Черкешдан келдингми, кизгина», деган ашулани ешиттиришайотгандир. Негадир етим увушяпти. Узала тушиб йотиб олдим. кочанинг нариги бетидаги уйларда чирок йокилди. Деразадан соялар яккол корина бошлади. Бизникида еса коп-коронги. Болаларим ундан-бундан охиста сухбатлашиб отиришибди. Мана шу тахлит яна бир кун отиб, яна бир тун оз хукмига кирди.
— Мен учун еса на куннинг ва на туннинг фарки бор. Мен хар доим шу кресломга михланиб отираман. Улар мени бошка жойлардан кидириб овора болиб юришмасин дейман-да.

* * *

Мен бархайотман! Чирокни йокинглар! Радиони койинглар! Жилмайинглар! Мен сизларнинг шох-шодон кулгиларингизни, овозингизни ешитишни хохлайман. Мен яшайман. Сизлар хам узок умр коринглар. Йок, тушунишмаяпти. Ахир, бир кун келиб, улар хам менинг холимга тушишлари аник, улар ошанда креслода, столда, китобда, девор соатида яшай бошлайдилар. Чунки хар бир мавжудотнинг оз бошпанаси, мангуликка юз тутгунча яшайдиган оз макони болади. Менинг бошпанам. мана шу кок кресло. Яна бузилган соатим уч марта бонг урди — демак, кечки йетти болибди. Оглим шивирлаганча: «Соатимиз росаям алдайди-да.»— деди. Хаммалари деворга узок тикилиб колишди. Хеч кимдан садо чикмасди.

Хикоялар
Занги бузилган соат