Matematika 7 sinf darslik

Parallel to`g`ri chiziqlar

Geometriya-7 sinflar uchun

Rivojlantiruvchi maqsad : o’quvchilarni uchburchak ichki burchaklarining yig`indisi haqidagi teorema mavzusi orqali uchburchaklarning ichki burchaklari yig`indisi haqida tushuncha berish. Fikrlash qobilaytini oshirish .Cizmani tushingan holda,masalani mutaqil yecha olish.

Sh.k. Uchburchak ichki burchaklarining yig`indisi haqidagi teorema tushunchasiga ega bo`lishlari, mavjud formula,qoidalarni o`qiy olishlari,o`zaro fikr almashish ,izchil, mantiqiy fikrlash qobiliyatini shakllantirish .

Amalga oshirish usuli: Yakka tartibda va guruhlarda ishlash.

II . O’quv jarayonining mazmuni

Dars turi: o’quvchilarning bilim, ko’nikma ,malakalarini rivojlantirish,mavzu haqida yangi tushunchalar berish.

Dars metodi: noan’anaviy

Dars jihozi: Darslik, tarqatma materiallar,proyektor, slayd

III. O’quv jarayonini tashkil etish texnalogiyasi

O‘qituvchi :o’quvchilarga uchburchak ichki burchaklari yig`indisi haqidagi teorema mavzusini tushuntirish.

IV . Kutiladigan natijalar

O’qituvchi : o’quvchilarga uchburchaklarning ichki burchaklari yig`indisi mavzusini tushuntirish . uchburchaklarning ichki burchaklari yig`indi si 180◦ haqida tushuncha berish

O’qituvchi: mavzu yuzasidan olgan bilimlari mustahkamlanadi , o’zi mustaqil fikrlay olish va matematikaviy masalalarni bajara oladi .

V. Kelgusi rejalar

O’qituvchi : Uchburchaklarning ichki burchaklari yig`indi si 180◦ ga tehg ekanligidan foydalanib, masalalar yecha oladilar.

1.Tashkiliy qism 5 daqiqa

2.O’tilgan mavzuni so’rash va 8 daqiqa

mustahkamlash

3.Yangi mavzu bayoni 10 daqiqa

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 15 daqiqa

5.O’quvchilarni baholash 5 daqiqa

va rag’batlantirish

6. Uyga vazifa 2 daqiqa

Tashkiliy qism

Aziz o’quvchilar bugungi darsimiz qiziqarli bo’lishi uchun sinf o’quvchilarini 3 ta guruhga bo’lib olamiz va quyudagicha nomlaymiz .

Al-Xorazmiy

Bobur

Navoiy

Dars shiori :

Dars maqsadi :

Barkamol avlod bo’lib,

El – yurtga xizmat qilish.

O’tmishni e’zoz aylab,

Davlatni yuksaltirish.

Biz buyuk yurt osmonida go’zal kamalak

Barkamol avlod bo’lmoq eng ezgu tilak.

Dars bosqichlari

O`tilgan mavzuni mustahkamlash

Yangi mavzuni tushinib olish

Yangi mavzuni mustahkamlash

O`TILGAN MAVZUNI MUSTAHKAMLASH

XOSSA VA TALQINLAR

Umimiy nuqtaga ega bo`lmagan to`g`ri chiziqlar

To`g`ri burchak ostida kesishadi

Shart va xulosa qismi almashgan teorema

Yig`indisi 180 ◦ ga teng burchaklar

Qo`shni bo`lmagan teng burchaklar

Ikki to`g`ri chiziq va kesuvchi hpsil qilgan burchaklar

Mustaqil ish

Parallel to`g`ri chiziqlar

Perpendikulyar to`g`ri chiziqlar

Teskari teorema

Qo`shni burchaklar

Vertikal burchaklar

Ikki to`g`ri chiziq va kesuvchi hosil qilgan burchaklardan biri 60 ◦ bo`lsa, qolgan burchaklarni toping ?

Mos, bir yoqlama, ichki almashnuvchi burchaklar

Teng tomonli uchburchak

Yangi mavzu

bayoni

Teng yonli ucburchak

Uchburchaklar ichki burchaklarining yig`indisi

180 ◦ ga teng

Turli tomonli uchburchak

º shart bajarilsa, uchburchak mavjud bo`ladi

Teorema . Uchburchak ichki burchaklarining

yig’indisi 180º ga teng.

Teorema: Uchburchak ichki burchaklarining yig’indisi 180º ga teng. ΔABC: Isbot. Uchburchakning A uchidan BC tomonga parallel a t.chiziq o’tkazamiz º, chunki bu burchaklar umumiy uchga ega va yoyiq burchakni tashkil qiladi. chunki bu burchaklar a va BC parallel t. chiziqlarni AB kesuvchi bilan kesganda hosil bo’lgan almashinuvchi burchaklardir.

, chunki bu burchaklar a va BC parallel t. chiziqlarni AC kesuvchi bilan kesganda hosil bo’lgan almashinuvchi burchaklardir. Yuqoridagi bu 3 ta tenglikdan:

º, ya’ni Teotema isbotlandi

“ Uchburchaklar yurtiga sayohat”

“ 1” guruhi

“ 3” guruhi

“ 2 ” guruhi

1. Burchaklari 35 ◦ ; 45◦; 68◦ bo`lga uchburchak mavjudmi?

2. Teng yonli uchburchakning qanday xossalarini bilasiz ?

3. Teng tomonli uchburchakning bir burchagi 60 ◦ bo`lsa, unung qolgan burchaklarini toping ?

1.Uchburchak burchaklariga ko`ra necha xil bo`ladi?

2.O`tmas burchakli uchburchak deb qanday uchburchakka aytiladi ?

3. Masala: To`g`ri burchakli uchburchakning bir burchagi ikkinchisidan 2 marta katta bo`lsa , har bir burchakni top ?

1. Tomonlariga ko`ra uchburchaklar necha xil bo`ladi ?

2. Burchakni o`lchov birligi ?

3. Teng yonli uchburchakning uchidagi burchagi 70 gradus bo`lsa , qolgan burchaklarini top ?

Mavjud emas

Asosidagi burchaklari teng

Bir burchagi o`tmas

30 ◦ ; 60 ◦ 90 ◦

55 ◦;55◦

60 ◦ dan

Mavzuga doir masalalar yechish.

2-3-4-5-6 masalalar(og`izaki)

7-8-9 masalalar (doskada)

a) Javob: 50 ◦;80◦

b) Javob: b) 30◦; 60◦90 ◦

c) Javob: 50◦ 60◦ 70◦

… Farzandlarimizga shunday Imkoniyatlarni yaratib beraylikki, ular bizdanda har sohada ilg`or bo`lsinlar…(O`zbekiston Respublikasining birinchi Prezidenti I.A.Karimov)

Quyidagi so’zlarni rus va ingliz tiliga tarjima qiling:

1. To`g`ri chiziq

3 Uchburchak

Kamolga yetkazar har kasbu hunar, ilmdan baxt topar inson muqarrar

8 masala javoblari

b) 45 ◦ ; 90 ◦; 45◦

9 masala javoblari

Dam olish daqiqasi

Ilmdorlar juda ko`pdir jahonda ,

Ortdaman deb hayallama armonda ,

Tez ilm ol sen hozirgi zamonda ,

Yur , o`g`lonim ,elni ko`tarish uchun

1.Nur uzunmi, kesma? Nur

2.Respublikamizda nechta viloyat bor?( 12 ta)

3. 87 ◦ li burchak qanday burchak? O`tkir

4.Chaqrim uzunlik o`lchov birligimi, og`irlik?( 800m)

5.”Qoldimu” g`azali muallifi?( Z.M.Bobur )

1.Perimetr nima? (tomonlar yig`indisi)

2.Aylana bilan doiraning farqi?( yuzasida)

3. Eng sodda shakllar ?( nur,to`g`ri chiziq,tekislik)

4.Botmon uzunlik o`lchov birligimi, og`irlik?( 163 kg 800gr)

5.”G`urbatda g`arib shodmon…” ruboiy muallifi?( A.Navoiy )

1.Bahorgi tengkunlik? (21 mart)

2.Konstitutsiyamiz necha moddadan iborat?( 128 modda)

3. Yoyiq burchak nechta to`g`ri burchakka teng ? ( 2ta)

4.”Qani endi boshimda sehrli qalpoqch bo`lsa-yu jurnalga qator qilib 5555…larni qo`ysam?Qaysi asardan olingan? (Sariq devni minib)

5.Strategiya necha qismdan iborat? (5qism )

Uchburchakning burchaklaridan biri ikkinchisidan 3 marta katta ,

uchinchisidan 2 marta kichik bo`lsa, shu uchburchakning burchaklarini toping?

Mavzuni mustahkamlash yuzasidan mustaqil ish (qo`shimcha adabiyotlardan foydalanish) M.Usmonov(geometriyadan masalalar to`plami)

O’quvchilarning

to’plagan ballari jamlanib,

g’olib guruh aniqlanadi.

rag’batlantiriladi.

Dars maqsadiga

erishganligi

haqida xulosalanadi.

Uyga vazifa :

10-11-12 masalalarni yechib kelish.

Javob: 18 ◦ ; 54 ◦ ; 108 ◦

Foydalanilgan adabiyotlar

2.Jurnal va gazetalar.

3.Geometriya fanidan uzviylashtirilgan Davlat ta ’ lim standarti o`quv dasturi. Toshkent -2010

4. “ Dars muqaddas ” tavsiyasi asosida.

5.Tarbiyaviy ishlar metodikasi. Toshkent-2007.

6. Rashidov X. va boshq. “ Kasbiy pеdagogika ” blokini o ’ qitish mеtodikasi, Toshkеnt-2007.

7. Ishmatov Q. O ’ qitishning intеrfaol tеxnologiyasi. Mеtodik qo ’ llanma, Toshkent -2007.

8. Dadamirzaеv G ’ . Pеdagogik tеxnologiyalar bo ’ yicha izohli tayanch so ’ z va iboralar, Toshkent -2008.

M . Usmonov ;Geometriyadan masalalar to`plami

Matematika 7 sinf darslik

8-sinflar uchun matematika fanidan testlar

1.Algebraik ifodaning son qiymatini toping:

S = 2 (ab + ac + bc) , bunda a= 5, b=3 c= 6;

a) 126 b) 63 s)162 d) 156

2. Tenglamani yeching: 2 x + 15 = 3 x – 11

a) 27, b) 65, s) 26, d) 43

3Tekislikda to’g’ri burchakli koordinatalar sistemasidan foydalanish kimning nomi bilan bog’liq ? a) Fales, b) Rene Dekart, s) Pifagor d) a yoki b

4. Agar nuqta absissalar o’qida yotsa, u holda uning ordinatasi nimaga teng bo’ladi?

a) 4 ga, b) -1 ga s) nolga, d) 5 ga.

5. y = 5 x funksiyada qaysi biri erkli o’zgaruvchi bo’ladi?

a) x , b) y, s) 5, d) 5 x

6. Funksiya qanday usullarda berilishi mumkin?

a) analitik, , b) grafik, jadval, s) analitik, grafik, jadval, d) jadval, analitik.

7. Funksiya y (x) = 5x + 6 formula bilan berilgan. x= -3 bo’lganda y ning qiymatini hisoblang: a) 9 b) -6 s) -15 d) -9

8. y = 2 x funksiya grafigi qaysi choraklardan o’tadi?

a) I va II b) II va III s) III va IV d) I va II

9. Chiziqli funksiya qanday ko’rinishda beriladi?

a) y= kx + b b) y= k x 2 + b s) y= k x 3 + b d) y= k x 4 + b

10. Quyidagi nuqtalarning qaysilari y=3x+7 funksiya grafigiga tegishli:

11. y=-2x-1 funksiya grafigi qaysi chorakda yotadi.

a) I,II,III b) I,III,IV s) I,II, IV d) II,III,IV

12. y=kx+4 funksiya grafigi M(1: 1) nuqtadan o`tadi. k ni toping.

a) -3 b) 3 s) -2 d) 4

13. y=-2x+b funksiya grafigi M(-1:7) nuqtadan o`tadi. b ni toping

a) 1 b) 5 s) 8 d) 0

14.Ikkita musbat sonning yig`indisi qanday son bo`ladi?

a) manfiy b) natural s) musbat d) kasr son

15. musbat son bilan manfiy sonning ko`paytmasi qanday son bo`ladi?

a) manfiy b) natural s) musbat d) kasr son

16. agar a>b bo`lsa, b-a qanday son bo`ladi?

a) manfiy b) natural s) musbat d) kasr son

17. n sonining tengsizlikni qanoatlantiruvchi eng katta butun qiymatini toping: n

a) -7 b) -6 s) -8 d) -9

18. n sonining tengsizlikni qanoatlantiruvchi eng kichik butun qiymatini toping: n> 7,8

a) 9 b) -8 s) 3 d) 8

19. Uchburchakning tomonlari mos ravishda 73 sm, 1m 15 sm va 1m 11 sm dan kam. uning perimetri 3m dank am ekanini isbotlang.

20. agar a>3 , b>5 bo`lsa u holda 2a+3b > 21 ekanini isbotlang.

21. To`g`ri to`rtburchak ichida yotgan ixtiyoriy nuqtadan uning uchlarigacha bo`lgan masofalar yig`indisi shu to`g`ri to`rtburchakning yarim perimetridan katta ekanini isbotlang.

23 2a+3b>a-2b tengsizlikning ikkala qismiga -2a sonini qo`shish natijasida hosil bo`ladigan tengsizlikni yozing.

25. Tengsizliklarni ko`paytiring: