GARRI POTTER”—FENTEZI JANRINING ENG MASHHUR NAMUNASI Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

2 Nashr qilish va qabul qilish

• 2.1 Preklyuziv tarixi
• 2.2 Tanqidiy qabul
• 2.3 Mukofotlar
• 2.4 Sotish

• 4.1 Film
• 4.2 Video O’yinlar

Uchastka

Garri qaytib keldi Dursli yozgi ta’til uchun, u televizorda mahkumning ismini ko’rganida Sirius Blek qamoqdan qochgan. Durslidan keyin Marge xola Garri va uning ota-onasini haqorat qiladi, Garri tasodifan uni shishiradi, keyin maktabdan haydalishidan qo’rqib, uyidan qochib ketadi. Uni tomosha qilayotganga o’xshagan katta qora itga duch kelganidan keyin uni Ritsar avtobusi va sayohat qiladi Sızdırmaz qozon, qayerda Kornelius Faj, Sehrgarlik vaziri, Garridan qolishini so’raydi Diagon xiyoboni o’z himoyasi uchun. U erda bo’lganida, u do’stlari bilan uchrashadi Ron Uizli va Germiona Greynjer.

Ketishdan oldin Xogvarts, Garri o’rganadi Artur Uizli Sirius Blek sehrgarlar dunyosidan sudlangan qotil va Garri o’ldirish uchun sehrgar Azkaban qamoqxonasidan qochib ketganligi. Xogvartsga yo’lda, a Dementor Garri ota-onasining o’limidan hushidan ketishdan oldin hayotini qayta tiklashiga olib keldi. Yangi Qorong’u san’atdan himoya o’qituvchi, Remus Lyupin, uni Dementordan himoya qiladi. Dementorlar Blekni tutib olish uchun maktabda patrullik qilishni o’rganishadi.

Davomida Kvidich gugurt, Garri hushidan ketadi va yiqilib tushadi supurgi tayoqchasi dementorlar maydonga bostirib kirgandan so’ng, supurgi Willow. Keyinchalik, professor Lyupin Garrini Patronus jozibasi yordamida Dementorlardan qanday himoya qilishni o’rgatadi. Xogmsidga noqonuniy sayohat paytida Garri Fudj, Makgonagal, Flitvik va Xagrid o’rtasidagi suhbatni eshitib, Blekning uning xudojo’ysi ekanligini va Voldemortga oilasiga xiyonat qilganini, keyin esa oilaviy do’sti Piter Pettigrewni duch kelganda o’ldirganini biladi. u tomonidan.

Ron va Germionaning do’stligi, Ron Germionaning mushukiga ishonganida, Crookshanks, uning kalamushini eyish uchun, Scabbers. Garri noma’lum Rojdestvo sovg’asi sifatida eng yuqori darajadagi “Firebolt” supurgi tayog’ini olganda, Germiona uni Sirius Blekning jinniga tushib qolishidan qo’rqib, uni musodara qiladi. Germiona ba’zi darslari bir vaqtning o’zida sodir bo’ladigan ko’plab darslari tufayli stressga uchraydi. Ayni paytda, Xagrid Hippogriff Bakbek jarohat olganidan keyin Sehr vazirligi tomonidan qatl etilishi xavfi mavjud Drako Malfoy, kim Bakbekni qo’zg’atdi. Germiona va Ron gippogrifni himoya qilishga urinishlariga qaramay, ular va Garri Xagrid kulbasidan chiqib ketayotganda Bakbekning qatl etilganini eshitishganga o’xshaydi. Ammo Xagridnikiga tashrif buyurganida, Germiona u erda yashirinib yurgan Skabberni topadi. Scabbers ta’qib qiladigan Rondan qochib ketadi.

Katta qora it paydo bo’lib, Ronga hujum qiladi, keyin uni Whomping Willow ostidagi tunnelga sudrab boradi. Crookshanks Garri va Germiona it bilan birlashganday tuyuldi, ularni tunnel bo’ylab va Shrieking Shack, Xogsmiddagi perili uy. Ular it hayvon shaklida qora ekanligini aniqlaydilar. Lyupin kirib tushuntiradi, garchi u Blekni Potterlarga xiyonat qilganiga ishongan bo’lsa-da, u endi Piter Pettigryu ekanligini anglab etdi. Lyupin o’zini bo’ri deb tan oladi va maktabda talonchilar (Lyupin, Blek, Pettigryu va Garrining otasi, Jeyms Potter ) Lyupinni konvertatsiya qilish paytida uni ovutish uchun hayvonlarga aylanishni o’rgandi. Lyupin Scabbersni hayvon shaklida Pettigryu ekanligini tushuntiradi. Pettigryu o’z o’limini soxtalashtirdi, qotilliklar uchun Blekni ramkaga oldi va qochib ketganidan beri Blekdan yashiringan.

Sneyp Maroderlarga qarshi bolalikdan g’azablangan Blekni ushlash uchun keladi, lekin Garri, Ron va Germiona hushidan ketishadi. Lyupin va Blek Pettigruni odam qiyofasiga aylantirib, uni o’ldirishga tayyorlanmoqdalar, ammo Garri ularni to’xtatib, otasi buni xohlamaganini sezadi va Pettigryu o’rniga Azkabanga jo’natishga ishontiradi. Biroq, Xogvartsga qaytayotganda, to’lin oyni unutgan Lyupin, bo’ri odamga aylanadi va ularga hujum qiladi. Pettigryu qochib ketadi va Garri, Germiona va Blek Dementorlar tomonidan o’rnatiladigan ko’lga quvishadi. Ularni sirli figura tomonidan tashlangan Patronus qutqaradi.

Garri va Germiona kasalxonada uyg’onganida, Blekga uning ruhini emdirish uchun Dementorlar tomonidan hukm qilinganligi aytilgan. Professor Dambldor Garri va Germionaga Germionadan foydalanishlarini aytadi vaqtni qaytaruvchi, u bir vaqtning o’zida mashg’ulotlarda qatnashish, orqaga qaytish va Bakbek va Siriusni qutqarish uchun foydalanadigan uskuna. Ular Bakbekni qutqaradilar va o’zlarini ko’lda Dementorlar hujumiga qaraydilar. Keyin Harry Dementorlarni haydab chiqaradigan Patronusni tashlaydi. Garri va Germiona Bakbekka minib, Blek turgan minoraga borishadi va uni sindirishadi. Bakbekda qora tan qochib ketadi.

Garri va Germiona kasalxona qanotiga qaytib kelishdi. Blekning qochib ketishidan g’azablangan Sneyp Lyupinni bo’ri-odam deb sirg’alib, uni iste’foga chiqishga majbur qiladi. Garri do’stlari bilan Kings Xochga qaytib keladi va Blekdan maktub oladi, unga o’t o’chirgichni yuborganligi to’g’risida xabar beradi va kelasi yili Xogsmitga tashrif buyurishga ruxsat beradi.

Nashr qilish va qabul qilish

Preklyuziv tarixi

Garri Potter va Azkaban asiri ning uchinchi kitobi Garri Potter seriyali. Birinchi, Garri Potter va faylasuf toshi (Garri Potter va Sehrgarning toshi Bloomsbury tomonidan 1997 yil 26 iyunda nashr etilgan va ikkinchisi, Garri Potter va sirlar xonasi, 1998 yil 2-iyulda nashr etilgan. [6] Rouling yozishni boshladi Azkaban mahbusi u tugaganidan keyingi kun Sirlar palatasi. [7]

Rouling ushbu kitobning eng yaxshi ko’rgan tomoni bu personajni tanishtirish edi Remus Lyupin, [8] Rouling 2004 yilda qo’shimcha ravishda aytgan Azkaban mahbusi “bu men yozgan eng yaxshi tajriba edi . Men juda qulay joyda uchta (raqam) yozgan edim. Darhol moliyaviy tashvishlar tugadi va matbuotning diqqat-e’tiborlari hali hech qanday darajada haddan tashqari ko’tarilgani yo’q”. [9]

Tanqidiy qabul

Gregori Maguayr da sharh yozdi The New York Times uchun Azkaban mahbusiunda: “Hozircha, syujet nuqtai nazaridan, kitoblar hech qanday yangi narsa qilmaydi, lekin ular buni ajoyib tarzda amalga oshirmoqdalar . hozirgacha juda yaxshi”. [10] In gazeta sharhida The New York Times, “Azkaban asiri” “Garri Potter” ning eng yaxshi kitobi bo’lishi mumkin “deb aytilgan edi. [11] Uchun sharhlovchi KidsReads “Bu aniq templi xayol sizni J.K. Rouling ustida ishlayotgan to’rtta qo’shimcha Garri kitoblari uchun och qoldiradi. Garrining uchinchi yili jozibador. Uni o’tkazib yubormang” dedi. [12] Kirkus sharhlari yulduzcha sharh bermadi, lekin “to’g’ri zarba uradigan kulminatsiya . Asosiy qahramonlar va davom etayotgan voqea ikkalasi ham shu qadar oqilona kelishadiki . kitob sahifalar sonidan qisqaroq bo’lib tuyuladi: agar o’quvchilar o’z taqvimlarini tozalasa ular muxlislar, yoki agar yo’q bo’lsa, yo’ldan chiqinglar. ” [13] Marta V. Parravano ham ijobiy sharh berdi Horn Book jurnali, uni “juda yaxshi kitob” deb atagan. [14] Bundan tashqari, a Publishers Weekly Tadqiqotda shunday deyilgan: “Rouling aql-idrokida hech qachon bayroq tutmaydi, xoh sehrgarlar dunyosining ishini qursin . xoh tezkor hazillarini chiqarib tashlasin . Potter sehrlari kuchli. [15]

Biroq, Entoni Xolden, kim qarshi hakamlardan biri edi Azkaban mahbusi Whitbread mukofoti uchun kitobga salbiy munosabatda bo’lgan, chunki u belgilar “barchasi oq-qora” va “hikoya satrlari oldindan aytib berilishi mumkin, eng past darajadagi hissiyot, har bir sahifani o’z ichiga olgan sentimentallik”. [16]

Mukofotlar

Garri Potter va Azkaban asiri bir nechta mukofotlarga sazovor bo’ldi, shu jumladan 1999 yilgi Booklist muharrirlari tanlovi mukofoti, [17] 1999 yil Bram Stoker mukofoti “Yosh kitobxonlar uchun eng yaxshi asar”, [18] 1999 yil FCGB bolalar kitobi mukofoti, [19] 1999 yil Whitbread yilning eng yaxshi kitobi bolalar kitoblari uchun, [20] va 2000 yil Locus mukofoti eng yaxshi fantastik roman uchun,. [21] Shuningdek, u 2000 yilga nomzod bo’lgan Hugo mukofoti eng yaxshi roman uchun, ketma-ket birinchi nomzod, lekin yutqazdi Osmondagi chuqurlik. [22] Azkaban mahbusi qo’shimcha ravishda 2004 yilda g’olib bo’ldi Hindistonning bo’yoq cho’tkasi uchun mukofot [23] va 2004 yil Kolorado ko’k archa yosh kattalar uchun kitob mukofoti. [24] Bundan tashqari, u an Amerika kutubxonalari assotsiatsiyasi bolalar uchun taniqli kitob 2000 yilda [25] shuningdek, ularning yosh kattalar uchun eng yaxshi kitoblaridan biri. [26] Seriyadagi avvalgi ikkita kitobda bo’lgani kabi, Azkaban mahbusi g’olib bo’ldi Nestle Smarties kitob mukofoti 9-11 yoshdagi bolalar uchun oltin medal va eng yuqori qismini tashkil etdi New York Times-ning eng yaxshi sotuvchilari ro’yxati. [27] Ikkala holatda ham bu ketma-ketlikdagi so’nggi narsa edi. [28] Biroq, ikkinchi holatda, bolalarning eng yaxshi sotuvchilari ro’yxati chiqarilishidan oldin tuzilgan Garri Potter va olov qadahi 2000 yil iyul oyida asl ro’yxatdagi ko’proq joyni bo’shatish uchun. [29] 2003 yilda roman 24-raqamga kiritilgan BBC so’rovnoma Katta o’qish. [30]

Sotish

Azkaban mahbusi nashr etilganidan keyin uch kun ichida Buyuk Britaniyada 68000 dan ortiq nusxada sotildi, bu esa o’sha davrdagi eng tez sotilgan ingliz kitobiga aylandi. [5] 2012 yilga kelib sotuvlar hajmi Guardian 3.377.906 bo’lishi kerak. [3]

Nashrlar

Garri Potter va Azkaban asiri 1999 yil 8 iyulda Buyuk Britaniyada qattiq muqovada chiqarilgan [31] va 8 sentyabr kuni AQShda. [31] Britaniyaning qog’ozli nashrlari 2000 yil 1 aprelda chiqdi, [32] AQSh qog’ozli qog’ozi 2001 yil 2 oktyabrda chiqarilgan. [33]

Bloomsbury 2004 yil 10 iyulda qog’ozga qog’ozga qo’shimcha ravishda kattalar uchun boshqa muqovali dizayni bilan nashr etdi [34] va 2004 yil oktyabr oyida qattiq qopqoq bilan. [35] Yashil chegara va imzo qo’yilgan qattiq qopqoqli maxsus nashr 1999 yil 8 iyulda chiqdi. [31] 2004 yil may oyida Bloomsbury ko’k va binafsha rangli chegara bilan Celebratory Edition-ni chiqardi. [36] 2010 yil 1-noyabrda ular Klar Mellinskiy tomonidan tasvirlangan 10-yilligiga bag’ishlangan “Imzo” nashrini va 2013 yil iyul oyida Endryu Devidson tomonidan tasvirlangan kattalar uchun yangi muqovani, ikkala nashr ham Webb & Webb Design Limited tomonidan ishlab chiqilgan. [37]

2013 yil 27 avgustdan boshlab Scholastic qog’ozli nashrlari uchun yangi muqovalarni chiqaradi Garri Potter Qo’shma Shtatlarda ushbu seriyaning 15 yilligini nishonlash uchun. [38] Muqovalar muallif va rassom tomonidan ishlangan Kazu Kibuishi. [39]

Ning tasvirlangan versiyasi Garri Potter va Azkaban asiri 2017 yil 3 oktyabrda chiqarilgan va oldingi ikki qismni tasvirlaydigan Jim Kay tomonidan tasvirlangan. Bu 115 dan ortiq yangi rasmlarni o’z ichiga oladi va kelgusida quyidagi 4 ta romanning Illustrated nashrlari bilan davom etadi. [ iqtibos kerak ]

Moslashuvlar

Film

Asosiy maqola: Garri Potter va Azkaban asiri (film)

Ning film versiyasi Garri Potter va Azkaban asiri 2004 yilda chiqarilgan va rejissyorlik qilgan Alfonso Kuaron tomonidan ssenariydan Stiv Kloves. [40] Film kassada birinchi o’rinni egalladi va ikki hafta davomida ushbu lavozimni egalladi. [41] Dunyo bo’ylab jami 796,7 million dollar ishlab topdi, [42] bu 2004 yilda eng ko’p daromad keltirgan ikkinchi filmga aylandi Shrek 2. Biroq, barcha sakkizta yozuv orasida Garri Potter imtiyoz, Azkaban mahbusi Eng past ko’rsatkichga ega bo’lgan, ammo tanqidchilar va muxlislar orasida ushbu film franchayzadagi eng yaxshi filmlardan biri deb aytilgan. [43] Film 471-o’rinda turadi Imperiya jurnalining 2008 yildagi barcha zamonlarning eng yaxshi 500 filmlari ro’yxati. [44]

Video O’yinlar

Asosiy maqola: Garri Potter va Azkaban asiri (video o’yin)

2004 yilda turli xil ishlab chiquvchilar tomonidan uchta noyob video o’yinlar chiqarildi Elektron san’at, kitobga asoslangan holda:

Tuzuvchi	Ishlab chiqarilish sanasi	Platforma	Janr	GameRankings	Metakritik
KnowWonder	2004 yil 25 may	Microsoft Windows	Sarguzasht /jumboq	68.52% [45]	67/100 [46]
Griptonit		Game Boy Advance	Rolli o’yin	69.58% [47]	69/100 [48]
EA UK	2004 yil 29 may	GameCube	Jangovar-sarguzasht	69.74% [49]	67/100 [50]
		PlayStation 2		72.59% [51]	70/100 [52]
		Xbox		68.39% [53]	67/100 [54]

Adabiyotlar

1. ^“Garri Potter va Azkaban asiri J.K. Rouling (3-kitob)”. about.com. Arxivlandi asl nusxasi 2013 yil 11 mayda . Olingan 23 iyul 2013 .
2. ^“Garri Potterning kitoblari”. Pottermor. Arxivlandi 2013 yil 23 iyuldagi asl nusxadan . Olingan 23 iyul 2013 .
3. ^ ab Rojers, Simon (2012 yil 9-avgust). “Har doim eng ko’p sotilgan 100 ta eng yaxshi kitob: Fifty Shades of Grey qanday taqqoslanadi?”. Guardian. London. Arxivlandi asl nusxasidan 2017 yil 7 aprelda . Olingan 19 iyul 2013 .
4. ^“Sharh: Garri uchun yana bir dahshatli sarguzasht”. Atlanta jurnali-konstitutsiyasi . Olingan 23 iyul 2013 .
5. ^ ab“Soat 12 ni urishini orzu qilaman”. Telegraf. London. 2003 yil 2-may. Arxivlandi asl nusxasidan 2016 yil 29 fevralda . Olingan 20 iyul 2013 .
6. ^“Magllar uchun Potter xronologiyasi”. Toronto Star. 2004 yil 14-iyul. Arxivlandi asl nusxasidan 2008 yil 20 dekabrda . Olingan 21 mart 2011 .
7. ^“Kitob to’g’risida”. Remembrall. Arxivlandi asl nusxasi 2013 yil 9-dekabrda . Olingan 20 iyul 2013 .
8. ^“Barnes va Noble suhbatining transkripti”. Accio Quote !. 1999 yil 8 sentyabr. Arxivlandi asl nusxasidan 2017 yil 6 aprelda . Olingan 7-noyabr 2010 .
9. ^ Puig, Klaudiya (2004 yil 27 aprel). “Yangi” Potter “filmi yaqinlashib kelayotgan kitoblardan spoylerlarda yashiringan”. USA Today. Arxivlandi asl nusxasidan 2004 yil 1 iyulda . Olingan 17 oktyabr 2010 .
10. ^ Maguayr, Gregori (1999 yil 5 sentyabr). “Oltin snitchning xo’jayini”. The New York Times. Arxivlandi asl nusxasidan 2012 yil 11 noyabrda . Olingan 13 oktyabr 2010 .
11. ^ Makferson, Karen (1999 yil 1 oktyabr). “Rouling” Mahbus “bilan sehrli aloqaga ega ‘ “. The New York Times . Olingan 20 iyul 2013 .
12. ^ Maughan, Shennon. “Kidsreads.com – Garri Potter – Azkaban asiri”. KidsReads. Arxivlandi asl nusxasidan 2010 yil 25 oktyabrda . Olingan 7-noyabr 2010 .
13. ^“Garri Potter va Azkaban asiri sharhi”. Kirkus sharhlari. 1999 yil 15 sentyabr. Arxivlangan asl nusxasi 2011 yil 28 mayda . Olingan 17 yanvar 2011 .
14. ^ Parravano, Marta V. (1999 yil noyabr). “Garri Potter sharhlar “. Horn Book jurnali. Arxivlandi asl nusxasi 2012 yil 24 mayda . Olingan 26 iyul 2013 .
15. ^“Bolalar sharhi: Garri Potter va Azkaban asiri J. K. Rouling”. Publishers Weekly. 1999 yil 1 oktyabr. Arxivlandi asl nusxasidan 2016 yil 11 oktyabrda . Olingan 26 iyul 2013 .
16. ^ Xolden, Entoni (2000 yil 25-iyun). “Nega Garri Potter menga sehr bermaydi”. Kuzatuvchi. Buyuk Britaniya Arxivlandi asl nusxasidan 2013 yil 24 avgustda . Olingan 10 fevral 2011 .
17. ^“Kitoblar ro’yxati muharrirlarining tanlovi: Yoshlar uchun kitoblar, 1999 | Onlayn kitoblar ro’yxati”. Onlaynda ro’yxat. Arxivlandi asl nusxasidan 2017 yil 14 iyunda . Olingan 5 yanvar 2014 .
18. ^“Bram Stoker mukofotlari 1999”. Dahshatli yozuvchilar uyushmasi. Arxivlandi asl nusxasidan 2008 yil 13 yanvarda . Olingan 18 mart 2011 .
19. ^“Garri Potter kitoblari uchun mukofotlar”. Bloomsbury. Arxivlandi asl nusxasi 2013 yil 22-iyulda . Olingan 5 yanvar 2014 .
20. ^“Whitbread Prize 1999”. Guardian. London. Arxivlandi asl nusxasidan 2010 yil 29 dekabrda . Olingan 18 mart 2011 .
21. ^“2000 Locus mukofotlari”. Lokus. 2 Iyul 2000. Arxivlangan asl nusxasi 2012 yil 3 oktyabrda . Olingan 18 mart 2011 .
22. ^“2000 yilgi Hugo mukofotlari”. Butunjahon ilmiy fantastika jamiyati. Arxivlandi asl nusxasi 2011 yil 7 mayda . Olingan 18 mart 2011 .
23. ^“1986–2011 yillarda hindistonlik bo’yoq cho’tkasi uchun kitob mukofotlari” (PDF) . Hindistonning bo’yoq cho’tkasi mukofotlari. 2004 yil. Arxivlandi (PDF) asl nusxasidan 2012 yil 21 martda . Olingan 23 mart 2011 .
24. ^“Oldingi g’oliblar | Kolorado ko’k archa mukofoti”. Kolorado ko’k archa mukofoti. Moviy archa mukofotlari qo’mitasi. Arxivlandi asl nusxasidan 2011 yil 20 dekabrda . Olingan 5 yanvar 2014 .
25. ^“ALA barcha yoshdagi bolalar uchun mashhur kitoblar”. Scholastic. 6 Noyabr 2007. Arxivlangan asl nusxasi 2011 yil 16-iyulda . Olingan 23 mart 2011 .
26. ^“Yosh kattalar uchun eng yaxshi kitoblar”. Amerika kutubxonalari assotsiatsiyasi. 2000 yil. Arxivlandi asl nusxasidan 2011 yil 29 dekabrda . Olingan 23 mart 2011 .
27. ^“New York Times-ning eng ko’p sotilgan raqamlari ro’yxati”. Hawes nashrlari. Arxivlandi asl nusxasi 2011 yil 8 avgustda . Olingan 5 yanvar 2014 .
28. ^“Garri Potter kitoblari uchun mukofotlar”. Bloomsbury. Arxivlandi asl nusxasi 2013 yil 22-iyulda . Olingan 27 mart 2011 .
29. ^“Bestseller matematikasi”. Houghton Mifflin Harburt. Arxivlandi asl nusxasidan 2013 yil 18 mayda . Olingan 5 yanvar 2014 .
30. ^“Katta o’qish”. BBC. 2003 yil aprel. Arxivlandi asl nusxasidan 2012 yil 31 oktyabrda . Olingan 12 dekabr 2013 .
31. ^ abv Elisko, Lester. “Nashriyotlar haqida ma’lumot: Garri Potter fenomeni”. Tomfolio.com. Arxivlandi asl nusxasidan 2009 yil 12 aprelda.
32. ^Garri Potter va Azkaban asiri (3-kitob) qog’ozli qog’oz . Amazon.com. 1999 yil. ISBN0747546290 .
33. ^“Garri Potter va Azkaban asirlari (3-kitob) Qog’ozli qog’oz”. BargainBookStores.com. Arxivlandi asl nusxasi 2011 yil 20-iyulda . Olingan 3 mart 2011 .
34. ^ Rouling, J. K. (2004). Garri Potter va Azkaban qamoqxonasi (3-kitob): Voyaga etganlar nashri (Paperback). ISBN0747574499 .
35. ^“Garri Potter va Azkaban asiri: Voyaga etganlar nashri”. Bloomsbury.com. Arxivlandi asl nusxasidan 2011 yil 29 iyunda . Olingan 3 mart 2011 .
36. ^“Garri Potter va Azkaban mahbusining tantanali nashri”. Bloomsbury. Arxivlandi asl nusxasidan 2011 yil 29 iyunda . Olingan 3 mart 2011 .
37. ^ Rouling, J. K. (2010). Garri Potter va Azkaban asiri imzosi nashri. ISBN978-1408810569 .
38. ^“Sxolastik va mukofotga sazovor bo’lgan rassom Kazu Kibuishi Garri Potterning 15 yilligini nishonlashda Garri Potter va o’lim sharaflari uchun yangi muqovani ochdi” (Matbuot xabari). Scholastic. 2013 yil 31-iyul. Arxivlandi asl nusxasidan 2013 yil 3 avgustda . Olingan 31 iyul 2013 .
39. ^ Desta, Yohana (2013 yil 28-iyun). “Kitob buzz:” Garri Potter “muqovasini o’zgartiradi”. USA Today. Arxivlandi 2013 yil 9 iyuldagi asl nusxadan . Olingan 20 iyul 2013 .
40. ^“Garri Potter va Azkaban asiri (2004)”. IGN Entertainment, Inc. 1998-2009. Arxivlandi asl nusxasidan 2013 yil 28 sentyabrda . Olingan 12 dekabr 2009 .
41. ^“Garri Potter va Azkaban asiri”. IGN Entertainment, Inc. 1998-2009. Arxivlandi asl nusxasi 2010 yil 22 fevralda . Olingan 12 dekabr 2009 .
42. ^“Garri Potter va Azkaban asiri (2004)”. Box Office Mojo. Arxivlandi asl nusxasidan 2009 yil 12 fevralda . Olingan 5 fevral 2009 .
43. ^“2004 yilgi DUNYoNING JOSHLARI”. Box Office Mojo. Arxivlandi asl nusxasidan 2011 yil 23 fevralda . Olingan 24 sentyabr 2007 .
44. ^“Barcha zamonlarning 500 ta eng zo’r filmlari”. Imperiya. Arxivlandi asl nusxasidan 2011 yil 13 mayda . Olingan 7-noyabr 2010 .
45. ^“Garri Potter va Azkaban asiri kompyuter uchun”. GameRankings. Arxivlandi asl nusxasidan 2014 yil 30 yanvarda . Olingan 29 yanvar 2014 .
46. ^“Garri Potter va Azkaban asiridagi kompyuter uchun tanqidiy sharhlar”. Metakritik. Arxivlandi asl nusxasidan 2014 yil 31 yanvarda . Olingan 29 yanvar 2014 .
47. ^“Garri Potter va Game Boy Advance uchun Azkaban asiri”. GameRankings. Arxivlandi asl nusxasidan 2014 yil 30 yanvarda . Olingan 29 yanvar 2014 .
48. ^“Garri Potter va Azkaban mahbusi Game Boy Advance uchun tanqidiy sharhlar”. Metakritik. Arxivlandi asl nusxasidan 2014 yil 29 yanvarda . Olingan 29 yanvar 2014 .
49. ^“Garri Potter va GameCube uchun Azkaban asiri”. GameRankings. Arxivlandi asl nusxasidan 2009 yil 13 iyulda . Olingan 29 yanvar 2014 .
50. ^“Garri Potter va Azkaban mahbusi GameCube uchun tanqidiy sharhlar”. Metakritik. Arxivlandi asl nusxasidan 2014 yil 31 yanvarda . Olingan 29 yanvar 2014 .
51. ^“Garri Potter va PlayStation 2 uchun Azkaban asiri”. GameRankings. Arxivlandi asl nusxasidan 2014 yil 31 yanvarda . Olingan 29 yanvar 2014 .
52. ^“Garri Potter va Azkaban mahbusi PlayStation 2 uchun tanqidiy sharhlar”. Metakritik. Arxivlandi asl nusxasidan 2014 yil 29 yanvarda . Olingan 29 yanvar 2014 .
53. ^“Garri Potter va Xbox uchun Azkaban asiri”. GameRankings. Arxivlandi asl nusxasidan 2014 yil 31 yanvarda . Olingan 29 yanvar 2014 .
54. ^“Garri Potter va Azkaban asiri Xbox uchun tanqidiy sharhlar”. Metakritik. Arxivlandi asl nusxasidan 2014 yil 30 yanvarda . Olingan 29 yanvar 2014 .

Tashqi havolalar

“GARRI POTTER”—FENTEZI JANRINING ENG MASHHUR NAMUNASI Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

Fantaziya / vizual tarjima / kviddich / snich / sarguzasht asar / magl / vol de mort / interaktiv o’yinchoqlar. / фентези / визуальный перевод / квиддич / синч / преключение / магл / вол де морт / интерактивные игрушки

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Saidova Nozima

Ushbu maqolada Britaniyaning mashhur bolalar asarlari yozuvchisi Joan Roulingning butun duynyo bo’ylab eng ko’p o’qilgan asarlaridan biri Garri Potter haqidagi asosiy faktlar, boshqa tillardagi tarjimalari, turli muharrirlar hamda yozuvchi va jurnalistlarning asar haqida bildirgan fikrlari aks ettirilib, Joan Roulingning sehrgar bola haqidagi asari mashhurligi sabablari o’rin olgan. Bundan tashqari, ushbu asarning yetti qismining har biri haqida qisqacha ma’lumot berilib, muxlislar e’tiroflari ta’kidlab o’tilgan hamda boshqa fentezi janridagi asarlar bilan qiyoslangan.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по языкознанию и литературоведению , автор научной работы — Saidova Nozima

O’ZBEK TILIDA LOTIN SO’ZLARI “TIRIK LOTIN TILI”
Nazar eshonqulning “momoqo‘shiq” Qissasi badiiy talqini

Umumiy o’rta ta’lim maktablarida fizika va informatika fanlarini o’qitishda forobiyning qoldirgan ilmiy merosini o’rganish va o’quvchilar ongida milliy g’ururni shakllantirish

“Matbaai Is’hoqiya” tarixidan
INGLIZ ADIBASINI MAFTUN ETGAN SULOLA
i Не можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

“HARRY POTTER” THE MOST POPULAR EXAMPLE OF THE FANTASY GENRE

В этой статье представлены основные факты о Гарри Поттере, одном из самых читаемых произведений известной британской детской писательницы Джоан Роулинг во всем мире, его переводы на другие языки, мнения различных редакторов, писателей и журналистов о произведении и причины популярности рассказа о маленьком волшебнике. Кроме того, дается краткое описание каждой из семи частей этого произведения, выделяются признания поклонников и сравниваются с другими произведениями в жанре фэнтези.

Текст научной работы на тему «“GARRI POTTER”—FENTEZI JANRINING ENG MASHHUR NAMUNASI»

”GARRI POTTER”—FENTEZI JANRINING ENG MASHHUR

Toshkent Davlat Yuridik Universiteti, Xorijiy tillar kafedrasi o’qituvchisi

Saidova Nozima saidova_nozima@mail. ru

Annotatsiya: Ushbu maqolada Britaniyaning mashhur bolalar asarlari yozuvchisi Joan Roulingning butun duynyo bo ‘ylab eng ko ‘p o ‘qilgan asarlaridan biri Garri Potter haqidagi asosiy faktlar, boshqa tillardagi tarjimalari, turli muharrirlar hamda yozuvchi va jurnalistlarning asar haqida bildirgan fikrlari aks ettirilib, Joan Roulingning sehrgar bola haqidagi asari mashhurligi sabablari o ‘rin olgan. Bundan tashqari, ushbu asarning yetti qismining har biri haqida qisqacha ma’lumot berilib, muxlislar e’tiroflari ta’kidlab o’tilgan hamda boshqa fentezi janridagi asarlar bilan qiyoslangan.

Kalit so’zlar: Fantaziya, vizual tarjima, kviddich, snich, sarguzasht asar, magl, vol de mort, interaktiv o’yinchoqlar.

Аннотация: В этой статье представлены основные факты о Гарри Поттере, одном из самых читаемых произведений известной британской детской писательницы Джоан Роулинг во всем мире, его переводы на другие языки, мнения различных редакторов, писателей и журналистов о произведении и причины популярности рассказа о маленьком волшебнике. Кроме того, дается краткое описание каждой из семи частей этого произведения, выделяются признания поклонников и сравниваются с другими произведениями в жанре фэнтези.

Ключевые слова: фентези, визуальный перевод, квиддич, синч, преключение, магл, вол де морт, интерактивные игрушки.

Garrí Potter haqida jami sakkizta kitob – “Garrí Potter va falsafa toshi”, “Garrí Potter va maxfiy xona”, “Garri Potter va Azkaban mahbusi”, “Garri Potter va olovli jom”, “Garri Potter va qaqnus ordeni”, “Garri Potter va shahzoda tilsimi”, “Garri Potter va ajal tuhfalari” yozilgan. Sarguzasht asar tarkibidagi yettita kitobning mazkur yilgacha 500 millionga yaqin nusxasi sotildi. Birgina “Garri Potter va shahzoda tilsimi” (oltinchi kitob) kitobi faqatgina AQShning o’zida dastlabki 24 soat ichida 6,9 million nusxasi sotilgan. Yana bir qiziq ma’lumot, kitobning hatto sotilish tezligi ham aniqlangan: bir daqiqada 80 ta. Asar eng xaridorgir kitoblarning ro’yxatidan tushmay kelmoqda.

ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODLAR

Tadqiqot jarayonida ilmiy bilishning obyektivlik usulidan foydalanildi. Garrí Potter sarguzashtlar voqealari “Garrí Potter va falsafa toshi”, “Garrí Potter va maxfiy xona”, “Garrí Potter va Azkaban mahbusi”, “Garrí Potter va olovli jom”, “Garrí Potter va qaqnus ordení”, “Garrí Potter va shahzoda tílsímí”, “Garrí Potter va ajal tuhfalarí” kitoblarida obyektiv ochib berildi. Garri Potter yashagan davr tarix nuqatayi-nazaridan tahlil etildi.

MUHOKAMA VA NATIJALAR Britaniyalik taniqli adiba Joan Keyt Rouling qalamiga mansub Garri Potter haqidagi bestseller romanlarning birinchisi — “Garrí Potter va falsafa toshí” ínglíz tílídan o’zbek tílíga to’g’rídan-to’g’rí tarjíma qílíndí. Bu haqda tarjímon Jo’raali Solíjonovníng o’zí “Daryo”ga ma’lum qíldí.

140 betdan íborat tarjíma Termízdagí “Surxon-nashr” nashríyotí tomonídan 2015-yilda nashr qilindi.Taqrizchilar — filologiya fanlari doktori Poyon Bakirov, filologiya fanlari nomzodi Nasiba Panjiyeva, Termiz davlat uníversítetí o’qítuvchílarí Abdulla Xudoyqulov va Shahnoza Qayumova bo’lgan.

“Garrí Potter va falsafa toshí” romaníní ínglíz tílídan o’zbek tílíga tarjíma qílíshda O’zbekístonda endí rívojlana boshlagan yangí “vízual tarjíma” (rasmlar qo’shíb tarjíma qilish) usulidan foydalanilgan.

O’zbekíston Yozuvchílar uyushmasí Surxondaryo víloyat bo’límí rahbarí Mengnor Allamurodov asar haqída shunday dedí: “Joan Keyt Roulíng qalamíga mansub mazkur fantastik sarguzasht roman jahon bolalar adabiyoti gultojidir. Uning fílmlarí haqída barchamíz eshítgan bo’lsak-da, uníng o’síb kelayotgan o’zbek farzandlarí uchun mos keluvchí ona tílímízdagí bevosíta tarjímasí yo’qlígí ko’ngílní xira qilar edi. 2014-yilning dekabr oyida ushbu roman muallifiga uning tarjima qilinayotganlígí haqída rasman xabar jo’natíldí va adíbaníng e’tírozí yo’qlígídan juda mamnun bo’ldík. Yozuvchílar uyushmasí tomonídan “Yosh tarjímon” maqomi berílgan Jo’raalí Solíjonovníng shu kungacha ta’lím sohasída íkkí bora xalqaro grant sovrindori hamda ikkita ijtimoiy va ta’límíy loyíha asoschí va boshqaruvchílarídan biri, shuningdek, bir necha hikoyalarning ham tarjimoni. Uning bu asarni ingliz tílídan o’zbek tílíga bevosíta tarjímasí alohída e’tíborga molík, bu esa Surxondaryo viloyatida shu sohadagi rasman tan olíngan ílk badííy ísh hísoblanadí, ya’ní víloyatímízda ínglíz tílídan o’zbek tílíga bevosíta tarjíma jarayoní boshlandí. Bu barchamíz uchun bír yutuq, deb bílaman. Tarjíma asardagí so’zlarníng sodda va bo’yoqdorlík xususíyatlarídan foydalanílganí, she’ríy qísmlarining qolipni saqlab qola olganlígí har qanday o’zbek o’quvchísí uchun osongína tushunarlí bo’la oladí”

Sakkizta kitobdan iborat roman dunyo bo’ylab jami 75 ga yaqin tilga tarjima qilingan. Azarbayjon, ukrain, arab, urdu, hind, latv va boshqa tillar shular jumlasidandir. Kitobning dastlabki qismi hatto lotin va qadimgi yunon tillariga ham tarjima qilingan. Endi esa bu asar tarjima qilingan tillar orasiga o’zbek tili ham qo’shildi va uni hozirgi o’zbek adabiy tilida o’qish imkoniyati paydo bo’ldi. Buyuk Britaniyada chop etiladigan “The Telegraph” gazetasi Joan Rouling qalamiga mansub “Garri Potter va falsafa toshi” romanini mamlakatning so’nggi chorak asr tarixidagi eng yaxshi asari deb topdi.

Gazeta tahririyati minglab o’quvchilar o’rtasida o’tkazilgan ijtimoiy so’rovdan keyin ana shunday xulosaga keldi. Britaniyaning “The Telegraph” gazetasi hamda “Waterstone’s” kitob do’konlari tarmog’i bilan hamkorlikda o’tkazgan so’rovlar xuddi shunday natija bergan. So’rov tashkilotchilari tomonidan taqdim etilgan eng yaxshi 100 ta asardan o’quvchilar aynan Joan Roulingning “Garri Potter va falsafa toshi” romanini tanlashi bejiz emas. “Waterstone’s” vakili Roulingning asari muvaffaqiyati haqida to’xtalib, shunday deydi: “Bu roman so’nggi o’n yil mobaynida juda ko’p o’quvchilarni o’ziga jalb etgan asar bo’ldi. “Garri Potter” kitobning nimalarga qodirligi haqidagi tasavvurlarni o’zgartira oldi” 1

Kitobning oxirgi qismlari kitobxonlar tomonidan shu qadar intiqlik bilan kutilganki, “Garri Potter va shahzoda tilsimi” deb atalgan oltinchi kitob chop etilganining dastlabki 24 soati davomida deyarli 9 mln nusxasi sotildi. Uzoq kutilgan oxirgi kitob “Garri Potter va ajal tuhfalari” esa 1 kun davomida 11 mln nusxada sotilib, kitob tarixida eng tez sotilgan deb topildi.

“Garri Potter” asarining ta’siri shu qadar kattaki, asar muallifi Rouling tomonidan kashf etilgan so’zlar ingliz tili lug’ati Oksfordga kiritilib, umumxalq foydalanishiga kirgan.

Uelsning janubiy qismidagi maktablardagi o’quvchilar orasida jismoniy tarbiya darslarida kviddich o’ynash an’anaga aylanmoqda, deb xabar berdi “Daily Telegraph” gazetasi. Bolalar va o’smirlar o’rtasida ancha mashhur bo’lgan ushbu o’yin Joan Rouling qalamiga mansub asar qahramoni Garri Potter nomi bilan bog’liq. O’quv maskanining jismoniy tarbiya o’qituvchisi uchar supurgi va sehrlangan koptoklar yordamida o’ynaladigan kviddichni ancha soddalashtirib, real hayotga moslashtirdi. “Kinodagidan farqli o’laroq, jamoalarda mitti uchar koptok(snitch)ni tutuvchi o’yinchi va yugurishga xalaqit beradigan supurgi yo’q, ammo quvuvchi, darvozabon va ovchi vazifasini bajaradigan ishtirokchilar yordamida ham musobaqalar ancha qiziqarli o’tmoqda”, — deydi pedagog. Ushbu o’yin orqali

1 Byatt,A.S. (7 July 2003). “Harry Potter and the Childish Adult”. The New York Times. Retrieved 1 August 2008.

o’quvchílarda ko’z bílan mo’ljalga olísh layoqatíní rívojlantírísh, tezlik olish reaksiyasini kuchaytirish mumkin.

Yangí qabul qílíngan “5×60” dasturída Uelsdagí barcha maktablarda jísmoníy tarbíya soatlarí haftasíga besh soatgacha ko’paytírílíb, kvíddíchní yanada ommalashtírísh maqsad qilingan.

“Garrí Potter” kítobí nashr etíla boshlangan dastlabkí davrda juda ko’plab íjobíy fíkrlarga sazovor bo’ldí. “Garrí Potter va falsafa toshí” nomí bílan chop etílgan dastlabkí kítob “The Scotsman” kabí shotland gazetalarí e’tíboríga tushíb, “haqíqíy klassík asar” degan nomga sazovor bo’ldí. “The Glasgow Herald” gazetasí esa kítobní “sehrlí kítob” deya maqtaydí. Tez orada chet el maqtovlaríga ínglíz gazetalarí ham qo’shílíb, “The Maíl on Sunday” hamda “The Sunday Tímes” gazetalarí kítobní Roald Dal davridan buyon chop etilgan eng yaxshi badiiy asar deya atashadi. “The Tímes” gazetasí “Garrí Potter” asaríní nafaqat bolalar adabíyotí taríxídagí eng ko’p sotílgan bestseller, balkí eng yaxshí adabíy tuhfadír deya ta’kídlaydí. “Vogue” jurnali esa J.K.Roulingning Garri Potter haqidagi kitoblari bolalarga allaqachon unut bo’lgan kítob o’qíshga bo’lgan mehrní qaytardí deydí. Roulíng haqíqíy kult asar yarata oldi va bir soat ichida mashhurga aylandi.

“Garrí Potter va qaqnus ordení” deb atalgan beshínchí kítob chop etílíshí bílan kítob seriyalari endi nafaqat maqtovlar balki tanqidiy fikrlarni ham qarshi oldi. Adabiyotshunos olim va tanqidchi Garold Blum kitobni shunday tanqid qildi: “Roulíngníng boshí o’lík metaforalar va bír xíl kuyní chaladígan plastínkalar bílan to’lalígí sabablí u boshqa xíl yozísh usulíga ega emas”

Ursula Le Gvín asar haqída yaxshí fíkrda emaslígíní aytíb, “hamma kítobxonlar dastlabkí “Garrí Potter” kítobíníng orígínallígíga qoyíl qolayotgan bír paytda, men uníng naqadar chalkash, stílístík jíhatdan sodda, tasavvuríy ko’c hirma va axloqíy jíhatdan kam ahamíyatga egalígíní payqadím” deya ta’kídlaydí.

Xo’sh, nega endí allaqanday sehr-jodular haqidagi kitob bu darajada mashhur bo’líb ketdí? Axír bu kabí asarlar dunyo bo’ylab oz-muncha yaratílayotganí yo’q. Qolaversa, uchar supurgilar haqidagi filmlar ham kam emas. Gap shundaki, jamoatchílíkníng aksaríyat qísmí asar haqída íjobíy fíkr bíldírgan. O’quvchílarníng ko’pchílígí bugungí dunyoníng juda yalang’och va prímítív bo’líb qolganlígíní aytíb, ko’ngíl allaqanday sírlílíkní, bíroz sehrgarlíkní ístashíní ta’kídlashdí. Garrí Potter haqidagi kitoblar jahon bolalar adabiyotining eng yaxshi asari sifatida baholandi. Mutaxassislarning aytishicha, murakkab texnika, fazo janglari, kimyoviy laboratoriyalarda yaratilgan allaqanday maxluqchalar haqidagi kitoblar, film va multfílmlar, g’arbda an’anaga aylangan komíkslar so’nggí yíllarda juda ko’payíb

ketgan. Joan Ketlin asarlari esa bolalarga biroz yengillik beradi. Ularning xotirjam fikrlashiga ko’maklashadi.

Fikrimizcha, asarning yana bir yutug’i shundaki, ular jajjilarga orzu qilish imkonini beradi. Axir hammamiz ham yoshligimizda sehrli qalpoqchamiz yoki tayoqchamiz bo’lishini istaganmiz-ku. Qachondir uni topib olishga ishonganmiz. Uchar supurgida osmonga parvoz etishni xohlamaganlar dunyo bolalari orasida juda kam topilsa kerak. Lekin Garri Potter faqat bolalar kitobi bo’lib qolmadi. Uning yana bir muvaffaqiyati shunda bo’ldiki, kattalar ham bu asar bilan jiddiy qiziqib qoldi. Aslida har bir insonda bolalik orzulari yashirin. Shu sababli, ba’zan eng jiddiy odamning ham multfilm ko’rib o’tirganiga guvoh bo’lib qolamiz. Axir u ham chindan biror sehrgarlikni ko’rishni juda istaydi. Biroq bolalardan farqi shundaki, u bunday bo’lmasligiga o’zini allaqachon ishontirib qo’ygan.

Kattalar bu kitob bilan chindan-da qiziqib qolganligi aniq. “Garri Potter va falsafa”, “Garri Potter va fan” kabi asarlarning yaratilishi — buning yaqqol dalili. Kattalar o’z qiziqishlarini asardan falsafa izlash yo’li bilan «oqlashadi». Tadqiqotchilar asarni durdona, deb baholash fikridan yiroq. Ular har holda Joan Ketlinni Shekspirga qiyoslashmayapti. Bilasizmi, Mark Tven o’z asarlariga baho berar ekan, “mening asarlarim vinodan ko’ra ko’proq suvga o’xshaydi, lekin suvni har doim ichsa bo’ladi”, degan edi. Mutaxassislarning asarga bergan turlicha baho va talqinlarini ham ana shu qarashlar manzarasida tasavvur qilish, balki to’g’ridir. Ular Garri Potter sarguzashtlarini haqiqiy falsafa, deb izohlayotgan o’rinlar ham yo’q emas. Bir jihatdan bu to’g’ri. Chunki bolalarni nega, nimaga, degan savollar qurshovida qoldirayotgan asar ularni borliq haqiqatlarini bilishga undaydi.

“Falsafa esa hayratdan boshlanadi”, – degan edi Platon. Mutaxassislar Garri Potter haqidagi kitoblar fan qonuniyatlarini inkor etayapti, degan xulosani ham berishgan. Yerning tortishish kuchini yenggan bolakaylar obrazida shu maqsad bormi-yo’qmi, buni aytish mushkul. Bu o’rinda Artur Klarkning “Yetarli darajada rivojlangan har qanday texnologiya magiyadan farq qilmaydi”, degan fikrini keltirish o’rinli bo’ladi. Negaki, qadimda yaratilgan oynai jahonnamo, uchar gilam kabi obrazlar oradan bir qancha vaqt o’tib, televizor, samolyot shaklida haqiqatga aylangan. Shu sababli, fan qonuniyatlari bilan inkor etish va orzu qilish imkoniyatini aralashtirib yubormaslik lozim. Chunki bugungi orzular ertaga ana shu fan uchun kutilmaganda ulkan xizmat qilishi mumkin.

Asarning dastlabki 3 qismi 28 mln nusxada sotilib, dunyo aholisini hayratga solarli songa yetdi. Muallif Rouling noodatiy ismli ajoyib qahramonlar, qiziqarli voqealar rivoji va ham tanish ham notanish atmosfera yarata oldi. Kitoblarning

farqlovchi jihati shundaki, boshqa dunyoning g’ayrioddiy voqealari, kitobxonlarni yoshi, jinsi va ta’bidagi farqlarga qaramay birlashtiradi. Ko’p oilalarning ta’kidlashicha , katta farzandlari hali o’qishni bilmaydigan kichik ukalariga kitob o’qib berishdan charchaydilar. Northwestern Universitetining ingliz tili professori Kristofer Gerbert “Xuddi shunday voqea XIX asrda Charlz Dikkensning “Qadimiy buyumlar do’koni” asari e’lon qilinganda sodir bo’lgandi” deb aytadi. 1841-yilda Angliyadan kelgan kemaning dastlabki yo’lovchilari qirg’oqqa oyoq qo’yishlari bilan kitobning ushbu mamlakatda hali chop etilmagan qismini o’qimagan odamlar ularni qurshab olib, “Kichkina Nel o’ldimi?” degan savolni berishgandi. Gerbertning hamkasbi Lourens Evans bu fikrlarga qo’shimcha tarzda, hatto xat-savodsiz odamlar ham Dikkensni o’qiganini ta’kidlab o’tgan. O’sha davrlarda o’qishni biladigan kishi boshqalarga kitobni o’qib bergan.

“Garri Potter” asari yoshi katta kitobxonlar orasida ulkan shuxrat qozongan dastlabki asar emas, albatta. A.A.Milnning “Vinni Puh” asari, Roald Dalning kitoblari va K.Grahamning “Majnuntol shamoli” asarlari ham o’z davrida shunday mashhurlikka sazovor bo’lgan. Noterdam Universitetidagi kutubxonalardan birining boshqaruvchisi bunday kitoblar haqida shunday deydi: “Aholining yoshi katta qismi bu kitoblarni o’qib yoshlar allaqachon biladigan narsalarni o’zlari uchun kashf etmoqdalar. Bolalar esa Rouling asarlaridan tashqari ham yana ko’plab qiziqarli, sarguzashtlarga boy asarlar mavjudligini bilib olmoqdalar”. “Publishers Weekly” gazetasining bolalar muharriri Diana Robek Garri Potter kitoblari boshqa bolalar adabiyoti namunalari, xususan, fentezi va sarguzasht asarlariga katta ta’sir

ko’rsatayotganligini ta’kidlab o’tgan.

“Garri Potter haqidagi kitoblar oddiy asarlar emas, so’z o’yini va yangi kashfiyotlar dunyosidir” deb gap boshlaydi “Verbatim” jurnalidagi bir maqolada muallif Jessi Randal. O’z qahramonlari, maxluqlar, duolar va predmetlarni nomlashda J.K.Rouling lotin, fransuz va nemis so’zlaridan, stilistik vositalardan va hazillardan foydalanadi. Masalan, Rouling asardagi oddiy odamlarni nomlashda qo’llagan so’z “magl” eski ingliz tilida “dum” degan ma’noni bildirgan, ke yinchalik Amerika jargonida “marixuana” so’zi o’rnida qo’llanilgan. Asardagi Voldemort obrazini nomlashda muallif ikkiyoqlama so’z o’yinini qo’llagan. “Vole” so’zi “kemiruvchi” degan ma’noni bildirsa, lotincha “mort” “o’lim” so’ziga to’g’ri keladi. Fransuz tilida “vol de mort” degan birikma mavjud bo’lib, u “o’limdan qochish” degan ma’noni bildiradi. Rouling qo’llagan ba’zi ismlarni tushuntirish esa oddiy,

masalan, Potter familiyasi Roulingning bolalakdagi qo’shnilariga tegishli bo’lgan bo’lsa, Miss Norris deya nom olgan mushuk Jeyn Ostinning “Mansfild Parki” asaridagir bir obraz nomidan olingan. Ba’zi ismlar Roulingning tilshunoslikni yaxshi o’rganganini namoyon qiladi. Qahramonlardan biri Remus Lyupin nomining dastlabki qismi Rim shahrining asoschilari Remus hamda Romulus nomidan olingan bo’lsa, Lyupin so’zi lotincha “bo’ri” degan ma’nodagi “lupus”dan kelib chiqqan.4

Sehrgar bola haqidagi asar 75ga yaqin tilga tarjima qilinib, butun dunyo aholisining eng sevimli kitoblari ro’yxatidan joy oldi. “Garri Potter” asarining har yetti qismi mashhur tanqidchilar, yozuvchi va shoirlar, mualliflar tomonidan maqtovlaru tanqidlarga ko’mib tashlandi. Kitob nafaqat bolalar balki ularning ota-onalari va boshqa yoshi katta kitobxonlar tomonidan ham sevib o’qilishini ng sababi turlicha izohlanadi.

ADABIYOTLAR RO’YXATI (REFERENCES)

1. Будур Н.В., Иванова Э.И. и др.Зарубежная детская литература. – М.: “Академия”, 1998, -304 c.

2. Детская литература//Под ред. Зубарева E. – М.: Просвещение, 1989. – 399 c.

3. Allsobrook, Dr. Marian (18 June 2003). “Potter’s place in the literary canon”. BBC News. Retrieved 15 October 2007.

4. Byatt, A. S. (7 July 2003). “Harry Potter and the Childish Adult”. The New York Times. Retrieved 1 August 2008.

5. Carrington, Rachel. Baby Names Book: Getting Started on Choosing the Perfect Baby Names and Meanings. Speedy Publishing LLC, 2012.-72 p.

6. Colbert, David. The Magical Worlds of Harry Potter, Dover Publications, New York. p 195

7. Darton, Harvey. Children’s Books in England: Five Centuries of Social Life. Cambridge University Press, 2011. – 394 p.

8. Fenske, Claudia. Muggles, Monsters and Magicians: A Literary Analysis of the Harry Potter Series. Frankfurt: Peter Lang Publishing, 2008.-471 p.

9. Granjer, John. Harry Potter’s Bookshelf: The Great Books Behind the Hogwarts Adventures. – New York: Berkley Publishing Group, 2009. -336 p.

10.Ametova, O., Ch, F., & Mamadayupova, V. (2019). THE THEME OF LIFE AND DEATH IN JK ROWLING’S BOOKS ABOUT ‘HARRY POTTER’. European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences Vol, 7(11).

11.Rozmatovna, A. O., & Fotima, A. CORE ELEMENTS OF FANTASY GENRE IN THE WORKS: “HARRY POTTER” BY JK ROWLING AND “RIDING A YELLOW GIANT” BY KHUDOYBERDI TUKHTABAEV. Zbior artykulow naukowych recenzowanych., 24.

12.Dildora Abduazizovna Usarova (2021). PRAGMATIC ASPECTS OF INTERPRETATION. Academic research in educational sciences, 2 (1), 410-414. doi: 10.24411/2181-1385-2021-00051

13.Усарова, Д. А. (2017). Advantages of web based learning as means of foreign language teaching. Молодой ученый, (25), 319-321.

14.Усарова, Д. А. (2018). Difficulties in translating metaphors. Молодой ученый, (21), 218-219.

15. Dilsuz, Z. (2019). EFFECTIVE TEACHING OF THE ENGLISH LANGUAGE BASED ON THE COMMUNICATIVE-CUMULATIVE METHOD IN THE PROCESS OF EDUCATION USING MODERN TECHNOLOGIES. Суз санъати халкаро журнали, 1(5).

16. Shokirovich, T. O., & Abdijalilovna, Z. D. (2020). Teaching EFL and ESP for Law. Activities and challenges during the covid-19 pandemic in Uzbekistan. Solid State Technology, 63(6), 8318-8325.

17. Baxriddinova, M. R. (2016). Эффективные методы предотвращения конфликтов в Высших учебных заведениях.

18. Rahimovna, B. M. (2020). THE LEXICOGRAPHICAL ASPECTS OF LEGAL TERMS IN GERMAN AND UZBEK LANGUAGES. Oriental Art and Culture, (V).

19. Raximovna, B. M., Farxodovna, . K. D., , . J., Axmedovna, N. & Ibragimovich, . U. B. (2020) VOCABULARY RETENTION IN COGNITIVE THEORY. Journal of Critical Reviews, 7 (2), 402-404. doi:10.31838/jcr.07.02.78.