Professional og iz gigienasi

Тишни хар куни икки маҳал тозалаш лозим (эрталаб ва кечқурун).

Шахсий Гигиена

Гигиена (hygieinos-грекча сўздан олинган) даволовчи, саломатликни сақловчи деган маънони англатади. Шахсий гигиена қоидаларига риоя қилиш саломатликни сақлаш ҳамда мустахкамлашда энг муҳим омилдир.

«Шундай ҳақиқат борки, уни ҳамиша такрорламоқ даркор».

Гигиенанинг асосий аспектлари

оғиз бўшлиғи гигиенаси

ТАНА ГИГИЕНАСИ

Тоза тери касаллик қўзғатувчи микробларга қарши ғовдир.

Одам ювиниб озода бўлиб юрса дили равшан бўлади.

Хафтада икки марта ювининг.

Душ хар куни қилиниши шарт (жисмоний харакатдан сўнг, терлашдан сўнг терини тозалаш мақсадга мувофиқдир).

ҚЎЛ ГИГИЕНАСИ

Қўллар гавданинг энг кўп кир бўладиган қисми.

шунинг учун қўлни доимо совун билан ювиш лозим. (кўчадан уйга келгач, овқат ейишдан олдин, овқат тайёрлашдан олдин ва ҳокозо).

овқатланишдан олдин, ҳожатхонадан чиққандан кейин қўлни ювмаслик турли хилдаги ичак касалликлари,гижжа касалликларини келтириб чиқаради.

ОЁҚ ГИГИЕНАСИ

Тор пойабзал, синтетик пайпоқ оёқни терлатиб юборади. Шунинг учун оёқни доимо парвариш қилиш лозим.

Оёқни хар куни совунлаб ювишга одатланинг.

Оёқ тирноқларини калта қилиб олинг.

СОЧ ГИГИЕНАСИ

Сочларнинг умри унча қисқа эмас. Сочлар 2йилдан 4 йилгача яшайди.

Совун, ювиш воситаларини сочнинг турига кўра танлаб ишлатиш керак.

Соғлиқга бепарво бўлиш, кам харакатлилик, пала – партиш овқатланиш, тўйиб ухламаслик, танани толиқтириш соч парваришини бузиши мумкин.

Офтобда, совуқда узоқ вақт бош кийимсиз юрманг.

Хар кимнинг ўз тароғи бўлиши керак.

Og’iz bo’shlig’i gigiyenasi

ОҒИЗ БЎШЛИҒИ ГИГИЕНАСИ

Тишни хар куни икки маҳал тозалаш лозим (эрталаб ва кечқурун).

тишларни тозалаганда албатта тил устини ҳам тозалаш даркор (ошқозон ичак тизими касалликларида тилнинг караш бўлиши касаллик аломати ҳисобланади).

Оғиздаги нохуш хидлар тишдаги кариес, томоқ, жигар ошқозон-ичак касалликларидан даракдир.

КИЙИНИШ ГИГИЕНАСИ

Кийим бадан иссиклигини тутиб туради, тери копламини ифлосланишдан ва зарарланишдан сақлайди.

Кийим қулай, обҳавога мос, иссиқликни иложи борича кам ўтказадиган, ҳаво ўтказадиган, яхши тозаланадиган, зарарсиз, ўзига нам олмайдиган бўлиши керак.

Бу талабларга жун ва ип газламалар яхшироқ мос келади.

ПОЙАБЗАЛ ГИГИЕНАСИ

Пойабзал енгил, кийишга қулай, пишиқ бўлиши, ёшга, иқлимга, фаслга, об-ҳавога мос булиши керак.

Пойабзал чарм матодан тайёрланиши зарур. Чарм мато иссиқликни яхши ушайди, нам бўлмайди. Товонга ҳаво утказиш ҳусусиятига эга.

Пойабзал оёқнинг қисмаслиги, об-ҳавога мос келиши ва харакатларга тўсқинлик қилмасликлари лозим.

Пойабзал пошнаси кенг, баландлиги 1,5 – 2 см. бўлиши керак. Ўсмир қизларга пошнаси баланд туфли кийиш тавсия этилмайди.

Ichki kiyim gigiyenasi

ИЧКИ КИЙИМ ГИГИЕНАСИ

Ички кийим тери ажралмаларини яхши шимиши терини кир бўлишида, дағал устки кийимнинг ишқаланишидан сақлаши, етарли даражада ғовак, ҳавонинг яхши ўтказадиган бўлиши ва иссиқликнинг кам ўтказиши, осон ювиладиган, кўп марталаб ювишга ярайдиган бўлиши зарур. (ип газламалардан тикилган кийим барча талабларга мос).

УЙҚУ ГИГИЕНАСИ

Одам соғ-саломат, бардам, ишчан булиши учун уйқу гигиенасига амал қилиши шарт.

Ўрин – кўрпа қулай бўлиши керак.

Ёстиқ, ўрин кўрпа жилдлари албатта ип газламадан бўлиши керак. Жилдларни хар хафтада алмаштириб туриш зарур.

Тўшак, ёстиқлар, кўрпаларни ойида камида икки марта очиқ ҳавода ёйиб шамоллатиш лозим.

Уйқу камида 7-8 соат бўлиши керак.

ХОНАДОН ГИГИЕНАСИ

“Йиғиштириб турилган жой эмас, ифлослантирилмаган жой тоза”.

Хоналарни доимо шамоллатиб туринг.

Ҳар куни хоналарни намли латталар билан артинг.

Хонадонларда зараркунанда хашоратларни пайдо бўлишига тўсқинлик қилинг

Хонадонда ахлат йиғилишга йўл қўйманг.

Чиқиндиларни умуман ёқманг!

ОВҚАТЛАНИШ ГИГИЕНАСИ

Овқатланиш илми талабидан хабардор бўлинг ва унга амал қилинг.

Овқат исътемолида унинг тозалигига нихоятда эътибор беринг.

Манба: Наманган патронаж хамшира

Professional og’iz gigienasi

Yaxshi tish cho’tkasi , yuqori sifatli pasta, ip, irrigator va boshqa qurilmalardan muntazam foydalanish tishlarda plastinka va toshning yo’qligiga kafolat bermaydi. Ularni faqat stomatologik muassasadagi mutaxassis tomonidan bajariladigan og’iz bo’shlig’ining professional gigienasidan xalos qilish qobiliyatga ega. Ushbu tadbirlar to’plami har bir kishi uchun kamida olti oyda bir marta zarur bo’lgan muhim protsedura hisoblanadi.

Nima uchun professional og’iz gigienasiga ehtiyoj bor?

Tish va tishli kasalliklar turli infektsiyalar, yumshoq va qattiq plastinka, tortar shakllanishi bilan bog’liq. Sizning uyingizda og’zaki tozalash tizimiga ega bo’lsangiz ham, bunday kontsentratsiyani o’zingiz yo’q qila olmaysiz. Plak faqatgina koronal (paydo bo’ladigan) zonada emas, balki subgingual hududida va tishlar orasida mavjud. Mineralizatsiyadan so’ng, u qat’iy va tezlik bilan peridontsiyani yo’q qilib, tish ildizlariga qarab tarqaladi.

Shunday qilib, ushbu voqea butun og’iz bo’shlig’ini yaxshilash, yuqorida bayon qilingan jarayonlarning oldini olish va turli xil stomatologik va tish kasalliklarining oldini olish uchun zarurdir.

Professional og’iz gigienasi nimani o’z ichiga oladi?

Ta’riflangan tartib-qoidalar stomatologik tadbirlar majmuidan iborat:

• qattiq tishli qatlamlarni olib tashlash;
• yumshoq va yarim yumshoq mikrobial plastinkani olib tashlash;
• Tishlaringning sirtini polishing;
• tishlarni floridlash.

Oxirgi bosqich majburiy emas. Oddiy tish shifokorlari tomonidan tavsiya etiladi, ammo bemorni rad qilish mumkin.

Og’iz bo’shlig’ining kasbiy gigienasi usullari va vositalari

Tartar va blyashka – apparatli va qo’lda (qo’lda) olib tashlashning ikki yo’li mavjud.

Birinchi holatda, maxsus ishlab chiqilgan tizimlar yumshoq va qattiq tish quyqalarini og’riqsiz va xavfsiz tashlash uchun ishlatiladi:

• ultratovush apparati;
• Havo oqimi;
• Vector Paro;
• Perio oqimi.

Ultratovushdan tashqari barcha texnologiyalar blyashka mexanik tarzda urilishga asoslangan – qurilma uchidan yuqori bosim ostida suvdan tozalash eritmasining ingichka oqimi va aşındırıcı chang xujayralari.

Lazerli apparat faqat tartarni yo’q qilish uchun ishlatiladi.

Qo’lda tozalanish – maxsus abraziv plitalar va scrapers orqali blyashka qo’lini olib tashlash. Ilgari, bu toshlardan va yumshoq bakterial qoldiqlardan qutulishning yagona yo’li edi. Endi qo’lda usuli faqat apparatning ishlashiga mos kelmaydigan joylarda qo’llaniladi.

Og’iz bo’shlig’ining kasbiy gigienasi bosqichlari

Jarayon davomida harakatlar ketma-ketligi:

1. Kiyimi, sochlari, bemorning maxsus ko’zli, qovoqlari va ko’zoynaklarini himoya qilish.
2. Lazerli apparat bilan tortishni olib tashlash. Agar kerak bo’lsa, gigienist qo’l asboblarini qo’llaydi.
3. Barcha tishlarni abrasiv chang bilan eritmaning jeti bilan davolash. Odatda sodali suvni pishirish.
4. Aylanadigan emalni maxsus aylanadigan nozullar bilan (cho’tkalar, elastik bantlar).
5. Flüorasyon – tishlari toj qismini yuqori jel yoki lak bilan qoplaydi florning konsentratsiyasi.

Professional og’iz gigienasidan keyin tavsiyalar

Jarayon oxirida tish va tish emalining sezuvchanligi oshishi mumkin. Shuning uchun, stomatologlar 1-2 soat davomida issiq va sovuq ovqatni iste’mol qilmaslikka maslahat beradilar.

Bundan tashqari, kun davomida oziq-ovqat va ichimliklar ranglardan (qahva, kuchli choy, yangi meva, lavlagi, sabzi, pomidor, meva va boshqalar) dietadan chiqarib tashlash kerak. Agar ulardan qutulmasangiz, darhol iste’mol qilgandan keyin tishlarini tozalang.

Şəxsi gigiyena niyə vacibdir?

Şəxsi gigiyena qaydalarına riayət etmək bədənin sağlam və təmiz olmasına kömək etmək üçün vacibdir.

Bu yazıda şəxsi gigiyenanın vacibliyini izah edirik. Fərqli gigiyena növləri, özünə qulluq qaydaları və gigiyena qaydaları ləğv edilərsə nələrin baş verə biləcəyini də müzakirə edirik.

Bu nədir?

Yaxşı şəxsi gigiyena xarici bədənin bütün hissələrini təmiz və sağlam saxlamağı əhatə edir. Həm fiziki, həm də zehni sağlamlığı qorumaq üçün vacibdir.

Şəxsi gigiyenası zəif olan insanlarda orqanizm mikrobların böyüməsi üçün ideal bir mühit təmin edir və onu infeksiyaya qarşı həssas edir.

Sosial səviyyədə insanlar zəif fərdi gigiyenası olan bir insandan çəkinə bilər, bu da təcrid və təkliklə nəticələnə bilər.

Şəxsi gigiyena növləri

Şəxsi gigiyenanın bir çox növü var.

Aşağıdakı siyahı, şəxsi gigiyena qaydalarını qurmaq istəyən biri üçün yaxşı bir başlanğıc nöqtəsidir:

Diş

Diş gigiyenası ağ dişlərə sahib olmaqdan daha çox şey əhatə edir. Yaxşı bir diş gigiyenası qaydası diş əti xəstəliyi və boşluq kimi problemlərin qarşısını almağa kömək edə bilər. Ağız qoxusunun qarşısını da ala bilər.

Bədən

Bir neçə milyon tər bezləri insan bədənini əhatə edir. Bakteriyalar təri parçaladıqda, proses qoxu və ya bədən qoxusu yaradır.

Bədənin yuyulması dəri qıcıqlanmasının qarşısını almağa və bədən qoxusuna səbəb olan bakteriyaların təmizlənməsinə kömək edəcəkdir. Saçların yuyulması yağları təmizləyir və insanın təmiz və təravətli görünməsini təmin edir.

Əllərin yuyulması

Mütəmadi əl yuma yoluxucu xəstəliklərin yayılmaması üçün ən yaxşı yollardan biridir.

Xəstəliklərə Nəzarət və Profilaktika Mərkəzləri (CDC) əlləri müəyyən vaxtlarda yuyulmasını tövsiyə edir:

• yemək hazırlamadan əvvəl, hazırladıqdan və sonra
• yemək yemədən əvvəl
• qusan və ya ishal olan hər kəsə baxmadan əvvəl və sonra
• bir kəsik və ya yaranın müalicəsindən əvvəl və sonra
• tualetə getdikdən sonra
• uşaq bezi dəyişdirdikdən və ya tualetdən istifadə etmiş bir uşağı təmizlədikdən sonra
• burun üfürdükdən, öskürəndən və ya asqırdıqdan sonra
• zibil və ya çirkli səthlərə və ya əşyalara toxunduqdan sonra
• ev heyvanları və ya ev heyvanları ilə əlaqəli əşyalar, məsələn qida ilə işləyəndən sonra

Dırnaqlar

Tırnaqlar bakteriyaların yayılmasına kömək edərək kir və mikroblara sahib ola bilər. Kir və mikrobların daha uzun dırnaqların altına yığılması daha asandır, beləliklə onları qısa saxlamaq infeksiyaların yayılma riskini azaltmağa kömək edə bilər.

Şəxsi gigiyenanı necə qorumaq olar

Şəxsi gigiyenanı necə qoruyacağınızı bilmək, bir rutin qurmağı asanlaşdıra bilər. Bir şəxs aşağıdakı gigiyena növləri haqqında bəzi əsas biliklərə sahib olmalıdır:

Diş gigiyenası

Sağlam bir ağız və təbəssüm üçün Amerika Dental Assosiasiyası (ADA) gündə ən azı iki dəfə – səhər yeməyindən əvvəl və yatmadan əvvəl 2 dəqiqə dişləri fırçalamağı məsləhət görür.

İnsanlar ADA tərəfindən qəbul edilmiş flor diş pastasından istifadə etməli və diş fırçasını 3-4 ayda bir dəyişdirməlidirlər. ADA, insanlara gündəlik diş ipi çəkmələrini də tövsiyə edir.

Yaxşı diş gigiyenası haqqında burada daha çox məlumat əldə edin.

Əllərin yuyulması

CDC, effektiv əl yuma üçün beş sadə addımı təsvir edir:

1. Əlləri təmiz, axan su ilə isladın, sonra kranı bağlayın və sabun vurun.
2. Əlləri sabunla ovuşduraraq köpükləyin, əllərin arxasına, barmaqların arasında və dırnaqların altına çatmağı unutmayın.
3. Bir insanın “Ad gününüz mübarək” mahnısını iki dəfə zümzümə edərək vaxtını tapa biləcəyi əlləri ən az 20 saniyə boyunca ovun.
4. Əlləri təmiz, axan suyun altında yaxşıca yuyun.
5. Əlləri təmiz bir dəsmal istifadə edərək qurutun və ya havada qurutun.

Əlləri düzgün yuma haqqında daha çox məlumat əldə edin.

Bədən

Ölü dəri hüceyrələrini, yağları və bakteriyaları yaxalamaq üçün sabun və su istifadə edərək gündəlik duş və ya yuyunmaq məsləhətdir. İnsanlar ayaq barmaqları arasında və qasıq bölgəsində daha çox tər yığan bölgələrə, məsələn, qoltuq altlarına xüsusi diqqət yetirə bilərlər.

Saçlarını şampunla ən azı həftədə bir dəfə və ya lazım olduqda daha çox yuymalıdırlar. Tamamilə qurudulduqda dezodorant tətbiq etmək bədən qoxusunun qarşısını almağa kömək edə bilər.

Burada nə qədər tez-tez duş qəbul etməyiniz barədə daha çox məlumat əldə edin.

Dırnaqlar

Dırnaqları düzəltmək və qısaltmaq üçün təmizlənmiş alətlərdən istifadə etmək, altından çirk yığmamaq üçün ən yaxşı yollardan biridir.

Dırnaqların altını dırnaq fırçası ilə ovmaq bir insanın əl yuma qaydasının bir hissəsini təşkil edə bilər.

Menstruasiya və cinsiyyət orqanı gigiyenası

Təmizlik məhsullarını mütəmadi olaraq dəyişdirmək və tamponlar, yastıqlar və ya digər hər hansı bir sanitariya məhsulları dəyişdirmədən əvvəl və sonra əlləri yumaq vacibdir.

Vajinalar özünü təmizlədiyi üçün vajinanı təmizləmək üçün sabundan istifadə etmək onun təbii bakteriyalarında balansın pozulmasına və infeksiyalara səbəb ola bilər. Vulva (vajinanın xarici hissəsi) yalnız gündə bir dəfə yumşaq bir sabun və su istifadə edərək təmizlənməlidir.

Sünnətsiz penisi olan insanlar sünnət dərisini geri çəkərək altından isti su və ya sabunla yuyaraq təmizləyə bilərlər.

Vaginal gigiyena haqqında daha çox məlumat əldə edin.

Smegmanın təyin edilməsi və aradan qaldırılması haqqında daha çox məlumat əldə edin.

Uşaqlara gigiyenanın tədrisi

Valideynlər və tərbiyəçilər uşaqlara gənc yaşlarından özlərini necə təmiz saxlamağı öyrətməlidirlər.

Məsələn, 12 aya çatdıqda bir uşağın dişlərini fırçalamaq üçün diş pastası istifadə etməyə başlaya bilərlər. Bir uşağın dişləri arasındakı boşluqlar bağlandıqda, diş ipinə başlamaq vacibdir.

Uşaqları yetkin yaşa çatdıqdan sonra özlərini təmizləməyə kömək etməyə təşviq etmək, şəxsi gigiyena qaydalarına riayət etmək üçün yaxşı bir yoldur.

Gigiyenaya mənfi təsir göstərə biləcək amillər

Yoxsulluq və təmiz suya çatışmazlıq həm insanın şəxsi gigiyenasına zərərli təsir göstərə bilər.

Bir insanın ruhi sağlamlığı özlərinə necə qulluq etdiklərini də təsir edə bilər. Psikotik bozukluk, ağır depressiya və ya narkotik və ya alkoqol istifadəsi pozuqluğu kimi müəyyən şərtlərlə yaşayan insanlar, şəxsi gigiyena qaydalarına riayət etmək çox çətin ola bilər.

Zəif şəxsi gigiyenanın siqnal verə biləcəyi şərtlər

Şəxsi gigiyena müəyyən sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilsə də, bəzilərinin yan təsiri də ola bilər.

Alzheimer xəstəliyi və digər demans növləri ilə yaşayan insanlar tez-tez zəif ağız gigiyenasına sahibdirlər.

Bəzi hallarda, bir gigiyena qaydasını qoruya bilməməyiniz depressiyadan qaynaqlana bilər. Enerji səviyyəsinin azaldılması və idrak funksiyasının pozulması kimi depresif simptomlar özünə qulluq rejimini davam etdirməyi daha da çətinləşdirə bilər.

Zəif şəxsi gigiyenanın mənfi təsirləri

Zəif gigiyena həssas bir mövzudur və bir insanla bu barədə danışmaq çətin ola bilər. Nəticədə şəxsi gigiyenası zəif olan insan digər insanlardan təcrid oluna bilər.

Zəif şəxsi gigiyenanın iş yerində də təsiri ola bilər. Şirkətlərin sağlamlığı və təqdimatı ilə maraqlanan şəxslərə iş və promosyon təklif etməsi ehtimalı daha yüksək ola bilər. Zəif şəxsi gigiyena qida sənayesində xüsusilə problemli ola bilər.

Şəxsi gigiyenanın zəif olmasının bir çox sağlamlıq mənası var, CDC aşağıdakıları gigiyena ilə əlaqəli xəstəliklər siyahısına salır:

• atlet ayağı
• bədən bitləri
• xroniki ishal
• çürük
• Baş biti
• isti vanna döküntüsü
• pinworms
• qasıq biti
• qaşınma
• üzgüçünün qulağı
• qurd

Gigiyena qaydaları

Gigiyena qaydalarını yaratmaq üçün faydalı məsləhətlərə aşağıdakılar daxildir:

• Bir vərdişə çevirin: Gündəlik təcrübə ilə yeni bir vərdiş həyatın adi bir hissəsinə çevrilə bilər. Diqqət yetirəcəyiniz bir sahəni seçin və ikinci təbiətə çevrilənə qədər tətbiq edin.
• Xatırladıcıları seçin: Cib telefonunda qeydlər tətbiqindən istifadə etmək hər hansı bir işi unutmamaq üçün əla bir yol ola bilər.
• Mükafatlardan istifadə edin: Etiket cədvəli uşaqların şəxsi gigiyenalarını qorumaq üçün parlaq bir təşviq ola bilər.
• Gözəl tualet məhsullarına investisiya qoyun: Gözəl qoxulu məhsullardan istifadə etmək bəzi insanları şəxsi gigiyena qaydalarına riayət etməyə təşviq edə bilər.

Xülasə

Bədəni təmiz saxlamaq bir insanın ictimai həyatına və fiziki və ruhi sağlamlığına müsbət təsir göstərir.

Şəxsi gigiyena sadəcə bədənə baxmaq və onu təmiz və sağlam tutmaqdır.

Şəxsi gigiyena qaydalarını inkişaf etdirmək və qorumaq sağlam bir bədənə və zehinə sahib olmağın açarıdır.