3-sinf “O`qish Kitobi” Darsligidagi “9-may-Xotira Va Qadrlash Kuni” Bo`limi Materiallarini O`rganish Yo`llari

1991 yil 1 sentyabr O’zbekistonning mustaqillik kuni hisoblanadi. O’zbekiston mustaqil bo’lganidan so’ng ho’jaligimizning hamma – iqtisodiy, ijtimoiy, madaniy sohalarida katta o’zgarishlar ro’y berdi va xalqimiz mustaqil ravishda o’zini-o’zi boshqaradigan bo’ldi. Bu kunni xalqimiz har yili katta ko’tarinkilik bilan kutib oladi va bayram qiladi.

Barcha milliy san’atlar kabi tasviriy san’at ham o‘z mutaxassisligiga ega. U xalqning madaniy an’analari ma’naviy, hamda ruxiy dunyosi, turmush tarzi, tabiati va xokazolarga bog‘liq bo‘lib qoladi va yosh avlodning ma’naviy sog‘lom o‘sishida alohida ahamiyat kasb etadi. Bu borada Prezidentimiz I.Karimovning quyidagi so‘zlarini keltirib o‘tish maqsadga muvofiqdir: “Biz farzandlarimizning nafaqat jismoniy va ma’naviy sog‘lom o‘sishi, balki ularning eng uyg‘un rivojlangan insonlar bo‘lib, XXI asr talablariga to‘liq javob beradigan barkamol avlod bo‘lib yetishi uchun barcha imkoniyat va sharoitlarni yaratishni o‘z oldimizga maqsad qilib quyganmiz.” Mustaqil O‘zbekiston tasviriy san’atining salkam bir asrlik tarixiy saxifalarini birma-bir varaklar ekanmiz, o‘lkadagi doimiy estetik boyliklar, xaqiqiy badiiy kashfiyotlar xalq turmushining asosiy tomonlari bilan bog‘liq xolda yaratilganligi ma’lum bo‘ladi. Darhaqiqat, realistik rassom ham o‘z asarlarida xayotiy xodisalar, zamonaviy g‘oyalarni alohida obrazli shakl orqali gavdalantiruvchi tadqiqotchidir.

IV. Darsni mustahkamlash:

1) Mustaqilligimizning necha yilligini nishonladik?

2) O’zbekistonimizda qanday o’zgarishlar bo’ldi?

3) Mustaqillik kuniga bag’ishlab qanaqa rasm ishlasak bo’ladi?

V.O’quvchilarni baholash

VI.Uyga vazifa: Sinf ishining kamchiliklarini t o’ ldirish, xatolarni t u zatish. rasmni uyda bo’yab kelish. “O’zbekiston –mening Vatanim” mavzusida rasm ishlash.

O`IBDO` Xoshimov

Fan o`qituvchisi: Jo`rayeva S

2 – dars Tasviriy san’at 3-”G” 17.09.2018

Dars mavzusi: “Yoz o’tdi soz” mavzusida rasm ishlash.

Dars maqsadi: Manzara chizish bosqichlarini o’rgatish

1.Talimiy maqsad:

Borliqdagi va san’atdagi go’zalliklarni ko’ra bilish, idrok etish va qadrlashga o’rgatish .

2.Tarbiyalovchi maqsad:

San’atga qiziqishni o’stirish va unga nisbatan muhabbatni tarbiyalash .

3. Rivojlantiruvchi maqsad:

O’quvchilarning badiiy fikr doirasini rivojlantirish.

DTC talablari:

Tasviriy san’atning manzara janrlarida kartina yaratish qonuniyatlarining asosiy elementlarini bilish.

Yaxlit kompozitsiya, obraz yaratishda ranglarning mutanosibligini saqlay olish.

Mustaqil tasviriy faoliyatda kompozitsiya qonuniyatlariga amal qilish.

Dars turi: aralash.

Dars jihozi: Plakat, manzara rasmlaridan namunalar.

Foydalanilgan adabiyot:

1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,

2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.

I. Tashkiliy qism -3 daqiqa
II. Uy vazifani takrorlash – 12 daqiqa
III. Yangi mavzu bayoni – 15 daqiqa
IV. Darsni mustahkamlash – 10 daqiqa

V. O’quvchilarni baholash – 3 daqiqa

VI. Uyga vazifa – 2 daqiqa

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II.O’tilgan mavzuni mustahkamlash:

O’quvchilarni uy vazifalarini tekshirib baholash, savollar berish.

III.Yangi mavzu:

Rangtasvir asosan beshta asosiy unsurdan iboratdir. Bu unsurlar buyum shaklini, rangini, yoritilishini, yasalgan materialini tasvirlanayotgan narsaning qanday sharoit va muxitda ekanini tasvirlashda namoyon bo‘ladi.

Rangtasvir san’atining o‘ziga xos xususiyati shundan iboratki, unda rassom o‘z vositalari yordamida narsa shaklini, rang va materialni ruxiy xolatini va anatomik tuzilishini va xokazolarni tasvirlaydi.

Rassom o‘zi yaratgan badiiy asarda xayot qonunlarini, unga o‘z munosabati ifodalashga intiladi.

Rang rangtasvir san’atining jonidir. Badiiy asarning hissiy, ma’naviy, emotsional ta’sirini oshirishda rangning roli nixoyatda kattadir.

IV.Darsni mustahkamlash:

1. Rassom tog’ manzarasini ishlashda qaysi ranglardan foydalangan?

Акварель бўёқлардан қайси санъат турида қўлланилади ?

Асосий ранглар қайси қаторда тўлиқ берилган ?

Зарғалдоқ, кўк, жигарранг

*Қизил, зангори, сариқ

яшил, сиёхранг, зангори

V.O’quvchilarni baholash

VI.Uyga vazifa: Sinf ishining kamchiliklarini t o’ ldirish, xatolarni t u zatish. Sinfda ishlangan “Yoz o’tdi soz” mavzusidagi rasmni rangli qalamlarda bo’yang.

O`IBDO` Xoshimov I

3- dars Tasviriy san’at 3-”G” 24.09.2018

Dars mavzusi: Atlas matosida ranglar jilosi.

Dars maqsadi: Ranglarni turlarini bilish

1.Talimiy maqsad:

naturaning xarakterli jihatlari (shakli, rangi, o’lchami, nisbatlari,

fazoviy holati)ni tasviriy san’at qonunlari (yorug’-soya, rang) asosida

2.Tarbiyalovchi maqsad:

San’atga qiziqishni o’stirish va unga nisbatan muhabbatni tarbiyalash .

3. Rivojlantiruvchi maqsad:

Bolalarda ko‘rish xotirasini, chamalash qobiliyatini, rang sezishni, kompozitsion madaniyatni, fazoviy fikrlash, obrazli tasavvur va kombinatsiyalash kabi hususiyatlarni rivojlantirish .

DTC talablari:

Tasviriy san’at tarixi va nazariyasini mazkur standartida nazarda tutilgan xususiyatlarini, portret, manzara, natyurmort janrlarida ijod qilgan rassomlarning hayoti va ijodini bilish.

Berilgan topshiriqqa mos tarzda kompozitsiyaning rangshunoslik yechimini to’g’ri hal eta olish (masalan: manzarada turli holat hamda kayfiyatlarni tasvirlashda rang va uning tuslaridan, shuningdek, kontrast, issiq-sovuq ranglardan maqsadli foydalana olish.

ranglarning murakkab tuslarini hosil qilish (ko’kish, yashil,

qizg’ish, jigarrang, qoramtir va h.k.); Dars turi: aralash.

Dars jihozi: Plakat, rasm daftari, oddiy qora qalam va bo’yoqlar, manzara tasviri.

Foydalanilgan adabiyot:

1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,

2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.

I. Tashkiliy qism -3 daqiqa
II. Uy vazifani takrorlash – 12 daqiqa
III. Yangi mavzu bayoni – 15 daqiqa
IV. Darsni mustahkamlash – 10 daqiqa

V. O’quvchilarni baholash – 3 daqiqa

VI. Uyga vazifa – 2 daqiqa

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II.O’tilgan mavzuni mustahkamlash:

Ахроматик ранглар қайси қаторда ?

Қизил, ҳаворанг, сариқ

Жигарранг, сабза, ҳаворанг

Барикарам, зарғалдоқ, бинафша

*Оқ, қора, кулранг

Гуашь бўёғи асосан санъатнинг қайси турида қўлланилади ?

1. Rassom tog’ manzarasini ishlashda qaysi ranglardan foydalangan?

III.Yangi mavzu:

Ozbekistonimiz o’zining atlas matolari bilan mashhur. O’zbekiston atlasi rang-barangligi bilan ajralib turadi. Ularda ranglar jilosi aks etgan. O’zbekistonning amaliy bezak san’atini go’zal naqsh bezaklarsiz tasavvur etib bo’lmaydi. Bu san’at turi namunalarining eng oddiyidan tortib o’ta murakkablarida ham, o’lcham jihatidan mo’jazlaridan tortib to mahobatli namunalarida ham ramziy ma’no kasb etgan shakllarni ko’rishimiz mumkin. Bunday nafis bezaklarni bolalar o’yinchoqlarida, beshiklar, sandiqlar, kursilar, stollar, xontaxtalar, qutichalar, shaxmat taxtasi, otning egarlari, choyshab, belbog’lar, so’zanalar, palaklar, kashtalar, gilam- kigizlar, zargarlik buyumlari, zatdo’zlik va shu kabi badiiy hunarmandlik namunalarida ko’rishimiz mumkin.

San’atning bu turi juda qadimiy bolib, asrlar osha rivojlanib, takomillashib kelgan. Bizning davrimizda ham amaliy bezak san’ati rivojlanib, shuhrati dunyoga mashhur bo’lib bormoqda. Bu san’at namunalari Samarqand, Buxoro, Xiva, Toshkent kabi shaharlardagi muzeylarning doimiy ko’rgazmasi( ekspozitsiyasi)dan joy olgan. o’zbekistonning amaliy bezak san’atida rang va naqsh ramziyligi alohida o’rin tutadi. Qaysi bir tasvirni olmaylik, uning zaminida albatta biror bir ramzry ma’no bor. Hozir faqat zardo’zlik san’atining tarixi va unda qo’llaniladigan ramziy shakllar xususida to’xtalib o’tamiz.

IV.Darsni mustahkamlash:

Қизил ва зангори бўёқлар аралашмасидан қандай ранг ҳосил бўлади ?

1. Sariq rang bilan ko’k rangni aralashtirganda qanaqa rang hosil bo’ladi?

2. Matolarga ishlatiladigan ranglar nomini ayting.

V.O’quvchilarni baholash

VI.Uyga vazifa: Sinfda ishlangan atlas naqshini yakunlang.

O`IBDO` Xoshimov I

4- dars Tasviriy san’at 3-”G”

Dars mavzusi: “ Yolsimon” naqsh ishlash

Dars maqsadi: Naqshlar turlarini bilish

1.Talimiy maqsad:

Tasviriy san’atning qonun-qoidalarining oddiy nazariy asoslarini o’rgatish.

2.Tarbiyalovchi maqsad:

San’atga qiziqishni o’stirish va unga nisbatan muhabbatni tarbiyalash .

3. Rivojlantiruvchi maqsad:

Bolalarda ko‘rish xotirasini, chamalash qobiliyatini, rang sezishni, kompozitsion madaniyatni, fazoviy fikrlash, obrazli tasavvur va kombinatsiyalash kabi hususiyatlarni rivojlantirish .

DTC talablari:

Tasviriy san’at turlarining bir-biri bilan bog’liqligini (masalan: qalamtasvir tasviriy san’atining barcha turlarning asosi ekanligi) bilish va o’z faoliyatlarida unga amal qilish.

To’g’ri va qiya ko’rinishdagi chiziqlarni qiynalmasdan o’tkaza olish;

Mustaqil tasviriy faoliyatda kompozitsiya qonuniyatlariga amal qilish.

Dars turi: aralash.

Dars jihozi: naqsh tasvirlaridan namunalar.

Foydalanilgan adabiyot:

1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,

2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.

I. Tashkiliy qism -3 daqiqa
II. Uy vazifani takrorlash – 12 daqiqa
III. Yangi mavzu bayoni – 15 daqiqa
IV. Darsni mustahkamlash – 10 daqiqa

V. O’quvchilarni baholash – 3 daqiqa

VI. Uyga vazifa – 2 daqiqa

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II.O’tilgan mavzuni mustahkamlash:

1. Sariq rang bilan ko’k rangni aralashtirganda qanaqa rang hosil bo’ladi?

2. Sariq rangni qizil rang bilan aralashtirgandachi?

III.Yangi mavzu:

Zardo’z1ik san’ati XIX asrning oxirlarida Buxoro amirligining poytaxti Buxoro shahrida rivoj topdi. Biroq, bu yerdagi ustaxonalarda etik, mahsi, to’n, belbog’, do’ppi kabi zar bilan bezatilgan kiyimlar faqat hukmdorlar, badavlat kishilar, xorijiy elchilarga tortiq qilish uchun maxsus tayyorlanar edi. Buxorolik mashhur ustalar Usta Salim, Usta Olimjon Majidov, Usta Fayzullo G’aybullayevlar yaratgan zardo’zlik buyumlari hozirgi kunda dunyoning bir qator muzeylarida saqlanadi. O’zbekiston Davlat san’at muzeyi, O’zbekiston Xalq amaliy san’ati muzeylarining ekspozitsiyalari orasida ham zardo’zlik san’ati namunalari bor. XX asrning ikkinchi yarmiga kelib bu san’at turi mamlakatimizning boshqa hududlarida ham rivojlana boshladi. Endilikda Toshkent badiiy buymlar fabrikasida, xususiy firmalarda ishlab chiqarilayotgan so’zanalar, zarchoponlar turmushimizga tobora chuqurroq kirib bormoqda. Bugungi kunda kelin-kuyovlar. to’ybolalar, yubilyarlar, ulkan yutuqqa erishganlarga zarchopon kiydirish odat tusiga kirib bormoqda.

IV.Darsni mustahkamlash:

Ҳосила ранглар қайси қаторда тўғри кўрсатилган ?

Сариқ, жигарранг, ҳаворанг

Ҳаворанг, қирмизи, кулранг

*Зарғалдоқ, яшил, бинафша

Камалакдаги ранглар нечта ?

Har bir naqshda ishlatilgan bezak gullarini ko’rsating.

V.O’quvchilarni baholash

VI.Uyga vazifa: Ikkita bezak guli naqshni akvarelda contrast ranglarga bo’yang.

5 – dars Tasviriy san’at 3-”G”

Dars mavzusi: Mevalar rasmini ishlash.

Dars maqsadi: Natyurmort ishlashni bilish

1.Talimiy maqsad:

Tasviriy o‘zbek va boshqa xalqlar badiiy madaniyatining nodir asarlari haqidagi dastlabki bilimlarni egallash .

2.Tarbiyalovchi maqsad:

Badiiy didni shakllantirish, go‘zallik qonuniyatlari his etish qobiliyatini tarbiyalash.

3. Rivojlantiruvchi maqsad:

Hayot va san’at voqyeligiga tuyg‘uli munosabatni rivojlantirish.

DTC talablari:

Tasviriy san’atning turlarida janrlarning umumiy va farqlanuvchi jihatlarini bilish (masalan, portret janrining rangtasvir, grafika va haykaltaroshlikdagi umumiyligi).

Kompozitsion faoliyatda chiziq, chizgi (shtrix), rang surtmasi, dog’, yorug’-soya kabi grafik tasvir vositalarini, hajm, fazo va perspektivani tasvirlashda, rang va uning tuslari va koloritini tasvir mazmuniga mos tarzda tasvirlashda, havo perspektivasini ifodalashda qo’llay olish.

Dekorativ ishda assimetrik tasvirlarni ifodalashda muvozanatni

Dars turi: aralash.

Dars jihozi: Mevalardan tashkil topgan natyurmort tasviri.

Foydalanilgan adabiyot:

1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,

2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.

I. Tashkiliy qism -3 daqiqa
II. Uy vazifani takrorlash – 12 daqiqa
III. Yangi mavzu bayoni – 15 daqiqa
IV. Darsni mustahkamlash – 10 daqiqa

V. O’quvchilarni baholash – 3 daqiqa

VI. Uyga vazifa – 2 daqiqa

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II.O’tilgan mavzuni mustahkamlash:

Натюрморт қўйилмасининг таърифи қайси қаторда тўғри ифодаланган ?

Тўғри тўртбурчак ичида нақш ишлаш

*Нарсанинг ўзига қараб тасвирлаш

Тасвирий санъат ҳақида суҳбат

Мавзу асосида расм ишлаш

Контраст ранглар деб нимага айтилади?

Иккита бир хил ранг

Учта бир хил ранг

*Бир-биридан кескин фарқ қилувчи ранг

Бир-бирига яқин бўлган ранг

Har bir naqshda ishlatilgan bezak gullarini ko’rsating.

III.Yangi mavzu:

Natyurmortda rassomlar tabiatning in’om-exsonlarini va kishilar mexnati bilan yaratilgan narsalar go’zalligini va ular orqali kishilarning turmushini tasvirlaydilar. O’z o’lkasini chin yurakdan sevgan kishilargina uning tabiatini mexr bilan realistikh xolda tasvirlay oladilar. natyurmort janrida ko’proq ijod qiladigan O’zbekistonlik rassomlar orasida V.Ufimsev, Z.Kovalevskaya, R.Axmedov, L.Salimjanova, Y.Yelizarov, M. Fatxullin va boshqalar bor.

Navbatdagi ish ‘’Oltin kuz’’ mavzusida natyurmort ishlashdan iboratdir. O’quvchilarga natyurmort tasviri chizilgan plakat ko’rgazma uchun qo’yiladi. Shundan so’ng o’quvchilar namoyish etilayotgan rasmga qarab qog’oz betida rasmni kompozitsion jihatdan to’g’ri joylashtirish, naturani chizish tartibi, naturadagi narsalarning bir-biriga nisbatan joylashuvi, perespektiv qisqarishini bilib oladilar.

IV. Darsni mustahkamlash:

Табиат манзарасини кўриниши

Жамлаб қўйилган буюмлар йиғмаси, ўқув –машқ қўйилмаси

* Жонсиз буюмларни пластик жойлаштириш

Натюрморт тасвирлиш нимадан бошланади?

Буюмларни нисбатини топишдан

Қоғозни тўғри жойлаштиришдан

V.O’quvchilarni baholash

VI.Uyga vazifa: “Mevalar” natyurmortini ishlang.

6- dars Tasviriy san’at 3”G”

Dars mavzusi: Haykaltaroshlik.

Dars maqsadi: Tasviriy san’atning haykaltaroshlik turlaridan birini bilish.

a) talimiy maqsad : O‘quvchilarni tevarak-atrofdagi narsa va hodisalardagi go‘zalliklarni ko‘ra bilish va idrok etish, hamda kuzatish asosida olingan his-tuyg‘u va tushunchalarni hayotga tatbiq etishga o‘rgatish .

b) tarbiyalovchi maqsad: O’quvchilarda amaliy va tasviriy san’atga qiziqish va muhabbatni tarbiyalash.

s) rivojlantiruvchi maqsad: O‘quvchilarni tasviriy va amaliy bezak san’ati, me’morlik asoslari bilan tanishtira borib, ularda ushbu san’at turlarining o‘ziga xos xususiyatlarini idrok etishga o‘rgatish vositasida, ularni badiiy fikr doirasini rivojlantirish.

DTC talablari:

Bilim: A maliy bezak san’atining mazmun va shakl mutanosibligi xususiyatlarini bilish.

Ko’nikma: A maliy san’at kompozitsiyasi, mazmuniga mos shakl va rang qo’llay olish.

Malaka: Bajarilayotgan ishning mazmuni va mohiyatiga ko’ra mustaqil tarzda tasviriy usul, material va vosita tanlay olish va undan amaliy foydalana bilish.

Dars turi. Aralash.

Dars jihozi: Plakat, kadaskopda naqsh tasvirlari namunalarini ko’rsatish.

Foydalanilgan adabiyot:

1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,

2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.

Dars rejasi:
I. Tashkiliy qism -3 daqiqa
II. Uy vazifani mustahkamlash – 12 daqiqa
III. Yangi mavzu bayoni – 15 daqiqa
IV. Darsni mustahkamlash – 10 daqiqa

V. O’quvchilarni baholash – 3 daqiqa

VI. Uyga vazifa – 2 daqiqa

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II. Uy vazifani mustahkamlash :

Ахроматик ранглар қайси қаторда ?

Қизил, ҳаворанг, сариқ

Жигарранг, сабза, ҳаворанг

Барикарам, зарғалдоқ, бинафша

*Оқ, қора, кулранг

Натюрморт қўйилмасининг таърифи қайси қаторда тўғри ифодаланган?

Тўғри тўртбурчак ичида нақш ишлаш

*Нарсанинг ўзига қараб тасвирлаш

Тасвирий санъат ҳақида суҳбат

Мавзу асосида расм ишлаш

III. Yangi mavzu:

Haykaltaroshlik – tasviriy sanat turi; borliqni hajmli shakllarda, makonda uch o’lchamda tasvirlashga asoslanadi. Tasvir ob ’ yekti, asosan, inson; shuningdek, hayvonlar (anima-listika), tabiat (manzara) va narsalar (natyurmort). H.ning 2 asosiy ko ’ rinishi — aylanib kuzatish imkonini beruvchi dumaloq haykal hamda faqat bir tomondan ko’rishga mo ’ ljallangan bo ’ rtma (qabariq) tasvir relyef turi farqlanadi. Relyef, o ’ z navbatida, yuzaga nisbatan bir oz bo ’ rttirib ishlanadigan barelyef hamda tasvir yuzaga nisbatan ancha bo ’ rttirib ishlanadigan gorelyefta bo ’ linadi; shuningdek nursoya o ’ yini hisobiga tasvir ko ’ zga tashlanadigan tekis yuzaga ishlanadigan yana o ’ yma ko ’ rinish mavjud.

H. bajaradigan vazifasi va mazmuniga ko ’ ra bir necha turlarga bo ’ linadi: monumental haykaltaroshlik, bezak haykaltaroshligi, dastgohH. (q. Dastgoh san ’ -ati ), mayda haykaltaroshlik turlari o ’ zaro yaqin aloqada rivojlanadi hamda o ’ ziga xos xususiyatlarga ega. Me ’ morlik san ’ ati bilan bog ’ liq bo ’ lgan monumental H.ka muhim tarixiy voqealar, atoqli shaxslar xotirasini abadiylashtirish maqsadida o ’ rnatilgan monument, yodgorliklar, H. ansambllari kiradi, ular o ’ zida katta mazmunni ifodalaydi hamda mustaqil ahamiyatga ega; biroq H.ning bu turi bevosita muhit, me ’ moriy inshootlar hamda tabiat bilan uyg ’ un bo ’ lishi lozim, bu unga yanada ulug ’ vorlik va ta ’ sirchanlik baxsh etadi. Monumental H.ka xos bo ’ lgan xislatlardan biri qahramonlarni ko ’ tarinki ruhda tasvirlash-dir. Monumental H. asarlari uzoqdan ko’rishga mo’ljallanganligi sababli, katta-katta yaxlit shakllardan keng foydalaniladi; odam yuzidagi mayda unsurlar, kiyimdagi buklanishlar, mayda qismlar ko’rsatilmasligi mumkin.

IV. Darsni mustahkamlash.

1. Kulolchilik san’ati namunalarining tarihiy va zamonaviy funksiyalari o’rtasida qanday umumiylik va tafovutlar bor?

“Перспектива” сўзининг маъноси?

Юнончада ойна орқали тўғри ва аниқ кўраяпман

Французчада узоққа қараш

Гипсдан ясалган антик ҳайкал намуналар номи

*Диадимон, Венера, Гермес, Дорифор, Аполлон, Зевс

Пушкин, Шота Руставили

Аполлон, Шота Руставели, А.Темур

V. O’quvchilarni baholash.

VI. Uyga vazifa. Sinfda bajarilgan ishni yakunlash.

O`IBDO` Xoshimov I

Fan o`qituvchisi: Jo`rayeva S

7 – dars Tasviriy san’at

3-”V” _______________

Dars mavzusi: To’rtburchak naqsh ishlash 1- nazort ishi.

Dars maqsadi:

1.Talimiy maqsad:

Tasviriy o‘zbek va boshqa xalqlar badiiy madaniyatining nodir asarlari haqidagi dastlabki bilimlarni egallash .

2.Tarbiyalovchi maqsad:

Badiiy didni shakllantirish, go‘zallik qonuniyatlari his etish qobiliyatini tarbiyalash.

3. Rivojlantiruvchi maqsad:

Hayot va san’at voqyeligiga tuyg‘uli munosabatni rivojlantirish

bu asarlarda tasvirlangan voqea-hodisalardagi go’zalliklarni ko’ra

bilish va asar mazmunini so’zlab berishni

ranglarning murakkab tuslarini hosil qila olish (masalan: ko’kish,

yashil, qizg’ish, jigarrang, qoramtir va h.k.)

o’simliksimon naqsh elementlaridan mustaqil naqsh

kompozitsiyasini tuza olishni;

Dars turi: aralash.

Dars jihozi: Naqsh tasvirlari.

Foydalanilgan adabiyot:

1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,

2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II.O’tilgan mavzuni mustahkamlash:

Машҳур Амир Темур портретининг муаллифи ким ?

Тасвирий санъат жанрлари қайси қаторда ?

Ҳайкалтарошлик, меъморчилик, каштачилик

*Натюрморт, манзара, портрет

Графика, офорт, ксилография

Рангтасвир, композиция, қаламтасвир

Uy vazifalarini tekshirib, baholash.

III.Yangi mavzu:

IV. Darsni mustahkamlash:

Гуашь бўёғи асосан санъатнинг қайси турида қўлланилади ?

Yuqoridagi naqshlarda qanday bezak gullaridan foydalanilgan.

V.O’quvchilarni baholash

VI.Uyga vazifa: Sinfda ishlana boshlangan to’rtburchak shaklidagi naqshni ohiriga yetkazing.

O`IBDO` Xoshimov I

Fan o`qituvchisi: Jo`rayeva S

8- dars Tasviriy san’at 3-”V” _______________

Dars mavzusi: “Tog`da kuz” mavzusida rasm ishlash

Dars maqsadi:

1.Talimiy maqsad:

Tasviriy o‘zbek va boshqa xalqlar badiiy madaniyatining nodir asarlari haqidagi dastlabki bilimlarni egallash .

2.Tarbiyalovchi maqsad:

Badiiy didni shakllantirish, go‘zallik qonuniyatlari his etish qobiliyatini tarbiyalash.

3. Rivojlantiruvchi maqsad:

Hayot va san’at voqyeligiga tuyg‘uli munosabatni rivojlantirish.

Tasviriy san’atning turlarida janrlarning umumiy va farqlanuvchi jihatlarini bilish (masalan, portret janrining rangtasvir, grafika va haykaltaroshlikdagi umumiyligi). rasm chizib bo’lingach, qog’oz sirtini suv bilan yuvib bo’yashjarayoniga tayyorlash

Kompozitsion faoliyatda chiziq, chizgi, dog’ yorug’-soya kabi grafik tasvir vositalarini, hajm, fazo va prespektivani tasvirlashda, rang, uning tuslari va koloritini tasvir mazmuniga mos tarzda, havo perspektivasini ifodalashda qo’llay olish.

Dars turi: aralash.

Dars jihozi: Pahta dalasi tasvirlari.

Foydalanilgan adabiyot: 1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev, 2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism: O’quvchilar bilansalomlashish.Davomat

II. .Darsga hozirlik ko’rish.

II.O’tilgan mavzuni mustahkamlash:

Naqshlarda qanday bezak gullaridan foydalanilgan.

III.Yangi mavzu:

Rangtasvir san’atida bir nechta janr mavjud bo‘lib, ular bir-biridan mavzulari jixatidan farq qiladi. Bular: tarixiy, batal, natyurmort, portret, manzara, maishiy, animal janrlaridir.

Janrlar ichida manzara janri eng qadimiysi hisoblanadi, u tabiatni aks ettiruvchi tasviriy san’at asaridir. XIX asr realistik san’atida manzara janri bekiyos usdi. Bu davrda xaqiqiy rus milliy manzara rangtasviri maydonga keldi. Manzarachi rassomlar rus o‘lkasining go‘zalligi bepoyonligini ko‘rsatish orqali qishilarda vatanparvarlik hislarini o‘stirishga, oddiy tabiat ko‘rinishidagi go‘zallikni to‘laqonli ifodalashga harakat qildilar. Tabiatning turli xolatlarini real tasvirladilar. A.K.Savrasov ana shunday birinchi rassomlardandir. Uning “Qora qarg‘alar uchib kelishdi” deb nomlangan suratida qish qaytishi tabiatning xolati tushunarli va jonli talkin etilgan.

IV.Darsni mustahkamlash:

1. Y.Tursunnazarovning “Pahtakorlar” nomli asarini yahshilab ko’zdan kechiring. Unda kimlar tasvirlangan?

V.O’quvchilarni baholash VI.Uyga vazifa: “Tog`da kuz” mavzusida rasmni tugating.

9- dars Tasviriy san’at 3-”G”

Dars mavzusi: Oraliq nazorat ishi.

Dars maqsadi:Sifatli ta’lim berish

1.Talimiy maqsad:

Tasviriy o‘zbek va boshqa xalqlar badiiy madaniyatining nodir asarlari haqidagi dastlabki bilimlarni egallash .

2.Tarbiyalovchi maqsad:

Badiiy didni shakllantirish, go‘zallik qonuniyatlari his etish qobiliyatini tarbiyalash.

3. Rivojlantiruvchi maqsad:

Hayot va san’at voqyeligiga tuyg‘uli munosabatni rivojlantiris

Tasviriy san’atning turlarida janrlarning umumiy va farqlanuvchi jihatlarini bilish (masalan, portret janrining rangtasvir, grafika va haykaltaroshlikdagi umumiyligi).

Dars turi: aralash.

Dars jihozi: Plakatlar, qalam, rangli qalam, akvarel.

Foydalanilgan adabiyot:

1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,

2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II.O’tilgan mavzuni mustahkamlash:

III.Yangi mavzu:

Акварель бўёқлардан қайси санъат турида қўлланилади ?

Асосий ранглар қайси қаторда тўлиқ берилган ?

Зарғалдоқ, кўк, жигарранг

*Қизил, зангори, сариқ

яшил, сиёхранг, зангори

Қуйидаги асарлардан қайси бири Зокир Иноғомов қаламига мансуб ?

Палитра нима учун керак ?

Кимё асбоблари учун

*Рангтасвир ишлаш учун

Ҳайкал ишлаш учун

Ахроматик ранглар қайси қаторда ?

Қизил, ҳаворанг, сариқ

Жигарранг, сабза, ҳаворанг

Барикарам, зарғалдоқ, бинафша

*Оқ, қора, кулранг

Натюрморт қўйилмасининг таърифи қайси қаторда тўғри ифодаланган?

Тўғри тўртбурчак ичида нақш ишлаш

*Нарсанинг ўзига қараб тасвирлаш

Тасвирий санъат ҳақида суҳбат

Мавзу асосида расм ишлаш

Ахроматик ранглар қайсқаторда ?

Қизил, ҳаворанг, сариқ

Жигарранг, сабза, ҳаворанг

Барикарам, зарғалдоқ, бинафша

*Оқ, қора, кулранг

Натюрморт қўйилмасининг таърифи қайси қаторда тўғри ифодаланган?

Тўғри тўртбурчак ичида нақш ишлаш

*Нарсанинг ўзига қараб тасвирлаш

Тасвирий санъат ҳақида суҳбат

Мавзу асосида расм ишлаш

Тарихий жанр устаси қайси қаторда ?

Машҳур Амир Темур портретининг муаллифи ким ?

Гуашь бўёғи асосан санъатнинг қайси турида қўлланилади ?

IV. Darsni mustahkamlash:

Яшил ранг қайси бўёқлар аралашмасидан ҳосил бўлади ?

Зангори ва бинафша

*Зангори ва сариқ

Зангори ва пушти

“Иссиқкўлда оқшом” асарининг муаллифи ким ?

Хива наққошлик мактабида асосан қандай ранг колоритидан фойдаланилади ?

Машҳур “Мона Лиза” асарининг муаллифи ким ?

*Леонардо да Винчи

Стекдан қайси санъат турида фойдаланилади ?

V.O’quvchilarni baholash

VI.Uyga vazifa: Ijodiy ish.

10- dars Tasviriy san’at 3”G”

Dars mavzusi: Tabiiy materiallardan applikatsiya yasash

Dars maqsadi: Sifatli ta’lim berish

a) talimiy maqsad: O’quvchilarni bilimini mustahkamlagan holda, tasviriy san’atning ifoda vositalari haqida o’rgatish.

b) tarbiyalovchi maqsad: O‘sib kelayotgan yosh avlodning ma’naviy olamini boyitish va madaniy saviyasini yuksaltirish, yoshlarimizni milliy va jahon tasviriy san’at turlarining yuksak namunalaridan bahramand qilish asosida tarbiyalash.

s) rivojlantiruvchi maqsad: Hayot va san’at voqyeligiga tuyg‘uli munosabatni rivojlantirish. Tasviriy san’atning tur va janrlarida qo’llaniladigan badiiy materiallar, tasviriy vosita va usul, texnikasini bilish. Berilgan topshiriqqa mos tarzda kompozitsiyaning rangshunoslik yechimini to’g’ri hal eta olish (masalan: manzarada turli holat hamda kayfiyatlarni tasvirlashda rang va uning tuslaridan, shuningdek, kontrast, issiq-sovuq ranglardan maqsadli foydalana olish). Kompozitsion faoliyatda chiziq, chizgi, dog’ yorug’-soya kabi grafik tasvir vositalarini, hajm, fazo va prespektivani tasvirlashda, rang, uning tuslari va koloritini tasvir mazmuniga mos tarzda, havo perspektivasini ifodalashda qo’llay olish.

Dars turi: aralash.

Dars jihozi: kitoblar, doska, rangli bo`r, tarqatma materiallar (test, savollar), texnik vositalar, rasm daftar, plakatlar.

Foydalanilgan adabiyot:

1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,

2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish, davomatni tekshirish.

II. Uy vazifani mustahkamlash.

Натюрморт қўйилмасининг таърифи қайси қаторда тўғри ифодаланган ?

Тўғри тўртбурчак ичида нақш ишлаш

*Нарсанинг ўзига қараб тасвирлаш

Тасвирий санъат ҳақида суҳбат

Мавзу асосида расм ишлаш

Тарихий жанр устаси қайси қаторда ?

Машҳур Амир Темур портретининг муаллифи ким ?

Гуашь бўёғи асосан санъатнинг қайси турида қўлланилади ?

III. Yangi mavzu bayoni.

Ochiq joyda (pleyner) rasm ishlash, ayniqsa qoralama va ranglamani bajarish qiziqarli mashg’ulotlardan hisoblanadi. Chunki, ochiq joularda tabiat qo’nida shakli, rangi, tuzilishi jihatdan qiziqarli, kishi e’tiborini o’ziga tortadigan o’simliklar, darahtlar, qush va hayvonlar bo’ladi. Ularni rasmini ishlash har bir kishiga zavq bag’ishlaydi. Bunday manzaralar bolalarga faqat zavq bag’ishlabgina qolmasdan balki, tabiatni, tevarak atrofni chuqurroq va kengroq bilishga yordam beradi. Qush va hayvonlar hay;tini, ularning tuzilishidagi o’ziga hoslik, go’zallikni ko’ra bilishga yordam beradi.

Qalamda turli chiziq (shtrih)lar yordamida tasviriy obrazlar yaratish.

Geometrik shakllarni chizg’ich yordamisiz qora qalamda chizib, qora qalamda bo’yash.

IV. Yangi mavzuni mustahkamlash.

Predmetda yorug’soya, bliklar qanday joylashgan?

Bir necha gullarni ko’yib tasvirlash nima deyiladi?

Bahorgi gullar ifodalangan qatorni toping.

a) atirgul, astra, moychechak, chuchmomo; b) giran, aloye, lola

s) chirmovuqgul, gladiolus;

d) lola, boychechak, chuchmomo, qizg’aldoq, binafsha

V. O’quvchilarni baholash.

VI. Uyga vazifa.

Rangtasvirda tasvirni tugatish.

O`IBDO` Xoshimov I

Fan o`qituvchisi: Jo`rayeva S

11- dars Tasviriy san’at 3-”G” 19.11.2018 26.11.2018

Dars mavzusi: “Kech kuz” mavzusida rasm ishlash (2 soat)

Dars maqsadi:

1.Talimiy maqsad:

– o‘quvchilarni tevarak-atrofdagi narsa va hodisalardagi go‘zalliklarni ko‘ra bilish va idrok etish, hamda kuzatish asosida olingan histuyg‘u va tushunchalarni hayotga tatbiq etishga o‘rgatish .

2.Tarbiyalovchi maqsad:

– xalq amaliy san’ti, tasviriy san’at bilan tanishtirish orqali barcha bolalarni badiiy-estetik didini o‘stirish

3. Rivojlantiruvchi maqsad:

– bolalarda ko‘rish xotirasini, chamalash qobiliyatini, rang sezishni, kompozitsion madaniyatni, fazoviy fikrlash, obrazli tasavvur va kombinatsiyalash kabi hususiyatlarni rivojlantirish: asosiy (qizil, sariq va zangori) va hosila (zarg’aldoq, ko’k, binafsha

va yashil) ranglarni, shuningdek, oq, qora, kul rang kabi rang

nomlarini bilish. tabiiy materiallardan foydalanish tartib qoidalariga amal qila olish.

Yaxlit kompozitsiya, obraz yaratishda ranglarning mutanosibligini saqlay olish.

Dars turi: aralash.

Dars jihozi: Plakat, rasm daftari, oddiy qora qalam va bo’yoqlar, manzara tasviri.

Foydalanilgan adabiyot:

1) Tasviriy san’at. Rahim Hasanov. 1-sinflar uchun darslik,

2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II. O’tilgan mavzuni mustahkamlash:

Акварель бўёқлардан қайси санъат турида қўлланилади ?

Асосий ранглар қайси қаторда тўлиқ берилган ?

Зарғалдоқ, кўк, жигарранг

*Қизил, зангори, сариқ

яшил, сиёхранг, зангори

Қуйидаги асарлардан қайси бири Зокир Иноғомов қаламига мансуб ?

III. Yangi mavzu:

Manzara-janridagi asarlarda borliq, tabiatdagi ko‘rinishlar xaqqoniy aks ettiriladi. Manzarada faqatgina narsa va voqealar emas, balki musavvirning ichki kechinmalari ham ifodalanadi. Ayrim musavvirlar vodiylarni, tog‘u-toshlarni tasvirlashga ishqiboz bo‘lsalar, ayrimlari dengiz manzarasini tasvirlashga harakat qiladilar. Manzara tasviriy san’atning eng hissiyotli janrlaridan biri hisoblanadi. Go‘zal manzara asarlar o‘zining nafosatli ta’siri bilan insonni ma’naviy boyitishga erishadi. O’quvchilar chizib kelgan oydin tundagi yoki quyoshning botish chog’idagi darahtni tasvirini tekshirib, kamchiligini ko’rsatib, bo’yashni boshlash.

IV. Darsni mustahkamlash:

Натюрморт қўйилмасининг таърифи қайси қаторда тўғри ифодаланган ?

Тўғри тўртбурчак ичида нақш ишлаш

*Нарсанинг ўзига қараб тасвирлаш

Тасвирий санъат ҳақида суҳбат

Мавзу асосида расм ишлаш

Тарихий жанр устаси қайси қаторда ?

Машҳур Амир Темур портретининг муаллифи ким ?

V. O’quvchilarni baholash

VI. Uyga vazifa: Erkin Mavzuda rasm chizish

O`IBDO` Xoshimov I

Fan o`qituvchisi: Jo`rayeva S

12- dars Tasviriy san’at 3-”A” _______________

3-”B” _______________

3-”V” _______________

Dars mavzusi: “Kech kuz” mavzusida rasm ishlash

Dars maqsadi: Manzara janridagi asarlarni tahlil etishni o’rganish.

a) talimiy maqsad:

Borliqdagi va san’atdagi go’zalliklarni ko’ra bilish, idrok etish va qadrlashga o’rgatish .

b) tarbiyalovchi maqsad:

San’atga qiziqishni o’stirish va unga nisbatan muhabbatni tarbiyalash .

s) rivojlantiruvchi maqsad:

O’quvchilarning badiiy fikr doirasini rivojlantirish.

DTC talablari:

Tasviriy san’atning manzara janrlarida kartina yaratish qonuniyatlarining asosiy elementlarini bilish.

Yaxlit kompozitsiya, obraz yaratishda ranglarning mutanosibligini saqlay olish.

Mustaqil tasviriy faoliyatda kompozitsiya qonuniyatlariga amal qilish.

Dars turi: aralash.

Dars jihozi: Plakat, manzara rasmlaridan namunalar.

Foydalanilgan adabiyot:

1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,

2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.

Dars rejasi:
I. Tashkiliy qism -3 daqiqa
II. Uy vazifani mustahkamlash – 12 daqiqa
III. Yangi mavzu bayoni – 15 daqiqa
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash – 10 daqiqa

V. O’quvchilarni baholash – 3 daqiqa

VI. Uyga vazifa – 2 daqiqa

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II. Uy vazifani mustahkamlash :

O’quvchilarni uy vazifalarini tekshirib baholash, savollar berish.

Машҳур Амир Темур портретининг муаллифи ким ?

Гуашь бўёғи асосан санъатнинг қайси турида қўлланилади ?

III. Yangi mavzu bayoni:

Xozirda tasviriy san’at rangtasvir, grafika, xaykaltaroshlik kabi turlarga bo‘linadi. Bu san’at turlarining har biri ijodkor tanlagan voqelikni o‘ziga xos vositalarda, o‘ziga xos badiiy tilda tasvirlaydi.

Bu san’at turlari ichida eng keng tarqalgani rangtasvirdir. Rangtasvir san’atida real xayotdagi narsa va xodisalar buyoklar yordamida mato, kogoz, faner va boshka narsalarda tasvirlanadi. Rassom buyoklar yordamida jismning kabarikligini , makonni va xajmni tasvirlaydi.

Rangtasvir san’atida bir nechta janr mavjud bo‘lib, ular bir-biridan mavzulari jixatidan farq qiladi. Bular: tarixiy, batal, natyurmort, portret, manzara, maishiy, animal janrlaridir.

IV. Yangi mavzuni mustahkamlash :

1. Janr turlarini ayting2. Rangtasvir qanday unsurlardan iboraV. O’quvchilarni baholash.VI. Uyga vazifa: Sinf ishining kamchiliklarini t o’ ldirish, xatolarni t u zatish. Manzara janridagi asarni chizib, bo’yash

13- dars Tasviriy san’at 3-”G” 3.12.2018

Dars mavzusi : “Toshbaqa bilan chayon” masal asosida rasm ishlash

1. Tаrbiyaviy: Ertаk оrqаli o‘quvchilаrgа mеhnаtsеvаrlik vа insоnlаrgа хоs yaхshi fаzilаtlаrni o‘rgаtish.
2.Tа’limiy: O‘quvchilаrgа ertаk mаzmuni аsоsidа rаsm chizа оlishni o‘rgаtish.
3.Rivоjlаntiruvchi: O‘quvchilаrni fikrlаsh qоbiliyatlаrini o‘stirish.
4.Kаsbgа yullоvchi: Kаsbgа yullash, mеhnаtsеvаrlik tаrbiyasini bеrish.
5.Milliy istiqlоl g‘оyasini singdirish: Milliy istiqlоl g‘оyasi ruhidа tаrbiyalаsh.
Dars usuli: Aqliy hujum
Dаrs uslubi: Amaliy mashq
Dаrs tipi: Аrаlаsh
Dаrs jihоzi: Mаvzu аsоsidа chizilgаn rаsmlаr, tеst krаsvоrd vа muаmmоli rаsmlаr.
Dars rejasi:
I. Tashkiliy qism -3 daqiqa
II. Uy vazifani mustahkamlash – 12 daqiqa
III. Yangi mavzu bayoni – 15 daqiqa
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash – 10 daqiqa

V. O’quvchilarni baholash – 3 daqiqa

VI. Uyga vazifa – 2 daqiqa

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O‘quvchil а r d а v о m а ti jurn а lg а iz о hl а ng а ch qisq а ch а t а sviriy s а n’ а t f а ni m а qs а di v а r а ngl а r h а qid а fikr yuritil а di.

II.Uy vazifani mustahkamlash :

O’quvchilarni uy vazifalarini tekshirib baholash, savollar berish.

Маш ҳ ур Амир Темур портретининг муаллифи ким ?

Гуашь бўё ғ и асосан санъатнинг қ айси турида қ ўлланилади ?

III. Yangi mavzu bayoni:

So‘ng Yangi m а vzu tushuntiril а di. Ert а k m а zmuni o‘quvchil а r t о m о nid а n tingl а n а di. Ert а k m а zmuni quyid а gich а , diya o‘qituvchi ert а k m а zmuni b а l а n o‘quvchil а rni t а nishtir а di yoki o‘quvchil а rni m а zmunini bils а а ytib b е rishni sur а ydi,yoki t еа trl а shtirilg а n t а m о sh а t а rzid а ijr о qilin а di, buning uchun o‘qituvchi f ао l bo‘lib, о ldingi d а rs m а shg‘ul о tid а t о pshiriql а r kim kimni r о lini ijr о qilishi k е r а kligini bo‘lib b е rg а n bo‘lishi k е r а k.
Bu ert а k о rq а li jud а ish о nuvch а n, m а qt а nch о qlik yom о n о qib а tl а rg а о lib k е lishi tushuntiril а di.
Endi o‘quvchil а r ert а kd а gi o‘zl а rig а yoqq а n ko‘rinishni t а svirl а shg а kirish а dil а r. O‘quvchil а rg а r а sm chizish q о id а l а ri tushuntirilg а ch ul а r must а qil r а vishd а ishni b о shl а ydil а r.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash

D а rs d а v о mid а t е zk о r s а v о ll а r b е rildi.
M: 1. N е ch а х il r а ng b о r?
2. Issiq r а ngl а rni а yting?
3. N а tyurm о rt so‘zining m а ’n о si nim а ?
4. R а sm n е ch а b о sqichd а chizil а di?
5. Bin а fsh а q а nd а y r а ng?
So‘ng o‘quvchil а r chiz а yotg а n r а sml а r kuz а tilib ko‘rs а tm а l а r b е ril а di. B о sqichl а rg а а m а l qilish l о zimligi tushuntiril а di.
V. O’quvchilarni baholash

VI. Uyga vazifa Ert а k m а zmuni а s о sid а r а sml а r ishl а sh.

Ko`rildi: Xoshimov I

14- dars Tasviriy san’at 3-”G” 10.12.2018

Dars mavzusi : “Nasriddin Afandi” ertagi asosida rasm ishlash.

Dars maqsadi: Ert а k о rq а li o‘quvchil а rg а m е hn а ts е v а rlik v а ins о nl а rg а хо s ya х shi f а zil а tl а rni o‘rg а tish.
a) talimiy maqsad:

Tasviriy o‘zbek va boshqa xalqlar badiiy madaniyatining nodir asarlari haqidagi dastlabki bilimlarni egallash .

b) tarbiyalovchi maqsad:

Badiiy didni shakllantirish, go‘zallik qonuniyatlari his etish qobiliyatini tarbiyalash.

s) rivojlantiruvchi maqsad:

Hayot va san’at voqyeligiga tuyg‘uli munosabatni rivojlantirish.

Tasviriy san’atning turlarida janrlarning umumiy va farqlanuvchi jihatlarini bilish (masalan, portret janrining rangtasvir, grafika va haykaltaroshlikdagi umumiyligi).Berilgan topshiriqqa mos tarzda kompozitsiyaning rangshunoslik yechimini to’g’ri hal eta olish

Dars turi: aralash.

Dars jihozi: Hayvonlar tasvirlari.

Foydalanilgan adabiyot:

1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,

2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II. Uy vazifani mustahkamlash :

1. Atirgulni chizishda qanday rangdan foydalanasiz?
a) qizil, sariq, yashil
b) ko‘k, malla
d) qora, yashil
2. Daraxtlarni chizishda qaysi rangdan ko‘proq foydalanisiz?
a) qizil
b) yashil
d) ko‘k
3. Olma qanday rangda bo‘ladi.
a) yashil, qizil, sariq
b) ko‘k, qora
d) malla, jigari
4. Kuzda qaysi mevalar pishadi.
a) anor, uzum, xurmo, olma, behi, anjir, yong‘oq
b) shaftoli, gilos
d) uzum, gilos, anjir

III. Yangi mavzu bayoni:

Ert а k m а zmuni o‘quvchil а r t о m о nid а n tingl а n а di. Ert а k m а zmuni quyid а gich а , diya o‘qituvchi ert а k m а zmuni b а l а n o‘quvchil а rni t а nishtir а di yoki o‘quvchil а rni m а zmunini bils а а ytib b е rishni sur а ydi,yoki t еа trl а shtirilg а n t а m о sh а t а rzid а ijr о qilin а di, buning uchun o‘qituvchi f ао l bo‘lib, о ldingi d а rs m а shg‘ul о tid а t о pshiriql а r kim kimni r о lini ijr о qilishi k е r а kligini bo‘lib b е rg а n bo‘lishi k е r а k. Bu ert а k о rq а li jud а ish о nuvch а n, m а qt а nch о qlik yom о n о qib а tl а rg а о lib k е lishi tushuntiril а di. Endi o‘quvchil а r ert а kd а gi o‘zl а rig а yoqq а n ko‘rinishni t а svirl а shg а kirish а dil а r. O‘quvchil а rg а r а sm chizish q о id а l а ri tushuntirilg а ch ul а r must а qil r а vishd а ishni b о shl а ydil а r. Navbatdagi vazifa bolalardan, O’zbekistondagi hayvonlarni emas, balki boshqa mamlakatlardagi qo’riqhonalardagi hayvonlarni rasmini ishlash ham mumkin. Chunki, O’zbekistonda yashamaydigan zebra, jeraf, fil, kenguru, bug’u, sher, maymun kabi hayvonlarni va Afrika savannalarining rasmini ishlash ham nihoyatda zavqlidir.

IV. Yangi mavzuni mustahkamlash :

1. Respublikamizda yana qanday hayvonlar qo’riqlanadi?

2. Horijiy davlatlardagi hayvonlardan qaysilarini bilasiz?

3. N е ch а х il r а ng b о r?
4. Issiq r а ngl а rni а yting?
5. N а tyurm о rt so‘zining m а ’n о si nim а ?
6. R а sm n е ch а b о sqichd а chizil а di?

V. O’quvchilarni baholash.

VI. Uyga vazifa: Ert а k m а zmuni а s о sid а r а sml а r ishl а sh.

Tekshirdi: Xoshimov I

15- dars Tasviriy san’at 3-”G” 17.12.2018

Dars mavzusi: “Dorboz bola” mavzusida rasm ishlash.

Nazorat isni –2

Darsning maqsadi: Sifatli ta’lim berish.
a) ta’limiy maqsad: tasviriy san’atning qonun-qoidalarining oddiy nazariy asoslarini o’rgatish;
b) rivojlantiruvchi maqsad: bolalarda ko’rish hotirasini, chamalash qobiliyatini, rang sezishni, kompozision madaniyatni, obrazli tasavvur, kombinasiyalash kabi xususiyatlarni rivojlantirish;
s) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni ertak, badiiy kitob qahramonlariga bo’lgan munosabatni tarbiyalash. Dastgoh asarlari, syujetli kartinalarning yaratilish jarayoni, haykaltaroshlik turlari (dastgoh, monumental, hiyobon uchun ishlanadigan haykal) haqida tasavvurga ega bo’lish. T asviriy faoliyat uchun qo’shimcha materiallarning amaliy asoslarini real hayotda ko’ra bilish va ulardan foydalana olish. Kompozitsiya yaratishda eskiz variantlarini ishlash va ularni umumlashtira olish .

Dars turi: an’anaviy.
Dars jihozi: kitoblar, doska, rangli bo`r, tarqatma materiallar (test, savollar), texnik vositalar, rasm daftar, plakatlar.
Dars rejasi:
I. Tashkiliy qism -3 daqiqa
II. Uy vazifani mustahkamlash – 12 daqiqa
III. Yangi mavzu bayoni – 15 daqiqa
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash – 10 daqiqa

V. O’quvchilarni baholash – 3 daqiqa

VI. Uyga vazifa – 2 daqiqa

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II. Uy vazifani mustahkamlash :

1. Tasviriy san’at darsida ishlatiladigan ish qurollari qaysi ?
2. Vakman qog‘oz nima uchun ishlatiladi ?
3. O‘zi bir kichkin narsa, Kerak bo‘lar har dasrda .
III. Yangi mavzu bayoni.

Naturani yaxlit idrok etganda, yorug‘lik tikka ta’sir etayotgan joydagi narsalar yagona bir qismni tashkil etadi va undagi dog‘lar kuchliligi bo‘yicha soya qismdagiga teng kela olmaydi. Xuddi shularni shaxsiy va tushayotgan soyalarga moslash mumkin: ular tus bo‘yicha yarimsoya bilan yaxshi chiqishadi, yarimsoya esa tasvirning yorug‘lik qismlaridagi kuchga teng kela olmaydi. Soyadagi refleks yarimsoyadan och bo‘la olmaydi, ammo shaxsiy soyaning umumiy tusiga bo‘ysunadi. Ob’ektdagi ushbu katta shakllar yoki buyumlar guruhi tusi va rangining to‘g‘ri saqlanishi tasvirga yaxlitlik va yoritilishining to‘g‘ri bo‘lishiga turtki bo‘ladi.

Umumiy ranglar munosabati va navbatdagi ishning davomi naturaga hos koloritni hisobga olgan holda borishi kerak. Naturadan kam ishlagan, tajribasiz rassomlar u yoki bu natyurmort ranglavha etyudini , manzarani yoki portretni tasvirlayotganda har doim ham undagi yaxlitlik va bo‘yoqlar birligini muvaffaqiyatli bajara olishmaydi. Naturadan ishlash jarayonida har bir aniq holatda koloritni tushunib yetish, tusli va rangli holat xususiyatini ko‘rsata bilishlari zarur. Hamma gap natura bo‘yoqlaridagi umumiy tus, rang holati va kolorit birligini ko‘rish va tushunib yetishdadir.

IV. Yangi mavzuni mustahkamlash.

Undа qаndаy vоqеаlаr tаsvirlаngаn?
Bахillik qаndаy оqibаtlаrgа оlib kеlаr ekаn?
Ertаkning аsоsiy mаzmuni nimаdа?

V. O’quvchilarni bahlash.

VI. Uyga vazifa. Tasvirni yakunlab kelish

O`lBDO` Qurbonova N

16- dars Tasviriy san’at 3-”G” 24.12.2018

Dars mavzusi: “O’lkamizda qish” mavzusida rasm ishlash

Dars maqsadi: Tabiatning obrazli manzarasini ishlashni o’rgatish.

a) talimiy maqsad:

O‘quvchilarni tevarak-atrofdagi narsa va hodisalardagi go‘zalliklarni ko‘ra bilish va idrok etish, hamda kuzatish asosida olingan his-tuyg‘u va tushunchalarni hayotga tatbiq etishga o‘rgatish.

b) tarbiyalovchi maqsad:

San’atga qiziqishni o’stirish va unga nisbatan muhabbatni tarbiyalash .

s) rivojlantiruvchi maqsad:

Bolalarda ko‘rish xotirasini, chamalash qobiliyatini, rang sezishni, kompozitsion madaniyatni, fazoviy fikrlash, obrazli tasavvur va kombinatsiyalash kabi hususiyatlarni rivojlantirish .

Tasviriy san’at tarixi va nazariyasini mazkur standartida nazarda tutilgan xususiyatlarini, portret, manzara, natyurmort janrlarida ijod qilgan rassomlarning hayoti va ijodini bilish.

Dars turi: aralash.

Dars jihozi: Plakat, kuz manzara rasmlaridan namunalar.

Foydalanilgan adabiyot:

1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,

2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II. Uy vazifani mustahkamlash :

1.Tasviriy san’at fanida yomg‘ir yog‘ishini qanday tasvirlaysiz?
a) quyosh va oy tasvirida
b) chaqmoq yulduz
d) bulutdan soyabondan
2. Tasviriy san’at fanida qaysi o‘quv qurollaridan foydalanasiz ?
a) qalam, rangli qalam, o‘chiqg‘ich, buyoq
b) bo‘yoq, qaychi, yelim
d) chizg‘ich, serkul, ruchka
3. Yangi yil bazmini tasvirlashda uning ko‘rki nimada.
a) sumalak, qorqiz, qor
b) archa, archa o‘yinchoqlari, hayvonlar
b) archa va o‘yinchoqlar, qorbobo va qorqiz

III. Yangi mavzu bayoni:

Manzara tasviriy san’atning eng hissiyotli janrlaridan biri hisoblanadi. Go‘zal manzara asarlar o‘zining nafosatli ta’siri bilan insonni ma’naviy boyitishga erishadi. Ona tabiat quynida bo‘lish ijodiy fikrlar tugilishi va ruxlanishi o‘zgarmas manbai hisoblanadi. Rassom biror bir joyni tasvirlashda usha muxitni chuqur o‘rganmay, taxlil etmay xayolan tasvirlasa bu ish soxta chiqib tomoshabinni o‘ziga jalb eta olmaydi. Muntazam ijod etish rassomni nozik sezishga va tabiatni ma’lum xolatini rangli va tusli xususiyatlarini to‘laqonli yetkazishga o‘rgatadi.

Dala amaliyotida ijod qilish xona ichkarisidagi ishlash sharoitidan farqlanadi. Manzara etyudining muxim afzalligi tabiatning ma’lum xolatini, yoritilganligini, xavoiy muxit ta’sirini ma’noli makonni yetkazishdir. Manzara tasvirini bunday sifatlariga rassom xavo perspektiva qonuniyatlariga amal qilish, rang munosabatlari bilan ishlash usuli, umumiy tus va rang xolatini to‘g‘ri topish yordamida erishadi. Manzara ob’ektlari va narsalarni rang, och-to‘qligi va tuyinganligi bo‘yicha takkoslash, solishtirish. Ularning naturadagi farqlarini belgilash bular etyudning rangli munosabatlarini naturada ko‘rinayotganday talablar natyurmortning rangli tasvirida ham asos bo‘lgan. IV. Yangi mavzuni mustahkamlash :

1. Sariq rang bilan ko’k rangni aralashtirganda qanaqa rang hosil bo’ladi?

2. Sariq rangni qizil rang bilan aralashtirgandachi?

V. O’quvchilarni baholash.

VI. Uyga vazifa: Tabiat manzarasini ishlash

O`lBDO` Qurbonova N

17- dars Tasviriy san’at 3-”A” _______________

3-”B” _______________

3-”V” _______________

Dars mavzusi: Oraliq nazorat darsi

Dars maqsadi: Sifatli bilim berish.

a) talimiy maqsad:

o‘quvchilarni tabiatda bor narsani tasvirlashga qiziqtirish.
b) tarbiyalovchi maqsad:

o‘quvchilarga rasm chizish normalarini tushuntirish.
s) rivojlantiruvchi maqsad:

Hayot va san’at voqyeligiga tuyg‘uli munosabatni rivojlantirish.

DTC talablari:

Tasviriy san’atning turlarida janrlarning umumiy va farqlanuvchi jihatlarini bilish (masalan, portret janrining rangtasvir, grafika va haykaltaroshlikdagi umumiyligi).

Tasviriy san’at turlari (grafika, rangtasvir) va janrlarida (manzara, portret, natyurmort) rasm ishlay olish.

Dars turi: aralash.

Dars jihozi: “Yangi yil” mavzusida tasvirlar.

Foydalanilgan adabiyot:

1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,

2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.

Dars rejasi:
I. Tashkiliy qism -3 daqiqa
II. Uy vazifani mustahkamlash – 12 daqiqa
III. Yangi mavzu bayoni – 15 daqiqa
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash – 10 daqiqa

V. O’quvchilarni baholash – 3 daqiqa

VI. Uyga vazifa – 2 daqiqa

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II. Uy vazifani mustahkamlash :

1. Respublikamizda yana qanday hayvonlar qo’riqlanadi? ?

2. Horijiy davlatlardagi hayvonlardan qaysilarini bilasiz?

Uy vazifalarini tekshirib, baholash.

III. Yangi mavzu:

Test savollari
1. Kuz faslini tasvirlashda qaysi rangdan ko‘proq foydalanasiz?
a) qizil.oq .yashil
b) sariq, och yashil, qizg‘ish sariq
d) malla, ko‘k, sariq noformon
2. Poliz ekinlari qaysi javobda to‘g‘ri ko‘rsatilgan.
a) karak, qovun, tarvuz, oshqvoq
b) olma, uzum, anor
d) behi, olcha, qovun
Tasviriy san’at fanida yomg‘ir yog‘ishini qanday tasvirlaysiz?
a) quyosh va oy tasvirida
b) chaqmoq yulduz
d) bulutdan soyabondan
4. Tasviriy san’at fanida qaysi o‘quv qurollaridan foydalanasiz ?
a) qalam, rangli qalam, o‘chiqg‘ich, buyoq
b) bo‘yoq, qaychi, yelim
d) chizg‘ich, serkul, ruchka
5. Yangi yil bazmini tasvirlashda uning ko‘rki nimada.
a) sumalak, qorqiz, qor
b) archa, archa o‘yinchoqlari, hayvonlar
b) archa va o‘yinchoqlar, qorbobo va qorqiz.
6.Mustaqil rasm chizishda qaysi usuldan foydalanasiz.
a) hayolot, tasavvur ilish, fikrlab chiqishdan
b) tayyor rasmga qarab chizish
d) ko‘chirib chizish
7. Kessang qon chiqadi
Bo‘lsang don chiqadi
Topishmoqning javobini topishda nimaning rasmini chizasiz.
a) gilos
b) behi
d) anoq
8. O‘lim chiziq nima?
a) qalin chiziq
b) bilinmagan nimjon chiziq
d) uzuq chiziqlar
9. Predmetning soyasi qaysi tomonga chqishi nimaga bog‘liq.
a) predmetning past yoki baland turishiga
b) predmetning qaysi tarafdan yorug‘lik tushishiga
d) sgakliga bog‘liq
10. Varrakni qaysi faslda uchirishadi?
a) kuz
b) bahor
d) qish
KALIT

V. Yangi mavzuni mustahkamlash :

1. O’.Tansiqboyev qachon va qayerda tug’ilgan?

2. U qanday asarlar yaratgan?

V. O’quvchilarni baholash.

VI. Uyga vazifa: Erkin mavzuda rasm ishlash

18- dars Tasviriy san’at 3-”G” 14.01.2019

Dars mavzusi: “Qishki o’yinlar” mavzusida rasm ishlash

Dars mavzusi: Rangtasvir va grafikada manzara. Manzara janridagi asarlarni tahlil etish va ijodiy ish.

Dars maqsadi: Manzara janridagi asarlarni tahlil etishni o’rganish.

a) talimiy maqsad:

Borliqdagi va san’atdagi go’zalliklarni ko’ra bilish, idrok etish va qadrlashga o’rgatish .

b) tarbiyalovchi maqsad:

San’atga qiziqishni o’stirish va unga nisbatan muhabbatni tarbiyalash .

s) rivojlantiruvchi maqsad:

O’quvchilarning badiiy fikr doirasini rivojlantirish.

Tasviriy san’atning manzara janrlarida kartina yaratish qonuniyatlarining asosiy elementlarini bilish.Yaxlit kompozitsiya, obraz yaratishda ranglarning mutanosibligini saqlay olish.Mustaqil tasviriy faoliyatda kompozitsiya qonuniyatlariga amal qilish.

Dars turi: aralash.

Dars jihozi: Plakat, manzara rasmlaridan namunalar.

Foydalanilgan adabiyot:

1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,

2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II. Uy vazifani mustahkamlash :

Асосий ранглар қайси қаторда тўлиқ берилган ?

Зарғалдоқ, кўк, жигарранг

*Қизил, зангори, сариқ

яшил, сиёхранг, зангори

Қуйидаги асарлардан қайси бири Зокир Иноғомов қаламига мансуб ?

Палитра нима учун керак ?

Кимё асбоблари учун

*Рангтасвир ишлаш учун

Ҳайкал ишлаш учун

Ахроматик ранглар қайси қаторда ?

Қизил, ҳаворанг, сариқ

Жигарранг, сабза, ҳаворанг

Барикарам, зарғалдоқ, бинафша

*Оқ, қора, кулранг

Натюрморт қўйилмасининг таърифи қайси қаторда тўғри ифодаланган?

Тўғри тўртбурчак ичида нақш ишлаш

*Нарсанинг ўзига қараб тасвирлаш

Тасвирий санъат ҳақида суҳбат

Мавзу асосида расм ишлаш

O’quvchilarni uy vazifalarini tekshirib baholash, savollar berish.

III. Yangi mavzu bayoni:

Rassom o‘zi yaratgan badiiy asarda xayot qonunlarini, unga o‘z munosabati ifodalashga intiladi.

Rang rangtasvir san’atining jonidir. Badiiy asarning hissiy, ma’naviy, emotsional ta’sirini oshirishda rangning roli nixoyatda kattadir.

Rangtasvir san’atida bir nechta janr mavjud bo‘lib, ular bir-biridan mavzulari jixatidan farq qiladi. Bular: tarixiy, batal, natyurmort, portret, manzara, maishiy, animal janrlaridir.

IV. Yangi mavzuni mustahkamlash :

1. Janr turlarini ayting?

2. Rangtasvir qanday unsurlardan iborat?

V. O’quvchilarni baholash.

VI. Uyga vazifa: Sinf ishining kamchiliklarini t o’ ldirish, xatolarni t u zatish. Manzara janridagi asarni chizib, bo’yash.

O`lBDO` Qurbonova N

19- dars Tasviriy san’at 3-”G” 21.01.2019

Dars mavzusi: Me’moriy naqsh ishlash

Dars maqsadi: Amaliy bezak san’atining biror turiga badiiy bezak ishlashni o’rgatish.

a) talimiy maqsad : Amaliy bezak san’atining mazmun va shakl mutanosibligi

b) tarbiyalovchi maqsad: O’quvchilarni tasviriy va amaliy- bezak san’ati bilan tanishtira borib,

ularda ushbu san’at turlarining o’ziga xos xususiyatlarini idrok etishga o’rgatish vositasida ularni badiiy fikr doirasini kengaytirish.

s) rivojlantiruvchi maqsad: Halq amaliy san’ati, tasviriy san’at bilan tanishtirish orqali bolalarni badiiy-estetik didini rivojlantirishO’zbek amaliy bezak san’ati tarixi, uning taniqli ustalari, ularning asarlar xususiyatlarini bilish. Amaliy bezak san’ati buyumlarining dizayn yechimini, ularning funksional mohiyatiga mosligini tushunish. Amaliy san’at kompozitsiyasi, mazmuniga mos shakl va rang qo’llay olish.

Tabiiy shakllarni uslublashtirish va ulardan amaliy bezak kompozitsiyasida foydalana olish.

Dars turi. Aralash.

Dars jihozi: Plakat, kadaskopda naqsh tasvirlari namunalarini ko’rsatish.

Foydalanilgan adabiyot:

1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,

2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.

Darsning borishi:

I . Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II. Uy vazifani mustahkamlash :

1. Amaliy bezak san’ati qanday buyumlarda tushirilgan?

2. Ularning namunalarini qayerlarda uchratish mumkin?

3. Zardo’zlik amaliy bezak san’atining markazi qaysi shahar bo’lgan?

III. Yangi mavzu bayoni:

O’zbekiston amaliy bezak san’atida qo’llaniladigan naqsh ramzlari, ulaming tabiiy shakli va stilizatsiyalashtirish haqida tasavvurga ega bo’ldingiz. Endi o’zingiz uchun tanish bo’lgan tabiiy materiallarni stilizatsiyalash orqali naqsh elementlarini chizing. Stilizatsiyalash- shakllarni badiiylashtirish hisobiga amalga oshiriladi.

Zardo’zlik san’atida qo’llaniladigan ramziy shakllar ham insonlar hayoti bilan chambarchas bog’liq. Undagi naqsh elementlaridan bodom, uzum, uzum gajagi, paxta, buta, daraxt, turli shakldagi gullar, ko’za va undagi buta, zirk butasi( turunj), kungaboqar, majnuntol, novda va yaproq kabilarning shakllari stilizatsiyalashtirilgan (badiiylashtirilgan) ko’rinishda qo’llaniladi. Amaliy bezak san’atida, ayniqsa, zardo’zlikda bodom tasviri ko’p qo’llaniladi. Chunki u baxt-iqbol ramzi hisoblanadi. Uning biroz cho’zinchoqroq shakli – qalampir tasviri esa yomon ko’zdan asrash maqsadida qo’llaniladi. Anor esa to’kinchilik, ezgulikning ramziy tasviri sifatida ishlatiladi. Gulsafsar – osoyishtalik va umrboqiylik, to’lqinsimon gul poyasi – boylik va farovonlik, novda va yaproqlar esa to’kinchilik va uyg’onishni anglatadi. Yuqorida eslatib o’tilgan ramzly shakllar ko’proq amaliy bezak san’atining zargarlik turida ishlatiladi.

IV. Darsni mustahkamlash.

1. Amaliy bezak san’ati qanday buyumlarda tushirilgan?

2. Zardo’zlik amaliy bezak san’atining markazi qaysi shahar bo’lgan?

3. Stilizatsiya nima?

V. O’quvchilarni baholash.

VI. Uyga vazifa. Bo’yab yakunlash.

O`lBDO` Qurbonova N

20- dars Tasviriy san’at 3-”A” 28.01.2019

Dars mavzusi: “Hayvonot bog’ida” mavzusida rasm ishlash

Dars maqsadi: Hayvonlarning turlarini bilish

a) talimiy maqsad:

Tasviriy o‘zbek va boshqa xalqlar badiiy madaniyatining nodir asarlari haqidagi dastlabki bilimlarni egallash .

b) tarbiyalovchi maqsad:

Badiiy didni shakllantirish, go‘zallik qonuniyatlari his etish qobiliyatini tarbiyalash.

s) rivojlantiruvchi maqsad:

Hayot va san’at voqyeligiga tuyg‘uli munosabatni rivojlantirish.

Tasviriy san’atning turlarida janrlarning umumiy va farqlanuvchi jihatlarini bilish (masalan, portret janrining rangtasvir, grafika va haykaltaroshlikdagi umumiyligi).

Dars turi: aralash.

Dars jihozi: Hayvonlar tasvirlari.

Foydalanilgan adabiyot:

1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,

2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II. Uy vazifani mustahkamlash :

1. Qanday suv osti baliqlarini bilasiz ?

2. Afsonalarga ko’ra dengiz va okeanlar qarida qanday baliqlarni eshitgansiz?

Uy vazifalarini tekshirib, baholash.

III. Yangi mavzu bayoni:

Qo’riqhona tabiatining bir bo’lagi bo’lib hayvonlar, o’simliklar, foydali qazilma, noyob relief shakllari davlat qonuni asosida muhofaza qilinadigan joy. Ko’pchilik qo’riqhonalarda kamayib ketayotgan va muhofazaga muhtoj bo’lgan, shuningdek, ko’paytiriladigan hayvonlar boqiladi. U erda hayvon va o’simliklarga tegishli sharoitlar yaratiladi, ularning hayoti boshqariladi.

O’zbekistonda 12000dan ortiq qo’riqhonalar bor. Ular asosan tabiatni, hayvonlarni qo’riqlash maqsadida tashkil etilgan. Ular orasida Zomin, Chotqol, Orolpayg’ambar, Qizilqum, To’qay qumli, Qora qum, Toqayli sahro, Nurota, Zarafshon, Arnasoy kabilar bor. Bu qo’riqhonalarda qo’riqlanayotgan hayvonlar orasida jayra, bo’rsiq, kaklik, yovvoyi cho’chqa, mayna, jayron, sahro toshbaqasi va boshqalar bor.

Navbatdagi vazifa bolalardan, O’zbekistondagi hayvonlarni emas, balki boshqa mamlakatlardagi qo’riqhonalardagi hayvonlarni rasmini ishlash ham mumkin. Chunki, O’zbekistonda yashamaydigan zebra, jeraf, fil, kenguru, bug’u, sher, maymun kabi hayvonlarni va Afrika savannalarining rasmini ishlash ham nihoyatda zavqlidir.

IV. Yangi mavzuni mustahkamlash :

1. Respublikamizda yana qanday hayvonlar qo’riqlanadi? ?

2. Horijiy davlatlardagi hayvonlardan qaysilarini bilasiz?

V. O’quvchilarni baholash.

VI. Uyga vazifa: “Qo’riqhonada” mavzusida tasvir ishlash.

O`IBDO` Qurbonova N

21- dars Tasviriy san’at 3-”G” 25.02.2019

Dars mavzusi: “Tennischi” rasmini ishlash

1.Talimiy maqsad:

Borliqdagi va san’atdagi go’zalliklarni ko’ra bilish, idrok etish va qadrlashga o’rgatish .

2.Tarbiyalovchi maqsad:

San’atga qiziqishni o’stirish va unga nisbatan muhabbatni tarbiyalash .

3. Rivojlantiruvchi maqsad:

Sportchilar haqida umumiy ma`lumot berish.Hayot va san’at voqyeligiga tuyg‘uli munosabatni rivojlantirish Tasviriy san’at tarixi va nazariyasini mazkur standartida nazarda tutilgan xususiyatlarini, portret, manzara, natyurmort janrlarida ijod qilgan rassomlarning hayoti va ijodini bilish. Grafika va rangtasvirda ishlay olish.Yaxlit kompozitsiya, obraz yaratishda ranglarning mutanosibligini saqlay olish.

Dars turi: aralash.

Dars jihozi: Plakat, rasm daftari, oddiy qora qalam va bo’yoqlar,tennischi tasviri.

Foydalanilgan adabiyot:

1) Tasviriy san’at. Rahim Hasanov. 1-sinflar uchun darslik,

2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II. O’tilgan mavzuni mustahkamlash:

O’quvchilarni uy vazifalarini tekshirib, kamchiliklarini tuzatish.

III. Yangi mavzu:

Tennischi rasmini chizishdan oldin ko`z oldimizga sportchilarni gavdalantiramiz O`zbekiston terma jamoalari, kurashchilarimiz,bokschilar,tennis xamda engil atlitika bo`yicha jahon chimpionatlarini tasavvur qilib olamiz. Bolaligimizdan barchamiz ertak o’qishni, multfilmlarni tinglashni , ko’rishni yaxshi ko’ramiz. Ertak tinglamay katta bo’lgan bola bo’lmasa kerak. Ertaklar xalq og’zaki ijodining eng boy janrlaridan biridir. Ertaklar insonlarda eng go’zal fazilatni tarbiyalaydi. Har bir xalqning o’z ertaklari bor. Masalan, o’zbek xalq ertaklari, rus xalq ertaklari, qozoq xalq ertaklari va h.k. Qaysi xalqning ertagi bo’lmasin, ularda doimo yaxshilik yomonlik ustidan g’alaba qozonadi, shuning uchun ham “ Ertaklar yaxshilikka yetaklar” deymiz.

Bizning ertak qahramonimizni tasvirlasak, ya’ni Zumrad mehnatsevar, odobli, aqilli qiz. Qahramonimiz Zumradda ichki va tashqi go’zallik bor. Donishmandlar tashqi va ichki go’zallik mutanosibligiga alohida e’tibor berganlar, ya’ni uning botiniy olami – xulqi, fe’l-atvori, mehnatsevarligi, ezgulikka intilish va boshqa jihatlari tashqi go’zallik hislatlari bilan muvofiq bo’lsa, ular mukammal go’zallik sifatini oladi. Go’zallikka intilish tabiiy ehtiyojdir. Bu extiyojlik tarbiya vositasida namoyon bo’ladi. Go’zallik qurshovida yashagan inson bilan xunuklik muhitida yashagan o’sgan odam o’rtasida katta farq bor.

Taniqli shoirimiz Erkin Vohidov yozadi:

Mulki borlik ichra bir mahal,

Ko’rksizgina olam yaralgan.

Bermoq uchun olamga saykal,

Olam aro odam yaralgan.

Shundan beri inson tinmayin

Shu yer uzra ter to’kar hamon,

Yerni go’zal qilgani sayin

Go’zal bo’lur o’zi ham inson.

IV. Darsni mustahkamlash:

Уфқ чизиғи деганда нимани тушунасиз ?

Кўз баландлигидан юқори ўтадиган текислик:

*Кўз баландлигида ўтган текислик.

V. O’quvchilarni baholash

VI. Uyga vazifa: Sinf ishining kamchiliklarini t o’ ldirish, xatolarni t u zatish , bo’yab kelish .

22- dars Tasviriy san’at 3-”g” 11.02.2019

Dars mavzusi: Natyurmort ishlash.

Dars maqsadi:

1.Talimiy maqsad:

Borliqdagi va san’atdagi go’zalliklarni ko’ra bilish, idrok etish va qadrlashga o’rgatish .

2.Tarbiyalovchi maqsad:

San’atga qiziqishni o’stirish va unga nisbatan muhabbatni tarbiyalash .

3. Rivojlantiruvchi maqsad:

O’quvchilarning badiiy fikr doirasini rivojlantirish.

Dars turi: aralash.

Dars jihozi: Plakat, manzara rasmlaridan namunalar.

Foydalanilgan adabiyot:

1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,

2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II. O’tilgan mavzuni mustahkamlash:

O’quvchilarni uy vazifalarini tekshirib baholash, savollar berish.

III. Yangi mavzu:

Aziz o`quvchilar bugungi darsimizda Natyurmort ishlashda

Jonsiz narsalar to`g`ri joylashtirish

Darsni mustahkamlash:

Натюрморт қ ўйилмасининг таърифи қ айси қ аторда тў ғ ри ифодаланган ?

Тў ғ ри тўртбурчак ичида на қ ш ишлаш

*Нарсанинг ўзига қ араб тасвирлаш

Тасвирий санъат ҳ а қ ида су ҳ бат

Мавзу асосида расм ишлаш

Контраст ранглар деб нимага айтилади?

Иккита бир хил ранг

Учта бир хил ранг

*Бир-биридан кескин фар қ қ илувчи ранг

Бир-бирига я қ ин бўлган ранг

Uyga vazia: Sinf ishining kamchiliklarini t o’ ldirish, xatolarni t u zatish.

22- dars Tasviriy san’at 3-”G” 18.02.2019

Dars mavzusi: “Tulki va turna” ertagi asosida haykal ishlash.

Dars maqsadi:

1.Talimiy maqsad: O’quvchilarni bilimini mustahkamlagan holda, tasviriy san’atning ifoda vositalari haqida o’rgatish.

2.Tarbiyalovchi maqsad: O‘sib kelayotgan yosh avlodning ma’naviy olamini boyitish va madaniy saviyasini yuksaltirish, yoshlarimizni milliy va jahon tasviriy san’at turlarining yuksak namunalaridan bahramand qilish asosida tarbiyalash.

3. Rivojlantiruvchi maqsad: Hayot va san’at voqyeligiga tuyg‘uli munosabatni rivojlantirish. Tasviriy san’atning tur va janrlarida qo’llaniladigan badiiy materiallar, tasviriy vosita va usul, texnikasini bilish.Berilgan topshiriqqa mos tarzda kompozitsiyaning rangshunoslik yechimini to’g’ri hal eta olish (masalan: manzarada turli holat hamda kayfiyatlarni tasvirlashda rang va uning tuslaridan, shuningdek, kontrast, issiq-sovuq ranglardan maqsadli foydalana olish).Kompozitsion faoliyatda chiziq, chizgi, dog’ yorug’-soya kabi grafik tasvir vositalarini, hajm, fazo va prespektivani tasvirlashda, rang, uning tuslari va koloritini tasvir mazmuniga mos tarzda, havo perspektivasini ifodalashda qo’llay olish.

Dars turi: aralash.

Dars jihozi: Plakat, rasm daftari, oddiy qora qalam va bo’yoqlar.

Foydalanilgan adabiyot:

1) Tasviriy san’at. Rahim Hasanov. 1-sinflar uchun darslik.

2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II. O’tilgan mavzuni mustahkamlash:

O’quvchilarni ijodiy ishlarini tekshirib, baholash.

1. Naturaga qarab rasm ishlaganda tasvir qog’oz yuzasiga qanday jaylashtirilishi kerak?

2. Natyurmort ishlaganda yana nimalarga e’tibor berish kerak?

Yangi mavzu:

Darsni mustahkamlash:

Машҳур Амир Темур портретининг муаллифи ким ?

Гуашь бўёғи асосан санъатнинг қайси турида қўлланилади ?

Хроматик ранглар қайси қаторда тўғри кўрсатилган ?

*Қизил, сариқ, яшил

Жигарранг, оқиш, кулранг

Сариқ, кулранг, қора

Натюрморт жанрида ижод қилувчи рассомлар қайси қаторда ?

*Г.Абдурахманов, Л.Шарден, А.Икромжонов

Н.Тен, Л.Абдуллаев, А.Саврасов

И. Перов, Ж.Умарбеков, М.Набиев

А.Мўминов, Куприянов, А.Волков

Uyga vazifa: O’tilgan mavzu asosida Laylak va turna rasmini

O`IBDO` Qurbonova N

24- dars Tasviriy san’at 3-”A” _______________

3-”B” _______________

3-”V” _______________

Dars mavzusi: Bug’doy va paxta rasmini ishlash.

Darsning maqsadi: Sifatli ta’lim berish.
a) ta’limiy maqsad: tasviriy san’atning qonun-qoidalarining oddiy nazariy asoslarini o’rgatish;
b) rivojlantiruvchi maqsad: hayot va san’at voqyeligiga tuyg’uli munosabatni rivojlantirish;
s) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarda amaliy va tasviriy san’atga qiziqish va muhabbatni tarbiyalash;tarbiyalash.

DTS talablari:

Turli janrlardagi san’at asarlarining yaratilish texnikasini ajrata olish va ularni tahlil eta bilish.

Rassomlar, ularning asarlarini og’zaki yoki yozma nutqda sharhlay bilish.

Tasvirlanayotgan odam va hayvonlarni obrazli tasvirlash.

V. O’quvchilarni baholash – 3 daqiqa

VI. Uyga vazifa – 2 daqiqa

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II. Uy vazifani mustahkamlash :

Tasvirda kunning qaysi vaqti tasvirlangan?

Қизил ва зангори бўёқлар аралашмасидан қандай ранг ҳосил бўлади ?

Яшил ранг қайси бўёқлар аралашмасидан ҳосил бўлади ?

Зангори ва бинафша

*Зангори ва сариқ

Зангори ва пушти

III. Yangi mavzu bayoni.

Issiq va sovuq tuslar tasvir ohangdorligini oshiradi, naturadagi tabiiy ko‘rinishni naomyon etadi.

Buyumning katta shaklini modellashtirayotib, mayda bo‘laklarni chiza turib, shuni yodda tutish kerakki, katta shaklning ham yoritilgan, ham soyadagi yuzasida joylashgan ko‘plab kichik shakllarda aniqlanadigan tusni oshirib yubormaslik kerak. Yorug‘likda yoki soyada joylashgan mayda shakl tuslarining yaqinligini ilg‘ab olish uchun, ish jarayonida atrof – muhitga bog‘liq bo‘lmagan buyumlarga e’tibor berish shart emas. Aytib o‘tganimizdek, buyumlarni yaxlit ko‘rib, doimo ularni o‘zaro solishtirib turish zarur. Buyumning och qismini tasvirlay turib, qaysi nuqtada u yorug‘ligi va rangining eng quyuqligi va qaerda kuchliroq namoyon bo‘lishini, so‘ngra esa xajmli shaklning qolgan qismida topilgan tus bilan taqqoslab aniqlash kerak. Eslatib o‘tamiz, ranglarni uch xususiyat bo‘yicha taqqoslaymiz: yorug‘ligi, rang tusi va to‘yinganligi. Agar biror bir rang yorug‘ligi bo‘yicha to‘g‘ri topilib, boshqa xususiyatlari aniq bo‘lmasa,bu rangni to‘g‘ri deb bo‘lmaydi – munosabatlar rang tusi va to‘yinganligi bo‘yicha ham aniqlangan bo‘lishi kerak. Buyumlarni solishtirib , o‘xshashligini yoki ularning orasidagi farqlarini aniqlash shunday holatda yenggillashadiki, agar havo rang buyumni boshqa bir tusi o‘zgacharoq buyum bilan solishtirsak. Bunday taqqoslash bizni sinchiklab qarashimizni charxlaydi hamda ulardagi rang tusini aniq ko‘rishga ko‘mak beradi.

Buyumlarni ranggi bo‘yicha taqqoslashda yana bir holatni hisobga olish zarur. Ketma-ketlikdagni rang kontrasti tufayli , kulrangning nozik tusi uni nima bilan qiyoslashimizga bog‘liq bo‘lib, goh issiq, goh sovuq bo‘lgan holda tuyuladi. Agar kulrangni qizil rang bilan solishtirsak, u sovuq tusda, havo rang bilan taqqoslasak, issiq tusda ko‘rinadi. Shu sababli buyumning nozik tusini aniqlashda xolis rangni xolis bilan, issiqni issiq bilan, sovuqni sovuq bilan, och rangni och bilan, to‘q rangni to‘q bilan o‘zaro solishtirish kerak.

IV. Yangi mavzuni mustahkamlash.

Стекдан қайси санъат турида фойдаланилади ?

Портрет жанрида ижод этаётган рассомлар қайси қаторда ?

Н. Кашина, А. Бойматов

*М. Набиев, А. Абдуллаев

А. Мўминов, Г. Абдурахманов

Я. Салпинкиди, И. Хайдаров

V. O’quvchilarni bahlash.

VI. Uyga vazifa.

Tasvirni akvarelda tugatish

25- dars Tasviriy san’at 3-”A” _______________

3-”B” _______________

3-”V” _______________

Dars mavzusi: 3-NI. “Olkamizda bahor” mavzusida rasm ishlash.

Dars maqsadi: Manzara janridagi asarlarni tahlil etishni o’rganish.

a) talimiy maqsad:

Borliqdagi va san’atdagi go’zalliklarni ko’ra bilish, idrok etish va qadrlashga o’rgatish .

b) tarbiyalovchi maqsad:

San’atga qiziqishni o’stirish va unga nisbatan muhabbatni tarbiyalash .

s) rivojlantiruvchi maqsad:

O’quvchilarning badiiy fikr doirasini rivojlantirish.

DTC talablari:

Tasviriy san’atning manzara janrlarida kartina yaratish qonuniyatlarining asosiy elementlarini bilish.

Yaxlit kompozitsiya, obraz yaratishda ranglarning mutanosibligini saqlay olish.

Mustaqil tasviriy faoliyatda kompozitsiya qonuniyatlariga amal qilish.

Dars turi: aralash.

Dars jihozi: Plakat, manzara rasmlaridan namunalar.

Foydalanilgan adabiyot:

1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,

2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.

Dars rejasi:
I. Tashkiliy qism -3 daqiqa
II. Uy vazifani mustahkamlash – 12 daqiqa
III. Yangi mavzu bayoni – 15 daqiqa
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash – 10 daqiqa

V. O’quvchilarni baholash – 3 daqiqa

VI. Uyga vazifa – 2 daqiqa

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II. Uy vazifani mustahkamlash :

O’quvchilarni uy vazifalarini tekshirib baholash, savollar berish.

III. Yangi mavzu bayoni:

Rangtasvir san’atida bir nechta janr mavjud bo‘lib, ular bir-biridan mavzulari jixatidan farq qiladi. Bular: tarixiy, batal, natyurmort, portret, manzara, maishiy, animal janrlaridir.

IV. Yangi mavzuni mustahkamlash :

1. Janr turlarini ayting?

2. Rangtasvir qanday unsurlardan iborat?

V. O’quvchilarni baholash.

VI. Uyga vazifa: Sinf ishining kamchiliklarini t o’ ldirish, xatolarni t u zatish. Manzara janridagi asarni chizib, bo’yash.

26- dars Tasviriy san’at 3-”A” _______________

3-”B” _______________

3-”V” _______________

Dars mavzusi: “Navro’z” bayrami tabriknomasini ishlash.

Dars maqsadi: Sifatli ta’lim berish.

a) talimiy maqsad:

tasviriy san’atning qonun-qoidalarining oddiy nazariy asoslarini o’rgatish.

b) tarbiyalovchi maqsad:

san’atga qiziqishni o’stirish va unga nisbatan muhabbatni tarbiyalash .

s) rivojlantiruvchi maqsad:

b adiiy kasb-hunarlar haqida tasavvurlarni shakllantirish .

DTC talablari:

Tasviriy san’atning turlari (rangtasvir, grafika, haykaltaroshlik) va asosiy janrlari (portret, natyurmort, manzara)ning xususiyatlarini bilish.

Tasviriy san’at turlari (grafika, rangtasvir) va janrlarida (manzara, portret, natyurmort) rasm ishlay olish.

Dars turi: Ko’rgazmali.

Dars jihozi: Manzara, natyurmort tasvirlari.

Foydalanilgan adabiyot:

1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,

2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.

Dars rejasi:
I. Tashkiliy qism -3 daqiqa
II. Uy vazifani mustahkamlash – 12 daqiqa
III. Yangi mavzu bayoni – 15 daqiqa
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash – 10 daqiqa

V. O’quvchilarni baholash – 3 daqiqa

VI. Uyga vazifa – 2 daqiqa

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II. O’tilgan mavzuni mustahkamlash:

1.S iz yana qanday tabiiy shakllarni stilizatsiyalashtirib naqsh elementlarini hosil qilgan bo’lar edingiz? Shu haqida o’ylab ko’ring.

2 . Yorug’lik natyurmortga qaysi tomondan tushyabti?

Узоқ вақтда ишланган асар

Хаёлдан ишланган асар

*Қисқа муддатда натурадан ишланган тасвир

Узоқ вақт давомида натурадан ишланган тасвир

III. Yangi mavzu bayoni:

Musavvir Chingiz Ahmarov nomi O’zbekiston tasviriy san’atida haqli ravishda fahrli o’rinlaridan birini egallaydi. Bu ulkan rassomning ijodi o’zbek tasviriy san’atining ajralmas bir qismi sifatida keng halq ommasining olqishiga sazovor bo’ldi.

Bo’lajak rassom 1912 yilda Rossiyaning Troisk shahrida tug’ilgan .1920 yillarning ohirida Ahmarovlar oilasi Qarshiga, so’ng Samarqandga ko’chib keladilar.

Chingizning qarshisida go’yo u bolalik chog’idan bo’yon o’ylab yurgan afsonaviy shahar darvozasi lang ochilgandek bo’ldi. Keyinchalik u Perm badiiy tehnikumida tahsil olar ekan, barcha ta’til kunlarini Samarqandda o’ttkazar edi. 30-yillari Samarqand badiiy bilim yurti mamlakatdagi etakchi bilim yurtlaridan biri hisoblanib, bu yerda P.Benkov, V.Eremyan, N.Kashina, A.Siddiqiy va boshqalar dars berar edilar.

IV. Yangi mavzuni mustahkamlash:

Натурага қараб тасвирлашни қандай тушунасиз ?

*Қўйилмани ўзига қараб тасвирлаш

Қўйилмани хаёлдан ишлаш

Совуқ ранглар қайси қаторда ?

Қора, жигарранг, кулранг

*Яшил, ҳаворанг, зангори

Яшил, қизил, зарғалдоқ

V. O’quvchilarni baholash.

VI. Uyga vazifa: Tasvirni yakunlash.

30- dars Tasviriy san’at 3-”G” 22.04.2019

Dars mavzusi: Oraliq nazorat darsi.

Dars turi: an’anaviy.
Dars jihozi: kitoblar, doska, rangli bo`r, tarqatma materiallar (test, savollar), texnik vositalar, rasm daftar, plakatlar.
Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II. Uy vazifani mustahkamlash :

2. Portret qanday guruhga ajratiladi?

Беруний портретининг муаллифи ким?

Портрет жанрида ижод этаётган рассомлар қайси қаторда ?

Н. Кашина, А. Бойматов

*М. Набиев, А. Абдуллаев

А. Мўминов, Г. Абдурахманов

Я. Салпинкиди, И. Хайдаров

III. Yangi mavzu bayoni.

Oraliq nazorat darsida o`quvchilarga erkin mavzuda rasm chizish. Naturani yaxlit idrok etganda, yorug‘lik tikka ta’sir etayotgan joydagi narsalar yagona bir qismni tashkil etadi va undagi dog‘lar kuchliligi bo‘yicha soya qismdagiga teng kela olmaydi. Xuddi shularni shaxsiy va tushayotgan soyalarga moslash mumkin: ular tus bo‘yicha yarimsoya bilan yaxshi chiqishadi, yarimsoya esa tasvirning yorug‘lik qismlaridagi kuchga teng kela olmaydi. Soyadagi refleks yarimsoyadan och bo‘la olmaydi, ammo shaxsiy soyaning umumiy tusiga bo‘ysunadi. Ob’ektdagi ushbu katta shakllar yoki buyumlar guruhi tusi va rangining to‘g‘ri saqlanishi tasvirga yaxlitlik va yoritilishining to‘g‘ri bo‘lishiga turtki bo‘ladi.

IV. Yangi mavzuni mustahkamlash.

2. Portret qanday guruhga ajratiladi?

Хроматик ранглар қайси қаторда тўғри кўрсатилган ?

*Қизил, сариқ, яшил

Жигарранг, оқиш, кулранг

Сариқ, кулранг, қора

Натюрморт жанрида ижод қилувчи рассомлар қайси қаторда ?

*Г.Абдурахманов, Л.Шарден, А.Икромжонов

Н.Тен, Л.Абдуллаев, А.Саврасов

И. Перов, Ж.Умарбеков, М.Набиев

А.Мўминов, Куприянов, А.Волков

V. O’quvchilarni bahlash.

VI. Uyga vazifa. Ertak qahramonlari tasviridan chizish.

O`IBDO` Qurbonova N

27- dars Tasviriy san’at 3-”G” 1.04.2019

Dars mavzusi: Doiraviy shaklda naqsh ishlash

Darsning maqsadi: Sifatli ta’lim berish.
a) ta’limiy maqsad: tasviriy san’atning qonun-qoidalarining oddiy nazariy asoslarini o’rgatish;
b) rivojlantiruvchi maqsad: hayot va san’at voqyeligiga tuyg’uli munosabatni rivojlantirish;
s) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarda amaliy va tasviriy san’atga qiziqish va muhabbatni tarbiyalash;tarbiyalash

Turli janrlardagi san’at asarlarining yaratilish texnikasini ajrata olish va ularni tahlil eta bilish.

Rassomlar, ularning asarlarini og’zaki yoki yozma nutqda sharhlay bilish.

Tasvirlanayotgan odam va hayvonlarni obrazli tasvirlash.

Dars turi: an’anaviy.
Dars jihozi: kitoblar, doska, rangli bo`r, tarqatma materiallar (test, savollar), texnik vositalar, rasm daftar, plakatlar.
Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II. Uy vazifani mustahkamlash :

Натюрморт жанрида ижод қилувчи рассомлар қайси қаторда ?

*Г.Абдурахманов, Л.Шарден, А.Икромжонов

Н.Тен, Л.Абдуллаев, А.Саврасов

И. Перов, Ж.Умарбеков, М.Набиев

А.Мўминов, Куприянов, А.Волков

Натюрморт қўйилмасининг таърифи қайси қаторда тўғри ифодаланган?

Тўғри тўртбурчак ичида нақш ишлаш

*Нарсанинг ўзига қараб тасвирлаш

Тасвирий санъат ҳақида суҳбат

Мавзу асосида расм ишлаш

Контраст ранглар деб нимага айтилади?

Иккита бир хил ранг

Учта бир хил ранг

*Бир-биридан кескин фарқ қилувчи ранг

Бир-бирига яқин бўлган ранг

III . Yangi mavzu bayoni .

Issiq va sovuq tuslar tasvir ohangdorligini oshiradi, naturadagi tabiiy ko‘rinishni naomyon etadi.

IV. Yangi mavzuni mustahkamlash.

1. Amaliy bezak san’ati qanday buyumlarda tushirilgan?

2. Zardo’zlik amaliy bezak san’atining markazi qaysi shahar bo’lgan? 3. Stilizatsiya nima?

V. O’quvchilarni bahlash.

VI. Uyga vazifa.

Ertak qahramonlari tasvirini akvarelda tugatish.

O`IBDO` Qurbonova N

29- dars Tasviriy san’at 3-”A” _______________

3-”B” _______________

3-”V” _______________

Dars mavzusi: Doiraviy naqsh ishlash.

Dars maqsadi: Naqsh namunasidan namuna ko’chirishni o’rganish.

b) tarbiyalovchi maqsad: O’quvchilarda amaliy va tasviriy san’atga qiziqish va muhabbatni tarbiyalash.

DTC talablari:

Bilim: A maliy bezak san’atining mazmun va shakl mutanosibligi xususiyatlarini bilish.

Ko’nikma: A maliy san’at kompozitsiyasi, mazmuniga mos shakl va rang qo’llay olish.

Malaka: Bajarilayotgan ishning mazmuni va mohiyatiga ko’ra mustaqil tarzda tasviriy usul, material va vosita tanlay olish va undan amaliy foydalana bilish.

Dars turi. Aralash.

Dars jihozi: Plakat, kadaskopda naqsh tasvirlari namunalarini ko’rsatish.

Foydalanilgan adabiyot:

1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,

2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.

Dars rejasi:
I. Tashkiliy qism -3 daqiqa
II. Uy vazifani mustahkamlash – 12 daqiqa
III. Yangi mavzu bayoni – 15 daqiqa
IV. Darsni mustahkamlash – 10 daqiqa

V. O’quvchilarni baholash – 3 daqiqa

VI. Uyga vazifa – 2 daqiqa

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II. Uy vazifani mustahkamlash :

1. Xalq amaliy bezak san’atida qo’llaniladigan shakl va ranglarning ramziy ma’nolarini sharhlab bering.

2. O’zbekiston xalq amaliy bezak san’atining ganch va yog’och o’ymakorligi, naqqoshlik turlarida qanday maktablar mavjud? Ularning taniqli vakillarini sanab chiqing.

3. Xalq ustalari ta’mirlagan va qurilishida ishtirok etgan qaysi me’moriy obidalarni bilasiz?

III. Yangi mavzu:

O’zbek xalq amaliy bezak san’ati avvalo shakl va mazmun mutanosibligi bilan go’zaldir. Bu mutanosiblikni ganch va yog’och o’ymakorligi, badiiy kulolchilik, amaliy san’atning boshqa turlarida ko’rishimiz mumkin. Shakl va mazmun mutanosibligi, ayniqsa, badiiy kulolchilik, kandakorlik, miskarlikda alohida ahamiyat kasb etadi. Nega xumlar aynan loydan tayyorlanishini hech o’ylab ko’rganmisiz? Nima uchun unga maxsus tuproqdan loy tayyorlab, undan sopol buyum tayyorlanguncha ma’lum texnologik jarayonlar bajariladi? Nima uchun ko’zaning konstruktiv tuzilishi shu ko’rinishda hal etilgan? Ular ham shakl jihatidan turli-tuman-ku? Bu turli-tumanlik, avvalo, ularning funksiyasidan kelib chiqadi. Ko’ za buyumlaridan ota-onalaimiz suv, sharbat, don mahsulotlari, yog’ saqlash uchun foydalanganlar. Ular qanday materialdan (loy, yog’och, temir, tosh) tayyorlanganligidan qat’i nazar ishlatish uchun qulayligi bilan bir qatorda estetik ko’rinishlariga ham alohida e’tibor qaratilgan. Shuning uchun ham kulolchilik amaliy san’at sohalaridan biri sanaladi. Endilikda esa zamonaviy texnika va texnologiyalar bu vazifalar uchun qulay idishlar ishlab chiqarayotganligi bois kulolchilik, avvalo, san’at turi sifatida qaraladi O’zbekistonning kulolchilik san’ati o’zining umumiyligi bilan, uning turli maktablarning o’ziga xosligi bilan ham go’zaldir. Rishton, G’urumsaroy va

Xonqa ustalari moviy, yashil rangli islimiy naqshlar bilan, Toshkent, Shahrisabz, G’ijduvon va denovlik ustalar esa qizil, sariq va jigarrang tusdagi ishlari bilan mashhurdirlar kulolchilik san’atida amaliy shakllarning ramziy ma’no kasb etuvchi stilizatsiyalashtirilgan shakllari ham qo’llaniladi.

IV. Darsni mustahkamlash.

Беруний портретининг муаллифи ким?

Портрет жанрида ижод этаётган рассомлар қайси қаторда ?

Н. Кашина, А. Бойматов

*М. Набиев, А. Абдуллаев

А. Мўминов, Г. Абдурахманов

Я. Салпинкиди, И. Хайдаров

V. O’quvchilarni baholash.

VI. Uyga vazifa. Sinfda bajarilgan ishni yakunlash.

28- dars Tasviriy san’at 3-”G” 8.04.2019

Dars mavzusi: Kulolchilik.

Dars maqsadi: Kulolchilik san’ati haqida tushuncha egallash.

a) talimiy maqsad : Borliqdagi va san’atdagi go’zalliklarni ko’ra bilish, idrok etish va qadrlashga o’rgatish.

b) tarbiyalovchi maqsad: S an’atga qiziqishni o’stirish va unga nisbatan muhabbatni tarbiyalash.

s) rivojlantiruvchi maqsad: Tasviriy malaka (rasm ishlash, haykal yasash v.b.)larni rivojlantirish.Badiiy bezak motivlari, ramzlari, tasviriy-ifodaviy vositalarini to’g’ri talqin eta bilish. Shaxsiy ish tajribasini jamoaning tasviriy faoliyatiga tatbiq eta olish. Tasviriy faoliyat jarayonida olingan bilim va malakalarni o’z hayotiga tatbiq etish.

Dars turi. Aralash.

Dars jihozi: Plakat, kadaskopda naqsh tasvirlari namunalarini ko’rsatish.

Foydalanilgan adabiyot:

1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,

2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish.

Darsga hozirlik ko’rish.

II. Uy vazifani mustahkamlash :

1. Amaliy bezak san’ati qanday buyumlarda tushirilgan?

2. Ularning namunalarini qayerlarda uchratish mumkin?

III. Yangi mavzu bayoni:

Xalq amaliy bezak san’atida qo’llaniladigan ranglar ham o’ziga xos ma’no, mazmun kasb etadi. Qora – motam, sariq – ayriliq, oq – musaffolik tozalik, yorug’lik, baxt; zangori – oliy e’tiqod; ko’k – moviy osmon, tinchlik; qizil – g’alaba, shodlik va xursandchilik; yashil – ona-tabiatni ifoda etadi. Amaliy bezak san’atida qo’llaniladigan ramziy shakllar va ulaming ma’nosi insonlar hayoti kabi tarixiy va rang-barang, insonlar hayoti bilan hamnafas. Insonlarning hayoti, turmush tarzi, mahalliy sharoiti turli-tuman bo’lganligi uchun amaliy san’atda qo’llaniladigan ramziy shakllar, rang va tasvir usullariham turlicha bo’ladi. Misol uchun, naqqoshlik san’atini olsak, unda Farg’ona, Xiva va Toshkent naqsh maktablari mavjud. Ularda o’zbek xalq amaliy san’atining xususiyatlari bilan birga mahalliy o’ziga xoslik bor.

IV. Darsni mustahkamlash.

1. Kulolchilik san’ati namunalarining tarihiy va zamonaviy funksiyalari o’rtasida qanday umumiylik va tafovutlar bor?

2. O’zbekistonning mashhur kulollari, miskarlaridan kimlarni bilasiz?

V. O’quvchilarni baholash.

VI. Uyga vazifa. Plastilenda Yasab kelish.

3-sinf “O`qish kitobi” darsligidagi “9-may-Xotira va qadrlash kuni” bo`limi materiallarini o`rganish yo`llari

3-sinf “Oqish va nutq ostirish” dasturining mazmun-mundarijasini ko`rsatib berish, o`zlashtirishi zarur bo`lgan ko`nikma va malakalarni ko`rsatish, “9-may- xotira va qadrlash kuni” bo`limi materiallarining mundarijasini yoritish.

Дабавлено : 2021-04-11 00:38:46

Этот категорий

Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarning amaldagi ovqatlanishi va ular organizmining ayrim biokimyoviy ko`rsatkichlarini o`rganish

Daraja: Oliy ta`lim Yo’nalish: Ilmiy-ta`limiy Turi: Magistrlik dissertatsiyasi Nashr etilgan yili: 2022 Til: O`zbek tilida (lot.) Yaratilgan vaqti: 2022-06-20 12:25:19

Mazkur magistrlik dissertatsiyasi maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarning amaldagi ovqatlanishi va ular organizmining ayrim biokimyoviy ko’rsatkichlarini o’rganishga bag’ishlangan.

Грыжи передней брюшной стенки

Daraja: Oliy ta`lim Yo’nalish: Ilmiy-ta`limiy Turi: O`quv-qo`llanma Nashr etilgan yili: 2022 Til: Rus tilida Yaratilgan vaqti: 2022-06-20 12:09:43

В учебнике освещены этиология, патогенез. клиника, диагностика и дифференциальная диагностика различных анатомических видов грыж передней брюшной стенки. Приведены показания к применению техники операций, в том числе, с использованием синтетических имплантатов, а также метод эндоскопической герниопластики. Учебник предназначен, для студентов медицинских вузов, клинических ординаторов, магистр – хирургов и молодых врачей – общих и детских хирургов постдипломного обучения

Цитогенетические особенности детей с синдромом Дауна

Daraja: Oliy ta`lim Yo’nalish: Ilmiy-ta`limiy Turi: Monografiya Nashr etilgan yili: 2022 Til: Rus tilida Yaratilgan vaqti: 2022-06-20 11:53:19

Автор считает своим долгом выразить глубокую признательность ы благодарность своему научному руководителю профессору Ё.Н. Маджидовой, всем сотрудникам кафедры Неврологии, детской неврологи и медицинской генетики за оказанную практическую помощь ы содействие в выполнение настоящей работы.

Muhandislik geodeziyasi

Daraja: Oliy ta`lim Turi: Oʻquv-uslubiy majmua Til: O`zbek tilida (lot.) Yaratilgan vaqti: 2022-06-20 11:35:28

Ushbu o`quv-uslubiy majmua Avtomobil yo’llari va aerodromlar kafedrasining yiqilishida ko`rib chiqilgan va institut ilmiy-uslubiy kengashida ko`rib chiqish uchun tavsiya etilgan.

Гендер тенглик: Фикрлар ва мулоҳазалар

Daraja: Oliy ta`lim Turi: Maqola Til: O`zbek tilida (kir.),Qoraqalpoq tilida,O`zbek tilida (lot.) Yaratilgan vaqti: 2022-06-20 11:16:28

Мазкур мақолада гендер тенлик ҳақида фикр ва мулоҳазалар юритилган. Халқаро даражада аёлларнинг жамиятда тутган ўрни ва фаолияти ўрганилган. Гендер маданиятини шакллантиришга эътибор қаратилган.

Новый

Жиззах вилоятида туристик дестинацияларни ташкил этишнинг ҳудудий жиҳатлари

Daraja: Oliy o`quv yurtidan keyingi ta`lim Turi: Avtoreferat Nashr etilgan yili: 2022 Til: Rus tilida,O`zbek tilida (kir.),Ingliz tilida Yaratilgan vaqti: 2022-11-14 07:58:58

Тадқиқотнинг мақсади Жиззах вилоятида туризм дестинацияларини ҳудудий ташкил этиш имкониятлари ва салоҳиятини аниқлаш, улардан самарали фойдаланиш бўйича таклиф-тавсиялар ҳамда ривожлантиришнинг ҳудудий жиҳатларини ишлаб чиқишдан иборат.

Таълим муассасаси раҳбарининг бошқарув фаолиятида соғлом ва ижодий муҳитни яратиш механизмларини такомиллаштириш

Daraja: Oliy o`quv yurtidan keyingi ta`lim Turi: Avtoreferat Nashr etilgan yili: 2022 Til: Rus tilida,O`zbek tilida (kir.),Ingliz tilida Yaratilgan vaqti: 2022-11-14 07:58:49

Тадқиқотнинг мақсади таълим муассасаси раҳбарининг бошқарув фаолиятида соғлом ва ижодий муҳитни яратиш механизмларини такомиллаштиришга доир таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.

Ишлаб чиқариш таълими усталарининг касбий компетентлигини ривожлантириш

Daraja: Oliy o`quv yurtidan keyingi ta`lim Turi: Avtoreferat Nashr etilgan yili: 2022 Til: Rus tilida,O`zbek tilida (kir.),Ingliz tilida Yaratilgan vaqti: 2022-11-14 07:58:42

Тадқиқотнинг мақсади профессионал таълим муассасалари ишлаб чиқариш таълими усталарини тайёрлаш ва малакасини ошириш жараёнида уларнинг касбий компетентлигини ривожлантириш методикасини такомиллаштиришдан иборат.

Eliptik qismi yuqori tartibli bo`lgan kasr tartibli xususiy hosilali differensial tenglamalar uchun to`g`ri va teskari masalalar

Daraja: Oliy o`quv yurtidan keyingi ta`lim Turi: Avtoreferat Nashr etilgan yili: 2022 Til: Rus tilida,Ingliz tilida,O`zbek tilida (lot.) Yaratilgan vaqti: 2022-11-14 07:58:34

Tadqiqot maqsadi ixtiyoriy elliptik operatorli xususiy hosilali va kasr tartibli xususiy hosilali tenglamalar uchun to`g`ri va teskari masalalarning yechimi mavjud va yagonaligini ko`rsatishdan iborat.

Саноат корхоналари ривожланишининг инновацион стратегияларини такомиллаштириш

Daraja: Oliy o`quv yurtidan keyingi ta`lim Turi: Avtoreferat Nashr etilgan yili: 2022 Til: Rus tilida,O`zbek tilida (kir.),Ingliz tilida Yaratilgan vaqti: 2022-11-14 07:49:28

Тадқиқoтнинг мақсади саноат корхоналари, хусусан фармацевтика саноати ривожланишининг инновацион стратегияларини такомиллаштириш бўйича илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.

Китобим-Офтобим 3. (синфдан ташқари ўқиш китоби) Toshkentda

Batafsil tavsif: Китобим-Офтобим 3. (синфдан ташқари ўқиш китоби)

“Мактаб кутубхонаси” туркумидаги “Китобим-офтобим” номли синфдан ташқари ўқиш китоби 1-4 синф ёшидаги болалар учун (Ҳар бир синфга алоҳида, жами 4 та китобдан иборат) мўлжалланган.

Ҳар бир китоб мажмуа характеридаги асарлар тўпламидан иборат бўлиб, унда таниқли болалар ёзувчи ва шоирлари қаторида ёш ижодкорларнинг ҳам мактаб дастурига киритилмаган қизиқарли асарлари жамланган.

Китобда жамланган асарлардан ўқувчилар мустақил ўқиш учун, ота-оналар болалар билан ишлашда, уларнинг билимини ошириш, дунёқарашини кенгайтириш, бадиий асарларни кўпроқ ўқишлари учун йўллашда фойдаланишлари мумкин.

Китоб ҳақида маълумотлар:

Чоп этилган нашриёти: ” Янгиюл Полиграф Сервис “

Чоп этилган йили : 2019

Муқоваси: Юмшоқ

Бетлари сони: 160

Модель: Китобим-Офтобим 3. (синфдан ташқари ўқиш китоби)

Texnik xususiyatlari

Asosiy xususiyatlari:
Ishlab chiqaruvchi

Yetkazib berish shartlari

Доставка

Доставка по городу Ташкент составляет – 15 000 сум на малогабаритные товары и 25 000 сум на крупногабаритную технику
Доставка в ближайшие к Ташкенту районы Ташкентской области (Кибрай, Зангиота, Янгиюль) платная – 10 000 сум (телефоны, мелкая техника и аксессуары), при заказе на крупногабаритную технику доставка считается так: 5000 сум за каждый км от поста ГАИ.
Доставка осуществляется ежедневно с 11.00 до 21.00, кроме понедельника.
Заказ на доставку товара к 11.00 оговаривается предварительно и не позднее 17.00 предыдущего дня.
Срок доставки – от 8 до 48 часов (время доставки зависит от товара), по областям – в течении 3-10 дней.
При оформлении заказа Покупатель сам выбирает удобное для него время доставки, но не менее 8 часов с момента заказа.
Если заказ оформлен после 17.00, доставка может быть осуществлена на следующий день.

Доставка до квартиры

Подъём на этаж и занос в квартиру:
- малогабаритной техники – бесплатно.
- крупногабаритной техники (холодильник, стиральная машина, газовая плита и т.д.) – от 15 000 до 20 000 сум за каждый этаж (сумма зависит от габаритов техники)
Внимание! Мы не осуществляем подъём на этаж или занос товара в квартиру, если для этого потребуется:
- перестановка мебели или других предметов;
- снятие с петель дверей в помещении;
- демонтаж любых частей товара с целью уменьшения его габаритных размеров;
- расстояние между стороной товара и окружающими предметами или частями помещения при перемещении товара составляет менее десяти сантиметров;
- габариты товара в упаковке превышают размеры лестничных маршей, площадок и входных дверей.
В этом случае товар передаётся Покупателю перед подъездом или перед дверью квартиры, либо в прихожей квартиры, в зависимости от того, где возникло препятствие.

Приём/передача товара
- При получении товара Покупатель обязан внимательно проверить его в присутствии курьера и только после этого произвести оплату наличными или по терминалу.
- Покупатель при приёме товара обязан проверить наличие гарантийного талона на товар.
Обмен и возврат товара

В случае обнаружения заводского дефекта, товары могут быть заменены на аналогичные в течение 10 дней с даты доставки. Товар и упаковка не должны быть повреждены.

Важно!
- Производитель на свое усмотрение и без дополнительных уведомлений Продавца может менять комплектацию, внешний вид, страну производства и технические характеристики модели. Проверяйте соответствие в момент получения товара.
- Сотрудники службы доставки не являются консультантами по товару и не владеют информацией о его конфигурации. В случае необходимости уточняйте интересующую вас информацию о приобретаемом товаре у менеджера по продажам.

Qiziqarli malumotlar
3-sinf “O`qish kitobi” darsligidagi “9-may-Xotira va qadrlash kuni” bo`limi materiallarini o`rganish yo`llari