Xalqaro Qizil Kitob: hayvonlar. Kim Qizil kitob olib keladi

“O‘zbekiston Respublikasi Qizil kitobiga kiritilgan kamyob va yo‘qolib ketish xavfi ostida turgan o‘simlik va hayvonot turlarini muhofaza qilishni yanada kuchaytirish munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonunlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi qonun loyihasi jamoatchilik muhokamasiga qo‘yildi.

O‘zbekistonda Qizil kitobga kiritilgan ayrim hayvon turlarini ov qilish har qanday maqsadlarda taqiqlanishi mumkin

“O‘zbekiston Respublikasi Qizil kitobiga kiritilgan kamyob va yo‘qolib ketish xavfi ostida turgan o‘simlik va hayvonot turlarini muhofaza qilishni yanada kuchaytirish munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonunlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi qonun loyihasi jamoatchilik muhokamasiga qo‘yildi.

• ular o‘sish muhiti bo‘lgan joylarda ularning sonini saqlab qolish va ko‘payishini ta’minlaydigan darajadagi miqdorda hamda tegishli toifa va turdagi muhofaza etiladigan tabiiy hududlar tashkil etish;
• ularning tarqalish hududida ularga zararli ta’sir ko‘rsatish mumkin bo‘lgan xo‘jalik va boshqa faoliyat turlarini olib borishni taqiqlash bilan amalga oshiriladi.

• Fanlar akademiyasining xulosasi va tavsiyalari asosida ulardan foydalanishni cheklash va taqiqlar belgilash;
• ularning yashash muhiti, ko‘payish joylari va ko‘chib o‘tish yo‘llarini saqlash maqsadida xo‘jalik va boshqa har qanday faoliyatni amalga oshirish jarayonida ularga zararli ta’sir ko‘rsatishni taqiqlash;
• muhofaza etiladigan tabiiy hududlarni tashkil etish;
• tutqunlikda va yarim erkin sharoitlarda ko‘paytirish;
• ularni muhofazasi ustidan nazoratni amalga oshirish;
• mazkur turdagi hayvonlarni saqlash, muhofaza qilish, takror ko‘paytirish, tiklash maqsadidagi ilmiy tadqiqot ishlarni amalga oshirish;
• ularni saqlash uchun biotexnikaviy va boshqa tadbirlarni amalga oshirish yo‘llari bilan amalga oshiriladi.

• maxsus yaratilgan sharoitlarda ko‘paytirish va keyinchalik tabiiy yashash muhitiga qo‘yib yuborish;
• mazkur turdagi hayvonlarni saqlash, muhofaza qilish, takror ko‘paytirish, tiklash maqsadidagi ilmiy-tadqiqot ishlarni amalga oshirish;
• yovvoyi hayvonlarning sonini tartibga solish;
• o‘lja olish maqsadida ov qilish.

O‘lja olish maqsadida ov qilish muayyan belgilariga ko‘ra baholanadigan ov o‘ljalarini (mo‘ynalar, shoxlar, patlar, terilar, bosh suyaklarini, qoziqtishlarni, boshqa hayotiy organlarni) olish maqsadida amalga oshiriladi. Qizil kitobga kiritilgan hayvonlarni o‘lja olish maqsadida ovlash Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish davlat qo‘mitasining vakillari ishtirokida faqatgina qari yoshdagi erkak hayvon turiga nisbatan amalga oshiriladi.

Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish davlat qo‘mitasi tomonidan tasdiqlangan ro‘yxatga binoan Qizil kitobiga kiritilgan ayrim hayvon turlariga ov qilish (tutish) har qanday maqsadlarda taqiqlanishi mumkin.

Avvalroq Samarqandda Qizil kitobga kiritilgan bo‘rsiq noqonuniy tarzda Toshkentga olib ketilayotgani aniqlangani, Buxorodan Sudoche ko‘liga olib kelingan 17 bosh turkman qulonlari olib kelingani, Qashqadaryoda ayiq o‘ldirilgani haqida xabar berilgan.

Xalqaro Qizil Kitob: hayvonlar. Kim Qizil kitob olib keladi?

. XX asr boshlari, ingliz olimi J. Darrell bir analogiya tortadi: Jahon – keng veb-, va u bir oz sensorli bo’lsa, u eng yaxshi, larzaga, deb, va eng yomon – bir farq paydo bo’ladi. Va texnik taraqqiyot bilan, odamlar yopiq bo’lishi mumkin emas, uni teshib, yaratish, dunyoni tebranadi. Bu, birinchi navbatda, flora va sayyoramizning faunasiga ta’sir qiladi: hayvonlar, o’simliklar, zamburug’lar, turli turlari Winona, jahon hamjamiyati endi ularning ko’pchiligi mavjudligi paleontologik qazilma biladi. Va nima zurriyotimizni bo’ladi? Ular ensiklopediyalardan va tarixiy yozuvlarning rasmlar hayvon dunyo sobiq xilma-o’rganish kerak bo’ladi?

Insoniyat ertami-kechmi, tabiiy atrof-muhitni himoya qilish va og’ir bo’lishi kerak, deb tushunish kelish edi. flora va faunasini saqlab qolish uchun harakat natijasi Xalqaro Qizil kitob edi. yaratish u tarixi juda qiziq.

Qanday Qizil kitob qildi

Batahqiq, uzoq yil 1902. dunyo bo’ylab biologlar Parij Kongress, muhim masala – qushlar himoya qilish. qaror sayyoraning bioxilma-xillikni muhofaza qilish bo’yicha amalga oshirilayotgan zamonaviy Qizil kitob avlod edi Qushlarni muhofaza qilish Xalqaro konventsiyani imzolangan birinchi marta hisobotlarni, bir poda keyin.

Bu qirqdan ortiq yil o’tdi. Butun dunyo Ikkinchi Jahon Urushida tiklanishda. Jahon tabiatni muhofaza qilish Ittifoqi – – IUCN (IUCN) 1948, YuNESKO shafeligida, nodavlat tashkilot yaratdi. omon qolgan turlar bo’yicha komissiyasi – allaqachon 1949 yilda, IUCN bir “nazorat tanani” belgilaydi.

asosiy vazifalari

Jahon tabiatni muhofaza qilish Ittifoqi komissiyasi turlari omon qolgan asosiy vazifasi belgilab berdi:

• o’simliklar, zamburug’lar va hayvonlar noyob turlarining maqomini o’rganish;
• yo’qolib ketish xavfi yuqori bo’lgan turlari aniqlash;
• xalqaro shartnomalar, konventsiyalar loyihalarini ishlab chiqish;
• xavf ostida turlari ro’yxatini tuzadi;
• xavf ostida turlari saqlab qolish uchun echimlar taqdim.

Biz maqsad va vazifalarni belgilab, lekin nima keyingi gap? odatda bo’lgani kabi, ularning amalga oshirilishi Bu deyarli 20 yil bo’ldi . qoldirilgan edi. 1963, komissiya Piter Skott rahbari xavf ostida hayvonlar ro’yxatini taqdim, nomi – Xalqaro Qizil kitobi. “? Nima uchun qizil”, qaysi Scott javob berdi uchun: komissiya a’zolari so’radi “Qizil – xavf rangini, va biz ham, biz bor, deb bir oz yo’qotish mumkin, degan ma’noni anglatadi.”

Tez orada, bir stol taqvim kabi ikki jildli birinchi nashri engil chiqish,. Bu qushlarning 312 turi va sut emizuvchilarning 211 turni o’z ichiga oladi. olimlar va jamoat arboblari uchun – kitob ma’lum oluvchilar uchun yuborilgan edi. oldindan Tome yaratuvchisidir hayvon ma’lumotlarni yangilash kabi oluvchilar o’rniga eski bir yangi jadvallarini yuborish Bas, o’zgarishi mumkin, deb taqdim.

O’zgarishlar va qo’shimchalar: bir xronologiya

, Formatini o’zgartirish uchun (4-nashri 13 turni qaytarib paydo), tuzilishini o’zgartirib turlari haqida hajmlari sonini, turli ma’lumotlarni oshdi: 1980 yilga qadar, Qizil kitob uch marta qayta nashr.

1988 yildan 1998. Xalqaro Qizil kitob ketadi – deb nomlangan hayvonlar ro’yxatini “tahdid Turlarning Qizil ro’yxati”. 10 yildan beri chop varaqalari 5. Ular Qizil kitob bir misoli, lekin butunlay boshqacha format, turli tasnifi turlari bor. Shunday qilib, ro’yxat yanada takson bo’linadi ikki dona, iborat. Bu takson biri tutqunlikda omon o’sha tur, deb qiziq.

ro’yxatlar kabi, va Xalqaro Qizil kitob IUCN va monitoringi markazining Jahon tabiatni muhofaza qilish (Kembrij, Buyuk Britaniya) bo’lgan. kitoblarni hisobga ma’lumotlarni olib, nashr axborot tahlil jalb nodir turlari bo’yicha komissiyasi IUCN ming erkaklar shafeligida. Bu ularning ish uchun rahmat, biz hayvonlar xil himoyaga muhtoj bo’lgan narsani bilaman, va ularning ba’zi, afsuski, biz sayyoramizdagi ko’rmadim.

Tashqi ko’rinish

Qanday Xalqaro Qizil kitob qiladi? yorqin qizil rangli qopqoqni va turli rangli (qizil, qora, oq, yashil, sariq, kulrang) ning bo’limlar: Bu go’zal qiziqarli Kamalak biroz eslatadi Tome, gap. Ko’pchilik uchun savol Qizil kitob saqlanadi qaerda paydo bo’ladi. Yaxshiyamki, u jamoat masala, shuning uchun har qanday yaxshi kutubxona topish mumkin. Ba’zi tabiat sevishganlar mening shaxsiy Kitobning Arsenal uni bor afzal.

Endi har bir bo’limda haqida ko’proq gaplashaylik. Xalqaro Qizil kitob hayvonlar haqida ma’lumot shartli olti qismga bo’linadi:

• qirilib turlari;
• yo’qolib borayotgan va noyob hayvonlar;
• tez yo’qolib turlari;
• noyob turlari;
• kam ma’lum turlari;
• himoya kerak emas Hayvonlar.

Shu sababli u muayyan hayvon haqida ma’lumot topish oson.

kodlash turlari

Qizil kitob har bir bo’limda vakillari o’z kodlash bor.

folio’nuza qora sahifalarida tabiati (JB) bilan qirilib hayvonlarni (EX) va so’ngan hayvonlarni joylashtirilgan; qizil sahifa – zaif turlari (VU) va tanqidiy xavf ostida (CR); Yellow Pages – xavf ostida turlari (VN); oq sahifalar – zaif davlat (NT) yaqin turlari; kulrang sahifa – kam o’rganilgan (CD); Green sahifalar – o’chirish (LC) eng past xavfi bilan tur.

Nima boshqa ma’lumotlar Xalqaro Qizil kitob o’z ichiga oladi? Hayvonlarning Foto. Tabiiyki, keyingi biologik ma’lumotlar mavjud rasmda bu tur uchun kitob sahifalarida (bir so’ngan hayvon tashqari, paydo qayta yoki grafik, yoki kompyuter grafikalar foydalanish etiladi).

Bu yerda Xalqaro Qizil kitob. unda keltirilgan Hayvonlar xilma-xil. ilmiy o’sish axborot munosabati bilan doimiy yangi turlari va ba’zi hayvonlar tufayli ekologik harakatlar o’z mavqeini o’zgartirishga qo’shib, yangilanadi. Va u rozi qilish muvaffaqiyatsiz mumkin emas!

Qizil kitob viloyat nashrlari

Xalqaro Qizil kitob haqida gapirganda, u o’xshashi bor, deb ta’kidlash joizki: masalan, Ukraina Xalqaro Qizil kitob va Rossiya Xalqaro Qizil kitobi. , Axborot adabiyotini o’z ichiga belgilangan hududlarda (yoki bir marta yashagan) yashaydi Hayvonlar.

U qaytib, Qizil kitob mintaqaviy nashri xalqaro farqli turlari haqida batafsil ma’lumot mavjud. Bu haqiqat tufayli bu sohada, soni va turli faunasi xususiyatlariga qarab birinchi o’rin markazida viloyatlar global miqyosda dan sezilarli darajada farq, deb aslida iborat. Shuning uchun, ma’lumotlar yanada chuqur tahlil qilinadi va muntazam ravishda yangilanib.

Viloyat kitoblar ham dizayn xalqaro versiyasiga farq qiladi, u o’zgarmadi, faqat qizil qopqoqni qoladi.

Keling, endi halokat yoqasida va yo’qolib borayotgan, deb keltirilgan faunasini mashhur namunalari, e’tiborimizni qarataylik.

Xalqaro Qizil Kitob Amur yo’lbars (Panthera altaica Dajla)

Amur Tiger Qizil kitobiga (Ussuri) ko’rsatilgan qanday shimoliy Rossiyada kichik ko’rinishi (VU). Hatto 100 yil oldin, hayvonlarning soni minglab sanab, lekin, chunki ov aholisi keskin kamaya boshladi. Bugun Amur yo’lbars aholi arang 500 shaxslar hisoblanadi.

Bu turdagi – taygadan qattiq iqlimiga moslashgan qildi mushuk oila necha vakillaridan biri. Ushbu kichik bir o’ziga xos xususiyati – Agar haddan past harorat mushukni oshirish imkonini beradi qorin, ustiga yog ‘besh santimetr qatlami.

Xalqaro Qizil Kitob: hayvonlar – Snow Leopard (Panthera uncia)

Snow Leopard (Irbis, Snow Leopard) – Markaziy Osiyo tog’li hududlarida yashovchi katta mushuk. XX asr boshlarigacha, qor qoplonlar fur savdo muhim bo’g’ini bo’lgan. Bugungi qor qoplon ov hayvon haqida ma’lumot Xalqaro Qizil kitob o’z ichiga olgan, taqiqlanadi. Snow leopard xavf ostida turlari (UZ) sifatida tasniflanadi.

Visayan serbuqoq cho’chqa (bezak cebifrons)

Panay va Negro (Filippin arxipelag) – Visayan serbuqoq cho’chqa faqat ikki orollarda, dunyoda yashaydi. 60 yil davomida cho’chqa olinayotgani ov aholi raqamlar tufayli ko’p 80% ga qisqardi! 1998 yildan beri Visayan serbuqoq cho’chqa Xalqaro Qizil kitob qo’riqlab. Hayvonlar hisoblanadi yo’qolib borayotgan turlari (UZ).

Tiger quoll (Dasyurus maculatus)

Quoll (yo’lbars mushuk) , chunki marten va mushuk o’z o’xshashlik uning nomini oldi. Bugungi kunda, sansar bunday Avstraliya sohilida ikki izolyatsiya qilingan aholisi maskan (shimoliy – Queensland, sharqiy – janubiy Queensland Tasmaniya uchun). xaltali sansar haqida ma’lumot Xalqaro Qizil kitob o’z ichiga oladi. bu turning Hayvonlar zaif vaziyat (NT) yaqin bir maqomiga ega.

Largetooth arrabaliq (Pristis microdon)

Largetooth arrabaliq (uskunasiga-pristiophorus) – Tinch okeani va hind okeanlarini Sharon suvlarini turuvchi. asirlikka umr ortiq 7 yil emas. Qizil Kitob pylori “tanqidiy xavf ostida» (CR) maqomiga ega.

Birma burunli Maymun (Rhinopithecus strykeri)

Birma puchuq maymun bir tur sifatida (puchuq maymun Stryker) faqat 2010 yilda olimlar ma’lum bo’ldi. Shimoliy Birmadagi faqat maymun bu turni yashaydi. puchuq maymun teshigini keldi – Uning nomi uning kashfiyotchisi ustunlik va burun ajoyib tuzilishi tufayli edi. uning dimog’iga suv kuz tomchilariga – Chunki Birma maymun yomg’ir Hapşırırken bu anatomik xususiyatlari. tanqidiy (CR) xavf ostida – allaqachon 2012 yilda, Birma maymun xavf ostida holati sifatida joy oldi. Bugungi kunda taxminan 300 shaxslar Myanma puchuq maymun bor.

Bizning eng yaqin qarindoshi – orangutan (PONGO)

Orangutan – katta maymun daraxt, uning DNK inson DNK eng yaqin tuzilishi. (Hajmi farq – katta Kalimantan) Sumatra va Kalimantan Orangutanlar ajratiladi. aholining kamayishi sabab – yomg’ir o’rmonlarning kesilishi (orangutans Habitat) va brakonerlik.

Sumatra orangutan xavf ostida holati sifatida sanab – tanqidiy (CR) xavf ostida; holati bilan taqdim Bornean orangutan “zaif turlari (VU)». umid, bu xil hayvonot bog’i va tabiat zaxiralari bilan davom etadi, deb qoladi.

Kaspiy muhr (Phoca caspica)

Seal Kaspiy (Kaspiy muhr) Kaspiy dengizi va Ural shimoliy qismi o’rtasida ko’chib. Hatto 100 yil oldin, muhrlar soni bir milliondan ziyod shaxslar, ularning soni bugun zo’rg’a 100 ming etib edi. Sabablari: ommaviy brakonerlik, suv ifloslanishi, iqlim o’zgarishi. Kaspiy muhr halokat yoqasida (UZ) ustida bir tur sifatida Qizil kitobiga kiritilgan.

xulosa

odam o’rtacha jonzot tuyulardi, ammo, baribir, hushsiz, ovchilik orqali oviga yinelendiğini, “orqaga daryo o’girib”, dalalar, o’rmonlar yo’q qiladi. Bunday bema’ni xatti tergov – o’simlik va hayvonot dunyosining turlarining yo’qolishi.

Qizil kitob, nuriga chiqib, allaqachon odamlarga tabiiy muhitni olib keldi qancha zarar uchun jamoatchilik e’tiborini qaratdi. Albatta, ba’zi turlari, afsuski, tarix kitoblarida qoladi, lekin kelajak avlodlar uchun saqlab mumkin, deb ham bor bo’ladi.

turlarining asrab-avaylash uchun bebaho hissa qo’shmoqda barcha zoologik bog’lar va zaxiralari, rahmat! Lekin hali ham juda ko’p yer yuzida har bir inson atrof-muhit muhofazasi uchun hissa qo’shdi, va Qizil Kitob muntazam yashil sahifalarini to’ldirib, deb.

Dünyalıların! Biz hayotiy hali biz hali taqdir va bizga atrofidagi tabiatni saqlab chalingan sayyora, g’amxo’rlik qilish kerak, va hech qachon bir lahza dunyoda har bir mavjudot zarur va muhim ekanini unutish Esingizda! Hayvonlar – dunyo bo’ylab bizning qo’shnilar, balki kiyim va oziq-ovqat!