KOREYSLAR
KOREYSLAR (oʻzlarini Choson saram — Choson mamlakati odamlari deb atashadi) — Koreyaning asosiy aholisi. KXDR da (22,5 mln. kishi), Koreya Respublikasida (44 mln. kishi), RF da (107 ming kishi), Xitoyda (1,86 mln. kishi), Yaponiyada (670 ming kishi), Oʻzbekistonda (183 ming kishi), Qozogʻistonda (103,3 ming kishi) yashaydilar. Umumiy soni 70,2 mln. kishi (1990-y. lar oʻrtalari). Koreys tilida soʻzlashadi. Mongoloid irqiga mansub. Dindorlari budda, konfutsiylik va xristian (presviterianlar) diniga eʼtiqod qiladi. Koreyslarning ajdodlari kadim zamonlardan beri Koreya ya. o. hududida yashab kelmokda. Koreyslarning shakllanishida 3 ta qabila guruhi (paleyeosiyo, oltoy, avstronez) qatnashgan. Bunda yetakchi rolni protooltoy qabilalari oʻynagan. Koreys qabilalarining l-ittifoqi — Choson 1-a. da vujudga kelgan. Bu aholining etnik tarkibiga katta taʼsir koʻrsatdi. Mil. av. 1-ming yillikning oʻrtalarida Manjuriyaning jan. da va Koreyaning shim. da Choson davlati (oʻzlarini choson deb atashlari shundan) tashqil topdi. 10-a. boshlarida Koreyslar yagona xalq sifatida shakllangan. 2-jahon urushidan keyin koreys xalqi 2 qismga boʻlinib ketdi. Jan. dagi Koreyslar va shim. dagi Koreyslar boshqa-boshqa tuzum yoʻlidan ketishdi. 1937 — 38 y. larda sobiq shoʻrolar tuzumi zoʻravonlik bilan Rossiyaning Uzoq Sharq oʻlkasidan 74500 Koreyslarni Oʻzbekiston hududiga koʻchirdi. Bunga asosiy sabab sobiq shoʻrolar ittifoqi b-n Yaponiya oʻrtasidagi munosabatlarning keskinlashuvi edi. Oʻsha davrda Koreya ya. o. Yaponiya tomonidan bosib olingan boʻlib, tub koreys aholisi bilan Uzoq, Sharq hududidagi Koreyslarning etnik kelib chiqishi bir edi. Oʻzbek xalqi Koreyslarga nisbatan oʻzining yana mehmondoʻstligi va bagʻri kengligini koʻrsatdi. Ularni uyjoy, ish bilan taʼminladi, ularga maishiy xizmat, madaniy oʻchoqlar yaratdi, bolalarining oʻqishi, taʼlim olishi uchun maktablar ochdi. Asosiy mashgʻulotlari sholikorlik. Chorvachilik, baliqchilik, ipakchilik, hunarmandchilik bilan ham shugʻullanishadi.
Ensiklopediya.uz
KOREYSLAR