DO`STLARGA ULASHING:

Muhammad Yusuf xalqimiz sevgan shoirlardan edi. U 1954 yil 26 aprelda Andijon viloyati Marhamat tumanining Qovunchi qishlogʻida dehqon oilasida dunyoga keldi.

Oʻrta maktabdan soʻng Rus tili va adabiyoti institutiga kirib, uni 1978 yili tamomladi. 1978-1980 yillarda respublika Kitobsevarlar jamiyatida, 1980-1986 yillarda “Toshkent oqshomi” gazetasida, 1986-1992 yillarda Gʻafur Gʻulom nomidagi Adabiyot va sanʼat nashriyotida, “Oʻzbekiston ovozi” gazetasida ishladi.

Umrining soʻnggi yillarida Oʻzbekiston Yozuvchilar uyushmasining kotibi vazifasini bajardi.

U oʻnga yaqin sheʼriy toʻplamlar, koʻplab qoʻshiqlarning muallifi sifatida keng kitobxonlar qalbiga kirib ulgurdi. Shoirning dastlabki sheʼrlari “Oʻzbekiston adabiyoti va sanʼati” gazetasida 1976 yili eʼlon qilindi. Soʻngra  “Tanish teraklar” (1985), “Bulbulga bir gapim bor” (1987), “Iltijo” (1988), “Uyqudagi qiz” (1989), “Halima enam allalari” (1989), “Ishq kemasi” (1990), “Koʻnglimda bir yor” (1991), “Bevafo koʻp ekan” (1991), “Erka kiyik” (1992), “Yolgʻonchi yor” (1994)  kabi sheʼriy toʻplamlari, saylanmalari nashr etildi.

1989 yilda esa “Uyqudagi qiz” nomli sheʼriy toʻplami uchun unga respublika Yoshlar tashkilotining mukofoti berildi.

U rostgoʻy shoir, halol va pokiza qalb egasi edi. Shoir muhabbat haqida kuylaydimi, bevafo yor haqida qoʻshiq toʻqiydimi yoki tariximiz sahifalarini qalamga oladimi, ularda hamisha hayotga, haqiqatga hamnafaslik sezilib turadi. Satlardagi ravonlik, soddalik va xalqonalik sabab shoir sheʼrlari tezda yodda qoladi.

1998 yili Muhammad Yusufga “Oʻzbekiston xalq shoiri” degan yuksak unvon berildi.

Shoir 2001 yilning 1 avgust kuni 47 yoshida olamdan oʻtdi.

---

Onamga xat

Men sizni oʻylayman shomu saharda,

Ona, sogʻinsam ham bora olamayman,

Tunlari charogʻon shunday shaharda

Hech kimga koʻnglimni yora olmayman.

Men siz aytgandayin hammani sevdim,

Hammaga ishondim, mana oqibat:

Oʻz doʻstim uyiga koʻmildi sevgim,

Kun boʻlib koʻksimni kuydirdi nafrat.

Boshimdan oʻtgani koʻkka ham ayon,

Yulduzlar qiqirlab kular oqbadan:

Men – zangor yaylovda olis, bepoyon,

Uyuridan ajrab qolgan qulunman…

Mana, men ketyapman tosh yoʻlda koʻzim,

Qadamim moshinlar yoʻrgʻasiga mos.

Yigʻlasam yupatib oʻzimni oʻzim,

Pishqirib qoʻyaman toychoqlarga xos.

Va sizni oʻylayman shomu saharda,

Ona, sogʻinsam ham bora olmasman.

Tunlari charogʻon shunday shaharda

Hech kimga koʻnglimni yora olmasman…

Ha, sevgi haqida. U dilga ne zeb,

Kuyinmang, ne iloj qilmasa nasib,

Baxtimga hamisha Siz sogʻ boʻling deb,

Sogʻingan oʻgʻlingiz – Muhammad Yusuf.

Onamga

Oh, mening ortimdan ovvora onam,

Bir parcha yuragi ming pora onam.

Har baloni koʻrib yorugʻ dunyoda,

Toshkanni koʻrmagan bechora onam,

Bolang boʻlib bir bor boshlab keldimmi,

Endi men ham senga oʻgʻil boʻldimmi!..

Garchi bisotingda “bayram” soʻzi yoʻq,

Bilaman, kutasan sandal toʻla choʻgʻ,

Menda yurak deganlarin oʻzi yoʻq:

Men sovgʻa bermagan qiz yoʻq bu oqshom,

Senga na gul berdim, na shirin kalom,

Endi men ham senga oʻgʻilmi, onam?..

Deysan: olislarda omon yursang bas,

Yodingga tushsam goh yoʻqlab tursang bas,

Bolam, senga hamma qiladi xavas…

Axir, mening dardim Sheʼr emas faqat,

Men mashhur shoirmas – mashhur beshafqat,

Endi men ham senga oʻgʻilmanmi, ayt?..

Shaʼningga sheʼr bitdim. U seni topsin,

Poyingga tiz choʻkib, qoʻlingni oʻpsin.

Undan ham ulugʻim borligin koʻrsin,

Men uchun ham aziz holingni soʻrsin,

Sensiz gʻarib koʻnglim koʻngilmi, onam,

Endi men ham senga oʻgʻilmi, onam!..

Onajon

Topmoq – yoʻqotmoqdir,

Yoʻqotmoq – topmoq,

Sen soʻlib,

Men yashab,

Toʻlishimga boq.

Sensiz topganimdan

Koʻproq yoʻqotdim –

Sen meni yupatding,

Seni yigʻlatdim,

Sen meni yaratding,

Seni tugatdim.

Uyalmay Ona deb,

Kelishimga boq!..

Sogʻinch haqda sheʼrlar

Yozdim oʻzimcha,

Mendan peshonangda

Dogʻlar tizimcha.

Oʻgʻil boʻlmay oʻlay,

Attang, ming attang.

Qiz tugʻsang netardi,

Koʻproq qiz tugʻsang!..

Tirgak boʻlolmadim

Bitta qizingcha,

Uyalmay shoirman

Deyishimga boq.

Joningdan aylanay,

Turgil, jonajon,

Yoʻl qarab boʻldimi

Jigarginang qon?

Boqma koʻzlarimga

Bemajol, xasta,

Mening topganlarim

Gulmi bir dasta,

Yoʻqotganim senmi

Endi, Onajon?..

Oʻz etimni oʻzim

Yeyishimga boq.

Bilsang yuragimni

Bir alam elar.

Buyursang qoʻlimdan

Kelmaydi nelar,

Ayt,

Pichan yigʻaymi,

Oʻtin yoraymi,

Yerni haydayinmi,

Koʻk agʻdaraymi?..

Itdek oyogʻingga

Suykalgim kelar –

Uchib-uchib, mana

Qoʻnishimga boq.

Hech narsa kerakmas,

Bolam, hech, deysan.

Endi kech, deysan-da,

Endi kech, deysan.

Yuzimni bosaman

Muzday yuzingga,

Onajon,

Zor qilib ketma izingga!

Oʻlim oldida ham

Gʻamimni yeysan,

Men-chi, jim, taqdirga

Koʻnishimga boq.

Sheʼrim bitdi,

Xayr,

Doʻstlar, xush qoling.

Bedil yashamakka

Oʻrganmang menday.

Boring,

Volidangiz

Koʻnglini oling,

Ertaga

Kech qolib

Oʻrtanmang menday.

Onaizor

Koʻnglim qolsa bulbuldan ham, guldan ham,

Qolar boʻlsam bir kun axir tildan ham…

Agar bir zot yigʻlasa chin dildan ham –

Onam yigʻlar, onam yigʻlar, onam u…

Sigʻmay qolsam shunday keng bu jahona,

Osmonlarga ruhim boʻlsa ravona,

Jonsiz tanim ustida ham parvona –

Onam yigʻlar, onam yigʻlar, onam u…

Tonar boʻlsa qoʻlimdagi tor, dunyo,

Uch kun oʻtmay unutgay doʻst-yor, dunyo.

Yeru koʻkni titratib zor-zor, dunyo –

Onam yigʻlar, onam yigʻlar, onam u…

Gulday kulib yurmasmidi, oʻgʻlim deb,

Koʻrib koʻnglim toʻlmasmidi, oʻgʻlim deb,

Onang oʻlsa boʻlmasmidi, oʻgʻlim deb –

Onam yigʻlar, onam yigʻlar, onam u…

Koʻnglim qolsa bulbuldan ham, guldan ham,

Qolar boʻlsam bir kun axir tildan ham…

Agar bir zot yigʻlasa chin dildan ham –

Onam yigʻlar, onam yigʻlar, onam u…

Vatanim

Men dunyoni nima qildim,

Oʻzing yorugʻ jahonim,

Oʻzim xoqon,

Oʻzim sulton,

Sen taxti Sulaymonim,

Yolgʻizim,

Yagonam deymi,

Topingan koshonam deymi,

Oʻzing mening ulugʻlardan

Ulugʻimsan, Vatanim…

Shodon kunim gul otgan sen,

Chechak otgan izimga,

Nolon kunim yupatgan sen,

Yuzing bosib yuzimga.

Singlim deymi,

Onam deymi,

Hamdardu hamxonam deymi,

Oftobdan ham oʻzing mehri

Iligʻimsan, Vatanim.

Sen Mashrabsan,

Xalqda tumor,

Balxda dorga osilgan,

Navoiysan, shoh yonida

Faqirini duo qilgan.

Yassaviysan, meniki deb,

Koʻringan daʼvo qilgan,

Ming bir yogʻi ochilmagan

Qoʻrigʻimsan, Vatanim.

Sen Xoʻjandsan,

Chingizlarga

Darvozasin ochmagan,

Temur Malik orqasidan

Sirdaryoga sakragan,

Muqannasan qorachigʻi

Olovlarga sachragan,

Shiroqlarni koʻrgan choʻpon,

Choʻligʻimsan, Vatanim.

Kim Qashqarni qildi makon,

Kim Enasoy tomonda,

Jaloliddin – Kurdistonda,

Boburing – Hindistonda,

Bu qanday yuz qaroligʻ, deb

Yotarlar zimistonda,

Tarqab ketgan toʻqson olti

Urugʻimsan, Vatanim…

Oʻgʻlim desang osmonlarga

Gʻirot boʻlib uchgayman,

Chambil yurtda Alpomishga

Navkar boʻlib tushgayman,

Padarkushdan pana qilib

Ulugʻbeging quchgayman,

Gʻichir-gʻichir tishimdagi

Soʻligʻimsan, Vatanim…

Oʻtgan kuning – oʻtgan kundir,

Oʻz boshingga yetgan kun,

Qodiriyni bergan zamin,

Qodiriyni sotgan kun.

Qoʻlin bogʻlab,

Dilin dogʻlab,

Yetaklashib ketgan kun,

Voh bolam! deb aytolmagan

Dudugʻimsan, Vatanim.

Yoningda qon yigʻlagan bir

Shoiringga qarab qoʻy,

Gar Qoʻqonga yoʻling tushsa,

Detdomlarni soʻrab qoʻy.

Hech boʻlmasa Usmon xokin

Keltirmoqqa yarab qoʻy,

Olislarda qurib qolgan

Qudugʻimsan, Vatanim…

Sen – shoxlari osmonlarga

Tegib turgan chinorim,

Ota desam,

Oʻgʻlim deb,

Bosh egib turgan chinorim,

Qoʻynimdagi iftixorim,

Boʻynimdagi tumorim,

Oʻzing mening ulugʻlardan

Ulugʻimsan, Vatanim!

Jayron

Qon yigʻlatdi qaysi bagʻritosh,

Jayron, nega koʻzing toʻla yosh?

Oyogʻingga qoʻyib yotay bosh,

Jayron, nega koʻzing toʻla yosh?..

Yurak qoning toʻkilgan soʻqmoq,

Bagʻri alvon lolaqizgʻaldoq,

Senga toshlar otdi qay gumroh,

Jayron, nega koʻzing toʻla yosh?..

Zor yigʻlading buncha ham hayhot,

Menda ham bor sendagi sayyod…

Ey beozor, ey moʻmin jonzot,

Jayron, nega koʻzing toʻla yosh?..

Bu dunyoning nokaslari bor,

Ezgulikni koʻrolmaydilar.

Meni ham qon yigʻlatdi ular,

Jayron, nega koʻzing toʻla yosh?..

Labim bilan yarang silayman,

Senga dardi shifo tilayman,

Kel, tugʻishgan ogʻang boʻlay man.

Jayron, nega koʻzing toʻla yosh?..

Biz baxtli boʻlamiz

Mayli-da, kimgadir

Yoqsa,

Yoqmasa,

Ularga qoʻshilib

Yigʻlasharmidik.

Biz baxtli boʻlamiz

Xudo xohlasa,

Xudo xohlamasa

Uchrasharmidik…

Rayhon hidlaringni

Yoʻllarimga sep,

Kut meni,

Har oqshom,

Koʻkka oy chiqqan.

Faqat,

Yigʻlamagin,

Gunohim ne deb,

Aybing –

Onang seni

Chiroyli tuqqan!..

Menga

Bir tabassum

Hadya et, ey yor,

Nur tomsin

Lablaring

Sohillaridan.

Oʻzing ayt,

Senday qiz

Yana qayda bor,

Kipriklari uzun

Kokillaridan?..

Iymanib yashama

Xayol pinjida,

Yoyil,

Yayra jonim,

Oʻrtanma gʻamda.

Gʻiybatlarga chida,

Tuhmatga chida,

Sen bittasan, axir,

Yorugʻ olamda.

Men esa

Oshigʻing sening –

Eng gʻarib.

Tundan soʻz

Qarz olib,

Tongga tutguvchi.

Sening yoningda ham

Seni axtarib,

Sening yoningda ham

Seni kutguvchi.

Ista,

Tiz choʻkaman

Hozir oldingda.

Sevdim,

Sevganimdan

Uyalmoq nechun.

Barcha farishtalar

Sening qalbingda

Ijarada turgan

Qizlar men uchun!..

Biz baxtli boʻlamiz

Xudo xohlasa,

Xudo xohlamasa,

Uchrasharmidik?!

Mening dardim

Tuzalmaydi dardim mening,

Oʻlsam kerak.

Tuproq bilan ogʻa-ini

Boʻlsam kerak.

Oʻlim nima? Bu ham bitta

Sayr, Ona.

Oʻgʻling qaro yerga ketdi,

Xayr ona…

Tuzalmas bu dardim mening,

Umidim yoʻq.

Xira shamdek koʻzlarimda

Soʻnmoqda choʻgʻ.

Choʻgʻ nimadir? Choʻgʻ ham tutab,

Kul boʻladi.

Inson bir kun oʻz mayliga

Qul boʻladi…

Yuragimni tamom qildim,

Yigʻlayverib.

Huzurimda ajal turar,

Qoshin kerib.

Men hayotda oʻlimga tik

Boqib oʻsdim…

Qani menga atalgan joy,

Ketdik, doʻstim!

Lolaqizgʻaldoq

Shavkat Rahmon xotirasiga

Mendan nima qolar:

Ikki misra sheʼr,

Ikki sandiq kitob,

Bir uyum tuproq.

Odamlar ortimdan

Nima desa der,

Men seni oʻylayman

Oʻzimdan koʻproq –

Lola, lolajonim,

Lolaqizgʻaldoq!

Men ketsam, yomondan

Yiroq boʻl, ohu,

Chunki sen chiroyli,

Koʻrkli bir juvon.

Yomon kunlar bir kun

Yaxshi boʻlar-u,

Yomon odam yaxshi

Boʻlmas hech qachon…

Yasha chegarada

Turgandek ogoh,

Lola, lolajonim,

Lolaqizgʻaldoq!

Uyda yotibman-u,

Sezib turibman,

Koʻkda ketayotir

Qushlar qaytishib.

Xayrlar yogʻdirib

Qanotlaridan,

Xasta shoiriga

Vido aytishib.

Bor, mening uchun ham

Ularga qoʻl qoq,

Lola, lolajonim,

Lolaqizgʻaldoq!

Ularni men yana

Koʻrarmanmi-a,

Ayvondan odamdek

Kuzatolmadim.

Kuz. Toʻylar boshlandi.

Yuragim pora –

Bitta qizimni ham

Uzatolmadim…

Demak, taqdir ekan

Toʻy koʻrmay oʻlmoq,

Lola, lolajonim,

Lolaqizgʻaldoq!

Biroq, koʻnglim sezar,

Mendan keyin ham,

Bir kun bu hovliga

Odam toʻladi.

Hali toʻylar qilib

Charchaysan, erkam,

Mening qizlarim eng

Baxtli boʻladi!

Kelinlar koʻylagi

Ruhimday oppoq,

Lola, lolajonim,

Lolaqizgʻaldoq!

Gulim, yaqinroq kel,

Qara, ne savdo,

Bu ajib ishlarni

Dil lavhiga yoz:

Kimga qasr yetmas,

Kimga mol-dunyo,

Menga esa havo

Yetmaydi, xolos.

Tiriklar mudroqda,

Oʻliklar uygʻoq,

Lola, lolajonim,

Lolaqizgʻaldoq!

Koʻksim kuyib borar,

Koʻkrak yonmoqda,

Ayting doʻxtirlarga,

Yorishsa yorsin!

Jism oʻz ulfati –

Jondan tonmoqda.

Bechora jon endi

Qayerga borsin.

Endi osmon yiroq,

Endi yer yumshoq,

Lola, lolajonim,

Lolaqizgʻaldoq!

Buni hayot derlar,

Unutma aslo,

Bir kun ochilasan,

Bir kun soʻlasan.

Qalbimda-ku, faqat

Sen eding tanho,

Qabrim ustida ham

Oʻzing boʻlasan.

Sen bizning sevgidan

Xotira – bayroq,

Lola, lolajonim,

Lolaqizgʻaldoq!

Ayol qalbing bilan

Suv kech, olov kech,

Gʻam kelsa boshingdan

Hushing uchmasin.

Xudodan soʻradim:

Mendan keyin hech

Nomard kimsalarga

Ishing tushmasin.

Ularning qoʻlida

Hamisha tuzoq,

Lola, lolajonim,

Lolaqizgʻaldoq!

Ishing tushsa, inim

Muhammadga bor,

Shoirlar ichida

Ishonganim shu.

Biroz ichishini

Aytmasa agar,

Koʻksi tiniq bola,

Halol bola u.

Faqat sal soddaroq,

Faqat sal yoshroq,

Lola, lolajonim,

Lolaqizgʻaldoq!

Jon soʻnggi boshpana

Toparkan ongda,

U yurak ostida

Derdim men boʻlsam.

Ajablanma agar

Ertaga tongda

Seni oʻpib, Oʻshni

Quchoqlab oʻlsam!..

Oʻtinchim – tepamda,

Yigʻlama uzoq,

Lola, lolajonim,

Lolaqizgʻaldoq!

Xavotir

Qoʻrqaman, ertaga men oʻlib ketsam,

Yotar boʻlsam qumga botib koʻzlarim,

Koʻnglimni koʻchkiday bosadi bir gʻam –

Yigʻlashni ham bilmas mening qizlarim…

Eng yaqin doʻstlarim gʻiybatim qilar,

Eng zaif dushmanim ustimdan kular.

Ular-ku, ne qilsa oʻzlari bilar,

Yigʻlashni ham bilmas mening qizlarim…

Shoir oʻlsa kim ham kuyinar deysiz,

Madhiyaboz hozir suvarakday koʻp.

Ular misli qishda tarnovdagi muz,

Barmoq tegsa yerga toʻkilar toʻp-toʻp…

Tildan qolsam koʻzda qotib yoshlarim,

Koʻnglimdan boshqa bor axir, ne zarim?

Yerlarga egilgan kuni boshlarim,

Yigʻlashni ham bilmas mening qizlarim…

Ular yosh. Oʻlimdan qoʻrqaman yomon,

Chunki, dardiga hech quloq solmadim.

Qabrimning ustida yigʻlasin debon,

Qizlarim koʻzyoshin asray olmadim!

Sevgi bu…

Sevmoq bu –

Kechirmoq degani asli,

Toki bu dunyoda quyosh bor, gul bor.

Yalpizlar gullagan shu bahor fasli,

Sodiq hamdam boʻlgin sen menga, dilbar.

Gʻiybatlar tingladim, aylandi boshim,

Hoʻl tuproq kuydirdi tovonlarimni,

Va mana men uyda koʻnglimni yulqib

Koʻmdim beor doʻstdek gumonlarimni.

Oʻylar suraverdim kechalar tanho,

Goho, jiqqa yoshga toʻlganda koʻzim.

Va seni sevmoqdan oldin bir kuni

Dildan sevib qoldim oʻzimni oʻzim…

Sevmoq bu – oʻzingni anglamoq asli,

Toki zamin aro quyosh bor, gul bor.

Rayhonga koʻmilgan shu bahor fasli,

Sadoqatli yor boʻl sen menga, dilbar.

Sevgilim, men seni sevaman, tamom,

Gʻamgin koʻzing, hadik toʻla koʻzingni.

Sevmoq bu – kunda bir koʻrmoq baxtidir

Ozgʻin qoʻllaringni, sepkil yuzingni…

Hazil

Mening haqimdagi gʻiybatlar yolgʻon,

Ixtiyor oʻzimda boʻlsa qaniydi.

Sharob ichish menga Xayyomdan qolgan,

Ichmasam, ul zotning koʻngli ranjiydi.

Oʻzim boshladimmi, oʻzim qilgum bas,

Doʻstlarim behuda zavolim izlar,

Agar qirqqa kirmay oʻlsam, may emas,

Meni xarob etgan bevafo qizlar!..

Sodda Muhammadman

Sodda Muhammadman,

Sodda Muhammad.

Turkman qizni maqtab baloga qoldim.

Koʻylagiga havas qilgandim faqat,

Toabad tuganmas gʻavgʻoga qoldim…

Nedan ranjidingiz, jon singillarim,

Qaboqlar uyuldi, chimrildi qoshlar.

Turkman tushunmay tosh otsa, chidadim,

Ammo yomon botdi siz otgan toshlar.

Yorugʻ dunyoda-ku bari qiz goʻzal,

Millat tanlamas-ku husn degani,

Nigohim Jayhundan sakrab oʻtsa sal,

Qaydan bilay sizga malol kelganin.

Yurtim suluvlari, sizga yoʻq taʼrif,

Qoshingizda oʻsma yursa sirgʻalib,

Uzun sochingizni oʻrsangiz tarab,

Boqsa degan edim oy ham suqlanib.

Asli turkman qiz bir bahona, xolos,

Izlaganim edi sizlar kabilar,

Qoʻmsaganim hayo – momomlarga xos,

Sogʻinganim edi Kumushbibilar…

Yonsam, hajringizda mening yonishim,

Kuysam, siz tufayli koʻnglimdagi choʻgʻ,

Turkman qizlarda yoʻq mening tanishim,

Qalinga tuyam ham tushib qolgan yoʻq!

***

Sen kimni sevasan,

Ul ofati qiznimi yo

Beshikdagi oʻgʻlingni?..

Koʻzlaringni uzolmaysan beshikdan,

Undan esa koʻnglingni…

Salom!

Kimdir kirib kelar eshikdan,

Yoʻrgab qoʻyar beshikdagi oʻgʻlingni.

Yoʻrgab qoʻyar eshikdagi koʻnglingni,

Tergab qoʻyar eshikdagi koʻnglingni.

Sen kimni sevasan?

***

Hakamlarga toʻkib solib bor sirimizni,

Ajralishdik, biz tushunib bir-birimizni…

Meni esa qiynar edi boʻlak gʻam,

Sanogʻi yoʻq tomoshabin ichra men,

Yaxshi-yomon, xolis-xudbin ichra men

Koʻrib qolgan edim oʻz oʻgʻlimni ham.

Yonib turar toychogʻimning koʻzlari,

U bilar haq kimdiru nohaq kim,

Kimniki rost, kimning yolgʻon soʻzlari,

Omon boʻlsa sudya boʻladi oʻgʻlim!

Omon boʻlsa odil hakam boʻlaru

Oʻzi bir kun sud hukmini toʻldirar.

Zal burchida esa bundan bexabar

Oq soch onam oʻltirar,

Oqlovchiga moʻltirar…

Manzara

Bedapoya toʻridagi juftin qidirib,

Sayray-sayray jimib qoldi bedana dilgir.

Suvsumbulni vaʼdasiga koʻmib, koʻndirib,

Oʻynatgani olib ketdi ipmoq qaygadir.

Qir tomondan poda qaytib kelarkan qator

Kumush sohil boʻylariga changlar yastanib,

Qishloqning eng chekkasidan bahaybat chinor

Ufq tarafga qarab qoʻydi xavotirlanib.

Quyosh osmon etagiga osilib, mana,

Bir xoʻrsinib koʻzdan gʻoyib boʻldiyu keyin –

Qoʻshni qizning havasini keltirib yana

Tolkoʻchaga suv sepishni boshladi kelin…

Qushlar ham yigʻlar

Terlar oqdi suv boʻlib bizdan

Va gursillab yiqildi terak…

Aka, bizning qilmishimizdan

Tunda qushlar yigʻlasa kerak.

Ona chumchuq aylanib ketmas,

Koʻngliga qil sigʻmasa kerak.

Eski indan tashib borib xas,

Yangi inda yigʻlasa kerak.

Baland boʻlar uyimiz togʻdek,

Ayvonida ustun ul terak.

Biz yasharmiz, koʻnglimiz chogʻdek,

Shunda qushlar yigʻlasa kerak…

Ruh toʻtisi

Bosh bir kun tosh yostiqqa yetar,

Ruh toʻtisi tanni tark etar.

Deydilar, yosh tanlamas ajal,

Xudo bilar, kim oldin ketar…

Oftob yelib tolsa koʻk uzra,

Unga osmon sandigʻi hujra.

Haqdan hukm, bandadan ijro,

Xudo bilar, kim oldin ketar?!

Pok dilingni kemirdi hasad,

Qadamingda topding aziyat.

Doʻstim, menga qilma vasiyat,

Xudo bilar, kim oldin ketar.

Aso tutmish qancha qaddi dol,

Men bir kuchga toʻlgan navnihol,

Otam meni koʻmar ehtimol…

Xudo bilar, kim oldin ketar.

Koʻzim koʻkda, sizda xayolim,

Jujuqlarim – mening kamolim!..

Gʻanimatmiz, jufti halolim,

Xudo bilar, kim oldin ketar!..

***

Tanish terak. Ariq yoqasi.

Boʻtana suv, shirin loyqa suv.

Tol koʻchada otlar taqasi,

Qancha boʻldi koʻrmaganimga…

Yalpiz hidi tutgan dalalar,

Gapga chechan boqchaxolalar,

Belanchakda yotgan bolalar,

Qancha boʻldi koʻrmaganimga.

Togʻ ortidan moʻralagan kun,

Shiyponlardan oʻrlagan tutun,

Tut shoxiga osilgan tugun…

Qancha boʻldi koʻrmaganimga.

Oʻqariqdan yolgʻizoyoq yoʻl,

Menga ilhaq, menga mushtoq yoʻl,

O, qadrdon bir juft qadoqqoʻl,

Qancha boʻldi koʻrmaganimga.

Yogʻoch eshik ochilar sekin,

Toshmehrman men juda, lekin

Hozir yigʻlavorishim mumkin –

Qancha boʻldi koʻrmaganimga…

Koʻklamoyim

Ozod Sharafuddinovga

Sochimda oq, men bahordan oʻtindim:

Koʻklamoyim, koʻkingdan ber bir chimdim.

Qor qoʻynida seni qoʻmsab oʻkindim,

Koʻklamoyim, koʻkingdan ber bir chimdim.

Koʻnglimga koʻk binafshalar sochilsin,

Kokiliga tolpopukdan soch ilsin,

Boychechakka borar yoʻllar ochilsin –

Koʻklamoyim, koʻkingdan ber bir chimdim.

Fasl boshi, ham oxiri oʻzingsan,

Majnunlarning yoʻldoshi ham oʻzingsan.

Laylilarning sirdoshi ham oʻzingsan,

Koʻklamoyim, koʻkingdan ber bir chimdim.

Kel-da endi sogʻintirmay odamni,

Sen yoʻgʻingda bir gʻam bosdi yelkamni,

Qorlar kurab koʻmib keldim otamni…

Koʻklamoyim, koʻkingdan ber bir chimdim.

Koʻking bilan kiyintiray dalamni,

Oyoqyalang suyuntiray bolamni,

Oʻzing olgin koʻksimdagi alamni,

Koʻklamoyim, koʻkingdan ber bir chimdim.

Ginam yoʻqdir kuzda ketgan oqqushdan,

Iymanmasin qayta eshik qoqishdan.

Qumri bilan birga chiqdik biz qishdan,

Koʻklamoyim, koʻkingdan ber bir chimdim.

Jon ustida asrab yuray koʻkni men,

Toʻyib-toʻyib koʻzga suray koʻkni men.

Yana senga yetamanmi-yoʻqmi men,

Koʻklamoyim, koʻkingdan ber bir chimdim.

Dil yayrasin dala-dashting yasanib,

Yalpizlaring suv boʻyiga yastanib.

Ikki misra bayt bitay bir maqtanib,

Koʻklamoyim, koʻkingdan ber bir chimdim!..

Fotima

Mehribon singlimga bagʻishlayman.

Bir bayotim bor edi,

Bir bayotim yoʻq edi.

Bir qanotim bor edi,

Bir qanotim yoʻq edi.

Boʻlding bir qanotim-a,

Fotimajon, Fotima.

Bir qoʻlimda gul edi,

Bir qoʻlimda pul edi.

Biroq eng katta davlat

Men uchun koʻngil edi.

Unga singil topdim-a,

Fotimajon, Fotima.

Shoir-ku koʻp dunyoda,

Biri biridan mayda.

O, ularning dimogʻi,

Ular qayda, men qayda.

Sarson yomon chopdim-a,

Fotimajon, Fotima.

Gʻurra-gʻurra soʻz yigʻdim

Boshim yerga tega koʻp.

Sal mashhurman shekilli,

Bugun menga ega koʻp.

Goho sheʼrni sotdim-a,

Fotimajon, Fotima.

Birovlarning nazdida

Shoir narxi arzondek.

Qoʻyib bersang, ustingdan

Pul sochadi xazondek.

Jonni koʻp qonatdim-a,

Fotimajon, Fotima.

Ular qayda edilar

Men boshlagan kezimda.

Bolamga non topolmay

Yigʻlaganim esimda…

U axir, zuryotim-a,

Fotimajon, Fotima.

Bitta toʻnni yechmasdan

Oʻtdi Oʻtan bobolar.

Bu dunyoga qoʻl silkib

Ketdi Oʻtan bobolar.

Eh, kimni yoʻqotdim-a,

Fotimajon, Fotima.

Toʻn almashsam, tanamni

Kuydiraman, derdi u.

Yangi toʻnni bolamga

Kiydiraman, derdi u.

Aylanay, ajdodim-a,

Fotimajon, Fotima.

Biz bobomiz hikmatin

Goh uqmay, goh uqqanmiz.

Aslida biz bir toʻnning

Etagidan chiqqanmiz.

Ne xayolga botdim-a,

Fotimajon, Fotima.

Qani endi unday zot,

Toʻrt tomonga chop-chi bir.

Qush hurkimay qoʻlidan

Don yeganin top-chi bir…

Dardlaring qoʻzgʻotdim-a,

Fotimajon, Fotima.

Biz gadoga non bermay,

Qizlarga pul sarflaymiz.

Oqibatsiz – oʻzimiz,

Zamonani ayblaymiz.

Yuragi tosh qotdim-a,

Fotimajon, Fotima.

Shoirligim goh daʼvo,

Goh koʻrinar mardlikday.

Goh oʻzimcha burgutman,

Goh ojizman kaklikday.

Ichimda faryodim-a,

Fotimajon, Fotima.

Ketdik, deydi har oqshom

Bolaligim moʻralab.

Laylakqorlar yoqqandir

Ulugʻtoqqa boʻralab.

Unga qanday yetdim-a,

Fotimajon, Fotima.

Qoʻynim toʻla gul, ammo

Yulgʻunlarni sogʻindim.

Gulyuzlar koʻp, men yuzi

Soʻlgʻinlarni sogʻindim.

Togʻda yurgan egasiz

Qulunlarni sogʻindim.

Sigir sogʻar saharlab

Kelinlarni sogʻindim.

Nima qilay, oʻshalar

Tushaverar yodima.

Oʻzim oʻtgan koʻchalar

Tushaverar yodima.

Axir senga aytmasam,

Kimga aytay dodim-a,

Fotimajon, Fotima,

Fotimajon, Fotima.

Inshoolloh

Oʻzbekiston, boʻyu basting koʻrsat endi,

Pahlavonim, yetdi senga navbat endi,

Olam uzra hilpirasin abad endi

Sohibqiron Temur tugʻi – yashil bayroq,

Inshoolloh!

Erk degani oʻzi kelib eshik qoqmas,

Jon chekmasang, osmonlardan omad yogʻmas,

Qatoringda botirlaring boʻlsin ogʻmas,

Gurkiragan Alpomishlar oʻtgan tuproq,

Inshoolloh!

Oltin beshik avlodining maskanisan,

Alisherlar, Ulugʻbeklar maskanisan,

Yashnagani – oʻz asliga qaytganisan,

Turon yurtda yonsin qayta soʻngan chiroq,

Inshoolloh!

Alla aytsin ayvoningda uxlar quyosh,

Senga doim imon yoʻldosh, islom yoʻldosh,

Bor boʻlsin shu qirq oʻrim soch, oʻsmali qosh,

Oq yaktagu beqasam toʻn, shohi belbogʻ,

Inshoolloh!

Totuv yurtda yantoq oʻzin togʻ aylagay,

Bir-birini qoʻllagan el kam boʻlmagay,

Bolalari Turkistonni bogʻ aylagay,

Abad yashnar, xazon bilmas endi bu bogʻ,

Inshoolloh!

Oʻzingdan qoʻymasin, xalqim

Qushday uchib quchogʻingdan dunyo kezdim,

Kezib-kezib topganlarim sogʻinch boʻldi.

Qancha olis ketsam shuncha qadring sezdim,

Qayda yursam yodi mehring ovunch boʻldi.

Aylanayin qaro qoshu koʻzingdan-a,

Oʻzingdan qoʻymasin, xalqim, oʻzingdan-a.

Birov uchun birovlar tush koʻrib bermas,

Minnat qilmay bir bogʻ oʻtin oʻrib bermas.

Bayramingda oylab bazm qilgan kaslar

Boshingga ish tushsa turib bermas.

Nomus kuyi tushmasin hech boʻgʻzingdan-a,

Oʻzingdan koʻymasin, xalqim, oʻzingdan-a.

Erk vodiysi – zahmatlarga siylovdir bu,

Toy qoqilib ot boʻlguvchi yaylovdir bu,

Ranj chekmasang nurli, nurli tonglar qayda

Sinovdir bu, balki buyuk sinovdir bu.

Bosh ketsa ham qaytma endi soʻzingdan-a,

Oʻzingdan qoʻymasin, xalqim, oʻzingdan-a.

Boldan shirin tatir qora bugʻdoying ham,

Oʻzingdan boʻlsa gar shohu gadoying ham.

Bir tanu jon, bir-biringdan rozi yursang,

Xudoyim ham sendan rozi, Xudoyim ham.

Gohi ipak, gohi yaktak, boʻzingdan-a,

Oʻzingdan qoʻymasin, xalqim, oʻzingdan-a.

Er boshiga ish tushsa oʻt kechguvchidir,

Chidaymiz-da, bu zahmatlar oʻtkinchidir.

Hurliging haq – qolgan bari oʻtaversin,

Bu dunyoda eng yorugʻ baxt – el tinchidir.

Ayirmasin beminnat non, tuzingdan-a,

Oʻzingdan qoʻymasin, xalqim, oʻzingdan-a.