Qovoqning qanday foydalari bor

Qovoq foydali va mazali taom bo’lib, kuz oylaridan boshlab peshtaxtalarda o’z o’rnini ega bo’la boshlaydi. Shirinliklardan sho’rvagacha, ovqatda urug’iga qadar ko’p iste’mol qilinadigan qovoq ham shirin, ham nordon ta’m bilan juda yaxshi uyg’unlikka ega. Uning ta’midan tashqari, qovoqning ozuqaviy qiymati ham juda yuqori. Uni sabzi bilan birgalikda ko’z uchun foydali deb ta’riflash mumkin, chunki u tabiatda to’q sariq, sariq va qizil ranglarda namoyon bo’lgan ko’p miqdorda A vitamini prekursorlarini o’z ichiga oladi. Shu sabablarga ko’ra, qovoqni muntazam ravishda iste’mol qilish tavsiya etiladi.

Qovoqning ozuqaviy qiymati

Qovoq – yetti yoshdan yetmish yoshgacha bo’lgan barcha odamlar tomonidan iste’mol qilinishi mumkin bo’lgan juda foydali mahsulot. Kam kaloriyaliligi bilan ozdiruvchi parhezlar paytida ham iste’mol qilish mumkin bo’lsa-da, boy ozuqaviy tarkibi bilan ham e’tiborni tortadi. Qovoqning ozuqaviy qiymatini hisobga olgan holda, bir piyola (250 gramm) taxminan;

• 50 kkal energiya,
• 0,2 gramm yog ‘,
• 2 gramm protein
• 12 gramm uglevodlar,
• Unda 3 gramm xun tolasi (pulpa) mavjud.

Bundan tashqari, qovoqning bu miqdori kunlik vitamin va mineral ehtiyojlarning muhim qismini qondirishga imkon beradi. Masalan, bir piyola pishirilgan qovoqning kunlik iste’mol qilish qiymatlari (RDI) bo’yicha;

• A vitaminining kunlik ehtiyojining 25%,
• S vitamini ehtiyojining 19%,
• kaliyga bo’lgan ehtiyojning 16%,
• Mis va marganets minerallari va E va B2 vitaminlariga bo’lgan ehtiyojning 11%,
• U temirga bo’lgan ehtiyojning 8 foizini qondiradigan tarkibga ega.

Bundan tashqari, qovoqda oz miqdorda magniy, foliy kislotasi, fosfor, sink va B guruhi vitaminlari mavjud. Qovoqning kaloriyalarini uning keng va boy ozuqaviy moddalariga ko’ra ko’rib chiqsangiz, uning kaloriyasi ancha past ekanligini ko’rishingiz mumkin. Buning sababi shundaki, qovoqda juda ko’p miqdorda suv mavjud. Yuqori hajmga qaramay, 94% suvdan iborat qovoq ham vazn tashlashda yordam beradi, chunki u tanani juda kam energiya bilan ta’minlaydi.

Qovoqning qanday foydalari bor?

Qovoq, shuningdek, qishda ko’p iste’mol qilinadigan mahsulot sifatida ham tanilgan, son-sanoqsiz foydalari bilan juda qimmatli tabiiy mahsulot hisoblanadi. Yurtimizda ko‘p yetishtiriladigan qovoqning foydali tomonlari qatorida quyidagilarni ajratib ko‘rsatish mumkin.

KO’Z SALOMATLIGINI HIMOYA QILISHGA YORDAM BERADI

Xuddi sabzidagi kabi qovoqda ko’p bo’lgan va unga to’q sariq rang beradigan beta-karotin organizmda A vitaminiga aylanadigan kashshof hisoblanadi. Kunlik A vitaminiga bo’lgan ehtiyojingizni faqat bir stakan qovoq iste’mol qilish orqali qondirishingiz mumkin. A vitamini organizmda juda ko’p muhim funktsiyalarga ega bo’lsa-da, u ko’z sog’lig’iga foydalari bilan mashhur. Shu sababli, qovoq ko’z sog’lig’ini saqlashda va ayniqsa ko’zlarning aniq ko’rish qobiliyatida juda foydali bo’ladi.

SARATON XAVFINI KAMAYTIRISHGA YORDAM BERISHI MUMKIN

A vitamini va ba’zi boshqa antioksidant komponentlarni o’z ichiga olgan qovoq tanadagi oksidlovchi va stressni kamaytirish vazifasini o’z zimmasiga oladi. Hujayra membranalarining tuzilishini buzish orqali saratonga olib keladigan erkin radikallarni kamaytiradigan va shu bilan oksidlovchi stressni kamaytiradigan qovoq sizni saraton kasalligidan himoya qilishga yordam beradi. Prostata saratoni va o’pka saratonining oldini olishda A vitaminining ayniqsa muhim ta’siri aniqlangan. Shuning uchun, qovoqni muntazam ravishda iste’mol qilish bilan siz saraton kasalligidan himoyalangan holda oldinga qadam tashlashingiz mumkin.

IMMUN TIZIMINI MUSTAHKAMLAYDI

A, C va E vitaminlari, foliy kislotasi va temir mineralini o’z ichiga olgan qovoq, ushbu vitamin va minerallarning ta’siri tufayli immunitetni mustahkamlashga yordam beradi. Ushbu ta’sir tufayli qovoqni iste’mol qilish yuqumli kasalliklar va surunkali kasalliklardan himoya qiladi.

QON BOSIMINI MUVOZANATLASHDA HISSA QO’SHADI

Qovoqdagi yana bir muhim mineral kaliydir. Tananing elektrolitlar muvozanatini natriy bilan ta’minlaydigan kaliy, natriyning organizmdagi ta’sirini muvozanatlashning teskari vazifasiga ega. Natriy qon bosimini ko’tarish uchun mas’ul bo’lgan mineraldir, kaliy esa qon bosimini pasaytirishga yordam beradi. Shu sababli, qovoq kabi kaliyni o’z ichiga olgan tabiiy mahsulotlarni iste’mol qilish, ayniqsa gipertoniya bilan og’rigan bemorlarda qon bosimini muvozanatlashda yordam beradi.

YURAK SALOMATLIGINI QO’LLAB-QUVVATLAYDI

Qon bosimini muvozanatlashi va tolali tuzilishi tufayli qovoqning foydalari orasida yana bir masala shundaki, u yurak sog’lig’ini qo’llab-quvvatlaydi. Qishki qovoq yuqori qon bosimining yurak-qon tomir salomatligiga uzoq muddatli salbiy ta’siri bilan kurashadi, shu bilan birga uning tolali tuzilishi bilan xolesterinni muvozanatlashda yordam beradi. Shunday qilib, u yurak-qon tomir kasalliklaridan himoya qiladi.

VAZINNI YO’QOTISHNI OSONLASHTIRISHI MUMKIN

Qovoq – foydali va parhezga mos mahsulot bo’lib, uni ozish jarayonida iste’mol qilish mumkin. Yuqori hajmga qaramasdan, uning kaloriya miqdori juda past bo’lganligi sizning ratsionizga qovoqni kiritish imkonini beradi. Shunday qilib, qovoqni iste’mol qilish sizning vazn yo’qotish jarayonini osonlashtirishi mumkin.

TERI SALOMATLIGINI YAXSHILASHI MUMKIN

Qovoqda ko’p miqdorda bo’lgan beta-karotin antioksidant ta’siri tufayli teri sog’lig’ini himoya qilishga hissa qo’shadi. Xususan, quyosh nurlari va qarishning zararli ta’siri tufayli terining shikastlanishini kamaytirishga yordam beradigan qovoq, shuningdek, akne kabi teri muammolariga qarshi kurashda yordam berishi mumkin.

U O’Z URUG’I BILAN UYQU TARTIBINI YAXSHILASHI MUMKIN

Odamlar orasida baxt gormoni deb ham ataladigan serotonin deb ataladigan kimyoviy modda, tabiiy ravishda qovoq urug’lari tarkibida mavjud bo’lgan aminokislota triptofanidan ishlab chiqariladi. Serotonin sizni yaxshi his qilishiga qaramay, uxlash tartibini saqlashga va uyqu sifatini yaxshilashga yordam beradi. Shuning uchun qovoq urug‘ini me’yorida iste’mol qilish uyqu muammolaridan biroz xalos bo‘lishga yordam beradi.

Qovoqni qanday iste’mol qilish kerak?

Siz qovoqni turli shakllarda, shirin, nordon, xom yoki pishirilgan holda iste’mol qilishingiz mumkin. Ularning har biri mazali va foydali bo’ladi. Qovoqni o’zingiz yoki uni turli mahsulotlar bilan birlashtirib, biron bir taom yoki sho’rva tayyorlashingiz mumkin. Agar siz vazn yo’qotish dietasiga rioya qilmasangiz yoki shakardan foydalanishni cheklaydigan diabet kabi kasalliklarga duch kelmasangiz, qovoqli shirinlik qilish orqali shirinlik turlari orasida kam uchraydigan eng foydali shirinliklardan birini tayyorlashingiz mumkin. Kamdan kam bo’lsa-da, qovoqning ayrim turlari xom holatda iste’mol qilish mumkin. 

Biroq, uning zich tolali tuzilishi tufayli har bir qovoqni bu tarzda iste’mol qilish mumkin emas. Qovoq urug’lari o’z-o’zidan ko’p foyda keltiradigan turlardan biridir. Ayniqsa, ovqat hazm qilish tizimiga tartibga soluvchi ta’siri tufayli, qovoqning o’zi kabi, ich qotishi muammosi bilan kurashishda sizga yordam beradi.

Vitamin va mineral tarkibiga juda boy bo‘lgan qovoq, barcha turdagi meva va sabzavotlarda bo‘lgani kabi, pishirish jarayonida ma’lum miqdorda ozuqaviy qiymatini yo‘qotishi mumkin. Ayniqsa, vitamin C issiqlik bilan ishlov berish natijasida eng yuqori darajada zarar ko’rgan vitamin turidir. Bu yo’qotishlardan himoyalanish uchun qovoqni xom holda iste’mol qilish afzal bo’lsa-da, juda tolali va qattiq tuzilishi tufayli uni bu tarzda iste’mol qilish imkoni bo’lmasligi mumkin. 

Shuning uchun, siz qovoq sharbatini iste’mol qilishni tanlashingiz mumkin. Qovoq sharbatining foydalari yuqoridagi barcha afzalliklarni o’z ichiga olishi mumkin, chunki bu sizga qovoqning vitaminlari va minerallaridan yuqori darajada foydalanish imkonini beradi. Qovoqni sharbat chiqargich yordamida ichimlik shaklida tayyorlashingiz mumkin.