Qizamiq nima, uning belgilari va davolash usuli

Qizamiq virusi keltirib chiqaradigan, toshmali yuqumli kasallik. Havo tomchilari orqali odamdan odamga o’tadigan juda yuqumli infektsiya hisoblanadi. Virusning inkubatsiya davri 10-14 kun. Eng yuqumli davr simptomlar boshlanishidan ikki kun oldin va toshma boshlanganidan to’rt kun o’tgach deb hisoblanadi. O’tgandan so’ng, u umrbod immunitet hosil qiladi.

Qizamiqning belgilari qanday?

• 1-3-kunlar orasida: yengil yoki yuqori isitma, quruq yo’tal, burun va ko’zlarda qizarishlar.
• 4-8-kunlar oralig’ida: Yuqori isitma (39°-40  °C). Toshma quloq orqasidan yuzga, so’ngra qo’l va oyoqlarga tarqaladi. Bir muncha vaqt o’tgach, u bir xil tartibda yo’qolishi va o’z o’rnida vaqtinchalik rang o’zgarishini qoldirishi mumkin.
• Ko’z konyunktivasining (koʻzning oq qismini qoplaydigan membrana) yalligʻlanishi  paydo bo’lishi mumkin. Ko’zlar yorug’likka sezgir bo’lib qoladi.

Qizamiq boshqa kasalliklarga olib kelishi mumkinmi?

Qizamiq infektsiyasi sil infektsiyasining qayta faollashishiga, pnevmoniyaga, bo’yin limfa tugunlarining yallig’lanishiga, o’rta otit (oʻrta quloqning yalligʻlanish), va miyaning yallig’lanishiga olib kelishi mumkin.

Qizamiq qanday davolanadi?

• Bemorni 10 kun davomida izolyatsiya qilish lozim.
• Harorat pasayguncha yotoqda dam olish kerak.
• Shikoyatlar uchun davolash qo’llaniladi. Og’riq qoldiruvchi vositalar, antipiretik va yo’tal siroplaridan foydalanish mumkin.
• Bakteriyalar tufayli asoratlar rivojlanmasa, antibiotik davolash muolajasi o’tkazilmasligi kerak.
• Qizamiq bilan kasallangan bola bilan aloqada bo’lgan odamlarga (masalan, oila a’zolariga) gamma-globulin yuborish orqali kasallikning oldini olish yoki kasallikning kechishini yengillashtirish mumkin.

Qizamiqni qanday oldini olish mumkin?

15 oylik bolalarga zaiflashtirilgan jonli virusga qarshi emlashning bir martalik dozasi qo’llaniladi. Oziqlanish yoki immunitet tizimi buzilgan bolalarda 6 oydan keyin yana bir kuchaytiruvchi doza beriladi. Epidemiya davrida 9 oylikdan oshgan barcha bolalarni emlash mumkin. Bunday holda, 15 oy tugagandan so’ng, yana bir kuchaytiruvchi doza beriladi.

Qanday vaziyatlarda shifokorga murojaat qilish kerak?

• Farzandingiz qizamiq bilan kasallangan va yo’tal yoki balg’am tobora kuchayib bormoqda. Bunday holda, virusli pnevmoniya rivojlangan bo’lishi mumkin.
• Agar farzandingiz qizamiq bilan kasallangan bo’lsa va toshma boshlanganidan keyin bir hafta davomida doimiy uyquga moyil bo’lsa, bezovta bo’lsa va asabiylashsa. Bunday holda, miya yallig’lanishi rivojlangan bo’lishi mumkin.
• Farzandingiz qizamiq bo’lsa, shuningdek eshitish yoki quloq og’rig’i bo’lsa. Bunday holda, otit(quloqning yalligʻlanish) rivojlangan bo’lishi mumkin.