Yurak tamponadasi nima, sabablari va davolash

Yurak tamponadasi nima

Yurak tamponadasi – yurak atrofida suyuqlik yoki havo to’planishi tufayli yurak normal ishlay olmaydigan holat. Yurak tamponadasi yurakning normal nasos jarayoniga ta’sir qiluvchi jiddiy tibbiy holatdir.

Yurak tamponadasi yurak atrofidagi perikard deb ataladigan membranada suyuqlik yoki havo to’planishi natijasida yurakning normal ishlashiga to’sqinlik qiladi. Bunday holda, yurak perikardiyal suyuqlik yoki havo bosimi bilan siqiladi. Ushbu holatning eng keng tarqalgan sabablari orasida yurak shikastlanishlari, saraton yoki infektsiyalar mavjudligidir.

Yurak tamponadasi sabablari

Yurak tamponadasi bir necha sabablarga ko’ra bo’lishi mumkin:

1. Perikardial eshik: yurak atrofidagi perikard deb ataladigan membranadagi suyuqlikning ko’payishi natijasida yurak siqiladi va qonni quyishda qiyinchiliklarga duch keladi. Perikard efüzyonu yurak shikastlanishlari, infektsiyalar, saraton va revmatik kasalliklar kabi ko’plab sabablarga ko’ra yuzaga kelishi mumkin.
2. Perikardit: Perikardit – perikardning yallig’lanishi. Perikardit odatda virusli infektsiyalar, revmatik kasalliklar yoki idiopatik sabablar tufayli yuzaga kelishi mumkin.
3. Yurak jarohatlari: yurak shikastlanishlari yurakning tashqi tomondan zarba yoki teshilish natijasida yuzaga keladi. Bunday holda, qon ketishi va perikardial eshik paydo bo’lishi mumkin.
4. Saraton: Saraton yurak atrofidagi to’qimalarning o’sishiga olib kelishi mumkin, natijada perikardial eshik va yurak tamponadasi paydo bo’ladi.
5. Dori-darmonlar: Immunosupressiv dorilar va boshqa ba’zi dorilar perikardial eshikga olib kelishi mumkin.
6. Travma: travma tufayli yuzaga kelishi mumkin bo’lgan qon ketish yoki suyuqlik to’planishi ham yurak tamponadasiga olib kelishi mumkin.

Yurak tamponadasi jiddiy holat bo’lgani uchun sababni tezda aniqlash va davolash kerak.

Yurak tamponadasi belgilari

Yurak tamponadasi hayot uchun xavfli holat bo’lganligi sababli, uning belgilari jiddiy qabul qilinishi kerak. Yurak tamponadasining belgilari quyidagilardan iborat:

1. Nafas qisilishi: yurak tamponadasi, yurak atrofida suyuqlik to’planishi natijasida yurakning normal ishlashiga to’sqinlik qiladi va nafas qisilishiga olib kelishi mumkin.
2. Ko’krak og’rig’i: yurak tamponadasi ko’krak og’rig’iga olib kelishi mumkin. Og’riq ko’krakning o’rtasida yoki chap yelka va bo’yin hududida sezilishi mumkin.
3. Yurak urishi tezligining oshishi: yurak tamponadasi yurak urish tezligining oshishiga olib kelishi mumkin. Bu yurakning normal nasos harakatini bajara olmasligini anglatadi.
4. Zaiflik va charchoq: yurak tamponadasi tanaga etarli darajada qon quyilmasligiga olib keladi, bu esa charchoq va zaiflik tuyg’ulariga olib keladi.
5. Bosh aylanishi: kislorodning to’qimalarga kam yetib borishi natijasida bosh aylanishi sezilishi mumkin.
6. Tez nafas olish: yurakning etarli miqdorda qonni olmasligi natijasida organizm ko’proq kislorod olish uchun tez nafas oladi.
7. Past qon bosimi: yurak tamponadasi qon bosimining pasayishiga olib kelishi mumkin. Bu kuchli bosh aylanishi va zaiflikka olib kelishi mumkin.

Yurak tamponadasining belgilari jiddiy tibbiy favqulodda vaziyatni ko’rsatadi va darhol davolanishni talab qiladi. Yuqoridagi alomatlardan birortasi paydo bo’lsa, darhol shifokor bilan maslahatlashish tavsiya etiladi.

Yurak tamponadasi davolash

Yurak tamponadasini darhol davolash talab qilinadigan kasalikdir. Davolash yurak atrofida to’plangan suyuqlikni olib tashlashni o’z ichiga oladi. Buning uchun quyidagi davolash usullaridan foydalanish mumkin:

1. Perikardiyosentez: Bu protsedura igna va kateter yordamida yurak atrofidagi suyuqlikni to’kishni o’z ichiga oladi. Ushbu protsedura shoshilinch ravishda amalga oshirilishi kerak va bemorning ahvoli odatda darhol yaxshilanadi.
2. Perikardiktomiya: Ushbu protsedura perikard deb ataladigan yurak atrofidagi membranani jarrohlik yo’li bilan olib tashlashni o’z ichiga oladi. Ushbu protsedura kamroq tarqalgan va og’ir holatlarda ko’rib chiqiladi.
3. Suyuqlikni qo’llab-quvvatlash: yurak tamponadasi qon bosimining pasayishiga olib kelishi mumkin. Bunday holda, bemorga suyuqlik yordami kerak bo’lishi mumkin.
4. Nafas olishni qo’llab-quvvatlash: nafas qisilishi bilan og’rigan bemorlarga nafas olishni qo’llab-quvvatlash mumkin.
5. Asosiy sababni davolash: yurak tamponadasining asosiy sababini davolash kerak. Masalan, infektsiya, saraton kabi holatlar to’g’ri davolanishi kerak.

Davolash qanchalik tez boshlansa, bemorning omon qolish ehtimoli shunchalik yuqori bo’ladi. Shuning uchun, yurak tamponadasi belgilari paydo bo’lganda, darhol shifokor bilan maslahatlashish muhimdir.