Koronavirus bilan kasallanganlarning aksariyati, ya’ni, taxminan 80 foizi — yengil kasallanadi va uyda davolanadi. Bunga qaramay, koronavirus bilan kasallangan barcha odamlar mutaxassislar nazoratiga muhtoj.
Koronavirus infeksiyasining inkubatsiya davri 2 kundan 14 kungacha, o’rtacha 5-7 kunni tashkil etadi. COVID-19 kasalligida quyidagi alomatlar kuzatiladi:
- tana haroratining ko’tarilishi — 90 foizdan ortiq hollarda;
- yo’tal (quruq yoki oz miqdordagi balg’am bilan) — 80 foiz hollarda;
- nafas qisilishi — 30 foiz hollarda;
- charchoq — holatlarning 40 foizida;
- ko’krak qafasidagi tiqilish hissi — holatlarning 20 foizidan ko’prog’i.
Shuningdek, tomoq og’rig’i, burun bitishi, hid va ta’m sezgisi pasayishi, kon’yunktivit belgilari bo’lishi mumkin. Birinchi alomatlar orasida mushak og’rig’i (11 foiz), chalkashlik (9 foiz), bosh og’rig’i (8 foiz), qonli yo’tal (2-3 foiz), diareya (3 foiz), ko’ngil aynish, yurak tez urishi bo’lishi mumkin. Ushbu alomatlar normal tana haroratida ham paydo bo’lishi mumkin. Eng og’ir nafas qisilishi infeksiyadan 6-8 kun o’tgach rivojlanadi.
Agar oila a’zosida koronavirus infeksiyasi bo’lsa, kasallangan insonni izolyatsiya qilish va COVID-19 uchun testlardan o’tishi kerak. Bemorga g’amxo’rlik qilishda niqob va qo’lqoplardan, shuningdek dezinfeksiyalash vositalaridan foydalanish kerak. Imkon qadar tez-tez qo’llarni va ochiq terini yuvish kerak.
Yuqtirilgan odam joylashgan xona har ikki soatda ventilyatsiya qilinishi kerak va kuniga bir necha marta barcha sirtlarni artish kerak. Kasal odam uchun alohida idish ajratishi kerak, u boshqa oila a’zolaridan alohida ovqatlanishi kerak.
Shu bilan birga, koronavirusli bemorlar bilan aloqada bo’lgan har bir kishi 14 kun ichida COVID-19 testisiz o’z-o’zini izolyatsiya qilishi va gavju, joylarga chiqmasligi kerak. Ikki hafta uyda o’tkazgandan so’ng agar odamda yuqtirish alomatlari bo’lmasa, tahlil qilishning foydasi yo’q. Ikki hafta odamning sog’lom yoki kasalligini bilish uchun yetarli vaqt. Ammo biron bir alomat, isitma, hidning yo’qolishi bo’lsa, bu holda test o’tkazish kerak.
Intensiv davolanishga muhtoj bo’lgan og’ir ahvolda bo’lgan bemorlar koronavirus infeksiyasini davolash uchun kasalxonalarga yuboriladi. Agar bemorlar bunga muhtoj bo’lmasa va xavf omillari bo’lmasa, u holda ular uyda davolanishi mumkin
Shu bilan birga, Sog’liqni saqlash vazirligining 8-noyabrdan kuchga kirgan 23-oktabrdagi buyrug’iga binoan uy sharoitida tibbiy yordam bir qator shartlar asosida amalga oshiriladi. Bemor alohida xonada turishi hamda tibbiy va sanitariya qoidalariga rioya qilishi kerak. Agar u yotoqxonada, kommunal kvartirada, shuningdek o’pka, yurak-qon tomir va endokrin tizimlarning surunkali kasalliklariga chalingan 65 yoshdan oshgan odamlar bilan yashasa, u holda kasalxonaga yotqizilishi kerak.
Qanday hollarda bemor uchun zudlik bilan shifokor yoki tez yordam brigadasini chaqirish kerak — buni, kuzatuvchi mutaxassis aytadi.
Gripp va boshqa virusli infeksiyalarda bo’lgani kabi, COVID-19 yaxshilanishi birinchi alomatlar paydo bo’lgandan bir necha kun o’tgach sodir bo’ladi, chunki immunitet yoqilib patogenni zararsizlantiradi. Kasallikning yengil shakli bo’lgan bemorning umumiy ahvoli 5-6-kunlarda yaxshilanadi, lekin hidning yo’qolishi (bu alomat odatda 2-3-kuni paydo bo’ladi) va past harorat hali ham saqlanib qolishi mumkin. To’liq tiklanish 10-14-kuni sodir bo’ladi.
5-6-kunlarda kasallik yaxshilanish o’rniga nafas qisilishi boshlanishi, ko’krak qafasi va qattiq zaiflik paydo bo’lishi mumkin, harorat 38 darajaga yoki undan yuqori darajaga ko’tarilishi mumkin. Bunday holda, shifokor bilan maslahatlashish kerak, chunki bu alomatlar o’pkaning shikastlanishini ko’rsatadi. Yaxshilash 12-14 kunga to’g’ri kelishi kerak. To’liq tiklanish — 21-30-kun.
Kasallikning ayniqsa og’ir shaklida xavfli asorati — o’tkir respirator distress sindrom rivojlanadi. Bu o’pka shishi rivojlanishi bilan kechadigan nafas yetishmovchiligining namoyonidir. Shuningdek, yallig’lanish deyarli barcha asosiy organlarni va hatto butun tizimlarni qamrab olishi mumkin. Bunday holda, bemorni shamollatish moslamasiga ulash zarur. Og’ir shaklning davomiyligi odatda 1,5-2 oyni tashkil qiladi.
COVID-19 ni davolash uchun to’qqizinchi ko’rsatmalarga muvofiq beshta preparatni qo’llash mumkin: favipiravir, remdesivir, umifenovir, gidroksixlorokin (azitromitsin bilan yoki usiz) va interferon alfa. Remdesivirdan faqat kasalxonada foydalanish mumkin. Alomatlarni davolash, rinit va bronxitni kompleks davolash kabi isitmani tushiruvchi dorilar, misol uchun — parasetamol bilan isitmani ketkazishni o’z ichiga oladi. Agar bakterial superinfeksiya belgilari paydo bo’lsa, shifokor antibiotiklarni davolash sxemasini buyuradi.
Hech qanday holatda antibiotiklarni o’zboshimchalik bilan ichmaslik kerak!
Koronavirus infeksiyasi virusli bosqichga ega, so’ngra virus immunitetni susaytirganda, bakteriyalar faollashadi va virusli-bakterial aralash pnevmoniya paydo bo’ladi. Bu holat sodir bo’lsa antibiotikni ishlatish kerak, ammo undan ilgari emas. Chunki antibiotikning o’zi immunitetni bostiradi. Ya’ni, dori bevaqt ichilsa immunitet yomonlashadi va bemor to’g’ridan-to’g’ri teskari ta’sirga ega bo’ladi.
manba: pnp.ru
Kasalliklar
Koronavirus kasalligi belgilari va davolash