Uretrit — siydik yo’llari shamollashi sabablari, turlari va davolash haqida malumot

Uretrit — bu, uretra ya’ni siydik yo’lining devorlari hududida sodir bo’lgan yallig’lanish jarayoni. Ko’pgina hollarda yallig’lanish infeksiya natijasida rivojlanadi, ammo boshqa sabablarga ham ega bo’lishi mumkin.

Kasallikning kechishi va davolanish jarayoni uning turiga bog’liq.

Uretrit sababi — bir nechta turlari

Erkaklar va ayollarda uretritning bir nechta turlari mavjud. Kasallikning kelib chiqish sababi uning turiga bog’liq.

Bakterial uretrit

U ayollarda kateter orqali siydik pufagiga tushadigan patogen mikroorganizmlarning ta’siri, erkaklarda esa endoskopiya yoki kasallangan jinsiy sherik bilan himoyasiz aloqa natijasida hosil bo’ladi. 

Bakterial uretrit ikki turga bo’linadi:

birlamchi uretrit — o’tkir yoki surunkali bo’lishi mumkin.

O’tkir holatlarda bemor siydik chiqarayotganda og’riqli hislarni sezadi, yonish hissi, qichishish mumkin, siydik yo’lidan o’ziga xos yiringli oqindi kelishi mumkin va uning yengil shishishi mavjud bo’ladi. Tashxisni aniqlash uchun gonoreya yoki PCR tahlili hamda bakterial posev buyuriladi.

Surunkali turida aniq alomatlar paydo bo’lmaydi. Qovuqni bo’shatish paytida bemorda yengil qichishish va ozgina yonish hissi paydo bo’lishi mumkin, oz miqdorda shilimshiq oqindi bo’lishi mumkin. Ushbu surunkali ko’rinish ayollarda sistitga olib kelishi mumkin, shuning uchun tos a’zolarining ultratovush tekshiruvi buyuriladi. Erkaklarda esa tanosil a’zolarini yallig’lanishini qo’zg’atishi mumkin, bu esa jinsiy munosabatlarda bo’shashish bilan bog’liq muammolarga olib keladi;

ikkilamchi uretrit — ayollar va erkaklar organizmdagi infeksiyadan siydik kanaliga bakteriyalar kirib borishi natijasida hosil bo’ladi. Bu prostata, siydik pufagi, tos a’zolarining yallig’lanishi, shuningdek tomoq og’rig’i yoki boshqa shunga o’xshash kasallik natijasida bo’lishi mumkin. Ushbu uretrit tez rivojlanmaydi va zaif namoyon bo’lishi bilan ajralib turadi: siyish paytida og’riq bo’lmasligi mumkin (yoki juda zaif), shilimshiq ajralishi juda kam bo’lib, siydik chiqarish kanalining lablari tashqaridan ko’payishi mumkin . Siydik tekshiruvi majburiydir (uretrit birlamchi fazada leykotsitlarning o’sishi va ularning asta-sekin kamayishi bilan tavsiflanadi). Uretrani bakteriologik tekshirish buyuriladi.

Gonoreyali uretrit

Uretrit Ko’p hollarda himoyalanmagan jinsiy aloqada bo’ladi. Juda kamdan-kam hollarda u kasal odam bilan bitta ichki kiyim, dush idishi, sochiq ishlatish yordamida yuqadi.

Bunday uretritning alomatlari tanaga infeksiya tushganidan bir necha kun o’tgach sezilishi mumkin. U kuchli (o’tkir) yoki surunkali bo’lishi mumkin.

O’tkir uretrit sariq rangli yiringli kulrang oqim bilan tavsiflanadi. Qovuqni bo’shatish paytida qattiq yonish va kesish kabi og’riqli hislar bilan birga keladi. Yallig’lanish jarayoni tezda tanaga tarqaladi va shu bilan tana haroratining 38-39 darajaga ko’tarilishini keltirib chiqaradi.

Surunkali uretritning sabablari o’tkir bilan bir xil bo’ladi, ammo uning rivojlanishi boshqacha:

• og’riq unchalik kuchli emas;
• yengil yonish hissi, siydik chiqarish sohasidagi yengil qichishish bo’lishi mumkin;
• yiringli oqindi ko’p bo’lmaydi, asosan ertalab paydo bo’ladi.

Surunkali gonoreya uretriti immuniteti pasaygan, faol gonokokk infeksiyasi va siydik chiqarish kanalining orqa tomonida yallig’langan odamlarga xosdir.

Trihomoniaz uretrit

Trihomoniaz uretritining diagnostikasi anamnez, qirib olish va posev asosida amalga oshiriladi. Yallig’lanish infektsiyadan 5-15 kun o’tgach paydo bo’ladi.

Bemorda yengil qichishish sezilishi mumkin, siydik chiqarish kanalidan oq rang ko’pikli ajralish kuzatiladi.

Xlamidial uretrit

Ushbu uretrit hujayralar ichiga o’ziga xos bakteriyalar joylashishi natijasida paydo bo’ladi. Natijada qin, bachadon bo’yni va siydik chiqarish yo’llarining to’qimalari ta’sirlanadi. Kasallik faqat jinsiy aloqa orqali tarqaladi.

Ushbu uretritda aniq simptomlar mavjud emas. Ushbu jarayonda bemorning bo’g’imlari qo’shimcha ravishda ta’sirlanishi mumkin, ko’pincha kon’yunktivit paydo bo’ladi. Kasallik qirib olish orqali aniqlanadi.

Kandidali uretrit

Kasallikning qo’zg’atuvchisi zamburug’lardir. Ko’pincha u vulvovaginit bilan kasallangan ayol bilan aloqa qilgandan keyin hosil bo’ladi.

Kasallikning alomatlari aniq emas: siydik chiqarish sohasida yengil yonish hissi, uning ozgina qichishi va oz miqdorda oqim paydo bo’lishi.

Uretritni davolash

Uretritni davolash uning turi bilan bog’liq. Bakterial uretrit ko’pincha murakkab davolanishni talab qiladi. U antibiotiklardan foydalanishni, bezovta qilingan mikroflorani barqarorlashtirish va immunitetni oshirishga qaratilgan dorilar bilan davolanadi.

Gonoreyali uretritni tor doirali mutaxassis — venereolog davolaydi. Terapiya quyidagilarni o’z ichiga oladi:

• antibiotiklarni qabul qilish (asosan sefalosporin seriyasidan);
• ko’p suyuqlik ichish;
• parhez: achchiq, sho’r, yog’li, qovurilgan ovqatlar va spirtli ichimliklardan saqlanish.

To’g’ri davolash yordamida kasallikdan xalos bo’lish mumkin

Trihomoniaz uretrit belgilaridan xalos bo’lish uchun bemorga trihomoniazga qarshi maxsus preparatlar buyuriladi. Aniq sxema shifokor tomonidan kasallikning darajasiga qarab tanlanadi. Doimiy jinsiy sherik mavjud bo’lsa, uni ham davolash zarur.

Uretritni davolashda dori-darmonli davolash bilan bir qatorda, yog’li, achchiq, qovurilgan ovqatlar va spirtli ichimliklarni chiqarib tashlash asosida parhez belgilanadi

Xlamidial uretrit yoki xlamidiyani davolash boshqa uretritlarga qaraganda ancha qiyin, chunki patogenlar hujayralar ichida joylashganligi sababli uni membranalari antibiotiklardan himoya qiladi. Shuning uchun ko’pincha takroriy davolash kursi talab qilinadi. Davolashda keng spektrli antibiotiklardan foydalaniladi: birinchi navbatda, yuqori dozalar buyurilib, davolanish jarayonida shifokor tomonidan tartibga solinadi.

Kandidali uretrit ko’pincha antibiotiklar bilan birga zamburug’larga qarshi vositalardan foydalanishni talab qiladi.

Uretritni oldini olish

Uretritning oldini olish quyidagilarni o’z ichiga oladi:

• himoyalanmagan jinsiy aloqadan saqlanish;
• kontratseptiv vositalardan doimo foydalanish;
• gigienaga rioya qilish;
• tanadagi har qanday yallig’lanishni o’z vaqtida davolash;
• immunitetni yuqori darajada saqlash: muvozanatli ovqatlanish, chiniqish, jismoniy faollik, test natijalari asosida vitamin yetishmovchiligini to’ldirish.

Maqoladagi maʼlumotlar tanishish maqsadida berilgan. Ushbu maqolada berilgan dori preparatlarini qoʻllashga qarshi koʻrsatmalar mavjud. Qoʻllashdan oldin mutaxassis bilan maslahatlashishingiz zarur.

manba: medicina.ru