Noto’g’ri tishlov sabablari, turlari va davolash haqida malumot

Noto’g’ri luqma yoki noto’g’ri tishlov deb — yuqori yoki pastki jag’ tishlarining noto’g’ri joylashuvi ataladi. Bunday anomaliyaning oqibatlari tishlarni, shuningdek morfologik va estetik boshqa buzilishlarga olib kelishi mumkin.

Noto’g’ri tishlov alomatlari

Noto’g’ri tishlovning asosiy belgilari:

• «joyida bo’lmagan» egri tishlar;
• yuqori yoki pastki jag’ juda rivojlangan va juda kengaytirilgan holda ko’rinishi;
• yuz profili o’zgarishi;
• ovqatni chaynash qiyinlashishi;
• nutq buzilishi;

Noto’g’ri tishlov turlari

Ortodontiya doirasida g’ayritabiiy, patologik tishlovning bir necha asosiy turlari mavjud:

Anormal neytral tishlov

Tishlar bir-biriga mahkam o’rnashib, faqat aproksimal sirtlarda oxirgi mezlardan tashqari qismlarda aloqa nuqtalariga ega bo’ladi.

Anomal neytral tishlovda pastki jag’ning harakatlari cheklanmaydi. Chaynash bosimi teng ravishda taqsimlanadi. Turli xil harakatlarda tishlardagi tepaliklar va ularning alohida yuzalari o’rtasida aloqa paydo bo’ladi.

Distal tishlov

Noto’g’ri tishlovning eng ko’p tarqalgan turi bo’lib, alomati haddan tashqari rivojlangan yuqori jag’ yoki kam rivojlangan pastki jag’ yoki bir vaqtning o’zida har ikkala alomat mavjud bo’ladi. Tish qatorlari yopilganda, yuqori old tishlar pastki tishlarga nisbatan g’ayritabiiy ravishda oldinga siljiydi. Distal tishlovning asosiy sabablari genetik moyillik va nafas olishning og’ir buzilishlaridir.

Mezial tishlov

Mezial tishlov yuqori tishlarga nisbatan oldinga surilgan pastki jag’ bilan tavsiflanadi. Ushbu anomaliyada odam yuzning pastki qismi og’ir va qattiq ko’rinishga ega bo’ladi. Ko’pincha mezial tishlov genetik yoki irsiy kasallik bo’lib, bolaga hali ona qornida bo’lganida o’tishi mumkin.

Ochiq tishlov

Ochiq tishlov — bu yuqori va pastki jag’ning tishlari o’rtasida aloqa yetishmasligi (yopilmasligi). Bu holat ovqatni chaynashning buzilishiga va yuqori nafas yo’llarining surunkali kasalliklariga olib keladi. Ushbu turdagi tishlov bolalik davridagi yomon odatlar (bosh barmoqni so’rish) tufayli bir nechta egri tishlar yoki butun tish qatori sohasida rivojlanishi mumkin.

Chuqur tishlov

Chuqur tishlov yuqori tishlar pastki tishlarni yarmidan ko’prog’ini qoplaganida paydo bo’ladi. Bunday holda, ko’pincha tish milki va shilliq qavat ta’sirlanadi. Bunday noto’g’ri tishlov egri tishlarning emalining patologik yemirilishiga, yutish jarayonining buzilishiga olib kelishi mumkin. Bundan tashqari, ko’pincha jag’ning bo’g’imlarida o’ziga xos siqilish va og’riq paydo bo’ladi.

Qarama-qarshi tishlov

Qarama-qarshi tishlov tishlar qatori faqat bitta tomondan yopilishi bilan tavsiflanadi. Patologiya pastki yoki yuqori jag’ rivojlanishining buzilishi, sut tishlarini erta to’kilishi natijasida paydo bo’ladi.

Noto’g’ri tishlov sabablari

Tishlar deformatsiyasining asosiy sabablari:

• genetik moyillik;
• sut tishlarini erta to’kilishi;
• travma;
• og’izdan nafas olish;
• zararli odatlar.

Og’izdan nafas olish

Agar surunkali kasalliklar tufayli normal burun nafasi buzilsa, odam ko’pincha og’zini ochgan holda nafas oladi. Odatda, jismoniy zo’riqishlarga duch keladigan odamlar (raqqoslar, sportchilar) og’iz orqali nafas oladilar.

Agar bu muammo bolaga yoki o’spiringa ta’sir etsa, unda lablar, til va ular bilan bog’liq mushaklarning tez-tez va noto’g’ri joylashishi jag’ning normal rivojlanishiga xalaqit berishi mumkin.

Zararli odatlar

Tilning bosimi kuchi ancha katta bo’lib, bizning odatlarimiz, tishning egriligiga olib kelishi mumkin. Bolaligida bosh barmog’ini so’rish, so’rg’ichdan uzoq vaqt foydalanish va hattoki maktabdan qalamni tishlab olish odati jag’ning rivojlanishi va tish o’sishiga salbiy ta’sir ko’rsatadi.

Sut tishlarini erta yo’qotish

Tishlov shakllanishi erta yoshdan boshlanadi. Shuning uchun sut tishlari o’z vaqtida to’kilmasligi doimiy shikastlanishga olib kelishi mumkin. Natijada, bolada noto’g’ri tishlov paydo bo’ladi.

Travma

Egri tishlarga yonoq va jag’ning shikastlanishi ham sabab bo’lishi mumkin. Shikast yeganda, ular ko’chiriladi va shunga mos ravishda jag’ yopilishi o’zgaradi.

Noto’g’ri tishlovni davolash

Bolalik davrida tishlarni tanasi hali to’liq shakllanmaganligi sababli egri tishlarni tekislash ancha osonlashadi.

Voyaga yetgan odamga egri tishlarni to’g’rilash uchun ko’proq vaqt kerak bo’ladi. Ushbu muammo bilan ortodont shug’ullanadi. Noto’g’ri tishlovni tuzatishning eng mashhur usullaridan biri breketdir (metall, keramika, sapfir). Egri tishlarni maxsus shaffof kappalar yordamida ham tuzatish mumkin, ammo bu usul faqat mayda deformatsiyalarda as qotadi.

Noto’g’ri tishlovni davolamaslik oqibatlari

Noto’g’ri tishlov nafaqat estetik muammo. Egri tishlar kattalarda ham, bolada ham ko’plab kasalliklarni keltirib chiqarishi mumkin. Aynan shu narsa ahamiyatsiz bo’lib tuyulgan muammo nafas olish, nutq, yuz ko’rinishi va yutishdagi muammolarga olib kelishi mumkin.

manba: vse-svoi.ru