Laringit belgilari, sabablari va davolash usullari
Laringit – bu ovoz pardasining o’tkir yallig’lanishidir.
Laringit qisqa muddatli (o’tkir) yoki uzoq muddatli (surunkali) bo’lishi mumkin. Laringit ko’p holatlarda vaqtinchalik virusli infektsiyadan kelib chiqadi va jiddiy hisoblanmaydi. Doimiy xirillash kuzatilishi, ba’zan esa jiddiyroq kasallik alomati bo’lishi mumkin.
Alomatlar
Ko’pincha laringit belgilari ikki haftadan kamroq davom etadi va virusga o’xshash kichkina narsadan kelib chiqadi. Kam hollarda laringit belgilari jiddiyroq narsadan kelib chiqadi va uzoq davom. Laringit belgilarini quyidagilar o’z ichiga oladi:
- Zaif ovoz yoki ovoz yo’qolishi
- Tomoqda qichishish hissi.
- Tomoq og’rig’i.
- Tomoq qurishi.
- Quruq yo’tal.
Sabablari
O’tkir laringit ning aksariyat holatlari vaqtinchalik bo’lib, asosiy sabab yo’qolgandan keyin yaxshilanadi. O’tkir laringitning sabablari quyidagilardan iborat:
- Virusli infektsiyalar
- Ovoz zo’riqishi, baqirish yoki ko’p ovoz chiqarish natijasida yuzaga keladi
- Bakterial infektsiyalar, ammo ular kamroq tarqalgan
Surunkali laringit uch haftadan ko’proq davom etadi. Ushbu turdagi laringit odatda vaqt o’tishi bilan tomoqni qichishtiradigan moddalar ta’siridan kelib chiqadi. Surunkali laringit quyidagi sabablarga ko’ra yuzaga kelishi mumkin:
- Kimyoviy bug’lar, allergenlar yoki tutun kabi nafas olganda tomoqni qichishtiruvchi moddalar
- Gastroezofagial reflyuks kasalligi (GERD) deb ham ataladigan kislotali reflyuks
- Surunkali sinusit
- Spirtli ichimliklarni haddan tashqari ko’p iste’mol qilish
- Ovozingizdan haddan tashqari ko’p foydalanish (masalan, qo’shiqchilar yoki quvnoqlarda)
- Chekish
Surunkali laringitning kamroq tarqalgan sabablari quyidagilardan iborat:
- Bakterial yoki qo’ziqorin infektsiyalari
- Ba’zi parazitlar bilan infektsiyalar
Surunkali laringitning boshqa sabablari quyidagilardan iborat:
- Saraton
- Jarrohlik, ko’krak yoki bo’yin jarohati, asab kasalliklari yoki boshqa sog’liq sharoitlari tufayli asab shikastlanishi natijasida yuzaga kelishi mumkin bo’lgan vokal kord falaj
- Ovoz paychalarining egilishi
Qachon shifokorga ko’rinish kerak
O’tkir laringitni o’zingizga g’amxo’rlik qilish, masalan, tovush paychalariga dam berish va ko’p suyuqlik ichish orqali boshqarishingiz mumkin. O’tkir laringitga chalingan paytda tovush paychalarini zo’riqtirish hiqildoq shilliq pardasiga zarar yetkazishi mumkin.
Agar laringit belgilari ikki haftadan ortiq davom etsa, shuningdek quyidagi alomatlar kuzatilsa shifokorga murojaat qilishingiz kerak.
- Nafas olishda muammo bo’lishi;
- yutinishda muammo bo’lishi;
- Yo’talayotgan qon kelishi;
- O’tmaydigan isitma bolishi;
- Haftalar davomida og’riq kuchayishi;
Ushbu belgilar va alomatlar krup ( nafas olish sendromi bo’lib halqum va uning ostidagi havo yo’llarining yallig’lanishi)ni ko’rsatishi mumkin. Krupni odatda uy sharoitda davolash mumkin bo’lsa-da, ammo og’ir belgilar tibbiy yordam talab qiladi. Bu alomatlar, shuningdek, bolalar va kattalar hayoti uchun xavfli hisoblangan halqumning o’tkir yallig’lanishi(epiglottit)ga ishora qilishi mumkin.
Laringitning xavfli omillari
- Sovuq havo;
- Bronxit yoki sinusit kabi nafas olish yo’llari infektsiyasiga yo’liqish;
- Sigaret tutuni, spirtli ichimliklarni haddan tashqari iste’mol qilish, oshqozon kislotasi yoki ish joyidagi kimyoviy moddalar kabi bezovta qiluvchi moddalarga ta’sirchanlik
- Ovozingizni haddan tashqari ishlatish ya’ni juda ko’p gapirish, baland ovozda gapirish, baqirish yoki qo’shiq aytish
Infektsiyadan kelib chiqqan laringitning ayrim holatlarida infektsiya nafas yo’llarining boshqa qismlariga tarqalishi mumkin.
Oldini olish
- Chekishdan saqlaning va ikkinchi qo’l tutunidan uzoqroq turing. Tutun tomog’ingizni quritadi. Shuningdek, bu sizning ovoz paychalarining tirnash xususiyatini keltirib chiqarishi mumkin.
- Spirtli ichimliklar va kofeinni cheklang. Bu tanadagi umumiy suvni yo’qotishiga olib keladi.
- Ko’p suv iching. Suyuqliklar tomog’ingizdagi shilimshiqni yupqa va oson tozalashga yordam beradi.
- Achchiq ovqatlarni dietangizdan chiqarib tashlang. Achchiq ovqatlar oshqozon kislotasining tomoqqa yoki qizilo’ngachga tushishiga olib kelishi mumkin. Bu yurak urishi yoki gastroezofagial reflyuks kasalligiga (GERD) olib kelishi mumkin.
- Ratsioningizga turli xil sog’lom ovqatlarni qo’shing. Meva, sabzavot va dukkakli mahsulotlar iste’mol qiling. Ularda umumiy salomatlik uchun muhim bo’lgan A, E va C vitaminlari kabi bir nechta vitaminlar mavjud. Bu ozuqalar, shuningdek, tomoqdagi shilliq pardalarni sog’lom saqlashga yordam beradi.
- Tomoqni tozalashdan saqlaning. Bu foydadan ko’ra ko’proq zarar keltiradi, chunki bu ovoz paychalarining g’ayritabiiy tebranishiga olib keladi va shishishni kuchaytirishi mumkin. Tomoqni tozalash, shuningdek, tomoqni ko’proq shilimshiq ajratishga olib keladi va ko’proq asabiylashtiradi, bu yana tomoq tozalashga ehtiyoj tug’diradi.
- Yuqori nafas yo’llarining infektsiyalaridan saqlaning. Qo’lingizni tez-tez yuving va shamollash kabi yuqori nafas yo’llari infektsiyalari bo’lgan odamlar bilan aloqa qilishdan saqlaning.
Ushbu kasallik bo’yicha konsultatsiya bera olmaymiz va mazkur kasallik bilan og’rigan bemorlarni klinikamiz davolamaydi. Maqola faqatgina ma’lumot sifatida joylangan.
Salomatlik sirlari
Laringit belgilari, sabablari va davolash usullari